بخش اول مقدمه آب ماده‌اي فراوان در كره زمين است. به شكلهاي مختلفي همچون دريا، باران، رودخانه و ... ديده مي‌شود. آب در چرخه خود، مرتباً از حالتي به حالت ديگر تبديل مي‌شود اما از بين نمي‌رود. هر گونه حيات محتاج آب مي‌باشد، انسانها از آب آشاميدني استفاده مي‌كنند يعني آبي كه كيفيت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد. مجموعه عملياتي كه به منظور آماده كردن آب براي مصارف مورد نظر اجرا مي گردد، «تصفيه آب» و مجموعه تأسيسات و تجهيزاتي كه عمليات تصفيه آب را در بر مي گيرد «تصفيه‌خانه» ناميده مي‌شود بنابراين براي تهيه آبي مناسب براي شرب و مصارف عمومي شهري يك رشته عمليات در تصفيه‌خانه آب به اجرا گذارده مي‌شود تا آب دريافتي از منابع آب را با كيفيتي قابل قبول در چهارچوب استاندارد «آب آشاميدني» تحويل نمايد. آب آشاميدني استاندارد به طور كلي آبي است كه بيرنگ، بي‌بو و با طعم مطبوع و گوارا كه مصرف آن حتي در دراز مدت هم به لحاظ عاري بودن از مواد مضر، ضرري براي سلامتي مصرف كننده نداشته و خسارتي به تجهيزات انتقال، توزيع و مصرف وارد نياورد. عملياتي كه در تصفيه‌خانه آب آشاميدني در رابطه با تصحيح كيفيت آب اجرا مي‌شود بستگي به كيفيت آب منابعي دارد كه براي تأمين آب آشاميدني در نظر گرفته مي‌شود و طرح تأسيسات تصفيه‌خانه نيز با در نظر گرفتن اينكه آب تصفيه شده براي چه مصرفي در نظر گرفته خواهد شد پيش‌بيني مي‌شود. منابع آب كه به منظور تأمين آب آشاميدني و مصرف عمومي به كار گرفته مي‌شوند، شامل؛ منابع آبهاي سطحي؛ درياها و درياچه‌ها، آبگيرها و بركه‌ها، رودخانه‌ها و جويبارها منابع آبها زيرزميني؛ چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها، است. که در بعضي از تأسيسات تصفيه آب از يك يا چند منبع مختلف آب دريافت و تصفيه می‌شود. به هر حال اقداماتي كه در زمينه تصفيه آب منظور خواهد شد، آب دريافتي را به آب آشاميدني تبديل خواهد كرد و به همين جهت مطالعه كيفيت فيزيكي، شيميايي و ميكروبيولوژيكي منابع مورد نظر تأمين آب آشاميدني براي ايجاد يك سيستم تصفيه و توزيع آب سالم ضرورت پيدا مي‌كند. تاريخچه آب تهران برخلاف اغلب شهرهاي بزرگ دنيا, تهران در کنار رودخانه بنا نشده است، بههمين دليل بخشي از آب مورد نياز اين شهر با يد از نقاط دور دست و رودخانه‌هاي اطرافتأمين و منتقل گردد. تا سال ۱۳۰۶، آب شهر توسط ۲۶ رشته قنات با مجموع آبدهي حدود۷۰۰ ليتر در ثانيه تأمين مي‌گرديد. در اين سال عمليات احداث کانال انتقال آب رودخانه کرج به تهران آغاز شد. اين کانال که ۵۳ کيلومتر طول داشت و آب را از روستاي بيلقان کرج به جمشيدآباد تهران منتقل مي‌نمود طي چهار سال احداث گرديد و با توجهبه اينکه بيست کيلومتر از اين کانال سرپوشيده و بقيه رو باز بود لذا احتمال آلودگيو تلفات آب وجود داشت. از طريق اين کانال مقدار ۵۳ سنگ به عنوان حق آبه و مقداري همبه عنوان سهميه(نه هشتاد و چهارم) به آب تهران افزوده شد و به اين ترتيب جمعاً قريببه يکصد سنگ (حدود ۱۶۰۰ ليتر در ثانيه) آب توسط جوي‌ها در شهر توزيع و به آبانبارهاي منازل انتقال مي‌يافت.