خداوند متعال هيچ چيز را بدون فايده نيافريده ودر هر مخلوقي حکمتي نهفته است از جمله نعمات خدا دادي، گياهان دارويي مي باشند که از قديم الايام بشر با آنها آشنا گشته و جهت معالجات بيماران خود مورد استفاده قرار داده است (5،2). پيشرفت هاي علمي طي دو دهه اخير، اهميت و نقش گياهان دارويي را در تامين نيازهاي بشر به ويژه در حيطه درمان دو چندان ساخته است. امروزه با بهره گيري از روشها و فنون تخصصي، مهمترين مواد و ترکيبهاي شفا بخش بکار گرفته مي شود. اثرات جانبي داروهاي شيميايي و الزامات زيست محيطي و روند تدريجي گرايش به سوي فرآورده هاي طبيعي سبب شده اند تا به گياهان دارويي توجه بيشتری شود. بررسي ها نشان داده که جايگزيني داروها با منشاء طبيعي به جاي داروهاي شيميايي در سطح دنيا به سرعت رو به توسعه و گسترش است.کشورهاي مختلف با بهره گيري از توانهاي بالقوه خود از جمله تنوع پوشش گياهي ،تنوع اقليمي و ارزان بودن انرژي و نيروي کارگري و وجود تکنولوژي هاي برتر و... سهم خود را از تجارت جهاني گياهان دارويي مي گيرند به طوري که کشوري مانند کانادا خود را غول خفته گياهان دارويي مي داند.همچنين به دليل اثبات عوارض جانبي داروهاي شيميايي و تمايل بشر به استفاده هر چه بيشتر محصولات طبيعي به منظور حفظ سلامت خويش ، مشکلات سيستم دارويي مدرن مانند هزينه هاي بالا ، استفاده از منابع غير تجديد شونده مانند منابع فسيلي و آلودگي محيط توسط صنايع دارويي و ناتواني بشر براي ساخت برخي از مواد داروئي که به طور طبيعي در گياهان وجود دارد باعث توجه بيشتر به گياهان داروئي گرديده است .افزايش جمعيت ايران و نياز مبرم صنايع داروسازي به گياهان داروئي به عنوان مواد اوليه توليد دارو ، ناتواني در توليد مصنوعي پاره اي از داروهاي حياتي توسط صنايع داروسازي و همچنين اهميت مواد موثره گياهان داروئي در صنايع غذايي ، آرايشي و بهداشتي باعث شده که توجه و تحقيق پيرامون اين دسته گياهان از نقطه نظر کشت ، توليد و مصرف از اهميت خاصي برخوردار باشد .از دو هزار سال قبل تا كنون از گونه‌هاي مختلف نعناع به عنوان ادويه و دارو استفاده مي‌شود. اما استفاده انسان از نعناع به 250 سال قبل باز مي‌گردد. از برگ‌ها، پيكر رويشي و اسانس اين گياه در اكثر فارماكوپه‌هاي معتبر به عنوان دارو ياد شده است. از مواد مؤثر نعناع براي خوش طعم شدن داروهاي بدمزه استفاده مي‌شود. اسانس نعناع «منتول» خاصيت ضد باكتريايي دارد و در تهيه محلول‌هايي براي شستشوي دهان و گلو استفاده مي‌شود. «منتول» همچنين خاصيت ضد خارش دارد. اسانس نعناع در صنايع غذايي، بهداشتي و آرايشي، شيريني‌سازي، نوشابه‌سازي و صنايع ادويه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.مقدار مصرف سالانة اسانس نعناع در جهان به هفت هزار تن مي‌رسد. در اين مورد آمريكا در سال 1992 حدود 3200 تن اسانس از 43000 هكتار زمين زيركشت استحصال نمود (82).مهمترين كشور توليد كننده اين گياه آمريكاست. از كشورهاي ديگر توليد كنندة نعناع مي‌توان از روسيه، بلغارستان، برزيل، ژاپن، فرانسه، آرژانتين و مجارستان نام برد.