فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده.............................................. 1مقدمه ............................................. 2الف) بیان موضوع.................................. 2ب) سوالات......................................... 2ج) فرضیات........................................ 2د) اهداف و کاربرد ها............................. 3ه) روش تحقیق...................................... 3و) پلان کلی....................................... 3بخش نخست: مفاهیم و مبانی حقوق و آزادی های فردی در تحقیقات مقدماتی 5فصل اول: مفاهیم مقدماتی.......................... 6مبحث اول: حقوق................................. 6گفتار اول: تعریف حق.......................... 6بند اول: تعریف لغوی......................... 6بند دوم: مفهوم اصطلاحي حق.................... 6الف) حق در اصطلاح فقه...................... 7ب) حق در اصطلاح حقوق....................... 7بند سوم: اقسام حق........................... 8الف) حقوق عمومی .......................... 8ب) حقوق خصوصی ............................ 9مبحث دوم: آزادی................................ 9گفتار اول: حق آزادی.......................... 9بند اول: مفهوم لغوی آزادی................... 11بند دوم: مفهوم حقوقی آزادی.................. 11گفتار دوم: اقسام آزادی....................... 14بند اول: آزادیهای فردی...................... 14بند دوم: آزادی مطلق........................ 16بند سوم: آزادی مقید......................... 16گفتار سوم: حدود آزادی های فردی............... 16بند اول: عدم مخالفت با موازین اسلامی.......... 17بند دوم: عدم مخالفت با حقوق و آزادی های دیگران17بند سوم: عدم مخالفت با مصالح جامعه و حقوق عمومی18مبحث سوم: تحقیقات مقدماتی....................... 19گفتار اول: مفهوم تحقیقات مقدماتی.............. 19بند اول: لغوی............................... 19بند دوم: مفهوم حقوقی........................ 19الف) موسع................................. 19ب) مفهوم خاص.............................. 20گفتار دوم: مقامات انجام دهنده تحقیقات مقدماتی.. 20بند اول: مراجع قضایی........................ 20بند دوم: ضابطین دادگستری..................... 22فصل دوم: مبانی حقوق و آزادی های فردی در تحقیقات مقدماتی24مبحث نخست: مبانی نظری........................... 24گفتار نخست: کرامت ذاتی انسان.................. 24گفتار دوم: تضمین دادرسی عادلانه............... 26گفتار سوم: فرض بی گناهی...................... 27بند اول: مبنای فرض بی گناهی................ 29بند دوم: تحلیل فرض بی گناهی در توجیه حقوق فردی29بند سوم: حقوق و آزادی های ناشی از فرض بی گناهی 31گفتار چهارم: مصلحت گرایی..................... 33گفتار پنجم: هم زیستی مسالمت آمیز.............. 33مبحث دوم: مبانی حقوقی و فقهی................... 34گفتار اول: مبانی فقهی........................ 34بند اول: قرآن............................... 35بند دوم: سنت معصومین........................ 37بند سوم: اجماع (فتاوی فقها)................. 39گفتار دوم: مبانی حقوقی....................... 39بند اول: قانون اساسی........................ 39الف) قانون اساسی مشروطیت.................. 39ب) قانون اساسی 1358...................... 41ج) مقایسه قانون اساسی جدید با قانون اساسی مشروطیت 41بند دوم: قوانین عادی........................ 42الف) قانون مدنی........................... 42ب) قوانین دادرسی.......................... 441- قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری................................................... 442- قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1373 45ج) قوانین خاص............................. 451- قانون‌احترام به‌آزادی‌های‌مشروع‌و‌حفظ‌حقوق‌شهروندی مصوب 1383 452- قانون تشکیل شرکت پست................... 453- قانون جرائم رایانه ای مصوب 1383....... 