بررسی تثبیت بیولوژیک نیتروژن در اثر همیاری سویه های مختلفباکتری آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم با استفاده از تکنیک 15N چکیده: آزوسپریلوم به دلیل توان تثبیت نیتروژن مولکولی در ارتباط همیاری با گیاهان مهم زراعی مانند انواع غلات و همینطور تولید هورمونهای محرک رشد گیاه در سالهای اخیر به عنوان یک کود بیولوژیک مورد توجه قرار گرفته است.به همین دلیل تحقیق در مورد میزان فعالیت سویه های باکتری با ارقام مختلف گندم هدف این بررسی قرار گرفت:به منظور تثبیت بیولوژیک نیتروژن در اثر همیاری سویه های آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم،دو آزمایش در سه بخش آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه طی مدت دو سال پژوهش انجام گردیدالف)جداسازی،تکثیرو تولید مایه تلقیح سویه های آزوسپریلوم در شرایط آزمایشگاهب)بررسی کارایی تعدادی از سویه های باکتری آزوسپریلوم با ارقام طبسی،مهدوی و لاین موتانت طبسی گندم با استفاده از تکنیکN15ج) بررسی کارایی تعدادی از سویه های باکتری آزوسپریلوم و تاثیر کاربرد آنها بر عملکرد و برخی صفات زراعی در سه رقم طبسی،مهدوی و لاین موتانت طبسی گندم.الف)در این تحقیق 80 نمونه خاک ریزوسفری و غیر ریزوسفری ار اراضی تحت کشت گیاهان مختلف زراعی تهیه گردید و برای جداسازی آزوسپریلوم ابتدا رقتهای خاک در محیط نیمه جامد اکن کشت داده شدند و بر روی محیط RC کلونیهای ریز قرمز رنگ به عنوان آزوسپریلوم خالص سازی شده اند و تحت آزمایشهای ترشح هورمون اکسین و توان حل کنندگی فسفر آلی و معدنی قرار گرفتند.ب) دو فاکتور،آزوسپریلوم در 5 سطح شامل یک سطح عدم کاربرد باکتری و 4 سطح کاربرد سویه های مختلف Az.21 ,Az.31 ,Az.52 ,Az.54 و گندم در سه سطح بومی،اصلاح شده و لاین موتانت بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کرتهای کاملا تصادفی در 4 تکرار در شرایط گلخانه بررسی گردید.به منظور بررسی تثبیت نیتروژن از ایزوتوپ پایدار 15N استفاده شد.نتایج حاصله نشان داد که بین سویه های مختلف آزوسپریلوم و هم بین ارقام مختلف گندم از نظر تاثیر بر سطح برگ پرچم.وزن خشک اندام هوایی،تعداد سنبله ،طول سنبله و Ndfa اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود دارد.در بین ازقام مختلف گندم ارتفاع گیاه در سطح 5%معنی دار و تعداد پنجه معنی دار نشده است و همچنین در بین سویه های آزوسپریلومی ارتفاع گیاه معنی دار نگردیده است.ارقام گندم به دلیل اختلاف فاحش ژنتیکی و نیز سویه های آزوسپریلومی به دلیل تفاوتهای برقراری همیاری با هم اختلافاتی را دارند.بهترین رقم و بهترین باکتری در اکثر صفات مورد بررسی لاین موتانت و Az.21 بوده است.ج) دو فاکتور،آزوسپریلوم در 5 سطح شامل یک سطح عدم کاربرد باکتری و 4 سطح کاربرد سویه های مختلف Az.21 ,Az.31 ,Az.52 ,Az.54 و گندم در سه سطح بومی،اصلاح شده و لاین موتانت بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کرتهای کامل تصادفی در 4 تکرار در شرایط گلخانه بررسی گردید.بین کاربرد ارقام مختلف گندم و سویه های مختلف آزوسپریلوم در تمامی صفات زراعی بجز تعداد پنجه در سطح 1% اختلاف معنی داری مشاهده شد.بهترین رقم و بهترین باکتری در اکثر صفات مورد بررسی لاین موتانت و AZ.21 بوده است.بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده از کلیه آزمایشات انجام شده فوق می توان چنین اظهار داشت که کاربرد آزوسپریلوم می تواند بسیار مفید در عملکرد و جذب عناصر غذایی و نیز نقش مهمی در کاهش کودهای شیمیایی داشته باشد.البته باید در گزینش سویه های آزوسپریلوم دقت لازم مبذول شود زیرا بین سوشها اختلاف معنی داری از نظر برقراری همیاری وجود دارد. تعداد صفحات 191 word چکیده..............................................................10 مقدمه ................................................................13 فصل اول:کلیات .....................................................................15 1-كشاورزي پايدار . ......................................16 1-1كودهاي بيولوژيك...............................................................181-2استفاده از ميكروارگانيزمها به عنوان كود بيولوژيك....................191-3-انواع كودهاي بيولوژيك......................................................202-اهميت گندم..........................................................................202-1-تاريخچه و پيدايش گندم........................................................222-2-وضعيت كشت گندم در جهان..................................................222-3-وضعيت كشت گندم در ايران...................................................242-4-وضعيت كشت گندم در استان تهران..........................................252-5-شرايط آبوهوايي گندم..........................................................262-6-مرفولوژي گندم...................................................................272-6-1-ريشه............................................................................272-6-2-ساقه............................................................................282-6-3-پنجه.............................................................................292-6-4-برگ............................................................................302-6-5-گلآذين.........................................................................312-6-6-دانه.............................................................................322-7-عوامل محيطي مؤثر بر رشدونمو