حقوق کیفری اعم از عمومی و اختصاصی در برخورد با تأثیر مستقیم فناوری اطلاعات بر علوم جنایی و در نتیجه آن با مسائلی چون مکان و زمان وقوع جرم و اجزا و عناصر تشکیل دهنده جرایم و عناوین مجرمانه با مسائل جدیدی روبروست که ذیل آن طبقه جدیدی از جرایم به وجود آمده است که « جرایم رایانه ای» نامیده می شود. ضمن اینکه سرعت تحولات به حدی است که گاهی قوانین جدید هم در مدت کوتاهی کارآیی خود را از دست می دهند. آیین دادرسی کیفری نیز در تعامل با پدیده های مجرمانه جدید فضای مجازی نیازمند تغییر و بازنگری شده است.در این تحقیق به نقد و بررسی جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای پرداخته شد . با توجه به اینکه نیاز به امنیت و آسایش عمومی از مهم ترین نیازهای بشری است و هر جامعه ای برای آن ارزش فوق العاده ای قائل است ، سعی در وضع قوانین و مقرراتی کرده است تا آن را پاسداری کنند. در حال حاضر مسأله امنیت و آسایش عمومی فقط به مرزهای زمینی یا دریایی ختم نمی شود، بلکه به خاطر پیشرفت هایی در حوزه فناوری و اطلاعات و درنوردیده شدن مرزهای جهانی ، آن چه مک لوهان آن را «دهکده جهانی » تعبیر می کند ، جامعه جهانی را با این چالش روبرو کرده است که چگونه باید امنیت جامعه را فراهم کرد. در نتیجه تمامی دست اندرکاران حوزه های سیاسی، اقتصادی و حقوقی به وضع قوانین و امضای معاهداتی برای مقابله با پدیده ای بنام جرایم رایانه ای کنند. و به این ترتیب از آحاد جامعه جهانی در برابر جرایم سایبری حمایت کنند . جمهوری اسلامی ایران نیز با مشخص کردن مصادیق مجرمانه علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای و با استناد به قانون اساسی و قانون مجازات اسلامی به جرم انگاری آنها پرداخته و با آیین دادرسی کیفری مناسب و اجراهای کیفری و ضمانت اجرایی مناسب از جامعه در برابر جرایم علیه تمامیت ارضی کشور و سایر جرایم رایانه ای یا سایبری محافظت کند .در این تحقیق دو حوزه مد نظر قرار گرفت. حوزه اول به قوانین کیفری اشاره دارد و آشنا شدن با قوانین ملی ، بین المللی در مبارزه با جرایم رایانه ای و حوزه دوم به مبحث پیشگیری از جرایم رایانه ای و جایگاه آن در حقوق رایانه ایفهرست مطالبچکیده. 1فصل اول.......................................................................................................................................................1- مقدمه. 32- بيان مساله. 63- اهميت و ضرورت تحقيق.. 84- اهداف تحقیق.. 115- سوالات و فرضيه هاي پژوهش.... 116- پيشينه تحقيق :12الف : داخلي.. 12ب : منابع خارجي.. 137- سازماندهی مطالب... 14فصل دوم.. مبحث اول : مفهوم امنيت و آسايش عمومي.. 16گفتار اول : مفهوم امنيت... 16گفتاردوم : مفهوم اسایش عمومی.. 21مبحث دوم : جرايم رايانه اي.. 24گفتار اول : تعريف جرايم رايانه اي... 24بند اول : تعريف مضيق ..............................................................................................................................................................25بند دوم : تعريف موسع ............................................................................................................................................................. 25بند سوم : تعريف بسيار موسع :....................26گفتار دوم : جرايم رايانه اي و اينترنتي.. 27گفتار سوم : جرايم رايانه اي و جرايم فناوري.. 27گفتار چهارم : جرايم رايانه اي و جرايم سايبري.. 27گفتار پنچم : جرايم رايانه اي و جرايم مالتي مديا29گفتار ششم: جرمهای رایانه ای کدامند؟. 30بند اول : محتوا علیه عفت و اخلاق.. 31بند دوم : محتوا علیه مقدسات اسلامی.. 31بند سوم : محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی.. 31بند چهارم : محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی.. 32بند ششم : امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی.. 32بند هفتم: محتوای دعوت کننده به جرم. 33بند هشتم: انتخابات مجلس شورای اسلامی.. 33مبحث سوم: تاریخچه و چارچوب نظری در پیدایش جرم رایانه ای.. 34گفتاراول : دیدگاههای نظری در تقسیم بندی جرایم رایانه ایی.. 36گفتاردوم : اقسام طبقه بندی نظری جرایم رایانه ای... 37بند اول: بر اساس منافع مورد حمله. 38بند دوم: بر اساس جایگاه رایانه در ارتکاب جرم. 39بند سوم: بر اساس فلسفه نیاز به قانونگذاری.. 