قسمتی از پروژه كارسنجي و زمان سنجي :مقدمهوقت و زمان از اصلی ترین عناصر در تولید و بهره وری می باشد از این رو توجه به گذر آن وجلوگیری از اتلاف زمان از دیرباز مدنظر بزرگان واندیشمندان بوده است زمان می گذرد و نمی توان از عبور آن ممانعت نمود پس برای باطل شدن آن باید از هر لحظه و دم بهره جست.موضوع مورد بحث در این پروژه کارسنجی وزمان سنجی است.در فصل اول، موضوع پروژه، اهداف انجام آن و محدوده زمانی و مکانی پروژه آشنا می شوید.در فصل دوم، شناخت کامل از موضوع پروژه و تعریف و اهداف موضوع، پردازش خواهد شد.در فصل سوم،شرکت مورد نظر و فعالیت ها و اقدامات انجام شده در آن مکان در رابطه با موضوع پروژه شرح داده خواهد شد.در فصل چهارم ، از نتایج حاصل از انجام پروژه ، پیشنهادات و راهکارها آگاه می شوید.فصل پنجم ، فصل ضمایم و پیوست ها می باشد.موضوع زمان یعنی موضوعی که امید است در تمام مراحل ولحظات زندگی ما، مورد توجه و التفات واقع شود تا به امید حق، از عمر که بزرگترین نعمت الهی است در مفیدترین کار و بهترین وجه استفاده نماییم.در سازمان ها وادارات ، موضوع زمان در سرفصل ارزیابی کار وزمان قرار می گیرد و منظور از انجام مطالعات دراین زمینه ، دست یافتن و بهره وری وکاهش هزینه ها و حذف خستگی و کسالت نسبت به کار می باشد.تعریف موضوعیکی از مهمترین مسائلی که امروزه در کارخانجات وادارات و انواع صنایع و خدمات دردست بررسی است، بهبود بهره وری و افزایش بازدهی می باشد و به همین منظور روشی برای کمک به امر بهره وری ابداع شد، که مطالعه کار نام دارد. در مطالعه کار با تعیین روش منطقی و سریع و ساده انجام کار به کاهش هزینه ها و افزایش سود حاصل می پردازیم و از این طریق با استفاده از حداقل منابع به حداکثر سود دست می یابیم.بطور کلی بهبود بهره وری و به ویژه بهره وری نیروی انسانی به عنوان یکی از اجزاء ضروری بهره وری به حساب می آید. با استفاده از مطالعه روشی به دنبال بهبود بهره‌وری نیروی انسانی هستیم. به بیان دیگر مباحث کارسنجی و روش سنجی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای بهبود بهره وری عوامل تولید قابل استفاده و کاربرد می باشد.مطالعه کار عبارت است از بکارگیری تکنیک های مطالعه روش واندازه گیری کار برای بهبود کارآیی و افزایش اثربخشی در سازمان، بنابراین مطالعه کار مستقیماً با بازدهی در ارتباط است هر گاه بخواهیم با استفاده از منابع موجود بازدهی را افزایش دهیم مطالعه کار یکی از روشهای مطلوب است.[۱]اهداف انجام پروژه :۱- ایجاد یک Baseمناسب زمانی برای هر یک از جزئیات فعالیت های انجام شده منظور تعیین زمان کلی برای هر یک از فعالیت ها بدین معنی که قرار است برای هر یک از اجزا زمان تعیین شود تا اگر ترتیب و ترکیب اجزا و فعالیت ها تغییر نمود و جابجا شد بتوان زمان فرآیند را نیز سریعاً و بدون صرف زمان و انرژی به سادگی به دست آورد.۲- هدف دیگر ازمطالعه این است که با توجه به حجم کار وزمان متعلق به آن بتوان نیروی انسانی و منابع مورد نیاز را تخمین زد.۳- تعیین میزان تولید در بازه های زمانی مختلف و همچنین نقل و انتقالات صورت گرفته و سایر کارهای انجام شده در بازه زمانی درخواستی.۴- توانایی ارائه گزارش کار ودفاع از نتیجه کارها به استناد میزان کاری که براساس زمان تعیین شده انجام شده است.