464- قانون تجارت الکترونیکی................... 475- لایحه حریم خصوصی........................ 48بخش دوم: حقوق و آزادی های فردی ناظر به تحقیقات مقدماتی در اماکن خصوصی................................................... 50فصل اول: حق حریم و ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی 51مبحث نخست: حق حریم اماکن خصوصی.................. 51گفتار اول: مفهوم و قلمرو مکان خصوصی.......... 51بند اول: مفهوم مکان خصوصی................... 51الف) مفهوم مسکن........................... 51ب) مفهوم مکان خصوصی....................... 52بند دوم: قلمرو مکان خصوصی................... 54الف) قلمرو مکان خصوصی از حیث فضای مجازی.... 54ب) مکان خصوصی بودن وسایل نقلیه و اشیاء متعلق به افراد 551- نظریه مکان خصوصی بودن وسایل نقلیه...... 552- دیدگاه مکان خصوصی نبودن وسایل نقلیه.... 56گفتار دوم: اصل مصونیت مکان خصوصی............. 57بند اول: اصل مصونیت در اسناد بین المللی...... 58بند دوم: در نظام حقوق کیفری ایران........... 59مبحث دوم: ضوابط و تشریفات قانونی بازرسی از اماکن خصوصی 60گفتار اول: ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی62بند اول: صدور مجوز قضایی..................... 62بند دوم: ضرورت بازرسی....................... 65بند سوم: تعیین زمان و مکان بازرسی........... 66گفتار دوم: تشریفات قانونی بازرسی از اماکن خصوصی67بند اول: حضور مالک یا متصرف در محل بازرسی.... 67بند دوم: شرایط شکلی مجوز بازرسی.............. 68بند سوم: تنظیم و امضاء صورت مجلس بازرسی...... 69بند چهارم: استفاده از شیوه های متعارف در بازرسی 69فصل دوم: ضمانت اجرایی نقض حریم اماکن خصوصی....... 71مبحث اول: اعتبار اقدامات قضایی ناشی از نقض حریم اماکن خصوصی متهم................................................... 71گفتار اول: اعتبار دلایل تحصیلی................. 72بند اول: نظریه عدم اعتبار................... 72بند دوم: نظریه تفصیلی....................... 74بند سوم: نظریه اعتبار کامل دلایل............. 74گفتار دوم: اعتبار قرار نهایی دادسرا........... 74بند اول: اعتبار قرار موقوفی و منع تعقیب..... 75بند دوم: قرار مجرمیت......................... 75گفتار سوم: اعتبار حکم محکومیت................. 76مبحث دوم: جرم انگاری نقض حریم اماکن خصوصی...... 77گفتار اول: جرم ورود غیر مجاز به منزل متهم..... 80گفتار دوم: جرم بازرسی غیر قانونی اماکن خصوصی. 85بند اول: ماده 570 (سلب حقوق متهم در بازرسی منزل)86بند دوم: ماده 16 قانون آیین دادرس کیفری..... 88بند سوم: لایحه حریم خصوصی.................... 89بخش سوم: حقوق‌و آزادی‌های‌فردی‌ناظر‌به تحقیقات‌مقدماتی‌در‌حوزه ارتباطات‌خصوصی................................................... 90فصل اول: حق حریم و ضوابط قانونی بازرسی ارتباطات خصوصی 91مبحث اول: حق حریم ارتباطات خصوصی............... 91گفتار اول: مفهوم و قلمرو ارتباطات خصوصی...... 91بند اول: مفهوم ارتباطات خصوصی............... 91بند دوم: قلمرو ارتباط خصوصی................. 92گفتار دوم: اصل مصونیت ارتباطات خصوصی......... 95بند اول: در اسناد بین المللی................. 95الف) اسناد جهانی حقوق بشر................. 95ب) کنوانسیون های بین المللی................ 96ج) اسناد منطقه ای......................... 971- اعلامیه اسلامی حقوق بشر.................. 972-کنوانسیون اروپایی و آمریکایی حقوق بشر... 97بند دوم: حقوق ایران......................... 99الف) در فضای واقعی........................ 99ب) در فضای سایبری.......................... 101گفتار سوم: انحاء مداخله در ارتباطات خصوصی..... 105بند اول: باز کردن و تفتیش مرسولات پستی....... 105بند دوم: رهگیری تلفن ها و سیگنال های رادیویی107بند سوم: رهگیری داده های رایانه های و ارتباطات اینترنتی109مبحث دوم: ضوابط قانونی بازرسی ارتباطات خصوصی... 112گفتار اول: صدور مجوز قانونی................... 