40فصل سوم.. مبحث اول: بررسی جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای.. 43گفتار اول: جرایم علیه امنیت... 43گفتار دوم: ویژگی ها و خصوصیات جرایم علیه آسایش عمومی.. 44گفتار سوم: مصادیقی از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در قانون.. 46بند اول : جرايم عليه امنيت كشور............46بند دوم: جرايم عليهآسايش عمومي.. 48گفتار چهارم: جرایم علیه امنیت وآسایش عمومی در جرایم رایانه ای.. 50گفتار پنجم: طبقه بندی جرایم رایانه ای در اسناد بین المللی و ملی.. 53بند اول: طبقه بندی اسناد بین المللی.. 531-گزارش جرم رایانه ای، تحلیل سیاست های قانئنی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی 1986. 542-توصه نامه R(89) 9کمیته وزرای شورای اروپا1989. 553-سازمان پلیس جنایی بین المللی.. 56بند دوم: طبقه بندی اسناد ملی.. 571-قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح 1382. 572-پیش نویس قانون تجارت الکترونیکی 1380. 583-قانون تجارت الکترونیکی 1382. 584-پیش نویس قانون مجازات جرایم رایانه ای 1383. 594-لایحه جرایم رایانه ای 1384................................................................................................................................................605-اصلاحیه لایحه جرایم رایانه ای 1384. 62گفتار ششم: صلاحیت کیفری در فضای سایبر. 63بند اول: صلاحیت تقنینی.. 652-تابعیت........................................................................................................................................................................................663-حمایت از امنیت و منافع ملی.. ...................684-اجماع جهانی.........................................................................................................................................................................69بند دوم: صلاحیت قضایی.. 70بند سوم: صلاحیت اجرایی.. 71گفتار هفتم: تعیین صلاحیت در جرایم رایانه ای.. 72بند اول: صلاحیت در رسیدگی قضایی به جرایم سنتی.. 72بند دوم: آیا قواعد سنتی پاسخگوی رسیدگی به جرایم رایانه ای است یا خیر؟. 73مبحث دوم : تحلیل و نقد برخی از مصادیق جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی.. 76گفتار اول: محاربه. 78بند اول: اخلال در امنیت کشور از طریق رایانه. 81بند دوم: شروع به ارتکاب جرایم رایانهای مخل امنیت کشور82بند سوم: تقصیر ماموران دولتی در حوزه رایانهای.. 83گفتار دوم: جرم جاسوسی.. 84بند اول: جاسوسی سنتی.. 84بند دوم: جاسوسی رایانه ای.. 881-عنصر قانونی..............................................................................................................................................................................882-عنصر مادی...............................................................................................................................................................................893- عنصر معنوی...........................................................................................................................................................................90گفتار سوم: خیانت به کشور. 91بند اول: تشکیل یا اداره جمعیت به قصد برهم زدن امنیت یا عضویت در این گروهها93بند دوم: تبلیغ علیه نظام. 96بند سوم: تحریک نیروهای نظامی به عصیان، فرار و تسلیم.. 100بند چهارم: تهدید به بمب گذاری.. 103گفتار چهارم: جعل.. 106بند اول: تعریف جعل.. 107بند دوم: جعل رایانه ای.. 111بند سوم: تعریف جعل رایانه ای.. 112بندچهارم: ارکان جرم جعل اینترنتی.. 116الف: رکن قانونی............................................................................................................................................................................116ب: رکن مادی................................................................................................................................................................................117ج: رکن معنوی..............................................................................................................................................................................118د: رکن ضروری.............................................................................................................................................................................119گفتارپنجم: مصادیقی از جرایم مطبوعاتی مندرج در جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی.. 120بند اول: جرایم مطبوعاتی مصوب سال 1364. 