چکيده بشر در طي مسير تکاملي خود با جوامع متعددي روبهرو گشته است. از آن جمله ميتوان به جامعه ايلياتي، جامعه روستايي و جامعه صنعتي اشاره کرد. اختراع رايانه در اواسط قرن بيستم، گسترش شبکههاي ارتباطي و اهميت اطلاعات در حيات اجتماعي، منشأ تحولات نويني در زندگي انسان گرديده است. دوران جديد که به عصر اطلاعات موسوم است، نتيجه فنّاوري اطلاعات و ارتباطات ميباشد. امروزه انسان، جامعهاي مبتني بر فنّاوري اطلاعات و ارتباطات را تجربه ميکند که از ويژگيهاي خاص خود برخوردار است. چنين جامعهاي را جامعه اطلاعاتي گويند. در اين گونه از جوامع، مفاهيم سنتي موجود در زمينههايي همچون: اقتصاد، آموزش، کسب و کار، مديريت، تجارت و جنگ دچار تحول ميگردد. در اين مقاله، ضمن تعريف جامع اطلاعاتي، تأثير فنّاوري اطلاعات و ارتباطات بر وجوه مختلف جامعه به اجمال بررسي خواهد شد. باشد که اين مختصر، تأثيري هر چند ناچيز بر طرز تفکر مديران و برنامهريزي بهينه در کلية بخشهاي جامعه به منظور ورود متفکران به عصر اطلاعات داشته باشد. واژههاي کليدي: عصر اطلاعات، جامعه اطلاعاتي، فنّاوري اطلاعات. مقدمه فنّاوري اطلاعات، به عنوان خاستگاه اصلي جامعه اطلاعاتي ناشي از ظهور رايانه، توسعه شبکههاي مخابراتي و نياز روزافزون به استفاده از اطلاعات بوده است. مطالعات انجام شده در خصوص برنامههاي توسعه اغلب کشورها، نشانگر محوري بودن نقش فنّاوري اطلاعات و ارتباطات در اين گونه برنامهها است. ماهيت و ابعاد بسيار گسترده اين فنّاوري، تعريف دقيق آن را با مشکل مواجه ميسازد؛ به طوري که تعاريف مختلفي براي آن ارائه شده که مهم‌‌ترين آن‌ها ذيلاً آمده است (3): 1. فنّاوري اطلاعات، تلفيقي از دستاوردهاي مخابراتي، روشها و راهکارهاي حلّ مسأله و توانايي راهبري با استفاده از دانش رايانهاي است. 2. فنّاوري اطلاعات، شامل موضوعات مربوط به مباحث پيشرفته علوم و فنّاوري رايانهاي، طراحي رايانهاي، پيادهسازي سيستمهاي اطلاعاتي و کاربردهاي آن است. 3. فنّاوري اطلاعات، تلفيقي از دانش سنتي رايانه و فنّاوري ارتباطات به منظور ذخيره، پردازش و تبادل هر گونه داده، اعم از متن، صوت و تصوير است. 4. فنّاوري اطلاعات، عبارت است از: همه اشکال فنّاوري ساخت، ذخيرهسازي، تبادل و بهکارگيري اطلاعات در شکلهاي گوناگون: اطلاعات تجاري، مکالمات صوتي، تصاوير ساکن و متحرک، ارائه چند رسانهاي و ساير اشکالي که هنوز به وجود نيامدهاند. 5. فنّاوري اطلاعات، عبارت است از همه شکلهاي فنّاوري که براي ايجاد، ذخيره و استفاده از شکلهاي مختلف اطلاعات، از قبيل: اطلاعات تجاري، مکالمات صوتي، تصاوير متحرک، دادههاي چند رسانهاي به کار ميرود. 6. فنّاوري اطلاعات، شاخهاي از فنّاوري است که با استفاده از سخت‌افزار، نرم‌افزار و شبکهافزار (Netware)، مطالعه و کابرد داده و پردازش آن را در زمينههاي: ذخيرهسازي، دستکاري (Manipulation)، انتقال، مديريت، جابهجايي، مبادله، کنترل، سوييچينگ (Switching) و داده اماني خودکار (Automatic Acquisition) امکانپذير ميسازد.