در سال ۱۳۲۹ طرح اوليه لوله‌کشي تهران برايجمعيتي معادل نهصد هزار نفر به مرحله اجرا درآمد و دو خط لوله فولادي به قطر ۴۰ اينچو با ظرفيت ۲۴۲۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز براي انتقال آب از آبگير بيلقان به اولينتصفيهخانه تهران(جلاليه) در نظر گرفته شد. بهره‌برداري از خط اول خطوط لولهفولادي و تصفيه‌خانه جلاليه در سال ۱۳۳۴ آغاز گرديد. همچنين در سال ۱۳۳۳ به منظور مهار بارش‌هاي آسماني، مطالعات ساخت سد امير کبيردر ۴۰ کيلومتري شمال غربي تهران (از آبگير خرسنگ کوه)، در حوالي کيلومتر ۲۳ جادهکرج به چالوس نزديک به روستاي واريان آغاز گرديد. ساختن اين سد در سال ۱۳۳۷ شروع ودر اوايل سال ۱۳۴۲ پايان يافت و بهره‌برداري از آن آغاز شد. به منظور پاسخگوئي به نياز فزاينده تهران به آب شرب، تصفيه‌خانه شماره دو(کن)و دو خط لوله بتني به قطر mm۲۰۰۰ جهت انتقال آب از آبگير بيلقان به محل تصفيه‌خانه مزبور احداث گرديد و از سال ۱۳۴۲ مورد بهره‌برداري قرار گرفت. رشد جمعيت و سيل مهاجرت به تهران همچنان ادامه داشت و نيازهاي جديدي را ايجاد مي‌نمود، لذا متصديان امر بر آن شدند که براي افزايش ظرفيت تأمين آب و توسعه تأسيسات چاره‌انديشي و اقدام نمايند. در اين راستا استفاده از منابع آب زيرزميني مورد توجهقرار گرفت تا در کنار آب قنوات و سد کرج، بخشي از نياز آبي تهران، بويژه در ماههاياوج مصرف(خرداد، تير، مرداد، شهريور) را جبران نمايند. از سال ۱۳۴۲ حفر چاههايعميق آغاز شد و روز به روز بر تعداد اين چاه‌ها افزوده گرديد. در سال۱۳۴۰ مطالعه و ساخت سد لتيان در ۳۲ کيلومتري شمال شرق تهران به منظور مهارآب رودخانه جاجرود آغاز گرديد. در طرح توجيهي ساخت اين سد، تأمين بخشي از آب تهران وآب کشاورزي دشت ورامين مورد توجه قرار داشت. سد لتيان در سال ۱۳۴۶ به بهرهبرداريرسيد و استفاده از آب آن که به وسيله تونل تلو(به طول ۹ کيلومتر و به قطر 7/2 متر)به حومه شرقي تهران مي‌رسد، آغاز گرديد. از همان زمان، ساخت سومين تصفيهخانهتهران در منطقه حکيميه تهران پارس مطرح شد. اين تصفيه‌خانه در سال ۱۳۴۷ در مداربهرهبرداري قرار گرفت. عمليات توسعه تصفيه‌خانه سوم و احداث تصفيه خانه شماره چهاردر سال ۱۳۶۳ به اتمام رسيد و مورد بهره‌برداري قرار گرفتند. به دنبال افزايش نيازهاي آبي تهران، مطالعات و ساخت يک سد خاکي روي رودخانه لاردر شمال شرقي تهران در بلنديهاي کوه کلان در دامنه قله دماوند در ناحيه‌اي به نامپلور در کيلومتر ۶۵ جاده هراز(تهران- آمل) در سال ۱۳۵۳ آغاز گرديد. ساخت اين سد درسال ۱۳۶۰ پايان يافت و بهره‌برداري از آن در سال ۱۳۶۳ آغاز شد. يکي از اهداف ساخت سد لار تأمين بخشي از آب شرب تهران بود ولي به دليل مشکل فرارآب، بهره‌برداري از سد مذکور به ميزان ظرفيت اسمي آن ميسر نگرديد. آب ذخيره شده درمخزن اين سد به وسيله تونل کلان (به طول۲۰ کيلومتر و قطر ۳ متر) تا سه کيلومتريدرياچه سد لتيان انتقال يافته و پس از برق‌گيري در دو نيروگاه کلان و لوارک جهتتغذيه سد لتيان از طريق رودخانه به اين درياچه مي‌ريزد. رشد بي‌رويه تهران وضعيتيرا بوجود آورده که منابع آب موجود يعني سدهاي کرج، لتيان و لار و چاههايي که قراربود فقط در ماه هاي اوج مصرف مورد استفاده قرار گيرند، ديگر کفاف مصرف شهروندانتهراني را ننمايند و به ناچار برداشت از منابع زيرزميني رو به افزايش نهاد. سقفمجاز برداشت از منابع زير زميني ۲۵۰ ميليون مترمکعب در سال تعيين شده است.
