چکیده :اندیشه تألیف این موضوع زمانی در فکرم شکل گرفت که احساس نمودم بررسی حرکت و جنبش ادبی زنان اندلس نیاز بیشتری به تحقیق و پژوهش دارد. بنابراین این موضوع یعنی «سرودههای زنان شاعر اندلس» را برای رساله خودانتخاب کردم.این رسالة شامل بخشهای زیر است:- بخش اول شامل شرایط جغرافیایی و تاریخی این سرزمین است.- بخش دوم شامل شعر اندلسی، ویژگیها وتفاوتهای آن با شعر شرقی، فنون شعری از قبیل (وصف، غزل، فخر، مجون، حکمت، موشح و زجل و...) است.- بخش سوم به پنج گفتار اختصاص دارد. در این بخش سعی شد تا جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن در اندلس، زن و علوم گوناگون، نقش زن در ادبیات اندلس، زن و هنر و نقش زنان اندلس در سیاست رامعرفی کنم.-بخش چهارم که مهمترین بخش این تحقیق را دربر میگیرد به «بررسی سرودههای زنان شاعر اندلس» اختصاص دارد. در این بخش سعی کردم تعداد سی تن از زنان شاعر را که آزاد و یا کنیز بودهاند معرفی کنم و این شاعران را برحسب قرونی که در آن میزیستهاند، دستهبندی نمایم.در بخش نتیجهگیری هم به اغراض مختلف شعری از قبیل غزل، مدح، رثا، هجا، فخر، موشح و ... پرداختم.از مجموعه شعر زنان اندلس به دست میآید که بیشتر اشعارشان در زمینه غزل بوده است، که گاهی این غزلها عفیف و گاهی غیرعفیف بودهاند.برخی از آن نیز در سرودن مدح به شهرت رسیدهاند. چنانکه میبینیم تعدادی از این زنان مدح رابه منظور تکسب، و برخی دیگر برای مدح و ستایش امرا و خلفا، و برخی دیگر از این شاعران که کنیز بودهاند برای آزاد شدن سرودهاند. زنان شاعر اندلس در میدان هجا نیز کمتر از مردان نبودهاند و هجای گزنده و زشتتری نسبت به مردان سرودهاند. رثاء، که نوعي نوحه سرایی و گریهو زاری است یکی دیگر از موضوعات شعری است که زنان اندلس به آن پرداخته، و در آن عواطف و احساسات زنان اندلسی را به تصویر کشیدهاند. برخی از اين زنان شاعر به اصل ونسب، زیبایی وخوش خطی خود افتخار کرده و اشعاری در زمینه فخر سرودهاند. آنان در سرودن موشح نیز چون مردان به رقابت پرداختهاند واشعاری در این خصوص سرودهاند.لازم به ذکر است که برخی از زنان شاعر اندلس در عرصه شاعری گوی سبقت رااز مردان ربودهاند و در بسیاری از فنون شعری به مقام و درجات والایی رسیدهاند که دلالت بر طبع و ذوق فراوان شعری این شاعران دارد. تعداد صفحات 157 word فهرست مطالبمقدمهبخش اول :موقعيت جغرافيايي و تاريخي سرزمين اندلس1-1 واژهي اندلس .................................................................................................. 5-42-1 جغرافياي اندلس ................................................................................................. 53-1 نگرشي كوتاه به تاريخ اندلس ........................................................................... 8-74-1 فتح اندلس به دست مسلمين ................................................................................ 8بخش دوم1-2 شعراندلس ........................................................................................................ 122-2 مراحل شعر اندلس ............................................................................................ 133-2 ويژگيهاي شعر اندلسي..................................................................................... 174-2 مضامين شعري در اندلس .................................................................................. 205-2 موشح و زجل ................................................................................................... 266-2 زجل در ادب اندلسي......................................................................................... 29بخش سوم1-3 جايگاه اجتماعي و فرهنگي زن در اندلس ............................................................ 312-3 زن و علوم گوناگون .......................................................................................... 323-3 نقش زنان در ادبيات اندلس ............................................................................... 384-3 زن و هنر ......................................................................................................... 415-3 نقش زنان اندلس در سياست .............................................................................. 45بخش چهارم :مشهورترين زنان شاعر اندلس1-4 شاعر قرن دومحسانه التميميه ......................................................................................................... 492-4 شاعران قرنهاي سوم و چهارم ........................................................................... 55قمر ......................................................................................................................... 56عائشه بنت احمد القرطبيه .......................................................................................... 58حفصه بنت حمدون الحجاريه .................................................................................... 61أنس القلوب ............................................................................................................ 63مريم بنت يعقوب الأنصاريه ....................................................................................... 673-4 شاعران قرن پنجم ............................................................................................. 70الغسانيه البجانيه ........................................................................................................ 71زينت المريه ............................................................................................................. 74اعتماد الرميكيه ......................................................................................................... 75بشينه بنت المعتمد .................................................................................................... 78العباديه .................................................................................................................... 84غايه المني ............................................................................................................... 