چکيده بشر در طي مسير تکاملي خود با جوامع متعددي روبهرو گشته است. از آن جمله ميتوان به جامعه ايلياتي، جامعه روستايي و جامعه صنعتي اشاره کرد. اختراع رايانه در اواسط قرن بيستم، گسترش شبکههاي ارتباطي و اهميت اطلاعات در حيات اجتماعي، منشأ تحولات نويني در زندگي انسان گرديده است. دوران جديد که به عصر اطلاعات موسوم است، نتيجه فنّاوري اطلاعات و ارتباطات ميباشد. امروزه انسان، جامعهاي مبتني بر فنّاوري اطلاعات و ارتباطات را تجربه ميکند که از ويژگيهاي خاص خود برخوردار است. چنين جامعهاي را جامعه اطلاعاتي گويند. در اين گونه از جوامع، مفاهيم سنتي موجود در زمينههايي همچون: اقتصاد، آموزش، کسب و کار، مديريت، تجارت و جنگ دچار تحول ميگردد. در اين مقاله، ضمن تعريف جامع اطلاعاتي، تأثير فنّاوري اطلاعات و ارتباطات بر وجوه مختلف جامعه به اجمال بررسي خواهد شد. باشد که اين مختصر، تأثيري هر چند ناچيز بر طرز تفکر مديران و برنامهريزي بهينه در کلية بخشهاي جامعه به منظور ورود متفکران به عصر اطلاعات داشته باشد. واژههاي کليدي: عصر اطلاعات، جامعه اطلاعاتي، فنّاوري اطلاعات. مقدمه فنّاوري اطلاعات، به عنوان خاستگاه اصلي جامعه اطلاعاتي ناشي از ظهور رايانه، توسعه شبکههاي مخابراتي و نياز روزافزون به استفاده از اطلاعات بوده است. مطالعات انجام شده در خصوص برنامههاي توسعه اغلب کشورها، نشانگر محوري بودن نقش فنّاوري اطلاعات و ارتباطات در اين گونه برنامهها است. ماهيت و ابعاد بسيار گسترده اين فنّاوري، تعريف دقيق آن را با مشکل مواجه ميسازد؛ به طوري که تعاريف مختلفي براي آن ارائه شده که مهم‌‌ترين آن‌ها ذيلاً آمده است (3): 1. فنّاوري اطلاعات، تلفيقي از دستاوردهاي مخابراتي، روشها و راهکارهاي حلّ مسأله و توانايي راهبري با استفاده از دانش رايانهاي است. 2. فنّاوري اطلاعات، شامل موضوعات مربوط به مباحث پيشرفته علوم و فنّاوري رايانهاي، طراحي رايانهاي، پيادهسازي سيستمهاي اطلاعاتي و کاربردهاي آن است. 3. فنّاوري اطلاعات، تلفيقي از دانش سنتي رايانه و فنّاوري ارتباطات به منظور ذخيره، پردازش و تبادل هر گونه داده، اعم از متن، صوت و تصوير است. 4. فنّاوري اطلاعات، عبارت است از: همه اشکال فنّاوري ساخت، ذخيرهسازي، تبادل و بهکارگيري اطلاعات در شکلهاي گوناگون: اطلاعات تجاري، مکالمات صوتي، تصاوير ساکن و متحرک، ارائه چند رسانهاي و ساير اشکالي که هنوز به وجود نيامدهاند. 5. فنّاوري اطلاعات، عبارت است از همه شکلهاي فنّاوري که براي ايجاد، ذخيره و استفاده از شکلهاي مختلف اطلاعات، از قبيل: اطلاعات تجاري، مکالمات صوتي، تصاوير متحرک، دادههاي چند رسانهاي به کار ميرود. 6. فنّاوري اطلاعات، شاخهاي از فنّاوري است که با استفاده از سخت‌افزار، نرم‌افزار و شبکهافزار (Netware)، مطالعه و کابرد داده و پردازش آن را در زمينههاي: ذخيرهسازي، دستکاري (Manipulation)، انتقال، مديريت، جابهجايي، مبادله، کنترل، سوييچينگ (Switching) و داده اماني خودکار (Automatic Acquisition) امکانپذير ميسازد.