پیشگفتار « نرفع درجات من نشاء و فوق کل ذی علم علیم . » با نام و یاد خدای تبارک و تعالی و با استعانت از ذات اقدس حق مباحث ذکر شده در این تحقیق را از مکتب مختلف حقوقی گردآوری نموده و با تغییر بسیاری از مطالب کتب که پراکنده و نامدون بودند آنها را در کنار یکدیگر جمع آوری نموده و به صورت مجموعه ای یکجا در آوردم تا علاقه مندان این مبحث از مباحث حقوق کیفری سردرگم نبوده که بخواهند در این خصوص کتب مختلفی را فراهم نمایند و از آنجا که دامنه ی پیش آمدها و واقعه هائی که موجد آثار حقوقی است آنچنان گسترده است که بدین جهت بود و من بر آن شدم که تحلیلی نسبتاً جامع از این مسئله بیان کنم و این خود می تواند حلال بسیاری شبهات حقوقی برای آنانی که در مسیر آموختن هستند ، باشد . مباحث مذکور در این تحقیق ناظر به شرح قوانینی بوده که هنوز از اعتبار . ارزش حقوقی برخوردار بوده و مورد نسخ قانونگذار قرار نگرفته است . و اما لازم می دانم در اینجا از زحمات بسیار زیادی که تمامی استادان من در خصوص ارتقای سطح آموزشی دانشگاه کشیده و می کشند تقدیر و تشکر و قدردانی نمایم خصوصاً جناب آقای دائمی استاد فهیم و ارجمند این حقیر که در تمامی این سالها در سمت های مختلف آموزشی برای بهبود کیفی و آموزشی دانشگاه و دانشجویان تلاش می نماید . امیدوارم این تحقیق بتواند به طور شایسته از زحمات این استاد گرانقدر تقدیر و تشکری که در شأن و منزلت ایشان باشد را به عمل آورد . چکیده آیا اشتباه در شخص یا شخصیت در قتل عمدی تأثیر دارد ؟ آقای ( الف ) قصد کشتن آقای ( ب )را دارد ، ولی تیر به خطا رفته و آقای (ج) را به قتل می رساند . ( اشتباه در شخص ) و یا به خاطر تاریکی شب و امثال آن ، (الف) در شناسایی (ب) خطا کرده و به جای او اشتباها (ج) را از پای در آورده . ( اشتباه در شخصیت ) ، آیا قاتل غیر مقصود ، عمد قابل قصاص است ؟ یا خطا محسوب می شود این مساله از دیدگاه حقوق کیفری ایران و فقه اسلام مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی در سال1370 هجری شمسی رویه قضایی حاکی از عدم تاثیر اشتباه در قتل غیر عمدی بوده و تقریبا در این خصوص اتفاق نظر وجود دارد . ولی پس از تصویب این قانون و اختصاص ماده 206 آن به قتل عمدی و اضافه شدن قید « قصد شخص معین » برای تحقق قتل عمدی ، عده ای بر آن شدند که منظور از قید ( تعیین ) در ماده مرقوم ، تعیین هویتی بوده و زمانی قتل واقعه ، قابل قصاص بوده است که مجنی علیه همان کسی باشد که جانی قصد قتل او را نموده بود . بنا براین چنانچه جانی به جای فردی مقصود خود دیگری را اشتباها به قتل برساند قتل انجام شده از حالت عمدی قابل قصاص خارج شده و در نتیجه اشتباه در هویت قتل عمدی و تبدیل آن به غیر عمد موثر خواهد بود . عده ای دیگر ( تعیین ) در ماده را ( فیزیکی ) دانسته و معتقدند همین که جانی مجنی علیه را بالاشاره ، تعیین نموده و او را از پای در آورده ، هر چند در شناسایی وی مرتکب اشتباه شده باشد باز قتل ، عمدی خواهد بود . به هر حال در این مورد ف رویه قضایی خاصی ایجاد نشده و تنها یک رای اصراری به وجود آمده است ، که قتل واقع را در حکم شبه عمد می داند و در رساله حاضر این قول تقویت شده است .