121بند دوم: اصلاحات قانون مطبوعات... 124نتیجه گیری فصل سوم:126فصل چهارم:پیشگیری از جرایم رایانه ای.. 128مبحث اول:مبانی نظری پیشگیری زودرس و اجتماع مدار. 129گفتار اول: مفهوم و تعریف پیشگیری زودرس و اجتماع مدار در جرم شناسی.. 129بند اول: تعریف پیشگیری زودرس.... 129بند دوم: شاخص ها و برنامه های پیش گیری زودرس.... 130بند سوم : مفهوم و تعریف پیشگیری اجتماع مدار در جرم شناسی.. 132بند چهارم : شاخص ها و تدابیر پیشگیری اجتماع مدار133گفتار دوم: مفهوم و تعریف پیش گیری وضعی – محیطی در جرم شناسی.. 134مبحث دوم: پیشگیری اجتماعی و وضعی از جرائم و انحرافات سایبری.. 137گفتار اول: علل توجه به پیشگیری از جرایم سایبری.. 137گفتار دوم: پیشگیری اجتماعی از جرائم و انحرافات سایبری.. 140بند اول: ویژگی های بزهکاران بزه دیدگان سایبری از دیدگاه پیشگیری اجتماعی.. 141الف: سرگرمی و تفریح............................................................................................................................................................. 141ب: کسب منافع مالی................................................................................................................................................................141ج: انتقام،اعتقادات یا گرایش های مختلف:142د: انگیزه های جنسی.............................................................................................................................................................. 142بند دوم: پیشگیری اجتماعی رشدمدارسایبری.. 143الف:اقدامات مداخله امیز والدین.. ..................144ب: تدابیر کاربری صحیح........................................................................................................................................................ 144گفتار سوم: پیشگیری وضعی از جرایم سایبری.. 144بند اول: انواع تدابیر پیشگیری وضعی از جرایم سایبر. 145الف: تدابیر محدود کننده یا سلب کننده دسترس.... 146ب: تدابیر نظارتی:..................................................................................................................................................................... 146ج: تدابیر صدور مجوز.............................................................................................................................................................. 147د: ابزارهای ناشناس: و رمز گذاری....................................................................................................................................... 148بند دوم: محدودیت های پیشگیری وضعی در فضای سایبر. 148گفتار چهارم: بزه دیدگان جرایم سایبری.. 149بند اول: انواع بزه دیدگان.. 150بند دوم: دلایل بزه دیدگی.. 150بند سوم: آثار جرم بر بزه دیدگان.. 150گفتار پنجم: محدودیت ها و چالشهای فراسوی پیشگیری اجتماعی و وضعی.. 151بند اول: پیشگیرانه اجتماعی.. 151الف: محدودیت ناشی از ماهیت تدابیر پیشگیرانه اجتماعی.. 152ب: محدودیت ناشی از فضای سایبر. 152ج: محدودیت های ناشی از شکاف نسلی.. 153بند دوم: پیشگیری وضعی.. 154الف: تأثیر فضای سایبر بر آزادی بیان و عقیده154ب: تأثیر فضای سایبر بر جریان آزاد اطلاعات... 155ج: تأثیر فضای سایبر بر حریم خصوصی.. 156بند دوم: تقابل پیشگیری وضعی با موازین حقوق بشر. 156الف: مراجع تدوین کننده فهرست ها156گفتار ششم: نقش پلیس در پیشگیری از جرایم سایبر. 158بند اول: پلیس ایران وپلیس بین الملل.. 158بند دوم: نقش پلیس در کشف جرایم سایبری.. 160نتیجه گیری فصل چهارم:161فصل آخر. نتیجه گیری.. 166فهرست منابع.. 171
پایان نامه نقد و بررسی جرایم علیه آسایش و امنیت عمومی در قانون جرایم رایانه ای
