در صحبت ايران و همسايگان، روسيه از اهميت و جايگاه ويژ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي برخوردار بوده است.ايران از عصر صفوي به عنوان يك واحد ملي منسجم ظاهر شده وبه لحاظ مجاورت با نواحي جنوبي روسيه به تعامل با آن كشور پرداخته است. بالطبع در تحليل روابط خارجي اين دو كشور بايد به نقش متغيرهاي مختلف داخلي، منطقهاي و بين المللي توجه وافر داشت. شرايط قوت و ضعف داخلي معادلات و مناسبات منطقهاي و نظام ساختار بين الملي همگي بر روابط ايران و روسيه تاثير كذار بودهاند.از عصر صفوي تا به امروز نشيب و فرازهاي مختلفي براي روابط دوجانبه ايران و روسيه رخ داده و مناسبات آنها را تحت تأثير قرار داده است. بنابراين در پاسخ به اين سوا‌ل كه چه علل و عواملي در جهت‌گيري‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وسياست خارجي متقابل ايران و روسيه تأثير داشته‌‌اند، بايد گفت كه اين نوشته تعامل و پيوند متداخل متغيرهاي سطوح ملي، منطقهاي وبين‌‌‌المللي در دوره‌‌‌‌‌هاي مختلف تاريخي را فرض مي‌گيرد كه بر الگوهاي رفتاري و روابط ايران وروسيه تاثيرگذار بودهاند. 39صفحه