86ام الكرام بنت المعتصم بن صمادح ............................................................................. 88أمه العزيز.................................................................................................................. 90صفيه بنت عبدالله الرّيي.............................................................................................. 92ام العلا بنت يوسف .................................................................................................. 93ولاده بنت المستكفي.................................................................................................. 96مهجه بنت التياني القرطبيه ........................................................................................ 104عتبه ...................................................................................................................... 1054-4 شاعران قرن ششم و هفتم ................................................................................ 106حفصه بنت الحاج الركونيه ....................................................................................... 107حمده بنت زياد بن بقي العوفي ................................................................................ 118نزهون بنت القلاعي غرناطيه .................................................................................... 122شلبيه الأندلسيه ....................................................................................................... 129هندكنيز أبي محمد عبدالله بن مسلمه الشاطبي ............................................................ 132أسماء العامريه ........................................................................................................ 133أم الهناء بنت القاضي .............................................................................................. 134قسمونه بنت اسماعيل اليهودي ................................................................................. 135ام السعد بنت عصام الحميري .................................................................................. 137سلمي بنت القراطيسي ............................................................................................. 138كليد تمركز زنان شاعر اندلس .................................................................................. 140نتيجه گيري............................................................................................................. 142فهرست منابع و مآخذ ............................................................................................. 148چكيده عربي .......................................................................................................... 156چكيده انگليسي....................................................................................................... 157
سروده های زنان شاعر اندلس
چکیده :اندیشه تألیف این موضوع زمانی در فکرم شکل گرفت که احساس نمودم بررسی حرکت و جنبش ادبی زنان اندلس نیاز بیشتری به تحقیق و پژوهش دارد. بنابراین این موضوع یعنی «سرودههای زنان شاعر اندلس» را برای رساله خودانتخاب کردم.این رسالة شامل بخشهای زیر است:- بخش اول شامل شرایط جغرافیایی و تاریخی این سرزمین است.- بخش دوم شامل شعر اندلسی، ویژگیها وتفاوتهای آن با شعر شرقی، فنون شعری از قبیل (وصف، غزل، فخر، مجون، حکمت، موشح و زجل و...) است.- بخش سوم به پنج گفتار اختصاص دارد. در این بخش سعی شد تا جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن در اندلس، زن و علوم گوناگون، نقش زن در ادبیات اندلس، زن و هنر و نقش زنان اندلس در سیاست رامعرفی کنم.-بخش چهارم که مهمترین بخش این تحقیق را دربر میگیرد به «بررسی سرودههای زنان شاعر اندلس» اختصاص دارد. در این بخش سعی کردم تعداد سی تن از زنان شاعر را که آزاد و یا کنیز بودهاند معرفی کنم و این شاعران را برحسب قرونی که در آن میزیستهاند، دستهبندی نمایم.در بخش نتیجهگیری هم به اغراض مختلف شعری از قبیل غزل، مدح، رثا، هجا، فخر، موشح و ... پرداختم.از مجموعه شعر زنان اندلس به دست میآید که بیشتر اشعارشان در زمینه غزل بوده است، که گاهی این غزلها عفیف و گاهی غیرعفیف بودهاند.برخی از آن نیز در سرودن مدح به شهرت رسیدهاند. چنانکه میبینیم تعدادی از این زنان مدح رابه منظور تکسب، و برخی دیگر برای مدح و ستایش امرا و خلفا، و برخی دیگر از این شاعران که کنیز بودهاند برای آزاد شدن سرودهاند. زنان شاعر اندلس در میدان هجا نیز کمتر از مردان نبودهاند و هجای گزنده و زشتتری نسبت به مردان سرودهاند. رثاء، که نوعي نوحه سرایی و گریهو زاری است یکی دیگر از موضوعات شعری است که زنان اندلس به آن پرداخته، و در آن عواطف و احساسات زنان اندلسی را به تصویر کشیدهاند. برخی از اين زنان شاعر به اصل ونسب، زیبایی وخوش خطی خود افتخار کرده و اشعاری در زمینه فخر سرودهاند. آنان در سرودن موشح نیز چون مردان به رقابت پرداختهاند واشعاری در این خصوص سرودهاند.لازم به ذکر است که برخی از زنان شاعر اندلس در عرصه شاعری گوی سبقت رااز مردان ربودهاند و در بسیاری از فنون شعری به مقام و درجات والایی رسیدهاند که دلالت بر طبع و ذوق فراوان شعری این شاعران دارد. تعداد صفحات 157 word فهرست مطالبمقدمهبخش اول :موقعيت جغرافيايي و تاريخي سرزمين اندلس1-1 واژهي اندلس .................................................................................................. 5-42-1 جغرافياي اندلس ................................................................................................. 53-1 نگرشي كوتاه به تاريخ اندلس ........................................................................... 8-74-1 فتح اندلس به دست مسلمين ................................................................................ 8بخش دوم1-2 شعراندلس ........................................................................................................ 122-2 مراحل شعر اندلس ............................................................................................ 