حقوق کیفری اعم از عمومی و اختصاصی در برخورد با تأثیر مستقیم فناوری اطلاعات بر علوم جنایی و در نتیجه آن با مسائلی چون مکان و زمان وقوع جرم و اجزا و عناصر تشکیل دهنده جرایم و عناوین مجرمانه با مسائل جدیدی روبروست که ذیل آن طبقه جدیدی از جرایم به وجود آمده است که « جرایم رایانه ای» نامیده می شود. ضمن اینکه سرعت تحولات به حدی است که گاهی قوانین جدید هم در مدت کوتاهی کارآیی خود را از دست می دهند. آیین دادرسی کیفری نیز در تعامل با پدیده های مجرمانه جدید فضای مجازی نیازمند تغییر و بازنگری شده است.در این تحقیق به نقد و بررسی جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای پرداخته شد . با توجه به اینکه نیاز به امنیت و آسایش عمومی از مهم ترین نیازهای بشری است و هر جامعه ای برای آن ارزش فوق العاده ای قائل است ، سعی در وضع قوانین و مقرراتی کرده است تا آن را پاسداری کنند. در حال حاضر مسأله امنیت و آسایش عمومی فقط به مرزهای زمینی یا دریایی ختم نمی شود، بلکه به خاطر پیشرفت هایی در حوزه فناوری و اطلاعات و درنوردیده شدن مرزهای جهانی ، آن چه مک لوهان آن را «دهکده جهانی » تعبیر می کند ، جامعه جهانی را با این چالش روبرو کرده است که چگونه باید امنیت جامعه را فراهم کرد. در نتیجه تمامی دست اندرکاران حوزه های سیاسی، اقتصادی و حقوقی به وضع قوانین و امضای معاهداتی برای مقابله با پدیده ای بنام جرایم رایانه ای کنند. و به این ترتیب از آحاد جامعه جهانی در برابر جرایم سایبری حمایت کنند . جمهوری اسلامی ایران نیز با مشخص کردن مصادیق مجرمانه علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای و با استناد به قانون اساسی و قانون مجازات اسلامی به جرم انگاری آنها پرداخته و با آیین دادرسی کیفری مناسب و اجراهای کیفری و ضمانت اجرایی مناسب از جامعه در برابر جرایم علیه تمامیت ارضی کشور و سایر جرایم رایانه ای یا سایبری محافظت کند .در این تحقیق دو حوزه مد نظر قرار گرفت. حوزه اول به قوانین کیفری اشاره دارد و آشنا شدن با قوانین ملی ، بین المللی در مبارزه با جرایم رایانه ای و حوزه دوم به مبحث پیشگیری از جرایم رایانه ای و جایگاه آن در حقوق رایانه ایفهرست مطالبچکیده. 1فصل اول.......................................................................................................................................................1- مقدمه. 32- بيان مساله. 63- اهميت و ضرورت تحقيق.. 84- اهداف تحقیق.. 115- سوالات و فرضيه هاي پژوهش.... 116- پيشينه تحقيق :12الف : داخلي.. 12ب : منابع خارجي.. 137- سازماندهی مطالب... 14فصل دوم.. مبحث اول : مفهوم امنيت و آسايش عمومي.. 16گفتار اول : مفهوم امنيت... 16گفتاردوم : مفهوم اسایش عمومی.. 21مبحث دوم : جرايم رايانه اي.. 24گفتار اول : تعريف جرايم رايانه اي... 24بند اول : تعريف مضيق ..............................................................................................................................................................25بند دوم : تعريف موسع ............................................................................................................................................................. 25بند سوم : تعريف بسيار موسع :....................26گفتار دوم : جرايم رايانه اي و اينترنتي.. 27گفتار سوم : جرايم رايانه اي و جرايم فناوري.. 27گفتار چهارم : جرايم رايانه اي و جرايم سايبري.. 27گفتار پنچم : جرايم رايانه اي و جرايم مالتي مديا29گفتار ششم: جرمهای رایانه ای کدامند؟. 30بند اول : محتوا علیه عفت و اخلاق.. 31بند دوم : محتوا علیه مقدسات اسلامی.. 31بند سوم : محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی.. 31بند چهارم : محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی.. 32بند ششم : امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی.. 32بند هفتم: محتوای دعوت کننده به جرم. 33بند هشتم: انتخابات مجلس شورای اسلامی.. 33مبحث سوم: تاریخچه و چارچوب نظری در پیدایش جرم رایانه ای.. 34گفتاراول : دیدگاههای نظری در تقسیم بندی جرایم رایانه ایی.. 36گفتاردوم : اقسام طبقه بندی نظری جرایم رایانه ای... 37بند اول: بر اساس منافع مورد حمله. 38بند دوم: بر اساس جایگاه رایانه در ارتکاب جرم. 39بند سوم: بر اساس فلسفه نیاز به قانونگذاری.. 