بخش اول مقدمه آب ماده‌اي فراوان در كره زمين است. به شكلهاي مختلفي همچون دريا، باران، رودخانه و ... ديده مي‌شود. آب در چرخه خود، مرتباً از حالتي به حالت ديگر تبديل مي‌شود اما از بين نمي‌رود. هر گونه حيات محتاج آب مي‌باشد، انسانها از آب آشاميدني استفاده مي‌كنند يعني آبي كه كيفيت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد. مجموعه عملياتي كه به منظور آماده كردن آب براي مصارف مورد نظر اجرا مي گردد، «تصفيه آب» و مجموعه تأسيسات و تجهيزاتي كه عمليات تصفيه آب را در بر مي گيرد «تصفيه‌خانه» ناميده مي‌شود بنابراين براي تهيه آبي مناسب براي شرب و مصارف عمومي شهري يك رشته عمليات در تصفيه‌خانه آب به اجرا گذارده مي‌شود تا آب دريافتي از منابع آب را با كيفيتي قابل قبول در چهارچوب استاندارد «آب آشاميدني» تحويل نمايد. آب آشاميدني استاندارد به طور كلي آبي است كه بيرنگ، بي‌بو و با طعم مطبوع و گوارا كه مصرف آن حتي در دراز مدت هم به لحاظ عاري بودن از مواد مضر، ضرري براي سلامتي مصرف كننده نداشته و خسارتي به تجهيزات انتقال، توزيع و مصرف وارد نياورد. عملياتي كه در تصفيه‌خانه آب آشاميدني در رابطه با تصحيح كيفيت آب اجرا مي‌شود بستگي به كيفيت آب منابعي دارد كه براي تأمين آب آشاميدني در نظر گرفته مي‌شود و طرح تأسيسات تصفيه‌خانه نيز با در نظر گرفتن اينكه آب تصفيه شده براي چه مصرفي در نظر گرفته خواهد شد پيش‌بيني مي‌شود. منابع آب كه به منظور تأمين آب آشاميدني و مصرف عمومي به كار گرفته مي‌شوند، شامل؛ منابع آبهاي سطحي؛ درياها و درياچه‌ها، آبگيرها و بركه‌ها، رودخانه‌ها و جويبارها منابع آبها زيرزميني؛ چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها، است. که در بعضي از تأسيسات تصفيه آب از يك يا چند منبع مختلف آب دريافت و تصفيه می‌شود. به هر حال اقداماتي كه در زمينه تصفيه آب منظور خواهد شد، آب دريافتي را به آب آشاميدني تبديل خواهد كرد و به همين جهت مطالعه كيفيت فيزيكي، شيميايي و ميكروبيولوژيكي منابع مورد نظر تأمين آب آشاميدني براي ايجاد يك سيستم تصفيه و توزيع آب سالم ضرورت پيدا مي‌كند. تاريخچه آب تهران برخلاف اغلب شهرهاي بزرگ دنيا, تهران در کنار رودخانه بنا نشده است، بههمين دليل بخشي از آب مورد نياز اين شهر با يد از نقاط دور دست و رودخانه‌هاي اطرافتأمين و منتقل گردد. تا سال ۱۳۰۶، آب شهر توسط ۲۶ رشته قنات با مجموع آبدهي حدود۷۰۰ ليتر در ثانيه تأمين مي‌گرديد. در اين سال عمليات احداث کانال انتقال آب رودخانه کرج به تهران آغاز شد. اين کانال که ۵۳ کيلومتر طول داشت و آب را از روستاي بيلقان کرج به جمشيدآباد تهران منتقل مي‌نمود طي چهار سال احداث گرديد و با توجهبه اينکه بيست کيلومتر از اين کانال سرپوشيده و بقيه رو باز بود لذا احتمال آلودگيو تلفات آب وجود داشت. از طريق اين کانال مقدار ۵۳ سنگ به عنوان حق آبه و مقداري همبه عنوان سهميه(نه هشتاد و چهارم) به آب تهران افزوده شد و به اين ترتيب جمعاً قريببه يکصد سنگ (حدود ۱۶۰۰ ليتر در ثانيه) آب توسط جوي‌ها در شهر توزيع و به آبانبارهاي منازل انتقال مي‌يافت.