فهرست عنوان صفحهفصل اول: مقدمه و معرفي............................. 21-1-تعريف مساله و اهمیت آن......................... 61-2- نتايج مهم پژوهش............................... 91-3- فصلهاي پاياننامه.............................. 9فصل دوم: اصول و پارامترهاي تاثيرگذار بر ايمني جاده ها 122-1- تصادفات ترافیکی در سامانه حملونقل جاده ای ایران122-2- رابطه بین ایمنی و تحرک........................ 132-3- عوامل ایجاد تصادفات جاده ای................... 162-3-1- عامل انسانی................................. 162-3-2- عامل راه.................................... 192-3-3- عامل وسیله نقلیه............................ 242-3-4- عوامل محیطی................................. 25فصل سوم: مروري بر مطالعاتپيشين..................... 283-1- آموزش ايمني راه توسط تورهاي تئاتري............ 293-2- آموزش ايمني راه در مدارس...................... 353-3- اعمالمقرراتبركاهشتصادفاتجادهايدربرخيكشورهاياروپايي 433-4- نقشوتبييننکاتمحوريآموزشموتورسيکلترانانباهدف افزايشايمني................................................... 49فصل چهارم: بررسي روشهاي آموزش قوانين و رانندگي..... 564-1- بررسي اصول وروشهاي آموزش ترافيك و قوانيندركشورآلمان 574-1-1- گواهينامه براي هدايت وسائط نقليه موتوري..... 594-1-2- طبقه بندي مجوزهاي رانندگي (انواع گواهينامه هاي رانندگي) در آلمان........................................... 644-1-3-تمرينات وامتحان رانندگي يك متقاضي دريافت گواهينامه644-1-3- آشنايي وآموزش ضوابط ومقررات وقوانين عمومي... 654-2- روشهاي آموزش رانندگيدركشورآمريكا.............. 684-2-1- انواع گواهينامه رانندگي..................... 684-4- روشهاي آموزش رانندگي درژاپن................... 754-4-1- عناوين برنامه هاي آموزشي.................... 754-3-2- تدابير ايمني ترافيك در سطح كشور ژاپن........ 774-3-3- آموزش ايمني رانندگي درمؤسسه آموزش مركزي ژاپن784-3-4- صدورگواهينامه درژاپن........................ 834-4- روشهاي آموزش رانندگيوكسب گواهينامه رانندگي درايران874-4-1- مراحل آموزش هنرجويان درآموزشگاههاي كشور..... 884-4-2- آزمايشات رانندگي............................ 884-4-3- منابع آموزشي................................ 894-4-4- صدورگواهينامه رانندگي....................... 90فصل پنجم: بررسي متدولوژي آموزش ايمني راه........... 975-1- بررسي متدولوژي آموزش ايمني.................... 975-1-1- مفهوم آموزش ايمني راه....................... 995-1-2- آموزش مستمراصول ايمني راه................... 1015-2- اعمال قوانين و مقررات....................... 1435-2-1-تعيين عوامل و پارامترها مؤثر در نحوه اجراي اعمال قوانين ومقررات............................................ 1445-2-2- اجراي قوانين راهنمايي و رانندگي و نظارت براجراي آنها 146نمونه موردی آمارگیری انجام شده در زمینه نقش آموزش و اجرای قوانین در فرهنگ عبور و مرور............................... 150دور نماي آينده تصادفات و راه هاي برون رفت.......... 163مقدمه.............................................. 164بخش اول: وضعيت عمومي محيط ترافيكي كشور............. 1651-1: وسيله نقليه................................... 1651-2: انسان......................................... 1651-3: راه........................................... 1661-4 مديريت ترافيك.................................. 1661-5 خسارات عمومي ناشي از ترافيك در كشور............ 1661-6 چالشهاي عمومي محيط ترافيكي كشور................ 167بخش دوم2-1 وضعيت تصادفات كشور از نگاه آمار (83-87)........ 1682-2-1 شاخص شدت تصادفات............................. 1692-2-2 شاخص نسبت تعداد تلفات به مجموع تعداد تلفات و مجروحين 1702-2-3 شاخص ريسك ترافيك............................. 172بخش سوم : مقايسه با ساير كشور...................... 175مقايسه شدت تصادفات................................. 176بخش چهارم: مقايسه پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي و رواني تصادفات جاده اي................................................. 1784-1 پيامدهاي اقتصادي............................... 1784-2 پيامدهاي تلفات انساني.......................... 1804-3 پيامدهاي اجتماعي و رواني....................... 