۵- ایجاد نظام پاداش و تنبیه براساس میزان کار افراد در مقایسه با نتایج حاصل از این پروژهمقدمهامروزه مطالعه علمی کار، شامل حرکت سنجی و روش سنجی و تعیین استانداردهای تولید و کارکرد براساس آن است. یعنی با تجزیه و تحلیل علمی کار، معین می شود که بازده متوسط یک فرد عادی در یک روز عادی کاری چقدر است و برای این کارکرد یا تولید استاندارد، چه دستمزدی باید پرداخت شود اگر تولید و بازده کار کمی بالاتر از استاندارد یا حد متعارف باشد برای ایجاد انگیزه و تشویق به ادامه تولید بالا لازم است یک سیستم پرداخت تشویقی نیز پیش بینی کند.مجموع این مطالب ما را بر آن می دارد که از نیروی انسانی شاغل حداکثر استفاده مطلوب را بنمائیم از طرفی می دانیم که فنون مورد استفاده در بهبود سیستم ها و روش ها برای رفع مشکلی که گریبانگیر سازمان است بکار می آید. پس باید موضوع باید موضوع کارسنجی و زمان سنجی را از این دیدگاه نیز بررسی کرد مشکلی که کارسنجی به آن می پردازد عبارتست از مطالعه ناهماهنگی بین نیروی انسانی شاغل و نیروی انسانی که عاید سازمان می شود.[۱]تاریخچه ی کارسنجی و زمان سنجی:مشهور است که زمان سنجی از کارگاه کمپانی فولادسازی میداوال (miduale) در سال ۱۸۸۱ میلادی توسط فردریک تیلور آغاز گشته است گر چه تیلور به عنوان پدر زمان سنجی شناخته شده است لیکن قبل از او زمان نسجی در اروپا نیز انجام شده است و در سال ۱۷۶۰ یک فرانسوی به نام پرونت (Peranet) مطالعه زمانی گسترده ای برای تولید پین انجام داد و مدت ۶۰ سال یک اقتصاد دان انگلیسی به نام Babbaya این کار را ادامه داد.تیلور در سال ۱۸۸۳ با روش سیستماتیک مطالعه کار توانست یک کار مشخص را به عناصری تقسیم کرده و تک تک عناصر را بررسی کند. تیلور اظهار داشته که زمان سنجی یک عنصر در مدیریت علمی است که می تواند مهارت مدیریت را از مدیران به افراد انتقال دهد. تیلور همچنین دریافت کرد که به میزان اهمیت مسائل مواد و ماشین آلات باید به مسائل انسانی نیز توجه داشت. به دنبال نظریات تیلور مبنی بر لزوم تجزیه و تحلیل حرکات فرانک گیلبرت (Frank Gilbert) و همسرش (Liliane Gilbert) کوشش های فراوانی صرف پایه گذاری و توسعه روش علمی تجزیه و تحلیل حرکات کردند.گیلبرت عناصر اصلی حرکت را پایه گذاری کرد و گفت ما در حین انجام کارهای مختلف ۱۸-۱۷ حرکت مفید بیشتر نداریم و مابقی حرکات زائد هستند و حذف این حرکات زائد موجب کاهش زمان و افزایش کارآیی وسرانجام سوددهی بیشتر می شود و بدین وسیله علم حرکات سنجی بنیان گذاری شد. گیلبرت دو تکنیک سایکلوگراف و کرنوسایکلوگراف را برای بررسی مسیر حرکات کارگر طرح و تدوین نمود. گیلبرت از این موضوع در بهبود روش ها، نشان دادن حرکات صحیح و آموزش کارگزاران جدید استفاده کرد.در دهه ۱۹۳۰ بود که مهندسی روش ها توسط مینارد پایه گذاری شد وی عقیده داشت که برای بالا بردن راندمان کاری نباید حرکات، استانداردها و پاداش ها و … را به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد بلکه آنها را به صورت یک مجموعه با روشهای علمی باید مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.در اواسط قرن بیستم بررسی دو جنبه ای هم در زمینه حرکت و هم زمان انجام شد و از ترکیب این دو ، روشی به نام مطالعه حرکت وزمان بوجود آمد که به دلیل تغییرات سریعی که به تازگی در این زمینه پدیدار گشته است، امروزه واژه (motion and tim study) به معنای وسیعی این اطلاعات را در بر گرفته است و تغییراتی هم در زمینه علمی شکل های ابتدایی این روش پیدا کرده است این روش شامل طرح سیستم های کار و متدهای مهندسی است.