گندم.....................................332-7-1خاك...............................................................................332-7-2-رطوبت.........................................................................342-7-3-حرارت.........................................................................352-7-4-نور............................................................................362-7-4-1-طول روز..................................................................362-7-4-2-شدت نور..................................................................362-8-عملكرد دانه گندم و عوامل مؤثر بر آن....................................36فصل دوم:بررسی منابع...............................................................421-نیتروژن در طبیعت..................................................................432-شکلهای نیتروژن در خاک........................................................442-1-نیتروژن معدنی خاک............................................................452-2- نیتروژن آلی خاک.............................................................453-نقش نيتروژن در گياه..............................................................454-چرخه نيتروژن......................................................................464-1راههايي كه نيتروژن در دسترس گياه قرار ميگيرد و يا به خاك اضافه ميشود. .........................................................474-1-1معدني شدن نيتروژن خاك....................................................474-1-2وارد شدن نيتروژن از اتمسفر به خاك.....................................484-1-3-كاربرد كودهاي شيميايي ازته...............................................494-1-4-تثبيت نيتروژن به روش بيولوژيك..........................................504-2-راههايي كه نيتروژن از دسترس گياه و يا از خاك خارج ميشود........514-2-1-غير متحرك شدن (متوقف شدن يا آلي شدن ) نيتروژن................514-2-2-نيترات زدايي.....................................................................524-2-3-جذب نیتروژن بوسيله گياهان.................................................544-2-4-آبشويي نیتروژن.................................................................554-2-5-تلفات نیتروژن به صورت آمونياك...........................................554-2-6-تلفات نیتروژن از طريق فرسايش...........................................565-سيستمهاي بيولوژيك تثبيت كننده نيتروژن.....................................565-1تثبيت نیتروژن به روش همزيستي.............................................575-1-1همزيستي باكتريهاي ريزوبيوم و گياهان خانواده لگومينوز...........575-1-2-همزيستي ريزوبيوم با گياهان غير لگوم..................................595-1-3-همزيستي اكتينوريزي.........................................................595-1-4-همزيستي سيانوباكتريها و گياهان.........................................605-1-4-1-همزيستي سيانوباكتري آنابنا و آزولا..................................615-1-4-2-همزيستي نوسترك و آنابنا باسيكادها...................................625-1-4-3-همزيستي سيانوباكتري نوسترك و گانرا...............................625-1-5-همزيستي سيانوباكتريها و دياتومهها......................................635-1-6-همزيستي سيانوباكتريها و بريوفيتها......................................635-1-7-همزيستي سيانوباكترها و قارچها (تشكيل گلسنگ)....................655-2-تثبيت نیتروژن به روش آزاد....................................................655-2-1-باكتريهاي هتروتروف باكتريهاي بيهوازي...............................665-2-1-1-باکتریهای بی هوازی......................................................665-2-1-2-باكتريهاي بيهوازي اختياري.............................................675-2-1-3-باكتريهاي هوازي...........................................................675-2-1-4-سيانوباكتريها................................................................685-2-2-فتواتوتروفهاي آزادزي......................................................695-2-2-1-باكتريهاي فتوسنتز كننده..................................................695-3-تثبيت نیتروژن به روش همياري..............................................715-3-1-تعريف همياري................................................................715-3-2-دلايل تثبيت نیتروژن به روش همياري...................................725-3-3-همياريهاي فيلوسفري........................................................725-3-4-همياريهاي ريزوسفري....................................................................736-بيوشيمي تثبيت نیتروژن مولكولي..............................................................736-1ساختار آنزيم نيتروژناز و نحوه تامين انرژي مورد نياز براي تثبيت ازت مولكولي................................................................746-2كارايي.....................................................................................................776-3-توليد هيدروژن و خروج آن.......................................................................817-همياري باكتريهاي جنس آزوسپيريلوم با گياهان...............................................837-1اكولوژي آزوسپيريلوم................................................................................837-2گياهان ميزبان..........................................................................................847-3-طبقهبندي..............................................................................................847-4-مشخصات باکتری....................................................................................857-5-تثبيت نیتروژن وابسته به هيدروژن..............................................................887-6-احياي نيترات (نيترات زدايي).....................................................................887-7-عوامل موثر در اشغال ريشه توسط آزوسپيريلوم و تاثير آن بر رشد گياه...............897-8-توليد ساخت.