درزهاي ساختماني بطور كلي درزهاي ساختماني به دودسته تقسيم مي‌شوند. الف) درزهاي ساخت (درزهاي اجرايي) اين درزهاعموماً به منظور تسهيل عمليات بتن ريزي با توجه به محدوديت حجم بتن ريزي در نظر گرفته مي‌شوند در درزهاي ساختماني طراح انتظار عكس العمل در قبال حركت هاي مختلف سازه بتني را نداشته بلكه فقط سعي دارد تابراساس ظرفيت‌هاي كارگاهي فاصله درزها را تعيين كند. در اين گزينه درزها بايد پيوستگي بين بتن وارماتور در دو قسمت مجاور درز بصورت كامل حفظ شود. ب) درزهاي حركتي درزهاي حركتي درزهايي هستند كه براي همساز كردن حركت‌هاي نسبي قسمتهاي مختلف يك سازه بصورت عمده تعبيه مي‌شوند ،اين حركت‌ها مي‌توانند در اثر تغييرات درجه حرارت ،افت بتن ويا نشست‌هاي نا مساوي بوجود ايند. كاربرد كاربرد درزهاي ساخت (درزهاي اجرايي) در هر توقف عمليات بتن ريزي كه موجب سخت شدن بتن مي‌گردد درز ساخت (درز اجرايي) بوجود مي‌ايد. بطور كلي هر گاه زمان قطع بتن ريزي از30 دقيقه تجاوز كند بايد ان نقطه را يك درز اجرايي بحساب اورد. مگر انكه حالت خميري بتن با تدابيري به ان بازگردانده شود. درز ساخت ممكن است داراي وضعيت‌هاي مختلفي باشد ولي معمولاًقائم يا افقي است. معمولاًسعي مي‌شود محل يكي ديگر از انواع درزها منطبق گردد. در تيرها و شاه تيرها درزهاي ساخت بايد تقريباًعمود بر محور اين اعضا بوده وهيچگاه با محور عضو موازي نباشد. درز ساخت مي‌تواند در اعضا وقطعات بتن ارمه در محل لنگر خمشي ماكزيمم قرار گيرد زيرا در اين اعضا تنش‌هاي كششي توسط فولادهاي كششي تحمل مي‌شوند. درزهاي اجرايي نبايد در محلي كه قرار است بتن تحمل برش نمايد قرار گيرند. بنابراين در ساخت اعضاي خمشي اگر قرار است بتن ريزي در بيش از يك مرحله صورت گيرد بايد ترتيبي اتخاذ شود كه قطع بتن ريزي در مجاورت تكيه گاه نبوده بلكه در نزديكي وسط دهانه باشد. تيرها ،شاه تيرها ،دالها، سرستونهاومانند آنهاهمگي قسمت هايي از يك كف بحساب مي‌ايند كه بايد در يك مرحله بتن ريزي شوند. بتن ريزي ستونها اجباراًدر تراز هر طبقه در محل سرستون يا تير متوقف مي‌شود. درزهاي ساخت عموماًدر ساختمانهاي بتوني كاربرددارند. درزهاي ساخت بايد در محل هاي مناسب وزير نظر دستگاه نظارت تعبيه شوند. كاربرددرزهاي حركتي درزهاي انقباضي اين درزها معمولاً به منظور جلوگيري از بروز ترك‌هاي ناشي از جمع شدن بتن تعبيه مي‌شوند. اگردر فواصل معين درز انقباض در نظر گرفته نشود روي سطوح پياده روها يا ديوارهاي بتني ترك‌هايي پديد خواهد امد. ارماتورها درزهاي انقباضي كه محلشان بطور صحيح انتخاب شده باشد مي‌توانند مانع بروز ترك شوند. عملكرد اين درزها بصورتي است كه انقباض طرفين درز در محل درز متمركز مي گردد. در حقيقت اين درزها داراي نوعي عدم پيوستگي عمومي هستند ليكن شكاف اوليه‌اي بين بتن دو طرف درز وجود ندارد. در روسازيها جائي كه داراي عرض بيش از 75/3 متر نباشد درزهاي ساختماني بين نوارهاي مجاور جوابگوي نياز براي جمع شدگي طولي خواهد بود. براي سنگدانه‌هاي گرانيتي واهكي فاصله درزهاي روسازي معمولاًبين 6 تا 9 متر است. براي مصالح سنگي سيليسي وروباره‌ها اين فاصله 8/4 تا 6 متر است. در صورت ترديد بايد فاصله درزها كمتر اختيار شود. در فاصله حدود 30 متر از انتهاي ازاد روسازي و18 متر از هر درز انبساط، درمحل هايي كه قفل وبست دانه‌ها كم باشد،درزهاي