133-2 ويژگيهاي شعر اندلسي..................................................................................... 174-2 مضامين شعري در اندلس .................................................................................. 205-2 موشح و زجل ................................................................................................... 266-2 زجل در ادب اندلسي......................................................................................... 29بخش سوم1-3 جايگاه اجتماعي و فرهنگي زن در اندلس ............................................................ 312-3 زن و علوم گوناگون .......................................................................................... 323-3 نقش زنان در ادبيات اندلس ............................................................................... 384-3 زن و هنر ......................................................................................................... 415-3 نقش زنان اندلس در سياست .............................................................................. 45بخش چهارم :مشهورترين زنان شاعر اندلس1-4 شاعر قرن دومحسانه التميميه ......................................................................................................... 492-4 شاعران قرنهاي سوم و چهارم ........................................................................... 55قمر ......................................................................................................................... 56عائشه بنت احمد القرطبيه .......................................................................................... 58حفصه بنت حمدون الحجاريه .................................................................................... 61أنس القلوب ............................................................................................................ 63مريم بنت يعقوب الأنصاريه ....................................................................................... 673-4 شاعران قرن پنجم ............................................................................................. 70الغسانيه البجانيه ........................................................................................................ 71زينت المريه ............................................................................................................. 74اعتماد الرميكيه ......................................................................................................... 75بشينه بنت المعتمد .................................................................................................... 78العباديه .................................................................................................................... 84غايه المني ............................................................................................................... 86ام الكرام بنت المعتصم بن صمادح ............................................................................. 88أمه العزيز.................................................................................................................. 90صفيه بنت عبدالله الرّيي.............................................................................................. 92ام العلا بنت يوسف .................................................................................................. 93ولاده بنت المستكفي.................................................................................................. 96مهجه بنت التياني القرطبيه ........................................................................................ 104عتبه ...................................................................................................................... 1054-4 شاعران قرن ششم و هفتم ................................................................................ 106حفصه بنت الحاج الركونيه ....................................................................................... 107حمده بنت زياد بن بقي العوفي ................................................................................ 118نزهون بنت القلاعي غرناطيه .................................................................................... 122شلبيه الأندلسيه ....................................................................................................... 129هندكنيز أبي محمد عبدالله بن مسلمه الشاطبي ............................................................ 132أسماء العامريه ........................................................................................................ 133أم الهناء بنت القاضي .............................................................................................. 134قسمونه بنت اسماعيل اليهودي ................................................................................. 135ام السعد بنت عصام الحميري .................................................................................. 137سلمي بنت القراطيسي ............................................................................................. 138كليد تمركز زنان شاعر اندلس .................................................................................. 140نتيجه گيري............................................................................................................. 142فهرست منابع و مآخذ ............................................................................................. 148چكيده عربي .......................................................................................................... 156چكيده انگليسي....................................................................................................... 157