181بخش پنجم: راههاي برون رفت.......................... 1825-1 : راه برون رفت از اين معضل اجتماعي در جمله زير خلاصه مي شود................................................... 1825-2 :رويكردها و راهبردها.......................... 185فصل ششم: نتيجهگيري و پيشنهادات..................... 1926-1- خلاصه و نتيجهگيري.............................. 1926-2- پيشنهادات براي ادامه تحقيق.................... 200منابع و مآخذ....................................... 208فهرست منابع فارسی.................................. 208فهرست منابع لاتین................................... 209 فهرست تصاویرعنوان صفحهشكل 1-1: نمودار تصادفات در آسيا، آفريقا و كشورهاي توسعه يافته را در مقابل تعداد مرگ و ميرها......................... 3شكل(1-2): مدل رگرسيون تعداد كشتهها در طي سال....... 5شكل (3-1): موقعيت خط عبور.......................... 51شكل(5-1) : تعريف آموزش ايمني راه................... 100 فهرست جداولعنوان صفحهجدول(1-1): آمار تصادفات، تلفات، مجروحين، شاخص شدت تصادفات و درصد تغيير هر يك طي سالهاي 78 تا 83..................... 4جدول (3-1) :نسبتفايدهبههزينهراهبردهايمختلفافزايشايمنيدرنروژ................................................... 49جدول (1-4): نمره بندي نحلفات رانندگي............... 74جدول (5-1): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل پاسگاههاي راهنمايي و رانندگي برون شهري............. 105جدول (5-2): دروس مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل واحدهاي صدور گواهينامه.......................................... 106جدول (5-3): دروس مورد نياز جهت دوره آموزشي سيستمهاي پردازش اطلاعات تصادفات جادهاي.............................. 107جدول (5-4): مفاد آموزشي دوره ايمني در ترافيك جهت آموزش معاونين راهنمايي و رانندگي مناطق........................... 108جدول (3-5): مفاد آموزشي مورد نياز براي مربيان تعليم رانندگي 109جدول (3-6): مفاد آموزشي مورد نياز جهت بازآموزي مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل بار.............................. 113جدول (5-7): مفاد آموزشي مورد نياز جهت مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل بارهاي ويژه.................................... 114جدول (5-8): مفاد آموزشي مورد نياز جهت مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل مسافر.......................................... 115جدول (3-9): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل تيمهاي امدادرساني پزشكي شبكه راهها........................ 116جدول (5-10): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي تيمهاي امدادرساني فني راهها............................... 117جدول (5-11): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي معلمين مدارس.............................................. 120جدول (5-12): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي كارشناسان مراكز معاينه فني خودروها........................... 121جدول (5-13): مفاد آموزشي مورد نياز جهت داوطلبين شركت در آزمون اخذ گواهينامه پايه 2............................... 125جدول (5-14): روشهاي تكميلي آموزش رانندگان.......... 126جدول (5-15): مفاد آموزشي لازم جهت دوره تعليم رانندگي رانندگان حرفهاي............................................. 127جدول (5-16): روشهاي تكميلي آموزش رانندگان حرفهاي 128جدول (5-17): مفاد آموزشي مورد نياز رانندگان حمل محمولات ويژه 129جدول (5-18): حداقل مفاد آموزشي و بروشورها و نوارهاي كاست جهت ارائه به مراجعين دوائر راهنمايي و رانندگي.......... 130جدول(5-19): مفاد آموزشي و بروشورها و نوارهاي كاست آموزشي جهت ارائه به مراجعين مراكز معاينه فني خودروها.......... 131جدول (5-20): حداقل مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي متخلفين ترافيكي.................................... 132جدول (5-21): حداقل مفاد آموزشي بروشورها و نوارهاي كاست آموزشي جهت رانندگان ترانزيت............................... 133جدول (5-22): روشهاي آموزش كودكان قبل از سنين مدرسه و دانشآموزان................................................... 136جدول (3-23): حداقل مفاد آموزشي بروشورها و گاهنامهها و نشريات مربوط به مسافرين................................... 138