مان كيست مانند......................................................................907-9-توليد سيدروفور......................................................................................917-10توليد مواد كشنده باكتريها........................................................................927-11جذب سطحي باكتريها به ذرات خاك............................................................927-12-توليد فيتوهورمونها و ديگر مواد تحريك كننده رشد گياه.................................937-13-تغيير در فيزيولوژي و موروفولوژي ريشه..................................................937-14-نقشهاي احتمالي موسيژل.......................................................................947-15-مكانيزمهاي جذب آزوسپيريلوم بطرف ريشه................................................947-16-شيميوتاكتيك (كموتاكتيك )......................................................................957-17مراحل اشغال ريشه توسط آزوسپيريلوم.......................................................977-17-1-اتصال باكتريها به پوست ريشه............................................................977-17-2-اشغال بافت ريشه.............................................................................987-18-تاثير آزوسپيريلوم در عملكرد گياهان مختلف..............................................988-نيتروژن -15..........................................................................................105فصل سوم:موادو روشها................................................................................1101-مواد مورد آزمایش....................................................................................1111-1تهيه ماده تلقيح......................................................................................1111-2-بررسي روابط همزيستي سويههاي مخالف باکتری آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم با استفاده از ايزوتوپ15N در شرايط گلخانه........................................................1121-2-1-زمان و محل اجراي آزمايش................................................................1121-2-2-خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك مورد استفاده....................................1121-2-3-دماي گلخانه...................................................................................1131-2-4-مشخصات ارقام گندم مورد استفاده......................................................1141-2-4-1-رقم طبسي..................................................................................1141-2-4-2-رقم مهدوي.................................................................................1141-2-4-3-رقم موتانت طبسي.........................................................................1151-2-5-مشخصات طرح آزمايشي.....................................................................1161-2-6-مشخصات فاكتورهاي آزمايش..............................................................1161-2-7-عمليات كاشت و داشت.......................................................................1161-2-8-كاربرد ایزوتوپ پایدار نیتروژن-15......................................................1171-2-9-صفات اندازهگيري شده......................................................................1201-2-10-محاسبات آماري.............................................................................1211-3-ارزيابي كارآيي سويههای باکتری آزوسپریلوم با ارقام بومي، اصلاح شده و لاين موتانت گندم و تأثير كاربرد آنها بر عملكرد و برخي از صفات زراعي گندم در شرايط آبوهوايي كرج...........................................................................................1211-3-1-خصوصيات اقليمي منطقه...................................................................1211-3-2-مشخصات اقليمي محل اجراي آزمايش در سال زراعي 83-1382................1221-3-3-خصوصيات. فيزيكي و شيميايي خاك محل آزمايش....................................1231-3-4-مشخصات ارقام مورد استفاده .............................................................1231-3-5-مشخصات طرح آزمایشی...................................................................1231-3-6- مشخصات فاكتورهاي آزمايش...........................................................1231-3-6-1-آزوسپریلوم...............................................................................1231-3-7-عمليات زراعي..............................................................................1241-3-7-1-عمليات كاشت............................................................................1241-3-7-2-علميات داشت............................................................................1251-3-7-3-عمليات برداشت..........................................................................1251-3-7-4-صفات