112گفتار دوم: ضرورت بازرسی...................... 113گفتار سوم: تعیین نحوه کنترل و رهگیری........... 115گفتار چهارم: تعیین موضوع کنترل و رهگیری....... 116گفتار پنجم: تعیین محدوده زمانی بازرسی و رهگیری117گفتار ششم: تعیین اختیارات و اقدامات مامور کنترل و رهگیری118فصل دوم: ضمانت اجرای نقض حریم ارتباطات خصوصی..... 119مبحث اول: اعتبار اقدامات قضایی ناشی از حریم ارتباطات خصوصی................................................... 119گفتار اول: اعتبار دلایل تحصیلی................. 120گفتار دوم: اعتبار قرار نهایی دادسرا........... 127بند اول: نظریه اعتبار قرار.................. 128بند دوم: نظریه بطلان قرار.................... 129گفتار سوم: اعتبار حکم محکومیت................. 129مبحث دوم: جرم انگاری نقض حریم خصوصی ارتباطات... 130گفتار اول: هتک حرمت مراسلات و مخابرات.......... 131بند اول: عناصر تشکیل دهنده جرم.............. 131بند دوم: مجازات جرم.......................... 133گفتار دوم: افشای اسرار و اطلاعات خصوص متهم.... 134بند اول: فضای واقعی......................... 134بند دوم: افشای اسرار و اطلاعات خصوصی متهم در فضای مجازی135الف) افشای اسرار تجاری مبادله شده(قانون تجارت الکترونیک)................................................... 137ب) قانون جرایم رایانه‌ای................... 137گفتار سوم: دسترسی غیرمجاز به مراسلات و مخابرات... 137گفتار چهارم: تحصیل غیر مجاز مراسلات، مخابرات، اسرار تجاری 138گفتار پنجم: شنود غیر مجاز مخابرات.............. 139گفتار ششم: انتقال محتوای مراسلات و مخابرات و مکالمات 140نتیجه گیری .................................. 142فهرست منابع ................................. 149چکیده انگلیسی................................ 155 چکیده:حقوق وآزادیهای فردی (حرمت اماکن و ارتباطات خصوصی) درتحقیقات مقدماتی امروزه جزء قواعد آمره بینالمللی استکه اسناد بینالمللی متعدد و قانون اساسی و قوانین عادی داخلی بر رعایت آن در تحقیقات مقدماتی تاکید دارد.با این وجود ازیک سو مفهوم امکان و ارتباطات خصوصی متهم وقلمرو آنها وگستره مصونیت این حقوق در نظام کیفری به روشنی تبیین نشده است و از دیگرسو اصل مصونیت یک اصل مطلقی نیست بلکه مصالحاجتماعی بازرسی منازل و ارتباطات خصوصی متهم را با رعایت ضوابط و تشریفات قانونی ایجاب می‌نماید که بایستی این موازین مورد مداقه قرارگیرد. مساله اساسی دیگر ضمانت اجرای نقض حقوق یاد شده است، ضمانت اجرای نخست، اعتبار اقدامات قضایی ناشی از نقض این حقوق اعم از ادله تحصیلی، قرار مجرمیت و حکم محکویت است که برخی حقوقدانان نظر به بطلان ادله حاصله داده و پاره ای دیگر به اعتبارکامل دلایل اعتقاد دارند. در خصوص اعتبارقرار مجرمیت و محکومیت نیز همین احتمالات مطرح است. گونه دوم ضمانت اجرای نقض حرمت اماکن و ارتباطات خصوصی جرمانگاری آن در فضای واقعی و مجازی است که قانونگذاردرقانون مجازات اسلامی و قوانین خاص دیگر نظیر جرایم رایانه ای، تجارت الکترونی وغیره برخی از مصادیق نقض را جرم انگاشته و با کیفر حبس یا جزای نقدی پاسخ داده است. اما برخی از مصادیق مهم من جمله دسترسی غیر مجاز به ارتباطات، انتقال غیر مجاز، بازرسی غیر قانونی منازل بدون ورود به آن، با خلاء قانونی مواجه است. از اینرو این پایاننامه با عنوان «حقوق و آزادی فردی (حرمت مسکن، مخابرات و مکالمات)در تحقیقات مقدماتی» به بررسی این مسائل می پردازد. کلید واژگان: حقوق وآزادی های فردی، مصونیت مسکن، ارتباطات خصوصی، تحقیقات مقدماتی،متهمرعایت حقوق و آزادی های فردی در تمام حوزه های اجتماعی و سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یکی از بنیادی ترین مسئله حقوق بشری است. در این میان پایبندی به رعایت حقوق و آزادی های افراد در مرحله تحقیقات مقدماتی از اهمیت دو چندانی برخوردار است. در نظام کیفری ایران علیرغم به رسمیت شناخته شدن پایبندی به حق رعایت حریم اماکن و ارتباصات خصوصی متهم در قانون اساسی و قوانین عادی کیفری، ابعاد و مفهوم حق حریم اماکن و ارتباطات خصوصی متهم و مصونیت آن در اسناد بین الملل و حقوق داخلی روشن نیست. ضمانت اجرای عدم رعایت حقوق مزبور نیز دارای ابهام اساسی است. لذا این پایان نامه به بررسی حقوق و آزادیهای افراد(اماکن و ارتباطات خصوصی) در تحقیقات مقدماتی اختصاص دارد که به دنبال پاسخ به سوالات اساسی ذیل است.1-حق متهم به رعایت حریم اماکن و ارتباطات خصوصی وی در تحقیقات مقدماتی بر چه پایه ای استوار است؟