کمال نهايي انسان منظور از تربيت انسان، به فعليت رسانيدن استعدادهاي بالقوه او است. و چون کمال هر موجودي در شکوفايي و به فعليت رسيدن استعدادهاي بالقوه اوست، لذا در صورتي که انسان به صورت صحيح و در يک نظام تربيتي همه جانبه پرورش يابد، به کمال نوعي خود خواهد رسيد. از اين جا مي توان دريافت که هدف نهايي از تربيت انسان نيز نبايد چيزي جز کمال نهايي او باشد. حال جاي اين سؤال است که کمال حقيقي و نهايي انسان چيست؟ کدام مقصد است که اگر انسان به آن جا برسد به سعادت حقيقي خود نايل آمده است؟ و کدام هدف است که تمام مساعي تربيتي بايد به سوي آن جهت گيري شوند و تمامي قوا و استعدادهاي انسان در ارتباط با آن و در محدوده آن رشد و پرورش يابند؟ قبل از اين که به بحث درباره کمال نهايي انسان بپردازيم، نخست براي روشن تر شدن مفهوم کمال بايد به اين نکته اشاره کنيم که کمال انسان چيزي نيست که بستگي به قرارداد يا اعتبار افراد داشته و با تغيير اعتبار، تغيير کند. البته ممکن است از ديدگاه افراد مختلف کمال، نمونه هاي متنوعي داشته باشد به طوري که حتي چيزي که از نظر فردي کمال تلقي مي شود، از ديدگاه فرد يا مکتب ديگر نقص تلقي گردد. اما اين اختلاف در برداشت ها به اين معني نيست که واقعا کمال انسان امري قراردادي است و بستگي به نظر اشخاص يا مکتب ها دارد. از اینجا میتوان دریافت که هدف نهایی از تربیت انسان نیز نباید چیزی جز کمال نهایی او باشد.حال جای این سؤال است که کمال حقیقی و نهایی انسان چیست؟ کدام مقصد است که اگر انسان به آن جا برسد به سعادت حقیقی خود نایل آمده است؟ و کدام هدف است که تمام مسائل تربیتی باید به سوی آن جهت گیری شوند و تمامی قوا و استعدادهای انسان در ارتباط با آن و در محدوده ی آن رشد و پرورش یابند؟ ▪ شناخت کمال نهایی چگونه و از چه راهی میتوان کمال نهایی انسان را شناخت؟ آیا عقل یا تجربه قادر بهشناخت آن هستند؟ و اصولا میزان کارآیی هر یک از آنها در این زمینه چقدر است؟ تردیدی نیست که کمال نهایی انسان مربوط به روح او بوده، جنبه جسمانی ندارد.زیرا به طوری که میدانیم حقیقت انسان روح اوست و تکامل انسانی او در گرو تکامل استعدادهای روحی او میباشد و رشد جسمانی او تا اندازهای که لازمه تکامل روحی اوست، ارزش دارد و به هیچ عنوان کمال نهایی او محسوب نمیشود. از این جا روشن میشود که کمال نهایی انسان مقولهای نیست که بتوان از راه تجربه آن را شناخت.کمالات روحی زمانی قابل شناخت هستند که شخص خود واجد آنها شود و با تجربه درونی و شهودی آنها را دریابد.و لذا شناخت آنها برای کسانی که خود به این کمالات دست نیافتهاند از طریق تجربی امکان پذیر نیست.اگر گفته شود با مطالعه در احوال و آثار شخصیتهای تکامل یافته میتوان پی به کمال انسان برد، در پاسخ گوییم که این امر مستلزم دور است زیرا لازمه شناخت انسانهای به کمال پیوسته این است که از قبل ، کمال را شناخته باشیم.بنابر این، در این عرصه کاری از دست تجربه ساخته نیست . در مورد عقل نیز هم چنان که تاریخ اندیشه ی بشری به ثبوت رسانده است، باید گفت که به تنهایی، و بی آن که نوری از جانب وحی بر موضوع بتابد، عقل قادر به انجام این مهم نخواهد بود .