[۲]بهره وری چیست؟بهره وری عبارت است از نسبت برونداد (out put) به درون داد (in put)چند تعریف دیگر از بهره وری:الف ) EPA (آژانس بهره وری اروپا)بهره وری درجه استفاده موثر از هر یک از عوامل تولید است.بهره وری در درجه اول یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد آنچه را که در حال حاضر موجود است بهبود بخشد بهره وری براین عقیده متکی است که انسان می تواند کارها ووظایفش را هر روز بهتر از روز پیش به انجام رساند افزایش بهره وری مستلزم آن است که بطور پیوسته در جهت انطباق فعالیت های اقتصادی با شرایط متغیر و بکارگیری نظریه ها و روش های جدید اقدامات لازم صورت پذیرد بهره وری ایمان راسخ به پیشرفت انسان ها می باشد.ب )JPC (مرکز بهره وری ژاپن):هدف از بهبود بهره وری عبارتست از به حداکثر رساندن استفاده از منابع ، نیروی انسانی، تسهیلات و … به طریقة علمی ، کاهش هزینه های تولید، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی وبهبود معیارهای زندگی آنگونه که به به سود کارگر، مدیریت وعموم مصرف کنندگان باشد.[۳]روشهای کلی برای اندازه گیری بهره وری:بطور کلی دو روش برای اندازه گیری و سنجش بهره وری وجود دارد:۱- بهره وری فیزیکی :در این روش بهره وری با استفاده از واحدهای فیزیکی مانند اندازه، طول و وزن و … محاسبه می گردد، به طور مثال برای محاسبه بهره وری فیزیکی نیروی انسانی می توان از رابطه زیر استفاده کرد.= بهره وری فیزیکی نیروی انسانینفرساعت کار نیروی انسانی / سطح، حجم، وزن یا تعداد محصول تولید شده ۲- بهره وری ارزش:دراین روش محاسبه بهره وری از ارزشهای پولی مقادیر ستاده و داده برحسب داده های مانند ریال، دلار و یورو و .. استفاده می شود که بطور مثال برای محاسبه بهره وری ارزش نیروی انسانی می توان از رابطه زیر استفاده نمود:= بهره وری ارزش نیروی انسانیارزش کار یا نیروی انسانی استفاده شده / ارزش محصول یا خدمات تولید شدهبهره وری عوامل تولید وکارسنجی وروش سنجی: بطور کلی بهبود بهره وری به عنوان یکی از مهمترین موضوعات موجود در صنعت مطرح است و از این میان بهره وری نیروی انسانی به عنوان اساسی ترین و پیچیده ترین جزء بهره وری قابل بررسی و تحلیل است با استفاده از مطالعه روش به دنبال بهبود بهره وری واحد تولیدی در زمینه کلیه عوامل تولید و با استفاده از مطالعه حرکت واندازه گیری کار به دنبال بهبود بهره وری نیروی انسانی هستیم به بیان دیگر مبحث کارسنجی و روش سنجی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای بهبود بهره وری عوامل تولید قابل استفاده می باشد.[۴]کل زمان کار معین چگونه تشکیل می شود:مقدار کار اصلی برحسب زمان عبارت است از حداقل زمان غیرقابل تقلیلی که از لحاظ نظری برای تولید هر واحد محصول لازم است بدیهی است که این تعریف مطابق با شرایط ایده‌‌آلی است که هرگز در عمل پیش نمی آید، اگر چه گاهی اوقات، بخصوص درصنایع پردازشی می توان به آن نزدیک شد با این حال،عموماً زمان های واقعی عملیات به علت مقدار کار اضافی به مراتب بیش از آن است افزایش مقدار کار موارد زیرا را در نظر می گیرد:A- مقدار کار افزوده شده ناشی از نقایص طراحی یا مشخصات محصولB- مقدار کار اضافه شده ناشی از