اندازهگيري شده.................................................................126فصل چهارم:نتایج و بحث...........................................................................130گلخانه....................................................................................................1311-ارتفاع گياه...........................................................................................1322-طول سنبله...........................................................................................1353-تعداد پنجه گياه.......................................................................................1384-سطح برگ پرچم....................................................................................1415-وزن خشك اندام هوايي............................................................................1446-تعداد سنبله در گياه.................................................................................1477-درصد تثبیت بیولوژیک نیتروژن................................................................151مزرعه..............................................................................................1548-ارتفاع گیاه......................................................................................1559-طول سنبله......................................................................................15810تعداد پنجه در گياه............................................................................16111-سطح برگ پرچم.............................................................................16312-تعداد سنبله درواحد سطح..................................................................16713-تعداد دانه در سنبله...........................................................................17014-عملكرد دانه....................................................................................17315-بيوماس..........................................................................................17716-شاخص برداشت...............................................................................18117-وزن هزاردانه..................................................................................18418-جذب نیتروژن...................................................................................186پیوست..................................................................................................190منابع....................................................................................................191
بررسی تثبیت بیولوژیک نیتروژن در اثر همیاری سویه های مختلفباکتری آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم با استفاده از تکنیک 15N چکیده: آزوسپریلوم به دلیل توان تثبیت نیتروژن مولکولی در ارتباط همیاری با گیاهان مهم زراعی مانند انواع غلات و همینطور تولید هورمونهای محرک رشد گیاه در سالهای اخیر به عنوان یک کود بیولوژیک مورد توجه قرار گرفته است.به همین دلیل تحقیق در مورد میزان فعالیت سویه های باکتری با ارقام مختلف گندم هدف این بررسی قرار گرفت:به منظور تثبیت بیولوژیک نیتروژن در اثر همیاری سویه های آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم،دو آزمایش در سه بخش آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه طی مدت دو سال پژوهش انجام گردیدالف)جداسازی،تکثیرو تولید مایه تلقیح سویه های آزوسپریلوم در شرایط آزمایشگاهب)بررسی کارایی تعدادی از سویه های باکتری آزوسپریلوم با ارقام طبسی،مهدوی و لاین موتانت طبسی گندم با استفاده از تکنیکN15ج) بررسی کارایی تعدادی از سویه های باکتری آزوسپریلوم و تاثیر کاربرد آنها بر عملکرد و برخی صفات زراعی در سه رقم طبسی،مهدوی و لاین موتانت طبسی گندم.الف)در این تحقیق 80 نمونه خاک ریزوسفری و غیر ریزوسفری ار اراضی تحت کشت گیاهان مختلف زراعی تهیه گردید و برای جداسازی آزوسپریلوم ابتدا رقتهای خاک در محیط نیمه جامد اکن کشت داده شدند و بر روی محیط RC کلونیهای ریز قرمز رنگ به عنوان آزوسپریلوم خالص سازی شده اند و تحت آزمایشهای ترشح هورمون اکسین و توان حل کنندگی فسفر آلی و معدنی قرار گرفتند.ب) دو فاکتور،آزوسپریلوم در 5 سطح شامل یک سطح عدم کاربرد باکتری و 4 سطح کاربرد سویه های مختلف Az.21 ,Az.31 ,Az.52 ,Az.54 و گندم در سه سطح بومی،اصلاح شده و لاین موتانت بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کرتهای کاملا تصادفی در 4 تکرار در شرایط گلخانه بررسی گردید.به منظور بررسی تثبیت نیتروژن از ایزوتوپ پایدار 15N استفاده شد.نتایج حاصله نشان داد که بین سویه های مختلف آزوسپریلوم و هم بین ارقام مختلف گندم از نظر تاثیر بر سطح برگ پرچم.وزن خشک اندام هوایی،تعداد سنبله ،طول سنبله و Ndfa اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود دارد.در بین ازقام مختلف گندم ارتفاع گیاه در سطح 5%معنی دار و تعداد پنجه معنی دار نشده است و همچنین در بین سویه های آزوسپریلومی ارتفاع گیاه معنی دار نگردیده است.ارقام گندم به دلیل اختلاف فاحش ژنتیکی و نیز سویه های آزوسپریلومی به دلیل تفاوتهای برقراری همیاری با هم اختلافاتی را دارند.بهترین رقم و بهترین باکتری در اکثر صفات مورد بررسی لاین موتانت و Az.21 بوده است.ج) دو فاکتور،آزوسپریلوم در 5 سطح شامل یک سطح عدم کاربرد باکتری و 4 سطح کاربرد سویه های مختلف Az.21 ,Az.31 ,Az.52 ,Az.54 و گندم در سه سطح بومی،اصلاح شده و لاین موتانت بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کرتهای کامل تصادفی در 4 تکرار در شرایط گلخانه بررسی گردید.