
نفقه زنچکیدهنفقه درلغت به معنای خروج و مستهلک شدن است و دراصطلاح، به تمام نیازمندی های متعارف زن که با وضعیت او متناسب باشد، گفته می شود. این کلمه و مشتقات آن، بیش از 75 بار درقرآن کریم به کار رفته است.کلیدواژه ها:حقوق خانواده، نفقه زوجه، حدود نفقه، ارکان نفقه، وسع مالی زوج.مقدّمه: تأمين مسكن، خوراك، لباس، اسباب خانه، هزينههاي درماني و بهداشتي، از جمله نيازهاي اساسي، اوّليه و متعارف زندگي امروز مردم جامعه ما است كه بيشتر، ديگران آنها را تهيه ميكنند تا خود فرد. زيرا، نيمي از جمعيت ما را مانند ديگر جوامع، زنان تشكيل ميدهند كه مآلاً طبق شرع و قانون ، در عقد دائم، نفقه آنان را (در صورت تمكين)، همسران آنها به عهده دارند. اگر به اين نيمه، كودكان و نوجوانان و نزديكان نيازمند را همگفتار دوم – تعريف و مفهوم اصطلاحيبا تعريف و مفهوم لغوي نفقه، به تعريف و مفهوم اصطلاحي نفقه آشنا و نزديكتر ميشويم. هرچند از جنبة حقوقي (اصطلاح حقوقي)، تعاريف متعددي از نفقه شده است، مانند اينكه: عبارت از چيزهايي است كه شخص براي زندگاني، احتياج به آن دارد و يا حداقلي است از نيازهاي زندگي كه براي انسان متعارف ضرورت دارد. اما مناسب است از تعريفي كه قانون مدني از نفقه زن ارائه داده است، براي تعريف اصطلاحي نفقه بهرهمندمبحث دوم – منابع نفقه زنگفتار نخست – آيات قرآن مجيد در اين گفتار، مباني و منابع و علّتهاي استقرار نفقه زن دائمي كه بر عهده مرد است را مورد توجّه قرار ميدهيم. يعني، در اينجا ميخواهيم بررسي كنيم، چرا مخارج زندگي فردي را، ديگري بايد تأمين نمايد؟ براي رسيدن به پاسخ اين پرسش به منابع و ادله مشروع بودن پرداخت نفقه زوجه دائمي، به وسيله همسرش مراجعه ميگفتار سوم – قانون مدني فصل هشتم از باب اول كتاب هفتم جلد دوم قانون مدني، به حقوق و تكاليف زوجين نسبت به يكديگر اختصاص داده شده است. در ماده 1102 قانون مدني، يعني اولين ماده اين فصل، ميخوانيم: همين كه نكاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجيت بين طرفين موجود و حقوق تكاليف زوجين در مقابل همديگر برقرار ميشود. از جمله حقوقي كه با انعقاد عقد نكاح دائم زن به دست ميآورد، حق دريافت نفقه از همسرشبخش دوم – مسائل نفقه زن مبحث نخست – اجزاء نفقهمهمترين بحث در رابطه با نفقه زن، اجزاء و موارد نفقه و خرجي همسر است. زيرا، از يك طرف بسياري از فقهاي اماميه اعتقاد دارند كه مقدار لازم براي نفقه زوجه، عبارت از هرچيزي است كه زن به آن نياز دارد يا نفقه شرعاً اندازهاي ندارد بلكه قاعده اين است كه به آنچه زن احتياج به آن دارد از قبيل: غذا و نان و خورش و پوشش و فرش و پرده و سكونت دادن ... قيام نمايد . از سوي ديگر، از نظر قانون مدني: نفقه عبارت است ازگفتار نخست – مسكن معمولاً زن و شوهر در يك منزل سكونت دارند و زن در خانهاي كه همسرش تعيين كرده است، ساكن ميشود و مرد هم مكلف است زن را در محل سكونت خود كه ملكي يا استيجاري و غيره است بپذيرد. اولين مصداقي از نفقه كه قانون مدني ما از آن اسم برده است، مسكن ميباشد و اين مهمترين و بارزترين نمونه، بخش عمدهاي از هزينههاي زندگي را به خصوص در شهرهاي بزرگ مانند تهران، به خود اختصاص داده و ميدهد. ميدانيمپی نوشت ها :1ـ قانون مدنی بعد از اصلاح در سال 1381، ماده 1107. 2 ـ «...فَالصالِحَات قَانِتَاتٌ حَافِظاتٌ لِّلْغَیْبِ بِمَا حَفِظ اللَّهُ...»منبع مقاله : نشریه بانوان شیعه، شماره 20