در سال ۱۳۲۹ طرح اوليه لوله‌کشي تهران برايجمعيتي معادل نهصد هزار نفر به مرحله اجرا درآمد و دو خط لوله فولادي به قطر ۴۰ اينچو با ظرفيت ۲۴۲۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز براي انتقال آب از آبگير بيلقان به اولينتصفيهخانه تهران(جلاليه) در نظر گرفته شد. بهره‌برداري از خط اول خطوط لولهفولادي و تصفيه‌خانه جلاليه در سال ۱۳۳۴ آغاز گرديد. همچنين در سال ۱۳۳۳ به منظور مهار بارش‌هاي آسماني، مطالعات ساخت سد امير کبيردر ۴۰ کيلومتري شمال غربي تهران (از آبگير خرسنگ کوه)، در حوالي کيلومتر ۲۳ جادهکرج به چالوس نزديک به روستاي واريان آغاز گرديد. ساختن اين سد در سال ۱۳۳۷ شروع ودر اوايل سال ۱۳۴۲ پايان يافت و بهره‌برداري از آن آغاز شد. به منظور پاسخگوئي به نياز فزاينده تهران به آب شرب، تصفيه‌خانه شماره دو(کن)و دو خط لوله بتني به قطر mm۲۰۰۰ جهت انتقال آب از آبگير بيلقان به محل تصفيه‌خانه مزبور احداث گرديد و از سال ۱۳۴۲ مورد بهره‌برداري قرار گرفت. رشد جمعيت و سيل مهاجرت به تهران همچنان ادامه داشت و نيازهاي جديدي را ايجاد مي‌نمود، لذا متصديان امر بر آن شدند که براي افزايش ظرفيت تأمين آب و توسعه تأسيسات چاره‌انديشي و اقدام نمايند. در اين راستا استفاده از منابع آب زيرزميني مورد توجهقرار گرفت تا در کنار آب قنوات و سد کرج، بخشي از نياز آبي تهران، بويژه در ماههاياوج مصرف(خرداد، تير، مرداد، شهريور) را جبران نمايند. از سال ۱۳۴۲ حفر چاههايعميق آغاز شد و روز به روز بر تعداد اين چاه‌ها افزوده گرديد. در سال۱۳۴۰ مطالعه و ساخت سد لتيان در ۳۲ کيلومتري شمال شرق تهران به منظور مهارآب رودخانه جاجرود آغاز گرديد. در طرح توجيهي ساخت اين سد، تأمين بخشي از آب تهران وآب کشاورزي دشت ورامين مورد توجه قرار داشت. سد لتيان در سال ۱۳۴۶ به بهرهبرداريرسيد و استفاده از آب آن که به وسيله تونل تلو(به طول ۹ کيلومتر و به قطر 7/2 متر)به حومه شرقي تهران مي‌رسد، آغاز گرديد. از همان زمان، ساخت سومين تصفيهخانهتهران در منطقه حکيميه تهران پارس مطرح شد. اين تصفيه‌خانه در سال ۱۳۴۷ در مداربهرهبرداري قرار گرفت. عمليات توسعه تصفيه‌خانه سوم و احداث تصفيه خانه شماره چهاردر سال ۱۳۶۳ به اتمام رسيد و مورد بهره‌برداري قرار گرفتند. به دنبال افزايش نيازهاي آبي تهران، مطالعات و ساخت يک سد خاکي روي رودخانه لاردر شمال شرقي تهران در بلنديهاي کوه کلان در دامنه قله دماوند در ناحيه‌اي به نامپلور در کيلومتر ۶۵ جاده هراز(تهران- آمل) در سال ۱۳۵۳ آغاز گرديد. ساخت اين سد درسال ۱۳۶۰ پايان يافت و بهره‌برداري از آن در سال ۱۳۶۳ آغاز شد. يکي از اهداف ساخت سد لار تأمين بخشي از آب شرب تهران بود ولي به دليل مشکل فرارآب، بهره‌برداري از سد مذکور به ميزان ظرفيت اسمي آن ميسر نگرديد. آب ذخيره شده درمخزن اين سد به وسيله تونل کلان (به طول۲۰ کيلومتر و قطر ۳ متر) تا سه کيلومتريدرياچه سد لتيان انتقال يافته و پس از برق‌گيري در دو نيروگاه کلان و لوارک جهتتغذيه سد لتيان از طريق رودخانه به اين درياچه مي‌ريزد. رشد بي‌رويه تهران وضعيتيرا بوجود آورده که منابع آب موجود يعني سدهاي کرج، لتيان و لار و چاههايي که قراربود فقط در ماه هاي اوج مصرف مورد استفاده قرار گيرند، ديگر کفاف مصرف شهروندانتهراني را ننمايند و به ناچار برداشت از منابع زيرزميني رو به افزايش نهاد. سقفمجاز برداشت از منابع زير زميني ۲۵۰ ميليون مترمکعب در سال تعيين شده است.