بین کاربرد ارقام مختلف گندم و سویه های مختلف آزوسپریلوم در تمامی صفات زراعی بجز تعداد پنجه در سطح 1% اختلاف معنی داری مشاهده شد.بهترین رقم و بهترین باکتری در اکثر صفات مورد بررسی لاین موتانت و AZ.21 بوده است.بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده از کلیه آزمایشات انجام شده فوق می توان چنین اظهار داشت که کاربرد آزوسپریلوم می تواند بسیار مفید در عملکرد و جذب عناصر غذایی و نیز نقش مهمی در کاهش کودهای شیمیایی داشته باشد.البته باید در گزینش سویه های آزوسپریلوم دقت لازم مبذول شود زیرا بین سوشها اختلاف معنی داری از نظر برقراری همیاری وجود دارد. تعداد صفحات 191 word چکیده..............................................................10 مقدمه ................................................................13 فصل اول:کلیات .....................................................................15 1-كشاورزي پايدار . ......................................16 1-1كودهاي بيولوژيك...............................................................181-2استفاده از ميكروارگانيزمها به عنوان كود بيولوژيك....................191-3-انواع كودهاي بيولوژيك......................................................202-اهميت گندم..........................................................................202-1-تاريخچه و پيدايش گندم........................................................222-2-وضعيت كشت گندم در جهان..................................................222-3-وضعيت كشت گندم در ايران...................................................242-4-وضعيت كشت گندم در استان تهران..........................................252-5-شرايط آبوهوايي گندم..........................................................262-6-مرفولوژي گندم...................................................................272-6-1-ريشه............................................................................272-6-2-ساقه............................................................................282-6-3-پنجه.............................................................................292-6-4-برگ............................................................................302-6-5-گلآذين.........................................................................312-6-6-دانه.............................................................................322-7-عوامل محيطي مؤثر بر رشدونمو گندم.....................................332-7-1خاك...............................................................................332-7-2-رطوبت.........................................................................342-7-3-حرارت.........................................................................352-7-4-نور............................................................................362-7-4-1-طول روز..................................................................362-7-4-2-شدت نور..................................................................362-8-عملكرد دانه گندم و عوامل مؤثر بر آن....................................36فصل دوم:بررسی منابع...............................................................421-نیتروژن در طبیعت..................................................................432-شکلهای نیتروژن در خاک........................................................442-1-نیتروژن معدنی خاک............................................................452-2- نیتروژن آلی خاک.............................................................453-نقش نيتروژن در گياه..............................................................454-چرخه نيتروژن......................................................................464-1راههايي كه نيتروژن در دسترس گياه قرار ميگيرد و يا به خاك اضافه ميشود. .........................................................474-1-1معدني شدن نيتروژن خاك....................................................474-1-2وارد شدن نيتروژن از اتمسفر به خاك.....................................484-1-3-كاربرد كودهاي شيميايي ازته...............................................494-1-4-تثبيت نيتروژن به روش بيولوژيك..........................................504-2-راههايي كه نيتروژن از دسترس گياه و يا از خاك خارج ميشود........514-2-1-غير متحرك شدن (متوقف شدن يا آلي شدن ) نيتروژن................514-2-2-نيترات زدايي.....................................................................524-2-3-جذب نیتروژن بوسيله گياهان.................................................544-2-4-آبشويي نیتروژن.................................................................554-2-5-تلفات نیتروژن به صورت آمونياك...........................................554-2-6-تلفات نیتروژن از طريق فرسايش...........................................565-سيستمهاي بيولوژيك تثبيت كننده نيتروژن.....................................565-1تثبيت نیتروژن به روش همزيستي.............................................575-1-1همزيستي باكتريهاي ريزوبيوم و گياهان خانواده لگومينوز...........575-1-2-همزيستي ريزوبيوم با گياهان غير لگوم..................................595-1-3-همزيستي