چكيدهدرباره تئوري صدق در ميان فيلسوفان و منطق دانان جهان شش نظريه وجود دارد رايج ترين و قديمي ترين آنها نظريه مطابقت است كه سابقة آن به يونان و ارسطو مي‌رسد هر چند در آثار ارسطو به طور مستقل به اين بحث پرداخته نشده است. فلاسفه اسلامي به طور قطع و بدون ترديد به اين نظريه معتقدند و همچنين بسياري از فيلسوفان مغرب زمين در تعريف صدق قضايا به نظريه مطابقت قائلند.اساس نظريه مطابقت اين است صدق قضيه عبارت از مطابقت آن با واقع و نفس الامر و اين مسأله مبتني بر دو اصل است اول اينكه واقعيتي هست و دوم اينكه ذهن ما قادر به كشف واقعيت مي‌باشد.فيلسوفان غربي در مورد صدق به تئورهاي ديگر معتقدند كه اين تئوري‌ها عبارتند : 1- تئوري هماهنگي : اين نظريه به فلاسفه عقل گرا نسبت داده شده و آنها معتقدند كه صدق يك گزاره تنها به معناي سازگاري آن با نظامي از قضاياي ديگر عقلي است. و برخي از پوزيتويست‌ها از اين تئوري دفاع كرده‌اند و برخي از اينها معتقد بودند كه قضاياي حسي و تجربي صدقشان از راه مطابقت معلوم مي‌شود و قضاياي كه تجربي و حسي نيستند صدقشان بوسيله سازگاري آنها با گزاره‌هاي آزموده شده بدست مي‌آيد و بعضي از پوزيتويست‌ها معتقدند تنها راه آزمون صدق قضايا ارتباط دروني ميان خود باورها است.2- تئوري عمل گرايانه : پيرس و جيمز و ديوئي از طرفداران اين تئوري هستند و آنها در معناداري معتقدند كه معناي يك لفظ عبارت از پيامد عملي يا تجربي آن.3- تئوري زيادتي صدق : طرفداران اين نظريه معتقدند كه محمول صادق و كاذب زايد است و مي‌توان آنها را حذف كرد و هيچ تأثيري در جمله ندارند.4- نظريه غير توصيفي صدق : معتقدان به اين تئوري مي‌گويند كه صدق و كذب كلمات توصيفي نيستند بلكه كلمات انجازي و تأييدي و انشايي هستند.5- نظريه سمانتيكي صدق تارسكي : تارسكي ضمن قبول نظريه صدق ارسطويي با ارائه نظريه زبان و فرا زبان به بازسازي اين تئوري پرداخته تا از شبهات و پارادوكس‌هاي كه در زبان پيش مي‌آيند جلوگيري كند و از نظر وي صدق و كذب عناصر فرا زباني هستند در حاليكه راست و دروغ عناصر زباني هستند. تعداد صفحات 148 word فهرست مطالبعنوان صفحهفصل اول : مقدمه و پيشينه تاريخيبخش اول : مقدمه و كليات و معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي1-9-1- راي مشهور حكماي اسلامي ............................................................... 61-9-2- نظريه برخي از فيلسوفان غربي ........................................................... 71-9-3- نظريه شهيد مطهري ........................................................................... 8بخش دوم : پيشينة تاريخي نظريه مطابقت صدق2-1- سابقه نظريه مطابقت در يونان ........................................................................... 102-1-1- مطابقت از نظر افلاطون ............................................................................... 102-1-2- نظريه مطابقت از ديدگاه ارسطو .................................................................... 122-1-3- نظريه مطابقت از نظر فارابي ......................................................................... 142-1-4- نظريه مطابقت از ديدگاه ابن سينا .................................................................. 152-1-5- نظريه مطابقت از ديدگاه سهروردي ............................................................... 16بخش سوم : آيا نظريه مطابقت تعريف صدق است يا ملاك آن3-1- تمايز تعريف صدق و ملاك صدق ................................................................... 193-2- ديدگاه برخي از فلاسفه اسلامي ........................................................................ 203-3- ديدگاه برخي از فلاسفه غربي .......................................................................... 213-4- نقد و بررسي .................................................................................................. 21فصل دوم : تئوري صدق از نظر منطق دانان غربيبخش اول : نظريه مطابقتبخش دوم : تئوري هماهنگي2-1- تئوري هماهنگي يا سازگاري ............................................................................ 352-2- اصل ارتباط دروني .......................................................................................... 362-3- درجات صدق ................................................................................................ 372-4- ايرادات نظريه هماهنگي ................................................................................... 38بخش سوم : تئوري عمل گرايانه3-1- تئوري عمل گرايانه .......................................................................................... 