يک شبکه حسگر بي سيم از تعداد زيادي از نودهاي حسگر در يک ناحيه خاص تشکيل شده است که هر يک از آنها توانايي جمع آوري اطلاعات ازمحيط را دارا مي باشد و داده هاي جمع آوري شده را به نود سينک ارسال مي کند. هر چند که به طور كلي راجع به شبکه هاي حسگر بي سيم تحقيقات زيادي صورت گرفته است، در مورد کيفيت سرويس در اين شبکه ها هنوز به اندازه کافي کار نشده است. کيفيت سرويس در شبکه هاي حسگر بي سيم نسبت به شبکه هاي سنتي بسيار متفاوت است. از آنجايي که زمينه کاربرد اين شبکه ها بسيار وسيع مي باشد، پارامترهاي کيفيت سرويس درآنها متفاوت است. بعضي از پارامترهايي که در ارزيابي کيفيت سرويس مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از: پوشش شبکه, تعداد بهينه نودهاي فعال در شبکه, طول عمر شبکه و ميزان مصرف انرژي.تكنيكي كه ما جهت بهبود پارامترهاي کيفيت سرويس در شبكه ها ي حسگر مورد استفاده قرار داده ايم, روش هوشمند اتوماتاهاي يادگير سلولي(CLA) مي باشد. اتوماتاي يادگير سلولي يک رهيافت مكاشفه‌اي براي حل مسايل بهينه‌سازي پيچيده مي‌باشد که بررسي‌هاي اخير برروي آن، كارايي مناسب آن را به عنوان تكنيكي براي حل اين‌گونه مسائل نشان داده است.در اين پايان نامه تعدادي از مسائل اساسي شبكه ها ي حسگر بي سيم مطرح گرديده و با هدف بهبود پارامترهاي کيفيت سرويس اين مسائل با استفاده از آتوماتاهاي يادگيرسلولي حل گرديده اند.ابتدا مسئله پوشش محيط در شبكه هاي حسگر را با استفاده از غير فعال نمودن نودهاي غير ضروري و فعال نگه داشتن بهينه نودها حل مي گردد. تا در مصرف انرژي صرفه جويي به عمل آمده و عمر شبکه افزايش يابد و بدين ترتيب به چند پارامتر کيفيت سرويس در شبکه هاي حسگر به طور همزمان توجه مي گردد. سپس به مسئله خوشه بندي در شبکه حسگر پرداخته شده و با استفاده از آتوماتاهاي يادگير, شبکه هاي حسگر به گونه اي خوشه بندي مي شوند که انرژي به صورت يکنواخت در شبکه بمصرف رسيده وعمر شبکه افزايش يابد. بنابراين در اين روش خوشه بندي معيارهاي کيفيت سرويس انرژي و طول عمر شبکه مد نظر قرار مي گيرند. و بعد از ان با استفاده از آتوماتاهاي يادگير يک روش تجميع داده هاي محيط حسگري پيشنهاد مي گردد که در مصرف انرژي شبکه صرفه جويي به عمل آورده و عمر شبکه را افزايش مي دهد ولذا به معيارهاي انرژي شبکه, طول عمر و تعداد نودهاي فعال توجه مي گردد.يک شبکه حسگر بي سيم از تعداد زيادي از نودهاي حسگر در يک ناحيه خاص تشکيل شده است که هر يک از آنها توانايي جمع آوري اطلاعات ازمحيط را دارا مي باشد و داده هاي جمع آوري شده را به نود سينک ارسال مي کند. هر چند که به طور كلي راجع به شبکه هاي حسگر بي سيم تحقيقات زيادي صورت گرفته است، در مورد کيفيت سرويس در اين شبکه ها هنوز به اندازه کافي کار نشده است. کيفيت سرويس در شبکه هاي حسگر بي سيم نسبت به شبکه هاي سنتي بسيار متفاوت است. از آنجايي که زمينه کاربرد اين شبکه ها بسيار وسيع مي باشد، پارامترهاي کيفيت سرويس درآنها متفاوت است. بعضي از پارامترهايي که در ارزيابي کيفيت سرويس مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از: پوشش شبکه, تعداد بهينه نودهاي فعال در شبکه, طول عمر شبکه و ميزان مصرف انرژي.تكنيكي كه ما جهت بهبود پارامترهاي کيفيت سرويس در شبكه ها ي حسگر مورد استفاده قرار داده ايم, روش هوشمند اتوماتاهاي يادگير سلولي(CLA) مي باشد. اتوماتاي يادگير سلولي يک رهيافت مكاشفه‌اي براي حل مسايل بهينه‌سازي پيچيده مي‌باشد که بررسي‌هاي اخير برروي آن، كارايي مناسب آن را به عنوان تكنيكي براي حل اين‌گونه مسائل نشان داده است.در اين پايان نامه تعدادي از مسائل اساسي شبكه ها ي حسگر بي سيم مطرح گرديده و با هدف بهبود پارامترهاي کيفيت سرويس اين مسائل با استفاده از آتوماتاهاي يادگيرسلولي حل گرديده اند.ابتدا مسئله پوشش محيط در شبكه هاي حسگر را با استفاده از غير فعال نمودن نودهاي غير ضروري و فعال نگه داشتن بهينه نودها حل مي گردد. تا در مصرف انرژي صرفه جويي به عمل آمده و عمر شبکه افزايش يابد و بدين ترتيب به چند پارامتر کيفيت سرويس در شبکه هاي حسگر به طور همزمان توجه مي گردد. سپس به مسئله خوشه بندي در شبکه حسگر پرداخته شده و با استفاده از آتوماتاهاي يادگير, شبکه هاي حسگر به گونه اي خوشه بندي مي شوند که انرژي به صورت يکنواخت در شبکه بمصرف رسيده وعمر شبکه افزايش يابد. بنابراين در اين روش خوشه بندي معيارهاي کيفيت سرويس انرژي و طول عمر شبکه مد نظر قرار مي گيرند. و بعد از ان با استفاده از آتوماتاهاي يادگير يک روش تجميع داده هاي محيط حسگري پيشنهاد مي گردد که در مصرف انرژي شبکه صرفه جويي به عمل آورده و عمر شبکه را افزايش مي دهد ولذا به معيارهاي انرژي شبکه, طول عمر و تعداد نودهاي فعال توجه مي گردد.