اكتينوريزي.........................................................595-1-4-همزيستي سيانوباكتريها و گياهان.........................................605-1-4-1-همزيستي سيانوباكتري آنابنا و آزولا..................................615-1-4-2-همزيستي نوسترك و آنابنا باسيكادها...................................625-1-4-3-همزيستي سيانوباكتري نوسترك و گانرا...............................625-1-5-همزيستي سيانوباكتريها و دياتومهها......................................635-1-6-همزيستي سيانوباكتريها و بريوفيتها......................................635-1-7-همزيستي سيانوباكترها و قارچها (تشكيل گلسنگ)....................655-2-تثبيت نیتروژن به روش آزاد....................................................655-2-1-باكتريهاي هتروتروف باكتريهاي بيهوازي...............................665-2-1-1-باکتریهای بی هوازی......................................................665-2-1-2-باكتريهاي بيهوازي اختياري.............................................675-2-1-3-باكتريهاي هوازي...........................................................675-2-1-4-سيانوباكتريها................................................................685-2-2-فتواتوتروفهاي آزادزي......................................................695-2-2-1-باكتريهاي فتوسنتز كننده..................................................695-3-تثبيت نیتروژن به روش همياري..............................................715-3-1-تعريف همياري................................................................715-3-2-دلايل تثبيت نیتروژن به روش همياري...................................725-3-3-همياريهاي فيلوسفري........................................................725-3-4-همياريهاي ريزوسفري....................................................................736-بيوشيمي تثبيت نیتروژن مولكولي..............................................................736-1ساختار آنزيم نيتروژناز و نحوه تامين انرژي مورد نياز براي تثبيت ازت مولكولي................................................................746-2كارايي.....................................................................................................776-3-توليد هيدروژن و خروج آن.......................................................................817-همياري باكتريهاي جنس آزوسپيريلوم با گياهان...............................................837-1اكولوژي آزوسپيريلوم................................................................................837-2گياهان ميزبان..........................................................................................847-3-طبقهبندي..............................................................................................847-4-مشخصات باکتری....................................................................................857-5-تثبيت نیتروژن وابسته به هيدروژن..............................................................887-6-احياي نيترات (نيترات زدايي).....................................................................887-7-عوامل موثر در اشغال ريشه توسط آزوسپيريلوم و تاثير آن بر رشد گياه...............897-8-توليد ساخت.مان كيست مانند......................................................................907-9-توليد سيدروفور......................................................................................917-10توليد مواد كشنده باكتريها........................................................................927-11جذب سطحي باكتريها به ذرات خاك............................................................927-12-توليد فيتوهورمونها و ديگر مواد تحريك كننده رشد گياه.................................937-13-تغيير در فيزيولوژي و موروفولوژي ريشه..................................................937-14-نقشهاي احتمالي موسيژل.......................................................................947-15-مكانيزمهاي جذب آزوسپيريلوم بطرف ريشه................................................947-16-شيميوتاكتيك (كموتاكتيك )......................................................................957-17مراحل اشغال ريشه توسط آزوسپيريلوم.......................................................977-17-1-اتصال باكتريها به پوست ريشه............................................................977-17-2-اشغال بافت ريشه.............................................................................987-18-تاثير آزوسپيريلوم در عملكرد گياهان مختلف..............................................988-نيتروژن -15..........................................................................................105فصل سوم:موادو روشها................................................................................1101-مواد مورد آزمایش....................................................................................1111-1تهيه ماده تلقيح......................................................................................1111-2-بررسي روابط همزيستي سويههاي مخالف باکتری آزوسپریلوم با ارقام مختلف گندم با استفاده از ايزوتوپ15N در شرايط گلخانه........................................................1121-2-1-زمان و محل اجراي آزمايش................................................................1121-2-2-خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك