چکیده: ديه يكى از انواع مجازاتی است كه ضرر و زیان ناشی از فقدان فرد را جبران می کند و به عنوان جریمه بر مجرم اعمال مىشود و به این دلیل نقش بازدارنده دارد. یکی از مباحث مطرح در بحث دیه، تعیین مقدار و تفاوت دیه زن و مرد در فقه اسلامی و به ویژه فقه شیعه و بررسی نظرات جدید است. این گفتمان بیشتر ناظر به قوانین کشوری مطرح شده؛ زیرا طبق ماده 300 قانون مجازات اسلامى جمهوری اسلامی ایران، ديه قتل زن مسلمان، خواه عمدى و خواه غير عمدى نصف ديه مرد مسلمان تصویب شده است.در این باره دو جریان و نظریه وجود دارد: یکی دفاع از نظریه مشهور میان فقهاست که مبنای تعیین قیمت دیه را بر اساس روایات نبوی و اهل بیت به شکل معین و خاص می داند. جریان دیگر، مبنای تعیین قیمت دیه را بر اساس کلیت بیان قرآن می داند و مخالف با تعیین دائمی مقدار معین و دائمی از قیمت دیه و مخالف تفاوت میان زن و مرد در خون بها و هزینه آسیبها است و بر آنچه در قرآن بیان شده، تکیه می کند و به نقد روایات رسیده می پردازد. در این باره، نقادان نظر مشهور از روشهای تاریخی و حدیث شناسی و تحلیل ملاک این احکام در روایات سود می جویند تا این نظریه را به چالش بکشند. این تحقیق در مقام اثبات عمومیت نظر قرآن و تثبیت آن است، در آغاز به تفسیر تنها آیه دیه پرداخته و نشان داده شده که مفاد این آیه چه ویژگی هایی دارد و چرا قرآن خصوصیات حکم را تعیین نکرده، و آیات دیگری که مؤید این آیه هستند، و نیز بررسی روایاتِ به ظاهر مخصص حکم پرداخته و این پرسش را مطرح کرده، که آیا این روایات از قبیل تبیین احکامی مانند نماز و روزه است که خصوصیات آن در قرآن بیان نشده و تعیین آن به سنت واگذار شده، یا موضوع دیه و مسائلی از این قبیل، افزون بر این که از قبیل اجمال و تفصیل نیستند، از امور تعبدی هم نیست و ملاکِ احکامش هم مانند نماز و روزه جنبه سِرّی ندارد و استدلال کسانی که به تحلیل روایات پرداخته، قابل نقض و اشکال است. همچنین تلاش گردیده بحث های فراوان انجام شده بین این دو نظریه در این تحقیق بازتاب یابد و ادله موافقان تخصیص و دلایل این تفاوت بحث و بررسی گردد، به این امید که این راه پر چالش تفاوت جنسی با این روش تحقیقی هموار گرددفهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه..................................................................................................... 1ضرورت تحقیق......................................................................................... 1اهداف تحقیق............................................................................................ 2پرسشهای تحقیق........................................................................................ 3فرضیه های تحقیق..............................................................................................................................................3پیشینه تحقیق............................................................................................ 3روش تحقیق............................................................................................. 3فصل اول:مفاهیم،مبانی،پیشینه ودرآمدی برحکمت یابی تأثیرجنسیت دردیه و قصاص...... 4مبحث اول:مفاهیم و مبانی............................................................................. 6گفتار نخست:واژه شناسی.............................................................................. 6الف:دیه................................................................................................... 6ب:قصاص............................................................................................... 9ج:جنسیت................................................................................................ 10د:ارش.................................................................................................... 11هـ:حکومت.............................................................................................. 13گفتاردوم:مبانی شرعی دیه و قصاص................................................................ 15الف:مبانی قصاص درآیات و روایات................................................................ 151.مبانی قرآنی قصاص................................................................................ 152.مبانی روایی قصاص................................................................................ 23ب:مبانی دیه درآیات وروایات........................................................................ 241.مبانی قرآنی دیه...................................................................................... 242.مبانی روایی دیه..................................................................................... 26مبحث دوم:تحولات تاریخی دیه وقصاص........................................................... 29گفتارنخست:تحولات تاریخی قصاص................................................................ 29الف:در دوران قبل از اسلام........................................................................... 29ب: در دوران پس از اسلام............................................................................ 35گفتاردوم:تحولات تاریخی دیه......................................................................... 37الف:در دوران قبل از اسلام........................................................................... 37ب: در دوران پس از اسلام............................................................................ 39مبحث سوم:درآمدی برحکمت یابی تأثیر جنسیت در دیه و قصاص............................. 43گفتار نخست:حکمت یابی تأثیر جنسیت در دیه..................................................... 44الف:دیدگاهها ورویکردها............................................................................. 44ب:تحلیل ها و ارزیابی ها............................................................................. 49گفتاردوم:حکمت یابی تأثیر جنسیت در قصاص.................................................... 55الف:دیدگاهها و رویکردها............................................................................. 55ب:تحلیل ها و ارزیابی ها............................................................................. 58فصل دوم:رویکردهای فقهی، حقوقی به تأثیر جنسیت در دیه.................................... 60مبحث نخست:رویکردهای فقهی...................................................................... 62گفتارنخست:رویکرد مشهور فقهاء و دیدگاه غیرمشهور.......................................... 62الف:تشریح دیدگاهها.................................................................................... 62ب:ادله استنادی.......................................................................................... 69مبحث دوم: رویکرد حقوقی به تأثیر جنسیت در دیه............................................... 86فصل سوم: رویکردهای فقهی و حقوقی به تأثیر جنسیت در قصاص........................... 90مبحث نخست: رویکردهای فقهی..................................................................... 92مبحث دوم: رویکرد حقوقی تأثیر جنسیت در قصاص............................................. 97مبحث سوم:درآمدی بر تأثیر جنسیت قاتل و مقتول................................................ 106گفتار نخست:تأثیر جنسیت قاتل....................................................................... 107گفتار دوم: تأثیر جنسیت مقتول....................................................................... 114الف:قتل زن توسط مرد................................................................................ 114ب: قتل مرد توسط زن................................................................................. 118نتیجه گیری.............................................................................................. 120پیشنهادات................................................................................................ 122منابع:..................................................................................................... 123کتابهای فارسی.......................................................................................... 123کتابهای عربی........................................................................................... 125مقالات و پایان نامه ها................................................................................. 127 فایل ورد با قابلیت ویرایش