2- نظام کیفری ایران نسبت به رعایت و قلمرو حقوق مذکور چه رویکردی دارد؟3- نقض حقوق و آزادیهای فردی ناظر به اماکن و ارتباطات خصوصی متهم در تحقیقات مقدماتی چه ضمانت اجرایی دارد؟4- ضوابط و تشریفات قانونی بازرسی حریم امکان و ارتباطات خصوصی متهم کدامند؟در پاسخ به سوالات فوق فرضیه های به شرح ذیل قابل طرح است:1- مبانی نظری حق حریم اماکن و ارتباطات خصوصی متهم در تحقیقات مقدماتی، تضمین دادرسی عادلانه و مصلحت جامعه و مبنای فقهی آن مضمون آیات و روایت مبنی برحرمت ورود بدون اذن و حرمت تجسس و اجماع فقها و مبنای حقوقی آن حکم قانونی است.2- حقوق و آزادی فردی ناظر به تحقیقات مقدماتی در حوزه اماکن و ارتباطات خصوصی، به طور نسبی در نظام کیفری ایران مورد حمایت واقع شده و در فضای مجازی خلا قانونی اساسی وجود دارد.3- نقض حریم اماکن و ارتباطات خصوصی در مواردی که اقدامات قضایی مستند به دلایل تحصیلی ناشی از آن باشد. موجب بیاعتباری دلایل تحصیلی، قرار مجرمیت و حکم محکومیت می شود و که در برخی موارد مسولیت کیفری نیز به همراه دارد.4- اصل مصونیت اماکن و ارتباطات خصوصی متهم مطلق نیست و در موارداستثنائی در صورت ضرورت بازرسی جهت کشف جرم،دستگیری متهم و آلات و دلایل جرم با صدور مجوز قضای و تعین زمان و مکان بازرسی و با رعایت تشریفاتی قانونی نظیر حضور متصرفین و غیره می توان حریم مزبور را مورد تفتیش و بازرسی قرار داد.مهمترین اهداف پایان نامه کاربردی بودن آن در تمامی پروند های کیفری و حقوقی است و از دیگر اهداف آن می توان به موارد ذیل اشاره کرد.1- تبیین و تحلیل مبانی حقوق و آزادی فردی ناظر به اماکن و ارتباطات خصوصی در تحقیقات مقدماتی2- بررسی قلمرو و ابعاد حق حریم امکان خصوصی و مرسولات، مکالمات، ارتباطات اینترنتی و تحلیل رویکرد نظام بین المللی به اصل مصونیت حریم مزبور و جایگاه آن در نظام کیفری ایران3- بیان معایب و محاسن قوانین نظام کیفری ایران در خصوص حقوق و آزادی های فردی در تحقیقات مقدماتی و ارائه راهکارهای حقوقی جهت رفع آن4- تبیین و تحلیل ضمانت اجرای حقوق و آزادی های فردی در تحقیقات مقدماتی در نظام کیفری ایران به ویژه اعتبار دلایل تحصیلی و محکومیت ها.5- تبیین جرم انگاری نقض حقوق مزبور و شناسایی خلا های قانونی جرم انگاری در حوزه اماکن و ارتباطات خصوصی و چگونگی رفع آنها بر اساس قوانین موجود6- بررسی آثارغیر کیفری نقض حقوق و آزادی فردی متهمبرآمد این تحقیق نه تنها توسط حقوقدانان و قضات به ویژه ضابطان قضایی و مقامات قضایی دادسرا مورد استفاده قرار می‌گیرد بلکه می‌تواند سازمان های دولتی درگیر در تحقیقات مقدماتی وآنهایی که حسب وظایف قانونی با حریم خصوصی افراد ارتباط دارند، در انجام وظایف خود یاری دهد.مطالب موردنیاز از طریق مراجعه به کتابخانه‌ها و مجلات، نشریات، سایت‌های اینترنتی، جمع‌آوری، فیش نویسی و مرتب گردیده است، به طور کلی جمع آوری مطالب به روش کتابخانه ای بوده است که به روش توصیفی و تحلیلی مورد تجریه و استنباط قرار گرفته است.این پایان نامه در سه بخش تنظیم یافته است که بخش اول اختصاص به مفاهیم و مبانی حقوق و آزادیهای فردی در تحقیقات مقدماتی دارد. این بخش خود متشکل ازدو فصل است که فصل اول شامل مفاهیممقدماتی است که در مبحث نخست مفهوم حق وانواع آن و در مبحث دوم، مفهوم لغوی و اصطلاحی آزادی و محدوده آزادی ودرنهایت در مبحث سوم تحقیقات مقدماتی و مقامات اجراء‌کننده آن از نظر میگذرد. فصلدوم این بخش مبانی نظری، حقوقی و فقهی حقوق و آزادیهای افراد در تحقیقات مقدماتی را مورد بررسی قرار می دهد.بخش دوم پایاننامه با عنوان، حقوق و آزادی های فردی ناظر به تحقیقات مق