مقدمه علیرغم جایگاه خاص صنعت گسترده چایکاری و چایسازی در اقتصاد ملی و رژیم غذایی مردم ایران که مصرف سرانۀ بالایی را در جهان به خود اختصاص داده است ، در اثر عوامل مختلف ( فنی – اجتماعی – اقتصادی ) آسیب های شدیدی به اقتصاد ملی به ویژه اقتصاد منطقۀ گیلان وارد آمده است . به طوری که صنعت چایسازی ایران تقریباً به مرحلۀ رکود و افت رشد رسیده است . به علاوه به علت عدم خودکفایی در تأمین چای ، سالانه مقدار زیادی چای از طرق مختلف ( قسمت عمده به صورت قاچاق ) وارد کشور شده و با توجه به واردات کنترل نشدۀ چای ، بیش از 120 میلیون دلار ارز از کشور خارج شده که معضل بیکاری و مهاجرت و فقر را در منطقه افزایش داده است . از طرفی جایگاه چای در افق برنامۀ سال 1400 با هدف رسیدن به خودکفایی و با تولید 130 هزار تن در سال در نظر گرفته شده است تا نه تنها در این زمینه به خودکفایی نایل شویم بلکه حتی مقدار قابل توجهی اشتغال ایجاد شود . بریا رسیدن به این هدف می باید از نرخ رشد کنونی 13 درصد به سطح 20 درصد برسیم . افزایش نرخ تا 20 درصد و افزایش تولید ، نیاز به اجرای یک برنامۀ مدون و همه جانبه دارد که شامل افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت می باشد . به این منظور یک برنامۀ تولیدی مشخص و دقیق و قابل اجرا برای افزایش سطح زیر کشت و واکاری ، ریشه کن کردن ، پر کردن جای خالی و غیره باید در نظر گرفته شود . ابتدا برای تولید این مقدار انبوه ( حدود 200 میلیون اصله ) نهال های مرغوب و سالم ( diseode free ) و یکنواخت به ناچار نیاز به استفاده از روش های ریز ازدیادی و تکنیک های پیشرفتۀ امروزی است . همچنین برای اصلاح باغهای قدیمی و مخروبه لازم است که ارقام جدید مناسب از لحاظ رشد رویشی – اندازه و شکل ظاهری – کمیت و کیفیت عملکرد و مقاومت در برابر آفات و امراض و تنش های محیطی به ویژه ارقامی که به آب کمتری نیاز دارند باید از روش های نوین بیوتکنولوژی استفاده و جایگزین نمود . تکثیر از طریق روش های سنتی پر هزینه وقت گیر و نامطلوب مانند کاشت بذر – قلم زدن و پیوند زدن مورد تأیید نیست زیرا در تکثیر جنسی معایب زیادی از جمله تفرق صفحات در نتایج به وجود می آید . در تکثیر از طریق قلمه زدن بعضی از قلمه ها ریشه دار نمی شوند و یا مدت طولانی تا حدود 2 سال در خزانه باقی می مانند و از طرفی برگهای قلمه خزان کرده و باعث خشک شدن و از بین رفتن قلمه ها می گردد . همچنین تکثیر از طریق پیوند بسیار وقت گیر و پرهزینه می باشد . به علاوه نهال های پیوندی دارای رشد اولیه کندی می باشد . بنابراین استفاده از بیوتکنولوژی به عنوان یک ابزار قدرتمند مشکلات تولید نهال های مورد نیاز و اصلاح نژاد ارقام چای را حل خواهد نمود . بعضی از تکنیک هایی که می توان برای این اهداف به کار برد عبارتند از : 1- کشت مریستم و ازدیاد انبوه کلون ها و گیاهان قوی و پر رشد و عاری از بیماری در مدت کوتاه . 2- انتقال ژن های مطلوب و تولید رقم مقاوم با کمک مهندسی ژنتیک . 3- جداسازی و کشت پروتوپلاست و دو رگه های سوماتیک . 4- تولید گیاه هاپلویید از طریق کشت دانه های گرده یا بساک . 5- تولید جنین های سوماتیک و بلور مصنوعی . 6- حفظ و ذخیره سازی جرم پلاست . برای کاهش هزینه های تولید ناچار نیاز به مکانیزه کردن مراحل مختلف کاشت ، داشت و برداشت داریم . در حال حاضر بیشتر مراحل تولید توسط نیروی انسانی انجام می شود که بسیار پر هزینه است . استفاده از ماشین های مناسب هرس ، تراکتورهای باغی ، ماشین های پرچین و ماشین های برداشت و تأمین و انتقال و استقرار شبکه های مناسب آبیاری بارانی توأم با تأمین آب مورد نیاز نه تنها در کاهش هزینه ها مؤثر است بلکه عملکرد را افزایش داده بطوریکه شواهد نشان می دهد با به کار بردن تکنولوژی مناسب عملکرد بیش از 20 تن در هکتار رسیده است .
