چكيدهقرار است نانوتكنولوژي يكي از فناوريهاي كليدي و كارآمد قرن 21 شود. قابليت اقتصادي آن، حاكي از وجود بازاري بالغ بر چندصد ميليارد يورو براي اين فناوري در دهة بعد است. بنابراين نانوتكنولوژي موجب جهت‌دهي فعاليتهاي بسياري از بخشهاي صنعتي و تعداد زيادي از شركتها در جهت آماده‌سازي آنها براي اين رقابت جديد شده است. در همين زمان دولتمردان در بخشهاي تحقيق و توسعه در سراسر دنيا نيز در حال اجراي برنامه‌هاي تحقيقاتي خاص در زمينة نانوتكنولوژي هستند تا آيندة كشورهاي خود را به وضعيتي مطلوب برسانند. هدف اين مقاله، استفاده از شاخصهاي تكنولوژيكي و علمي براي پيش‌بيني پيشرفت اقتصادي و مقايسة وضعيت كشورهاي مختلف است.1- مقدمهعلوم نانو در دو دهه گذشته، پيشرفت بزرگي حاصل كرده است. ما شاهد كشفيات علمي و پيشرفتهاي تكنولوژيكي مهمي بوده‌ايم. به عنوان مثال، اين پيشرفتها شامل اختراع ميكروسكوپ تونل‌زني پيمايشگر (STM) در سال 1982 ]1[ يا كشف فولرينها در سال 1985 مي‌باشد]2[. در حال حاضر تعداد اندكي از محصولات مبتني بر نانوتكنولوژي به استفادة تجاري رسيده‌اند. با اين وجود، آيا دانش واقعي علمي، جوابگوي اشتياق جهاني نسبت به اين فناوري هست ؟ تا چه حد احتمال دارد كه بازار جهاني در طي 10 تا 15 سال آينده به هزار ميليارد دلار در سال برسد]3[؟ارزيابي قابليت فناوريهاي تكامل يافته كار آساني نيست و براي يك فناوري جديد مثل نانوتكنولوژي، اين كار دشوارتر است. البته در پيش‌بيني سعي مي‌شود از شاخصهايي استفاده شود كه توانشان در پيش‌بيني قابليت ديگر فناوريهاي جديد به اثبات رسيده باشد. دو تا از واضح‌ترين شاخصهاي پيش‌بيني، تعداد مقاله‌هاي علمي و تعداد اختراعات ثبت شده هستند. اولي معمولاً شاخص خوبي براي فعاليتهاي علمي و دومي براي قابليت انتقال نتايج علمي به كاربردهاي عملي است. شكل 1 تكامل تدريجي انتشارات و اختراعات نانوتكنولوژي از شروع دهة 1980 تا 1998 را نشان مي‌دهد. اطلاعات انتشارات جهاني نانوتكنولوژي از داده‌هاي Science Citation Index (SCI) اقتباس شده است. اختراعات نانو، آنهايي هستند كه در European Patent Office (EPO) در مونيخ ثبت شده‌اند. اختراعاتEPO داده‌هاي بسياري از كشورها را در بر مي‌گيرد. از نظر گسترة كار و هزينة بالا، منطقي به نظر مي‌رسد كه مخترعين از اختراعات به صورت تجاري بهره‌برداري كنند. ليستي از كلمات كليدي علوم و فناوري نانو جهت دستيابي به انتشارات، اختراعات و روشها منتشر شده‌است مقالة ويژه: پيش‌بيني پيشرفت نانوتكنولوژي با كمك شاخصهاي علم و فناوري.. 1مركز جديد نانوتكنولوژي ارتش آمريكا 11همكاري تايوان با كانادا در زمينة نانوتكنولوژي.. 14گزارشي از شركتهاي نانوتكنولوژي ژاپن.. 16تلاش براي توسعة نانوتكنولوژي در اروپا 18سرمايه‌گذاري در نانوتكنولوژي.. 18امتيازي براي ساخت حسگرهاي زيستي.. 20اولين نمايشگاه بين‌المللي نانوتكنولوژي در سوئيس.... 21اندازه‌گيري؛ چالشي در نانوتكنولوژي.. 23ذخيرة 250 ترابيت در يك اينچ مربع. 25حسگرهاي هيدروژني جديد. 27توليد هزاران كيلو نانوذرات در يك شركت نانومواد. 28دو موفقيت بزرگ در ترانزيستور تك سلولي.. 30تهية زيروژلهاي كروموفوريك.... 32توسعة كريستال فوتونيك.... 34انستيتو نانوتكنولوژي نظامي.. 35اختراع ابزار آشكارسازي DNA با درجة تفكيك بالا.. 42