انقباض پديد خواهند امد، در اين نقاط بايد زبانه هايي (كه يك طرف آنهابه بتن پيوستگي كامل دارد وطرف ديگر در غلافي بدون اصطكاك حركت ميكند،يا هر وسيله ديگري كه قابليت انتقال بار در جهت عمود بر زبانه را داشته باشد)تعبيه شود. درزهاي انقباضي در پياده روها ودال هاي كف كه بصورت موزائيكي ساخته مي‌شوند بطور معمول در فواصل 2/1 تا 8/1 متر ودر جان پناه هاونرده‌ها در فواصل 3تا 6 متر در نظر گرفته مي‌شوند. اگر اعضا وقطعات پيش ساخته ويا بصورت واحدهاي مجزا ومستقل كار گذارده شوند وبدين لحاظ در آنهادرز انبساط تعبيه نشده باشد بايد شرايط نصب چنان باشد كه اعضا وقطعات مجاور هنگام انبساط مزاحمتي براي يكديگر ايجاد ننمايد. درزهاي انبساط اين درزها براي جلوگيري از خراب شدن روسازيها در اثر فشار بيش از حد فراهم ساختن امكان تعمير قسمتي از جدول‌هاي بتني پياده روهاو نظائر ان تعبيه مي‌شوند. بطور كلي اين درزها براي تامين امكان انقباض وانبساط ناشي از تغييرات درجه حرارت بطوري مه در نقاط مختلف ساختمان ترك خوردگي ودر مقاطع سازه تلاشهاي ثانوي زياد، ايجاد نشوند، تعبيه مي‌گردند. عملكرد اين درزهابايد بگونه‌اي باشد كه انبساط وانقباض طرفين درز كاملاًهمساز شوند،لازمه چنين درزهايي اين است كه هيچگونه پيوستگي در طرفين درز برقرار نباشد، چنين درزهايي بايد باكمترين مقاومت در مقابل اتقباض وانبساط قادر به باز يا بسته شدن باشند. عموماًاين درزهادرتمام قسمتهاي سازه بطور پيوسته قرار گرفته واز كف تا سقف ادامه مي‌يابند، براي حصول اطمينان از جدايي كامل دو قسمت مجاور رعايت اين مسئله ضروريست. درزهاي كنترل انسباط وانقباض بتن دراثر تغييرات رطوبت وحرارت دران تنش هايي رابوجود مي‌اورند كه گاه از مقاومت بتن بيشتر بوده وبه ترك خورده گي منجر مي‌شود. براي حل اين مشكل از درزهاي كنترل كه حركت نسبي دال يا ديوار در صفحه خود را امكان‌پذير مي‌سازد،استفاده مي‌شود. براي جداكردن واحدهاي عظيم مولد برِ از قسمتهاي مجاوره به منظور جلوگيري از انتقال ارتعاش، منطقه‌اي كردن ومحدود ساختن احتمال خرابي در قسمت هايي از ساختمان ،جلوگيري از بروز ترك بعلت تمركز تنش در محل هايي كه تغيير مقطع قابل توجهي حادث شده است (نظير باز شو ديوارها) جداسازي قسمتهاي مختلف يك شالوده بعلت تفاوت باربري آنهاجداساختن بازوهاي مختلف سازه هايي كه شغل پلان آنها uhtl مي‌باشد از دور كنترل استفاده مي‌شود. محل درزهاي كنترل به ملاحظات معماري ومهندسي بستگي دارد. با تكيه برتجربيات بدست امده بهتر است ساختمانهاي بتني بزرگ ،مستقل وبدون درز با طول بيش از 18 متر ساخته نشوند. درزهاي نشست اين درزها براي جلوگيري از نشست‌هاي نا مساوي دو ساختمان مجاور كه داراي دو نوع مصالح ،دو نوع پي يا دو ارتفاع متفاوت هستند مورد استفاده قرار مي‌گيرند. درزهاي لغزشي درزهايي هستند كه امكان لغزش دو قسمت مجاور درز بدون انتقال نيروي برشي را فراهم مي‌كنند،اين درزها غالباًدر مخازن بويژه در مواردي كه تغييرات درجه حرارت محيط زياد است مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ساير درزها مشخصات درزهاي جدا كننده، مفصلي و.....كه كاربردهاي ويژه دارند طبق مندرجات مشخصات فني خصوصي خواهد بود. مصالح مصرفي دردرزهاي ساختماني براي اجراي درزهاي ساختماني معمولاًمصالح زير مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