373-2- نظريه شيلر ..................................................................................................... 443-3- نقد و بررسي اين نظريه ................................................................................... 45بخش چهارم : تئوري زيادتي صدق4-1- تئوري زيادتي صدق ........................................................................................ 494-2- اشكالات نظريه زيادتي صدق ........................................................................... 50بخش پنجم : نظريه غير توصيفي صدق ....................................................................... 535-1- نظريه غير توصيفي صدق ................................................................................. 535-2- اشكالات نظريه غير توصيفي صدق ................................................................... 56بخش ششم : نظريه سمانتيكي صدق تارسكي6-1- تبيين نظريه سمانتيكي تارسكي ......................................................................... 566-1-1- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظريه معنا شناختي تارسكي .............................. 586-1-2- تعريف صدق در نظريه معناشناسي تارسكي ................................................... 63فصل سوم : نظريه مطابقت صدق از نظر فيلسوفان و منطق دانان مسلمانبخش اول : آيا مطابقت مربوط به علوم حضوري است يا حصوليبخش سوم : رابطه خبر با صدق و كذب3-1- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را تعريف قضيه مي‌داند .................................... 913-2- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را ملاك تمايز قضيه مي‌داند ............................. 923-3- اشكال پارادكس دروغگو بر هر دو تحليل ......................................................... 94بخش چهارم : مناط صدق و كذب قضايا4-1- بررسي اجمالي اختلاف حكما در تقسيم قضايا .................................................. 974-2- صدق و كذب در انواع قضايا ......................................................................... 1014-2-1- قضاياي خارجيه ........................................................................................ 1014-2-2- قضاياي ذهنيه ........................................................................................... 1014-2-3- قضاياي حقيقيه ......................................................................................... 106بخش پنجم : معاني نفس الامر ................................................................................. 1055-1- نفس الامر به معناي عالم امر و عقول مجرده .................................................... 1065-2- نفس الامر به معني في نفسه ........................................................................... 1085-3- نفس الامر به معناي عالم ثبوت اشياء ............................................................... 1095-4- نقد و بررسي معاني ذكر شده از نفس الامر ...................................................... 110بخش ششم : مطابقت در مباحث وجود ذهني6-1- مطابقت در مباحث وجود ذهني ..................................................................... 1136-1-1- اهميت بحث وجود ذهني .......................................................................... 1136-1-2- تاريخچه وجود ذهني ................................................................................ 1136-1-3- تبيين نظريه وجود ذهني ............................................................................ 1146-1-4- آيا انحفاظ ماهيت از لوازم نظريه مطابقت است يا از مبناي آن ....................... 118بخش هفتم : نظريه مطابقت از ديدگاه برخي از فيلسوفان مسلمان7-1- نظريه ملاصدرا درباره مطابقت ........................................................................ 1237-2- حكيم سبزواري ............................................................................................. 1257-3- علامه طباطبايي ............................................................................................. 1267-4- شهيد مطهري ................................................................................................ 1387-5- استاد مصباح يزدي ........................................................................................ 1447-6- جمع بندی و نتیجه گیری ............................................................................... 148