درباره اشعار، سلوک و زندگی خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی تا کنون سخنان زیادی گفته شده و تحقیقات و رسالات گوناگونی به رشته تحریر در آمده است. علاقه به حافظ و دیوان گرانقدرش در وجود تمامی ایرانیان نمایان و ابیاتش را جای جای بر زبانشان جاری است.عالم زبان گویایی در اشعار حافظ می یابد، زاهد مغز گفتارش را، عارف سوزِ حدیثش را و تماماً هر عاشقی عشقش را و معشوقش را در فحوای کلام لسان الغیب می یابد. قلبش با قلب دیوان حافظ می تپد و کلامش ضرباهنگ موزون کلامش را با دل و جان احساس می کند.حافظ خلوت گزیده ای نبوده که دور از جامعه و در غار سخن گفته باشد. او در میان جمع زندگی کرده، نفس کشیده، رنج و زجر و بلا دیده، دستی بر آتش داشته زبانش زبانِ مردم و دردش دردِ نوع بشر است. او بر فراز زمان، درد و رنج انسان را لمس کرده با قرآنی که در سینه داشت عجین کرده و با فلسفه و کلامی که کسب کرده و با روح عارفش، تحلیل کرده، بازتاب این صفیر را همانند هاتف غیبی با ندامت بر ما که در دامگه دنیا مانده ایم، ماندگار نموده است. از ششصد سال پیش یعنی از عصر خود حافظ بعضاً سخنانی و شروحی بر آثارش آغاز گشت. پُر واضح است که بیشترین تجدید چاپ در دیوانش را داشته است.سال ها پیش در محضر استاد ارجمندم، جناب آقای سید مهدی نوریان در کلاس حافظ با کتاب نفیس حافظ شناسی، که به کوشش دانشمند محترم جناب آقای سعید نیاز کرمانی جمع آوری گردیده است آشنا شدم، بارها این اثر ارزشمند را جای جای و واو به واو به مطالعه گرفتم، هر نوبت رازی و سرّی از اشعار آن عارف بزرگ برایم آشکار می گشت. عزیزانی که این اثر گرانمایه را مشاهده نموده اند دریافته اند که به اقتضای زمان و اقتضای زمانِ وصول مقالات، مطالب این کتاب به صورت پراکنده بوده و هر ادیبِ دانشمندی در جای خود بحثی و یا بیتی یا غزلی از شاعر را به بوته نقد نهاده و گرهی از مشکلات باز نموده است.به ذهنم خطور کرد که این مطالب را به صورت طبقه بندی شده و به صورت پانوشت در ذیل ابیات گردآوری نمایم. موضوعات و بحث ها را دسته بندی کرده هر کدام را در جای خود بیاورم. با اساتید فن مشورت نمودم، همه راه نمودند و تشویق.پس نوبتی دیگر، مجموعۀ حافظ شناسی را (که در 15 جلد می باشد) به طور دقیق با قصد تفکیک مطالبی که در ذیل توضیح ابیات غزل ها می گنجد یادداشت برداری کردم و بازخواندم. ابتدا گمانم این بود که شاید در یک جلد بتوان تمامی نظرات را، گِرد آورد. اما زمانی که دست به قلم برده و شروع به نوشتن مطالب نمودم، کثرت توضیحات مُبَرهَن گردید. اما مطالب چنان جَزل و قاطع و پر محتوی بود که هر گونه ظنی بر حذف مطلبی غیر ممکن نمود. با مشورت با عزیزان صاحب نظر به این نتیجه رسیدم که هر صد غزل در یک جلد گنجانیده شود. و هر جلدی به چند موضوع و بحث واسطه ای در مقدمه پرداخته آید.جلد دوم تقدیم به شما سروران گرامی