درزهاي ساختماني بطور كلي درزهاي ساختماني به دودسته تقسيم مي‌شوند. الف) درزهاي ساخت (درزهاي اجرايي) اين درزهاعموماً به منظور تسهيل عمليات بتن ريزي با توجه به محدوديت حجم بتن ريزي در نظر گرفته مي‌شوند در درزهاي ساختماني طراح انتظار عكس العمل در قبال حركت هاي مختلف سازه بتني را نداشته بلكه فقط سعي دارد تابراساس ظرفيت‌هاي كارگاهي فاصله درزها را تعيين كند. در اين گزينه درزها بايد پيوستگي بين بتن وارماتور در دو قسمت مجاور درز بصورت كامل حفظ شود. ب) درزهاي حركتي درزهاي حركتي درزهايي هستند كه براي همساز كردن حركت‌هاي نسبي قسمتهاي مختلف يك سازه بصورت عمده تعبيه مي‌شوند ،اين حركت‌ها مي‌توانند در اثر تغييرات درجه حرارت ،افت بتن ويا نشست‌هاي نا مساوي بوجود ايند. كاربرد كاربرد درزهاي ساخت (درزهاي اجرايي) در هر توقف عمليات بتن ريزي كه موجب سخت شدن بتن مي‌گردد درز ساخت (درز اجرايي) بوجود مي‌ايد. بطور كلي هر گاه زمان قطع بتن ريزي از30 دقيقه تجاوز كند بايد ان نقطه را يك درز اجرايي بحساب اورد. مگر انكه حالت خميري بتن با تدابيري به ان بازگردانده شود. درز ساخت ممكن است داراي وضعيت‌هاي مختلفي باشد ولي معمولاًقائم يا افقي است. معمولاًسعي مي‌شود محل يكي ديگر از انواع درزها منطبق گردد. در تيرها و شاه تيرها درزهاي ساخت بايد تقريباًعمود بر محور اين اعضا بوده وهيچگاه با محور عضو موازي نباشد. درز ساخت مي‌تواند در اعضا وقطعات بتن ارمه در محل لنگر خمشي ماكزيمم قرار گيرد زيرا در اين اعضا تنش‌هاي كششي توسط فولادهاي كششي تحمل مي‌شوند. درزهاي اجرايي نبايد در محلي كه قرار است بتن تحمل برش نمايد قرار گيرند. بنابراين در ساخت اعضاي خمشي اگر قرار است بتن ريزي در بيش از يك مرحله صورت گيرد بايد ترتيبي اتخاذ شود كه قطع بتن ريزي در مجاورت تكيه گاه نبوده بلكه در نزديكي وسط دهانه باشد. تيرها ،شاه تيرها ،دالها، سرستونهاومانند آنهاهمگي قسمت هايي از يك كف بحساب مي‌ايند كه بايد در يك مرحله بتن ريزي شوند. بتن ريزي ستونها اجباراًدر تراز هر طبقه در محل سرستون يا تير متوقف مي‌شود. درزهاي ساخت عموماًدر ساختمانهاي بتوني كاربرددارند. درزهاي ساخت بايد در محل هاي مناسب وزير نظر دستگاه نظارت تعبيه شوند. كاربرددرزهاي حركتي درزهاي انقباضي اين درزها معمولاً به منظور جلوگيري از بروز ترك‌هاي ناشي از جمع شدن بتن تعبيه مي‌شوند. اگردر فواصل معين درز انقباض در نظر گرفته نشود روي سطوح پياده روها يا ديوارهاي بتني ترك‌هايي پديد خواهد امد. ارماتورها درزهاي انقباضي كه محلشان بطور صحيح انتخاب شده باشد مي‌توانند مانع بروز ترك شوند. عملكرد اين درزها بصورتي است كه انقباض طرفين درز در محل درز متمركز مي گردد. در حقيقت اين درزها داراي نوعي عدم پيوستگي عمومي هستند ليكن شكاف اوليه‌اي بين بتن دو طرف درز وجود ندارد. در روسازيها جائي كه داراي عرض بيش از 75/3 متر نباشد درزهاي ساختماني بين نوارهاي مجاور جوابگوي نياز براي جمع شدگي طولي خواهد بود. براي سنگدانه‌هاي گرانيتي واهكي فاصله درزهاي روسازي معمولاًبين 6 تا 9 متر است. براي مصالح سنگي سيليسي وروباره‌ها اين فاصله 8/4 تا 6 متر است. در صورت ترديد بايد فاصله درزها كمتر اختيار شود. در فاصله حدود 30 متر از انتهاي ازاد روسازي و18 متر از هر درز انبساط، درمحل هايي كه قفل وبست