درکشور ما تحقيقات قابل ملاحظه اي درخصوص کاشت ، داشت و برداشت آن انجام نگرفته است . گياه نعناع داراي ويژگي هاي متعددي جهت کشت در مناطق وسيعي از کشور است. مهمترين اين ويژگي ها عبارتند از :1- نعناع داراي دوره رويشي کوتاه است . از بدو رويش تا زمان گلدهي مدت زماني برابر 80 تا 100 روز به طول مي انجامد (5).2- امکان تناوب کشت آن با غلات وجود دارد . زيرا اين گياهان معمولا" از دوره رويشي کوتاهي برخوردارند وپس از برداشت آنها زمان کافي براي آماده کردن زمين وجود دارد همچنين طول ساقه ، با توجه به شرايط اقليمي محل رويش ، بين 30 تا 100 سانتي متر متغير است (5).3-فصل کشت نعناع درمناطق موردکشت گياهان زراعي ديگر تلاقي زيادي نداشته وتعادلي درتوزيع زماني کار کشاورزان وماشين آلات کشاورزي ايجاد مي کند.4- گياه نعناع با شرايط آب وهوايي بيشتر نقاط ايران سازگار است. درنواحي مختلف ايران بخصوص استانهاي تهران،کهکيلويه و بويراحمد، آذربايجان غربي وشرقي، کرمان و فارس يافت مي شود.اين گياه ،سريعا" تحت تاثير شرايط متفاوت محيط زندگي قرار مي گيرد، مانند آنکه انواعي از آنها که در دشت ها واماکن مرطوب ميرويند اگر درمحيط هاي خشک قرار گيرند ،به سرعت تغييراتي ازنظر سازش و تطابق با محيط حاصل مي کنند تا مقاومت آنها درمقابل تعرق ،زياد شود بطوري که برگهاي آنها پوشيده از کرک مي شود ،يا کناره پهنک برگهاي آنها به سمت پائين خميدگي حاصل مي کند ويا روزنه ها ، به حالت فرورفته دربشره باقي مي ماند ويا ممکن است هيپودرم در آنها به صورت کاملا" کلانشيمي درآيد ويا برگ حالت نسبتا" ضخيم وچرمي پيدا مي کند وحتي سطح آنها ممکن است کاهش حاصل نمايد به حدي که بکلي از بين برود(4).5-مصرف روز افزون نعناع دردنيا ضرورت توسعه کشت آن را درکشور به منظور امکان صادرات اين محصول توجيه مي نمايد . مصرف نعناع امروزه در سراسر امريکا وهندوستان واروپا شايع مي باشد (39).
خداوند متعال هيچ چيز را بدون فايده نيافريده ودر هر مخلوقي حکمتي نهفته است از جمله نعمات خدا دادي، گياهان دارويي مي باشند که از قديم الايام بشر با آنها آشنا گشته و جهت معالجات بيماران خود مورد استفاده قرار داده است (5،2). پيشرفت هاي علمي طي دو دهه اخير، اهميت و نقش گياهان دارويي را در تامين نيازهاي بشر به ويژه در حيطه درمان دو چندان ساخته است. امروزه با بهره گيري از روشها و فنون تخصصي، مهمترين مواد و ترکيبهاي شفا بخش بکار گرفته مي شود. اثرات جانبي داروهاي شيميايي و الزامات زيست محيطي و روند تدريجي گرايش به سوي فرآورده هاي طبيعي سبب شده اند تا به گياهان دارويي توجه بيشتری شود. بررسي ها نشان داده که جايگزيني داروها با منشاء طبيعي به جاي داروهاي شيميايي در سطح دنيا به سرعت رو به توسعه و گسترش است.کشورهاي مختلف با بهره گيري از توانهاي بالقوه خود از جمله تنوع پوشش گياهي ،تنوع اقليمي و ارزان بودن انرژي و نيروي کارگري و وجود تکنولوژي هاي برتر و... سهم خود را از تجارت جهاني گياهان دارويي مي گيرند به طوري که کشوري مانند کانادا خود را غول خفته گياهان دارويي مي داند.همچنين به دليل اثبات عوارض جانبي داروهاي شيميايي و تمايل بشر به استفاده هر چه بيشتر محصولات طبيعي به منظور حفظ سلامت خويش ، مشکلات سيستم دارويي مدرن مانند هزينه هاي بالا ، استفاده از منابع غير تجديد شونده مانند منابع فسيلي و آلودگي محيط توسط صنايع دارويي و ناتواني بشر براي ساخت برخي از مواد داروئي که به طور طبيعي در گياهان وجود دارد باعث توجه بيشتر به گياهان داروئي گرديده است .