فهرست عنوان صفحهفصل اول: مقدمه و معرفي............................. 21-1-تعريف مساله و اهمیت آن......................... 61-2- نتايج مهم پژوهش............................... 91-3- فصلهاي پاياننامه.............................. 9فصل دوم: اصول و پارامترهاي تاثيرگذار بر ايمني جاده ها 122-1- تصادفات ترافیکی در سامانه حملونقل جاده ای ایران122-2- رابطه بین ایمنی و تحرک........................ 132-3- عوامل ایجاد تصادفات جاده ای................... 162-3-1- عامل انسانی................................. 162-3-2- عامل راه.................................... 192-3-3- عامل وسیله نقلیه............................ 242-3-4- عوامل محیطی................................. 25فصل سوم: مروري بر مطالعاتپيشين..................... 283-1- آموزش ايمني راه توسط تورهاي تئاتري............ 293-2- آموزش ايمني راه در مدارس...................... 353-3- اعمالمقرراتبركاهشتصادفاتجادهايدربرخيكشورهاياروپايي 433-4- نقشوتبييننکاتمحوريآموزشموتورسيکلترانانباهدف افزايشايمني................................................... 49فصل چهارم: بررسي روشهاي آموزش قوانين و رانندگي..... 564-1- بررسي اصول وروشهاي آموزش ترافيك و قوانيندركشورآلمان 574-1-1- گواهينامه براي هدايت وسائط نقليه موتوري..... 594-1-2- طبقه بندي مجوزهاي رانندگي (انواع گواهينامه هاي رانندگي) در آلمان........................................... 644-1-3-تمرينات وامتحان رانندگي يك متقاضي دريافت گواهينامه644-1-3- آشنايي وآموزش ضوابط ومقررات وقوانين عمومي... 654-2- روشهاي آموزش رانندگيدركشورآمريكا.............. 684-2-1- انواع گواهينامه رانندگي..................... 684-4- روشهاي آموزش رانندگي درژاپن................... 754-4-1- عناوين برنامه هاي آموزشي.................... 754-3-2- تدابير ايمني ترافيك در سطح كشور ژاپن........ 774-3-3- آموزش ايمني رانندگي درمؤسسه آموزش مركزي ژاپن784-3-4- صدورگواهينامه درژاپن........................ 834-4- روشهاي آموزش رانندگيوكسب گواهينامه رانندگي درايران874-4-1- مراحل آموزش هنرجويان درآموزشگاههاي كشور..... 884-4-2- آزمايشات رانندگي............................ 884-4-3- منابع آموزشي................................ 894-4-4- صدورگواهينامه رانندگي....................... 90فصل پنجم: بررسي متدولوژي آموزش ايمني راه........... 975-1- بررسي متدولوژي آموزش ايمني.................... 975-1-1- مفهوم آموزش ايمني راه....................... 995-1-2- آموزش مستمراصول ايمني راه................... 1015-2- اعمال قوانين و مقررات....................... 1435-2-1-تعيين عوامل و پارامترها مؤثر در نحوه اجراي اعمال قوانين ومقررات............................................ 1445-2-2- اجراي قوانين راهنمايي و رانندگي و نظارت براجراي آنها 146نمونه موردی آمارگیری انجام شده در زمینه نقش آموزش و اجرای قوانین در فرهنگ عبور و مرور............................... 150دور نماي آينده تصادفات و راه هاي برون رفت.......... 163مقدمه.............................................. 164بخش اول: وضعيت عمومي محيط ترافيكي كشور............. 1651-1: وسيله نقليه................................... 1651-2: انسان......................................... 1651-3: راه........................................... 1661-4 مديريت ترافيك.................................. 1661-5 خسارات عمومي ناشي از ترافيك در كشور............ 1661-6 چالشهاي عمومي محيط ترافيكي كشور................ 167بخش دوم2-1 وضعيت تصادفات كشور از نگاه آمار (83-87)........ 1682-2-1 شاخص شدت تصادفات............................. 1692-2-2 شاخص نسبت تعداد تلفات به مجموع تعداد تلفات و مجروحين 1702-2-3 شاخص ريسك ترافيك............................. 172بخش سوم : مقايسه با ساير كشور...................... 175مقايسه شدت تصادفات................................. 176بخش چهارم: مقايسه پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي و رواني تصادفات جاده اي................................................. 1784-1 پيامدهاي اقتصادي............................... 1784-2 پيامدهاي تلفات انساني.......................... 1804-3 پيامدهاي اجتماعي و رواني....................... 