دانه‌ها كم باشد،درزهاي انقباض پديد خواهند امد، در اين نقاط بايد زبانه هايي (كه يك طرف آنهابه بتن پيوستگي كامل دارد وطرف ديگر در غلافي بدون اصطكاك حركت ميكند،يا هر وسيله ديگري كه قابليت انتقال بار در جهت عمود بر زبانه را داشته باشد)تعبيه شود. درزهاي انقباضي در پياده روها ودال هاي كف كه بصورت موزائيكي ساخته مي‌شوند بطور معمول در فواصل 2/1 تا 8/1 متر ودر جان پناه هاونرده‌ها در فواصل 3تا 6 متر در نظر گرفته مي‌شوند. اگر اعضا وقطعات پيش ساخته ويا بصورت واحدهاي مجزا ومستقل كار گذارده شوند وبدين لحاظ در آنهادرز انبساط تعبيه نشده باشد بايد شرايط نصب چنان باشد كه اعضا وقطعات مجاور هنگام انبساط مزاحمتي براي يكديگر ايجاد ننمايد. درزهاي انبساط اين درزها براي جلوگيري از خراب شدن روسازيها در اثر فشار بيش از حد فراهم ساختن امكان تعمير قسمتي از جدول‌هاي بتني پياده روهاو نظائر ان تعبيه مي‌شوند. بطور كلي اين درزها براي تامين امكان انقباض وانبساط ناشي از تغييرات درجه حرارت بطوري مه در نقاط مختلف ساختمان ترك خوردگي ودر مقاطع سازه تلاشهاي ثانوي زياد، ايجاد نشوند، تعبيه مي‌گردند. عملكرد اين درزهابايد بگونه‌اي باشد كه انبساط وانقباض طرفين درز كاملاًهمساز شوند،لازمه چنين درزهايي اين است كه هيچگونه پيوستگي در طرفين درز برقرار نباشد، چنين درزهايي بايد باكمترين مقاومت در مقابل اتقباض وانبساط قادر به باز يا بسته شدن باشند. عموماًاين درزهادرتمام قسمتهاي سازه بطور پيوسته قرار گرفته واز كف تا سقف ادامه مي‌يابند، براي حصول اطمينان از جدايي كامل دو قسمت مجاور رعايت اين مسئله ضروريست. درزهاي كنترل انسباط وانقباض بتن دراثر تغييرات رطوبت وحرارت دران تنش هايي رابوجود مي‌اورند كه گاه از مقاومت بتن بيشتر بوده وبه ترك خورده گي منجر مي‌شود. براي حل اين مشكل از درزهاي كنترل كه حركت نسبي دال يا ديوار در صفحه خود را امكان‌پذير مي‌سازد،استفاده مي‌شود. براي جداكردن واحدهاي عظيم مولد برِ از قسمتهاي مجاوره به منظور جلوگيري از انتقال ارتعاش، منطقه‌اي كردن ومحدود ساختن احتمال خرابي در قسمت هايي از ساختمان ،جلوگيري از بروز ترك بعلت تمركز تنش در محل هايي كه تغيير مقطع قابل توجهي حادث شده است (نظير باز شو ديوارها) جداسازي قسمتهاي مختلف يك شالوده بعلت تفاوت باربري آنهاجداساختن بازوهاي مختلف سازه هايي كه شغل پلان آنها uhtl مي‌باشد از دور كنترل استفاده مي‌شود. محل درزهاي كنترل به ملاحظات معماري ومهندسي بستگي دارد. با تكيه برتجربيات بدست امده بهتر است ساختمانهاي بتني بزرگ ،مستقل وبدون درز با طول بيش از 18 متر ساخته نشوند. درزهاي نشست اين درزها براي جلوگيري از نشست‌هاي نا مساوي دو ساختمان مجاور كه داراي دو نوع مصالح ،دو نوع پي يا دو ارتفاع متفاوت هستند مورد استفاده قرار مي‌گيرند. درزهاي لغزشي درزهايي هستند كه امكان لغزش دو قسمت مجاور درز بدون انتقال نيروي برشي را فراهم مي‌كنند،اين درزها غالباًدر مخازن بويژه در مواردي كه تغييرات درجه حرارت محيط زياد است مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ساير درزها مشخصات درزهاي جدا كننده، مفصلي و.....كه كاربردهاي ويژه دارند طبق مندرجات مشخصات فني خصوصي خواهد بود. مصالح مصرفي دردرزهاي ساختماني براي اجراي درزهاي ساختماني معمولاًمصالح زير مورد استفاده قرار مي‌گيرد.