جايگاه نقد در ادبيات جهان:نقد و نقادي كه عبارت از شناخت نيك و بد و تميز بين سره و ناسره است در همه فنون هنر و در بسياري از شقوق علوم و معارف بشري هست و اختصاص به آثار ادبي ندارد. با اين حال مزيت نقد آثار ادبي در تمام دنيا و تقريباً در تمام اعصار بر نقد ساير فنون هنر – و غير هنر – اينست كه به يك تعبير، از همه آنها مفهوم تر و روشن تر است. چرا كه ساير فنون هنر، چون حجاري و نقاشي و غيره و ذلك براي اكثريت مردم تا حدي مشكل و نا مفهوم مي باشند در صورتيكه آثار ادبي، فقط براي عده بسيار كمي از مردم ممكن است نا مفهوم و مشكل باشند. مردم با آثار ادبي بسيار مانوس تر و نزديكتر ند بعضي شعر را مي پسندند بعضي ديگر به داستان علاقه دارند، بعضي به نمايشنامه ها شيفه اند و برخي به سخنان عارفانه و اخلاقي عنايت مي ورزند و در هر حال ، اكثراً با آثار ادبي علاقه مندند و درباره اين آثار غالباً اظهار نظر نيز مي كنند و اما همين مسئله مسبب اختلاف عقايد و نظرها در نقد آثار ادبي بيش از نقد ساير فنون هنر شده است.در حقيقت آثار ادبي براي همه مردم و براي تمام طبقات به يك نوع جايگاه نقد در ادبيات جهان و به درجه ارزش ندارد، و بسا كه هر خواننده اي يا هر طبقه اي از خوانندگان در آن آثار نمي جويند يا نمي يابند و اين خود سبب مي شود كه در نقادي و ارزيابي آثار ادبي اختلاف سليقه بسيار پيدا مي شود و اقسام و انحاء مختلف نقد ادبي بوجود مي آيد. كه بعضي مبتني است بر لفظ. و بعضي بر معني. بعضي جنبه فني دارد و بعضي ديگر جز بيان عقايد و آراء شخصي چيزي نيست و خلاصه همين تفاوت و اختلاف در امر التذاذ و تمتع از آثار ادبي سبب شده است كه نقد ادبي تاكنون اساس و قوامي نيافته است. و بر پايه و بنياد درستي قرار نگرفته است. و هنوز بعد از قرن ها بحث و تحقيق كه نقادان مختلف كرده اند درست قرين و دقيق ترين روش هاي نقادي شيوه و روش التقاطي و تأليفي است يعني شيوه اي كه از جمع و تلفيق ساير شيوه ها و روش هاي نقادي حاصل شده باشد و علت اين امر هم اين است كه هرچند در طي قرن هاي دراز نقادان بزرگ و عالي مقام در دنيا پديد آمده اند اما هر كدام از آنها توقعي ديگر از آثار ادبي و از نويسندگان آنها داشته است و هر يك راه و روشي ديگر در غايت و مقصدي ديگر براي شاعران و نويسندگان پيشنهاد كرده است و اكثر آنها در دفاع و تأئيد نظر و غايتي كه خود براي آثار ادبي پيشنهاد كرده اند. زياده تأكيد و اجرام نموده اند. به طوري كه شيوه ها و روش ها و آراء و مكاتب نقادان ديگر را به كلي طرد و نفي كرده اند و ناچيز و حقيرشمرده اند و همين امر سبب مشاجرات بسيار در مسائل راجع به نقد ادبي شده است و ضرورت جمع آنها از اينجا است.در هر حال از اين مقدمات چنين بر مي آيد كه ادبيات و ادب امريست كه داراي جهات و اعتبارات مختلف است و نقد ادبي وقتي كامل و تمام خواهد بود كه تا حد امكان به تمام يا به اكثر اين جهات و اعتبارات مختلف نظر داشته باشد و آثار ادبي را هم از جهت لغوي وقتي ملاحظه كند و هم از جهت اخلاقي و زيبايي. و تا منتقد تمام اين جهات را در آثار ادبي ملاحظه ننمايد درواقع نمي تواند ادعا كند كه هيچ اثري را به درستي نشناخته است و نيك و بد و سره و ناسره آن را درست تشخيص داده است.نقد در لغت «همين چيزي در برگزيدن» در نظر كردن است در دراهم تا در آن بقول اهل لغت سره را از ناسره باز شناسد. معني عيب جويي نيز كه لوازم «به گزيني» است ظاهراً تقديم در اصل كلمه بوده است. اين كلمه در فارسي و تازي بروجه مجاز در مورد شناخت محاسن و معايب كلام است.لذا نقد را حق داوري و قضاوت درباره آثار فكري و ذوقي بشر دانسته اند بنابراين مقام نقاد مقام قاضي و داور است. از لحاظ ريشه شناسي نيز از زبان هاي اروپائي كلمات Lacritique فرانسوي، critic انگليسي و Kritik آلماني از ريشه Krinen يوناني به معني قضاوت و داوري كردن و كريتس Krit’s به معني «قاضي يا داور» اخذ شده و كريتيكوس Kritikos به عنوان داور مطالب ادبي اقلا در اوايل قرن چهارم قبل از ميلاد رايج بوده است. در فرهنگ هاي پهلوي و روستايي نيز نقد مترادف با داوري و حكم آمده است. در فرهنگ هاي مختلف نيز معادل و مشابه چنين معاني و تعابيري مبضوط است.نقد چيست و منتقد كيست؟در اين بخش از گفتار به نحوي مختصر به شرح ويژگي هاي نقد و نقاد و تمايز نقد سالم از نقد مخرب مي پردازيم.