181بخش پنجم: راههاي برون رفت.......................... 1825-1 : راه برون رفت از اين معضل اجتماعي در جمله زير خلاصه مي شود................................................... 1825-2 :رويكردها و راهبردها.......................... 185فصل ششم: نتيجهگيري و پيشنهادات..................... 1926-1- خلاصه و نتيجهگيري.............................. 1926-2- پيشنهادات براي ادامه تحقيق.................... 200منابع و مآخذ....................................... 208فهرست منابع فارسی.................................. 208فهرست منابع لاتین................................... 209 فهرست تصاویرعنوان صفحهشكل 1-1: نمودار تصادفات در آسيا، آفريقا و كشورهاي توسعه يافته را در مقابل تعداد مرگ و ميرها......................... 3شكل(1-2): مدل رگرسيون تعداد كشتهها در طي سال....... 5شكل (3-1): موقعيت خط عبور.......................... 51شكل(5-1) : تعريف آموزش ايمني راه................... 100 فهرست جداولعنوان صفحهجدول(1-1): آمار تصادفات، تلفات، مجروحين، شاخص شدت تصادفات و درصد تغيير هر يك طي سالهاي 78 تا 83..................... 4جدول (3-1) :نسبتفايدهبههزينهراهبردهايمختلفافزايشايمنيدرنروژ................................................... 49جدول (1-4): نمره بندي نحلفات رانندگي............... 74جدول (5-1): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل پاسگاههاي راهنمايي و رانندگي برون شهري............. 105جدول (5-2): دروس مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل واحدهاي صدور گواهينامه.......................................... 106جدول (5-3): دروس مورد نياز جهت دوره آموزشي سيستمهاي پردازش اطلاعات تصادفات جادهاي.............................. 107جدول (5-4): مفاد آموزشي دوره ايمني در ترافيك جهت آموزش معاونين راهنمايي و رانندگي مناطق........................... 108جدول (3-5): مفاد آموزشي مورد نياز براي مربيان تعليم رانندگي 109جدول (3-6): مفاد آموزشي مورد نياز جهت بازآموزي مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل بار.............................. 113جدول (5-7): مفاد آموزشي مورد نياز جهت مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل بارهاي ويژه.................................... 114جدول (5-8): مفاد آموزشي مورد نياز جهت مسئولين فني شركتهاي حمل و نقل مسافر.......................................... 115جدول (3-9): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي پرسنل تيمهاي امدادرساني پزشكي شبكه راهها........................ 116جدول (5-10): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي تيمهاي امدادرساني فني راهها............................... 117جدول (5-11): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي معلمين مدارس.............................................. 120جدول (5-12): مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي كارشناسان مراكز معاينه فني خودروها........................... 121جدول (5-13): مفاد آموزشي مورد نياز جهت داوطلبين شركت در آزمون اخذ گواهينامه پايه 2............................... 125جدول (5-14): روشهاي تكميلي آموزش رانندگان.......... 126جدول (5-15): مفاد آموزشي لازم جهت دوره تعليم رانندگي رانندگان حرفهاي............................................. 127جدول (5-16): روشهاي تكميلي آموزش رانندگان حرفهاي 128جدول (5-17): مفاد آموزشي مورد نياز رانندگان حمل محمولات ويژه 129جدول (5-18): حداقل مفاد آموزشي و بروشورها و نوارهاي كاست جهت ارائه به مراجعين دوائر راهنمايي و رانندگي.......... 130جدول(5-19): مفاد آموزشي و بروشورها و نوارهاي كاست آموزشي جهت ارائه به مراجعين مراكز معاينه فني خودروها.......... 131جدول (5-20): حداقل مفاد آموزشي مورد نياز جهت دوره بازآموزي متخلفين ترافيكي.................................... 132جدول (5-21): حداقل مفاد آموزشي بروشورها و نوارهاي كاست آموزشي جهت رانندگان ترانزيت............................... 133جدول (5-22): روشهاي آموزش كودكان قبل از سنين مدرسه و دانشآموزان................................................... 136جدول (3-23): حداقل مفاد آموزشي بروشورها و گاهنامهها و نشريات مربوط به مسافرين................................... 138