افزايش جمعيت ايران و نياز مبرم صنايع داروسازي به گياهان داروئي به عنوان مواد اوليه توليد دارو ، ناتواني در توليد مصنوعي پاره اي از داروهاي حياتي توسط صنايع داروسازي و همچنين اهميت مواد موثره گياهان داروئي در صنايع غذايي ، آرايشي و بهداشتي باعث شده که توجه و تحقيق پيرامون اين دسته گياهان از نقطه نظر کشت ، توليد و مصرف از اهميت خاصي برخوردار باشد .از دو هزار سال قبل تا كنون از گونه‌هاي مختلف نعناع به عنوان ادويه و دارو استفاده مي‌شود. اما استفاده انسان از نعناع به 250 سال قبل باز مي‌گردد. از برگ‌ها، پيكر رويشي و اسانس اين گياه در اكثر فارماكوپه‌هاي معتبر به عنوان دارو ياد شده است. از مواد مؤثر نعناع براي خوش طعم شدن داروهاي بدمزه استفاده مي‌شود. اسانس نعناع «منتول» خاصيت ضد باكتريايي دارد و در تهيه محلول‌هايي براي شستشوي دهان و گلو استفاده مي‌شود. «منتول» همچنين خاصيت ضد خارش دارد. اسانس نعناع در صنايع غذايي، بهداشتي و آرايشي، شيريني‌سازي، نوشابه‌سازي و صنايع ادويه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.مقدار مصرف سالانة اسانس نعناع در جهان به هفت هزار تن مي‌رسد. در اين مورد آمريكا در سال 1992 حدود 3200 تن اسانس از 43000 هكتار زمين زيركشت استحصال نمود (82).مهمترين كشور توليد كننده اين گياه آمريكاست. از كشورهاي ديگر توليد كنندة نعناع مي‌توان از روسيه، بلغارستان، برزيل، ژاپن، فرانسه، آرژانتين و مجارستان نام برد.درکشور ما تحقيقات قابل ملاحظه اي درخصوص کاشت ، داشت و برداشت آن انجام نگرفته است . گياه نعناع داراي ويژگي هاي متعددي جهت کشت در مناطق وسيعي از کشور است. مهمترين اين ويژگي ها عبارتند از :1- نعناع داراي دوره رويشي کوتاه است . از بدو رويش تا زمان گلدهي مدت زماني برابر 80 تا 100 روز به طول مي انجامد (5).2- امکان تناوب کشت آن با غلات وجود دارد . زيرا اين گياهان معمولا" از دوره رويشي کوتاهي برخوردارند وپس از برداشت آنها زمان کافي براي آماده کردن زمين وجود دارد همچنين طول ساقه ، با توجه به شرايط اقليمي محل رويش ، بين 30 تا 100 سانتي متر متغير است (5).3-فصل کشت نعناع درمناطق موردکشت گياهان زراعي ديگر تلاقي زيادي نداشته وتعادلي درتوزيع زماني کار کشاورزان وماشين آلات کشاورزي ايجاد مي کند.4- گياه نعناع با شرايط آب وهوايي بيشتر نقاط ايران سازگار است. درنواحي مختلف ايران بخصوص استانهاي تهران،کهکيلويه و بويراحمد، آذربايجان غربي وشرقي، کرمان و فارس يافت مي شود.اين گياه ،سريعا" تحت تاثير شرايط متفاوت محيط زندگي قرار مي گيرد، مانند آنکه انواعي از آنها که در دشت ها واماکن مرطوب ميرويند اگر درمحيط هاي خشک قرار گيرند ،به سرعت تغييراتي ازنظر سازش و تطابق با محيط حاصل مي کنند تا مقاومت آنها درمقابل تعرق ،زياد شود بطوري که برگهاي آنها پوشيده از کرک مي شود ،يا کناره پهنک برگهاي آنها به سمت پائين خميدگي حاصل مي کند ويا روزنه ها ، به حالت فرورفته دربشره باقي مي ماند ويا ممکن است هيپودرم در آنها به صورت کاملا" کلانشيمي درآيد ويا برگ حالت نسبتا" ضخيم وچرمي پيدا مي کند وحتي سطح آنها ممکن است کاهش حاصل نمايد به حدي که بکلي از بين برود(4).5-مصرف روز افزون نعناع دردنيا ضرورت توسعه کشت آن را درکشور به منظور امکان صادرات اين محصول توجيه مي نمايد . مصرف نعناع امروزه در سراسر امريکا وهندوستان واروپا شايع مي باشد (39).