مقدمه علیرغم جایگاه خاص صنعت گسترده چایکاری و چایسازی در اقتصاد ملی و رژیم غذایی مردم ایران که مصرف سرانۀ بالایی را در جهان به خود اختصاص داده است ، در اثر عوامل مختلف ( فنی – اجتماعی – اقتصادی ) آسیب های شدیدی به اقتصاد ملی به ویژه اقتصاد منطقۀ گیلان وارد آمده است . به طوری که صنعت چایسازی ایران تقریباً به مرحلۀ رکود و افت رشد رسیده است . به علاوه به علت عدم خودکفایی در تأمین چای ، سالانه مقدار زیادی چای از طرق مختلف ( قسمت عمده به صورت قاچاق ) وارد کشور شده و با توجه به واردات کنترل نشدۀ چای ، بیش از 120 میلیون دلار ارز از کشور خارج شده که معضل بیکاری و مهاجرت و فقر را در منطقه افزایش داده است . از طرفی جایگاه چای در افق برنامۀ سال 1400 با هدف رسیدن به خودکفایی و با تولید 130 هزار تن در سال در نظر گرفته شده است تا نه تنها در این زمینه به خودکفایی نایل شویم بلکه حتی مقدار قابل توجهی اشتغال ایجاد شود . بریا رسیدن به این هدف می باید از نرخ رشد کنونی 13 درصد به سطح 20 درصد برسیم . افزایش نرخ تا 20 درصد و افزایش تولید ، نیاز به اجرای یک برنامۀ مدون و همه جانبه دارد که شامل افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت می باشد . به این منظور یک برنامۀ تولیدی مشخص و دقیق و قابل اجرا برای افزایش سطح زیر کشت و واکاری ، ریشه کن کردن ، پر کردن جای خالی و غیره باید در نظر گرفته شود . ابتدا برای تولید این مقدار انبوه ( حدود 200 میلیون اصله ) نهال های مرغوب و سالم ( diseode free ) و یکنواخت به ناچار نیاز به استفاده از روش های ریز ازدیادی و تکنیک های پیشرفتۀ امروزی است . همچنین برای اصلاح باغهای قدیمی و مخروبه لازم است که ارقام جدید مناسب از لحاظ رشد رویشی – اندازه و شکل ظاهری – کمیت و کیفیت عملکرد و مقاومت در برابر آفات و امراض و تنش های محیطی به ویژه ارقامی که به آب کمتری نیاز دارند باید از روش های نوین بیوتکنولوژی استفاده و جایگزین نمود . تکثیر از طریق روش های سنتی پر هزینه وقت گیر و نامطلوب مانند کاشت بذر – قلم زدن و پیوند زدن مورد تأیید نیست زیرا در تکثیر جنسی معایب زیادی از جمله تفرق صفحات در نتایج به وجود می آید . در تکثیر از طریق قلمه زدن بعضی از قلمه ها ریشه دار نمی شوند و یا مدت طولانی تا حدود 2 سال در خزانه باقی می مانند و از طرفی برگهای قلمه خزان کرده و باعث خشک شدن و از بین رفتن قلمه ها می گردد . همچنین تکثیر از طریق پیوند بسیار وقت گیر و پرهزینه می باشد . به علاوه نهال های پیوندی دارای رشد اولیه کندی می باشد . بنابراین استفاده از بیوتکنولوژی به عنوان یک ابزار قدرتمند مشکلات تولید نهال های مورد نیاز و اصلاح نژاد ارقام چای را حل خواهد نمود . بعضی از تکنیک هایی که می توان برای این اهداف به کار برد عبارتند از : 1- کشت مریستم و ازدیاد انبوه کلون ها و گیاهان قوی و پر رشد و عاری از بیماری در مدت کوتاه . 2- انتقال ژن های مطلوب و تولید رقم مقاوم با کمک مهندسی ژنتیک . 3- جداسازی و کشت پروتوپلاست و دو رگه های سوماتیک . 4- تولید گیاه هاپلویید از طریق کشت دانه های گرده یا بساک . 5- تولید جنین های سوماتیک و بلور مصنوعی . 6- حفظ و ذخیره سازی جرم پلاست . برای کاهش هزینه های تولید ناچار نیاز به مکانیزه کردن مراحل مختلف کاشت ، داشت و برداشت داریم . در حال حاضر بیشتر مراحل تولید توسط نیروی انسانی انجام می شود که بسیار پر هزینه است . استفاده از ماشین های مناسب هرس ، تراکتورهای باغی ، ماشین های پرچین و ماشین های برداشت و تأمین و انتقال و استقرار شبکه های مناسب آبیاری بارانی توأم با تأمین آب مورد نیاز نه تنها در کاهش هزینه ها مؤثر است بلکه عملکرد را افزایش داده بطوریکه شواهد نشان می دهد با به کار بردن تکنولوژی مناسب عملکرد بیش از 20 تن در هکتار رسیده است .