مورد استفاده....................................1121-2-3-دماي گلخانه...................................................................................1131-2-4-مشخصات ارقام گندم مورد استفاده......................................................1141-2-4-1-رقم طبسي..................................................................................1141-2-4-2-رقم مهدوي.................................................................................1141-2-4-3-رقم موتانت طبسي.........................................................................1151-2-5-مشخصات طرح آزمايشي.....................................................................1161-2-6-مشخصات فاكتورهاي آزمايش..............................................................1161-2-7-عمليات كاشت و داشت.......................................................................1161-2-8-كاربرد ایزوتوپ پایدار نیتروژن-15......................................................1171-2-9-صفات اندازهگيري شده......................................................................1201-2-10-محاسبات آماري.............................................................................1211-3-ارزيابي كارآيي سويههای باکتری آزوسپریلوم با ارقام بومي، اصلاح شده و لاين موتانت گندم و تأثير كاربرد آنها بر عملكرد و برخي از صفات زراعي گندم در شرايط آبوهوايي كرج...........................................................................................1211-3-1-خصوصيات اقليمي منطقه...................................................................1211-3-2-مشخصات اقليمي محل اجراي آزمايش در سال زراعي 83-1382................1221-3-3-خصوصيات. فيزيكي و شيميايي خاك محل آزمايش....................................1231-3-4-مشخصات ارقام مورد استفاده .............................................................1231-3-5-مشخصات طرح آزمایشی...................................................................1231-3-6- مشخصات فاكتورهاي آزمايش...........................................................1231-3-6-1-آزوسپریلوم...............................................................................1231-3-7-عمليات زراعي..............................................................................1241-3-7-1-عمليات كاشت............................................................................1241-3-7-2-علميات داشت............................................................................1251-3-7-3-عمليات برداشت..........................................................................1251-3-7-4-صفات اندازهگيري شده.................................................................126فصل چهارم:نتایج و بحث...........................................................................130گلخانه....................................................................................................1311-ارتفاع گياه...........................................................................................1322-طول سنبله...........................................................................................1353-تعداد پنجه گياه.......................................................................................1384-سطح برگ پرچم....................................................................................1415-وزن خشك اندام هوايي............................................................................1446-تعداد سنبله در گياه.................................................................................1477-درصد تثبیت بیولوژیک نیتروژن................................................................151مزرعه..............................................................................................1548-ارتفاع گیاه......................................................................................1559-طول سنبله......................................................................................15810تعداد پنجه در گياه............................................................................16111-سطح برگ پرچم.............................................................................16312-تعداد سنبله درواحد سطح..................................................................16713-تعداد دانه در سنبله...........................................................................17014-عملكرد دانه....................................................................................17315-بيوماس..........................................................................................17716-شاخص برداشت...............................................................................18117-وزن هزاردانه..................................................................................18418-جذب نیتروژن...................................................................................186پیوست..................................................................................................190منابع....................................................................................................191