پیشگفتار « نرفع درجات من نشاء و فوق کل ذی علم علیم . » با نام و یاد خدای تبارک و تعالی و با استعانت از ذات اقدس حق مباحث ذکر شده در این تحقیق را از مکتب مختلف حقوقی گردآوری نموده و با تغییر بسیاری از مطالب کتب که پراکنده و نامدون بودند آنها را در کنار یکدیگر جمع آوری نموده و به صورت مجموعه ای یکجا در آوردم تا علاقه مندان این مبحث از مباحث حقوق کیفری سردرگم نبوده که بخواهند در این خصوص کتب مختلفی را فراهم نمایند و از آنجا که دامنه ی پیش آمدها و واقعه هائی که موجد آثار حقوقی است آنچنان گسترده است که بدین جهت بود و من بر آن شدم که تحلیلی نسبتاً جامع از این مسئله بیان کنم و این خود می تواند حلال بسیاری شبهات حقوقی برای آنانی که در مسیر آموختن هستند ، باشد . مباحث مذکور در این تحقیق ناظر به شرح قوانینی بوده که هنوز از اعتبار . ارزش حقوقی برخوردار بوده و مورد نسخ قانونگذار قرار نگرفته است . و اما لازم می دانم در اینجا از زحمات بسیار زیادی که تمامی استادان من در خصوص ارتقای سطح آموزشی دانشگاه کشیده و می کشند تقدیر و تشکر و قدردانی نمایم خصوصاً جناب آقای دائمی استاد فهیم و ارجمند این حقیر که در تمامی این سالها در سمت های مختلف آموزشی برای بهبود کیفی و آموزشی دانشگاه و دانشجویان تلاش می نماید . امیدوارم این تحقیق بتواند به طور شایسته از زحمات این استاد گرانقدر تقدیر و تشکری که در شأن و منزلت ایشان باشد را به عمل آورد . چکیده آیا اشتباه در شخص یا شخصیت در قتل عمدی تأثیر دارد ؟ آقای ( الف ) قصد کشتن آقای ( ب )را دارد ، ولی تیر به خطا رفته و آقای (ج) را به قتل می رساند . ( اشتباه در شخص ) و یا به خاطر تاریکی شب و امثال آن ، (الف) در شناسایی (ب) خطا کرده و به جای او اشتباها (ج) را از پای در آورده . ( اشتباه در شخصیت ) ، آیا قاتل غیر مقصود ، عمد قابل قصاص است ؟ یا خطا محسوب می شود این مساله از دیدگاه حقوق کیفری ایران و فقه اسلام مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی در سال1370 هجری شمسی رویه قضایی حاکی از عدم تاثیر اشتباه در قتل غیر عمدی بوده و تقریبا در این خصوص اتفاق نظر وجود دارد . ولی پس از تصویب این قانون و اختصاص ماده 206 آن به قتل عمدی و اضافه شدن قید « قصد شخص معین » برای تحقق قتل عمدی ، عده ای بر آن شدند که منظور از قید ( تعیین ) در ماده مرقوم ، تعیین هویتی بوده و زمانی قتل واقعه ، قابل قصاص بوده است که مجنی علیه همان کسی باشد که جانی قصد قتل او را نموده بود . بنا براین چنانچه جانی به جای فردی مقصود خود دیگری را اشتباها به قتل برساند قتل انجام شده از حالت عمدی قابل قصاص خارج شده و در نتیجه اشتباه در هویت قتل عمدی و تبدیل آن به غیر عمد موثر خواهد بود . عده ای دیگر ( تعیین ) در ماده را ( فیزیکی ) دانسته و معتقدند همین که جانی مجنی علیه را بالاشاره ، تعیین نموده و او را از پای در آورده ، هر چند در شناسایی وی مرتکب اشتباه شده باشد باز قتل ، عمدی خواهد بود . به هر حال در این مورد ف رویه قضایی خاصی ایجاد نشده و تنها یک رای اصراری به وجود آمده است ، که قتل واقع را در حکم شبه عمد می داند و در رساله حاضر این قول تقویت شده است .