نقدر را از ديدگاه ها و زواياي مختلف به انواع گوناگوني تقسيم كرده اند. در ميان اين انواع نقد اخلاقي ديرينه ترين آنها است. پرواضح است كه در اينگونه يقد شعر گذشتگان همچون نقد امروز آفت هايي دارد كه از آن جمله است تعصب منتقدان عادات و تربيت خاص آنها و گه گاه بيعمي شان و يا كاهلي كه در جست و جوي ماخذ درست و استفاده از آنها دارند. در باب شاعران قديم يك مكتب نقادي هست خاص استائدان و محققان كه بهتر است آن را نقد مدرسه اي خواند (بعنوان يك اسم) اين مكتب شعر و ادب را به عنوان يك واقعيت مي نگرد و نتيجه تاريخ و حوادث آن گه گاه نيز از تاثير محيط وميراث سنتي هم صحبت مي‌كند. اما فقط در تئوري. در عمل كارش پشت هم انداختن روايت تذكره هاست. با بعضي ملاحضات راجع باستعمال لغات و تركيبات بعلاوه بعضي معلومات كتاب شناسي اين نقادان غالبا به عامل تاريخ فقط تا اين اندازه توجه دارند كه كه حوادث زندگي ممدوحان و معاصران شاعر را بي هيچ پيوندگي كه با حيات شاعر داشته باشد رديف كنند و از محيط فقط تا آن زمانه را در احوال شاعر- و مخصوصا در آثار او درك و بيان مي كنند. با آنكه بعضي از اين اديبان مدرسه با تاريخ و حتي فلسفه پيوندها داشته اند و آشنايي ها تأثير آن عوالم در نقد آنها به درستي محسوس نيست. نه محمد علي فروغي با وجود اطلاعي كه از سر حكمت در جايگاه نقد در ادبيات دل انگيز اروپا راجع به فرودوسي و خيام از آن معلومات استفاده كرد. نه رشيد ياسمي با وجود توجهي كه به تاريخ و فلسفه داشت. سلمان ساوجي و ابن يمين را با ميزان هاي علمي سنجيد چنانكه دكتر قاسم غني هم كه غير از طب و ادب با روانشاسي نيز آشنايي داشتك در آنچه راجع به حافظ و عصر او نوشت هيچ نشاني از اين گونه معلومات خويش براي استفاده در نقد ظاهر نكرد. انتقادات محمد قزويني در باب شاعران گدشته محضر است باطلاعات كتابشناسي لغوي با ملاحظاتي درباره ترجمه احوال آنها بديع الزمان فروزانفر در سخن و سخنوران و همچنين در تحقيقات راجع به موادي و عطار كوششي كرده است براي آنكه اين نقد مدرسه اي را رنگ التقاطي دهد. نقد وي غالبا چيز است بين نقد مورخ و نقد مورخ ونقد اهل بلاغت يا جمع هر دو. اين شيوه كار مخصوصا فايده عمده اش عايد شده است به تاريخ ادبيات چنانكه مطالعات سعيد نفيسي عباس اقبال رشيد ياسمي و فروزانفر روشنايي هاي بسيار افكنده است بر تاريخ ادبيات دكتر محمد معين در باب تاثير فروديسنا و از تحقيقات دكتر صفا راجع به حماسه علي نيز در اين زمينه فوايد بسيار به دست مي آيد. بعلاوه پژوهش هاي دكتر خانلري راجع به وزن شعر فارسي مطالعات دكتر صورتگر در باب اشعار غنايي اقوال مجتبي مينوي در باب جاي كارا هست و حرف ها خاصه در نقد متون- تصحيح ديوان ها- كه كار اديبان مدرسه است و شايسته معلومات و حوصله آنها. با اين همه خودشان از بي دقتي آن چنان پست و بازاري كرده اند كه تقريبا بازار جلبي سازها در اين مورد خود را با مدرسه و دانشكده رقيب مي بيند. اي كاش دقت و وسواس اديبانه امثال محمد قزويني بديع الزمان فروزانفر و مجتبي مينوي در اين كار براي همه سرمشق مي‌شد. فهرست مطالب پروژه جايگاه نقد به طور اعم در ادبيات دل انگيزی فارسی :مقدمهفصل اول: ريشه هاالف) جايگاه نقد در ادبيات جهانب) فقه الغه نقدج) جايگاه نقد به طور اعم در ادبيات دل انگيز فارسيد) تاريخچه نقد در ايران به طور اعم (اولين نقدي كه نوشته شد و فرق فارق و فاحش آن با نق)هـ) آيا نقد همان نه است؟فصل دوم: سير و غوري در تاريخچه پيدايي و اعتبار نقد در ايران از آغاز تا امروزالف) نقد چيست و منتقد كيست؟!ب) منتقد تئاتر نداريم، منتقد تئاتر داريمج) آشنائي با ژان ژاك گوتيه، يا نگات، جان راسل تايلور و لامبرويچ ويلسونهـ) انواع نقد تئاتر: ژورناليستي (رسانه‌اي)، روانشناختي، جامعه شناختي، علم الاساطيسري و سياسيفصل سوم: حضور نقد در آكادمي هاالف) تفاوت هاي نقد آكادميك با نقد ژورناليستيب) نقد اسكولاستيك با نقد كلاسيكج) مطبوعاتفصل چهارم: يك هشدارالف) عيب مي جمله بگفتي هنرش نيز بگوي نفي حكم/نفي حكمت مكن از بهر دل عامي چندب) اغلاط فاحش فرهنگي، اطلاعاتي، تئاتري در مطبوعاتج) وضعيت فعلي نقد تئاتر در رسانه ها و تسامحات توجيه ناپذير اصحاب قلمنوع فایل : ورد (doc)حجم فایل : ۸۱ کیلوبایت (zip)تعداد صفحات : ۱۱۱ صفحهقیمت : 1000 تومان