بکارگیری روشهای غیرموثر تولید یا عملیاتC- زمان غیرموثر ناشی از قصور مدیریتD- زمان غیرموثر در محدوده اختیار کارگر[۵]فهرست مطالب پروژه کارسنجی و زمان سنجی : فصل اول : مقدمه مقدمه تعریف موضوع اهداف انجام پروژه محدوده زمانی و مکانی انجام پروژه نکاتی کلی قابل توجه در مطالعه کار فصل دوم : ادبیات تحقیق مقدمه تاریخچه کارسنجی و زمان سنجی چند تعریف از بهره وری روش های کلی برای اندازه گیری بهره وری بهره وری عوامل تولید و کارسنجی و روش سنجی روش تعیین کل زمان کار ارزیابی کار هدف کارسنجی موارد استفاده کارسنجی فنون کارسنجی مطالعه کار فواید مطالعه کار کارسنجی مراحل اصلی مطالعه کار مطالعه روش اهداف مطالعه روش ابزارهای مرحله ثبت مطالعه روش علائم مورد استفاده در نمودارهای مربوط به فرآیند تربلینگ ها زمان سنجی مقدمات زمان سنجی اهداف زمان سنجی تکنیک های مختلف زمان سنجی مراحل اساسی زمان سنجی انتخاب کار مورد مطالعه و انجام زمان سنجی طرز برخورد با کارگر و انجام زمان سنجی کسب و ثبت اطلاعات و انجام زمان سنجی بررسی روش در انجام زمان سنجی مراحل زمان سنجی به روش Stop watch تقسیم سیکل عملیات به اجزا و مناسب کاری انواع عناصر کاری انواع کرونومتر روش های ثبت نتایج زمان سنجی با کرونومتر مشکلات ثبت زمان محاسبه تعداد سیکل های مورد مشاهده ضریب عملکرد روش وستینگ هاوس روش توازن اجرای کار الونس محاسبه زمان استاندارد سیستم های زمان سنجی پیشرفته خانواده MTM کاربرد، مزایا و معایب روش MTM واحد زمان در سیستم MTM انواع MTM حرکت بسیط در سیستم MTM روش زمان سنجی MOST کاربرد انواع سیستم های زمان سنجی MOST فصل سوم : بررسی وضعیت موجود مقدمه معرفی شرکت شرکت داروسازی مورد نظر در یک نگاه محدوده مکانی شرکت داروسازی تاریخچه شرکت داروسازی نمودار سازمانی شرکت داروسازی چارت سازمانی شرکت «مدیریت» خطوط تولیدی شرکت لابراتورهای شرکت داروسازی لیست تجهیزات جامدات معرفی واحدی که پروژه در آن انجام شده بررسی مراحل اصلی کار در قسمت مایعات با استفاده از فلوچارت نمودار OPC تولید قطره نمودار FPC ساخت قطره بررسی وضعیت سازمان از لحاظ موضوع تحت بررسی نقشه جریان نمودار جریان فرآیند جدول زمان بندی فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و ارائه پیشنهادات مقدمه نقاط قوت نقاط ضعف پیشنهادات توصیه هایی جهت کارآمدتر شدن نیروی انسانی پیشنهاداتی در خصوص بهبود شرایط شش عامل بهینه کننده زمان بندی چند نکته مهم منابع مورد استفاده پیوست هامنابع مورد استفاده در پروژه کارسنجی و زمان سنجی: 1- اسفنديار سعادت،مديريت منابع انساني ، نشر سمت، چاپ اول، 13752- عليرضا علي احمدي، ارزيابي كار و زمان، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، چاپ دوم، 13803- ناصر جاويد، ارزيابي كار و زمان، نشر دانش پرور، چاپ اول،13834- عباس كحال زاده، آشنايي با ارزيابي كار و زمان، نشر دانشگاهي، چاپ پنجم، 13815- شهنام طاهري، كارسنجي و روش سنجي، نشر آروين، جاپ اول، 13766- مهرداد قاسمي، جزوه ي درس كارسنجي و روش سنجي 7- سيد نصرالله مرعشي، سيستم هاي زمان سنجي، نشر بصير، چاپ اول، 13768- جزوات اساتيد محترم تدريس شده در دانشگاه 9- حسين ابطحي و آرمن مهروژان، مهندسي روشها، نشر قومس، چاپ دوم،137410- حسين اصولي، حسام شهرياري فهيمي، مژده شيرازي منش، مديريت زمان ، نشر رسا، چاپ سوم، 1383