کمال نهايي انسان منظور از تربيت انسان، به فعليت رسانيدن استعدادهاي بالقوه او است. و چون کمال هر موجودي در شکوفايي و به فعليت رسيدن استعدادهاي بالقوه اوست، لذا در صورتي که انسان به صورت صحيح و در يک نظام تربيتي همه جانبه پرورش يابد، به کمال نوعي خود خواهد رسيد. از اين جا مي توان دريافت که هدف نهايي از تربيت انسان نيز نبايد چيزي جز کمال نهايي او باشد. حال جاي اين سؤال است که کمال حقيقي و نهايي انسان چيست؟ کدام مقصد است که اگر انسان به آن جا برسد به سعادت حقيقي خود نايل آمده است؟ و کدام هدف است که تمام مساعي تربيتي بايد به سوي آن جهت گيري شوند و تمامي قوا و استعدادهاي انسان در ارتباط با آن و در محدوده آن رشد و پرورش يابند؟ قبل از اين که به بحث درباره کمال نهايي انسان بپردازيم، نخست براي روشن تر شدن مفهوم کمال بايد به اين نکته اشاره کنيم که کمال انسان چيزي نيست که بستگي به قرارداد يا اعتبار افراد داشته و با تغيير اعتبار، تغيير کند. البته ممکن است از ديدگاه افراد مختلف کمال، نمونه هاي متنوعي داشته باشد به طوري که حتي چيزي که از نظر فردي کمال تلقي مي شود، از ديدگاه فرد يا مکتب ديگر نقص تلقي گردد. اما اين اختلاف در برداشت ها به اين معني نيست که واقعا کمال انسان امري قراردادي است و بستگي به نظر اشخاص يا مکتب ها دارد. از اینجا میتوان دریافت که هدف نهایی از تربیت انسان نیز نباید چیزی جز کمال نهایی او باشد.حال جای این سؤال است که کمال حقیقی و نهایی انسان چیست؟ کدام مقصد است که اگر انسان به آن جا برسد به سعادت حقیقی خود نایل آمده است؟ و کدام هدف است که تمام مسائل تربیتی باید به سوی آن جهت گیری شوند و تمامی قوا و استعدادهای انسان در ارتباط با آن و در محدوده ی آن رشد و پرورش یابند؟ ▪ شناخت کمال نهایی چگونه و از چه راهی میتوان کمال نهایی انسان را شناخت؟ آیا عقل یا تجربه قادر بهشناخت آن هستند؟ و اصولا میزان کارآیی هر یک از آنها در این زمینه چقدر است؟ تردیدی نیست که کمال نهایی انسان مربوط به روح او بوده، جنبه جسمانی ندارد.زیرا به طوری که میدانیم حقیقت انسان روح اوست و تکامل انسانی او در گرو تکامل استعدادهای روحی او میباشد و رشد جسمانی او تا اندازهای که لازمه تکامل روحی اوست، ارزش دارد و به هیچ عنوان کمال نهایی او محسوب نمیشود. از این جا روشن میشود که کمال نهایی انسان مقولهای نیست که بتوان از راه تجربه آن را شناخت.کمالات روحی زمانی قابل شناخت هستند که شخص خود واجد آنها شود و با تجربه درونی و شهودی آنها را دریابد.و لذا شناخت آنها برای کسانی که خود به این کمالات دست نیافتهاند از طریق تجربی امکان پذیر نیست.اگر گفته شود با مطالعه در احوال و آثار شخصیتهای تکامل یافته میتوان پی به کمال انسان برد، در پاسخ گوییم که این امر مستلزم دور است زیرا لازمه شناخت انسانهای به کمال پیوسته این است که از قبل ، کمال را شناخته باشیم.بنابر این، در این عرصه کاری از دست تجربه ساخته نیست . در مورد عقل نیز هم چنان که تاریخ اندیشه ی بشری به ثبوت رسانده است، باید گفت که به تنهایی، و بی آن که نوری از جانب وحی بر موضوع بتابد، عقل قادر به انجام این مهم نخواهد بود .