40فصل سوم.. مبحث اول: بررسی جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در جرایم رایانه ای.. 43گفتار اول: جرایم علیه امنیت... 43گفتار دوم: ویژگی ها و خصوصیات جرایم علیه آسایش عمومی.. 44گفتار سوم: مصادیقی از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی در قانون.. 46بند اول : جرايم عليه امنيت كشور............46بند دوم: جرايم عليهآسايش عمومي.. 48گفتار چهارم: جرایم علیه امنیت وآسایش عمومی در جرایم رایانه ای.. 50گفتار پنجم: طبقه بندی جرایم رایانه ای در اسناد بین المللی و ملی.. 53بند اول: طبقه بندی اسناد بین المللی.. 531-گزارش جرم رایانه ای، تحلیل سیاست های قانئنی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی 1986. 542-توصه نامه R(89) 9کمیته وزرای شورای اروپا1989. 553-سازمان پلیس جنایی بین المللی.. 56بند دوم: طبقه بندی اسناد ملی.. 571-قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح 1382. 572-پیش نویس قانون تجارت الکترونیکی 1380. 583-قانون تجارت الکترونیکی 1382. 584-پیش نویس قانون مجازات جرایم رایانه ای 1383. 594-لایحه جرایم رایانه ای 1384................................................................................................................................................605-اصلاحیه لایحه جرایم رایانه ای 1384. 62گفتار ششم: صلاحیت کیفری در فضای سایبر. 63بند اول: صلاحیت تقنینی.. 652-تابعیت........................................................................................................................................................................................663-حمایت از امنیت و منافع ملی.. ...................684-اجماع جهانی.........................................................................................................................................................................69بند دوم: صلاحیت قضایی.. 70بند سوم: صلاحیت اجرایی.. 71گفتار هفتم: تعیین صلاحیت در جرایم رایانه ای.. 72بند اول: صلاحیت در رسیدگی قضایی به جرایم سنتی.. 72بند دوم: آیا قواعد سنتی پاسخگوی رسیدگی به جرایم رایانه ای است یا خیر؟. 73مبحث دوم : تحلیل و نقد برخی از مصادیق جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی.. 76گفتار اول: محاربه. 78بند اول: اخلال در امنیت کشور از طریق رایانه. 81بند دوم: شروع به ارتکاب جرایم رایانهای مخل امنیت کشور82بند سوم: تقصیر ماموران دولتی در حوزه رایانهای.. 83گفتار دوم: جرم جاسوسی.. 84بند اول: جاسوسی سنتی.. 84بند دوم: جاسوسی رایانه ای.. 881-عنصر قانونی..............................................................................................................................................................................882-عنصر مادی...............................................................................................................................................................................893- عنصر معنوی...........................................................................................................................................................................90گفتار سوم: خیانت به کشور. 91بند اول: تشکیل یا اداره جمعیت به قصد برهم زدن امنیت یا عضویت در این گروهها93بند دوم: تبلیغ علیه نظام. 96بند سوم: تحریک نیروهای نظامی به عصیان، فرار و تسلیم.. 100بند چهارم: تهدید به بمب گذاری.. 103گفتار چهارم: جعل.. 106بند اول: تعریف جعل.. 107بند دوم: جعل رایانه ای.. 111بند سوم: تعریف جعل رایانه ای.. 112بندچهارم: ارکان جرم جعل اینترنتی.. 116الف: رکن قانونی............................................................................................................................................................................116ب: رکن مادی................................................................................................................................................................................117ج: رکن معنوی..............................................................................................................................................................................118د: رکن ضروری.............................................................................................................................................................................119گفتارپنجم: مصادیقی از جرایم مطبوعاتی مندرج در جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی.. 120بند اول: جرایم مطبوعاتی مصوب سال 1364. 121بند دوم: اصلاحات قانون مطبوعات... 124نتیجه گیری فصل سوم:126فصل چهارم:پیشگیری از جرایم رایانه ای.. 128مبحث اول:مبانی نظری پیشگیری زودرس و اجتماع مدار. 129گفتار اول: مفهوم و تعریف پیشگیری زودرس و اجتماع مدار در جرم شناسی.. 129بند اول: تعریف پیشگیری زودرس.... 129بند دوم: شاخص ها و برنامه های پیش گیری زودرس.... 130بند سوم : مفهوم و تعریف پیشگیری اجتماع مدار در جرم شناسی.. 132بند چهارم : شاخص ها و تدابیر پیشگیری اجتماع مدار133گفتار دوم: مفهوم و تعریف پیش گیری وضعی – محیطی در جرم شناسی.. 134مبحث دوم: پیشگیری اجتماعی و وضعی از جرائم و انحرافات سایبری.. 137گفتار اول: علل توجه به پیشگیری از جرایم سایبری.. 137گفتار دوم: پیشگیری اجتماعی از جرائم و انحرافات سایبری.. 140بند اول: ویژگی های بزهکاران بزه دیدگان سایبری از دیدگاه پیشگیری اجتماعی.. 141الف: سرگرمی و تفریح............................................................................................................................................................. 141ب: کسب منافع مالی................................................................................................................................................................141ج: انتقام،اعتقادات یا گرایش های مختلف:142د: انگیزه های جنسی.............................................................................................................................................................. 142بند دوم: پیشگیری اجتماعی رشدمدارسایبری.. 143الف:اقدامات مداخله امیز والدین.. ..................144ب: تدابیر کاربری صحیح........................................................................................................................................................ 144گفتار سوم: پیشگیری وضعی از جرایم سایبری.. 144بند اول: انواع تدابیر پیشگیری وضعی از جرایم سایبر. 145الف: تدابیر محدود کننده یا سلب کننده دسترس.... 146ب: تدابیر نظارتی:..................................................................................................................................................................... 146ج: تدابیر صدور مجوز.............................................................................................................................................................. 147د: ابزارهای ناشناس: و رمز گذاری....................................................................................................................................... 148بند دوم: محدودیت های پیشگیری وضعی در فضای سایبر. 148گفتار چهارم: بزه دیدگان جرایم سایبری.. 149بند اول: انواع بزه دیدگان.. 150بند دوم: دلایل بزه دیدگی.. 150بند سوم: آثار جرم بر بزه دیدگان.. 150گفتار پنجم: محدودیت ها و چالشهای فراسوی پیشگیری اجتماعی و وضعی.. 151بند اول: پیشگیرانه اجتماعی.. 151الف: محدودیت ناشی از ماهیت تدابیر پیشگیرانه اجتماعی.. 152ب: محدودیت ناشی از فضای سایبر. 152ج: محدودیت های ناشی از شکاف نسلی.. 153بند دوم: پیشگیری وضعی.. 154الف: تأثیر فضای سایبر بر آزادی بیان و عقیده154ب: تأثیر فضای سایبر بر جریان آزاد اطلاعات... 155ج: تأثیر فضای سایبر بر حریم خصوصی.. 156بند دوم: تقابل پیشگیری وضعی با موازین حقوق بشر. 156الف: مراجع تدوین کننده فهرست ها156گفتار ششم: نقش پلیس در پیشگیری از جرایم سایبر. 158بند اول: پلیس ایران وپلیس بین الملل.. 158بند دوم: نقش پلیس در کشف جرایم سایبری.. 160نتیجه گیری فصل چهارم:161فصل آخر. نتیجه گیری.. 166فهرست منابع.. 171