نگاهى اجمالى بر عقاید وهابیت مقدمه اگر به تاریخ ادیان مراجعه کنیم یا به منابع دینى و حدیثى رویکردى عمیق بنماییم، درخواهیم یافت که ادیان عموماً و ادیان الهى خصوصاً بعد از گذشت زمان و فاصله گرفتن از منادى و آورنده آن دین به مذاهب و فرقه هاى متعددى تقسیم مى شوند، که گاه آن مذاهب و فرقه ها نیز از تکثّر و انشعابات بعدى درامان نبود. در این ادیان بزرگ آسمانى نیز از این معظل مستثنى نبوده و به ناچار به این مشکل تن داده اند. عوامل ایجاد اختلاف در شریعت البته باید توجه داشت که این اختلافها و تعدد مذاهب هرگز از متن شرایع و احکام و دستورات فرستاده شده از جانب شارع مقدس ناشى نشده است، بلکه همه ى این کثرتها و تعددها برخاسته از کم و کیف افکار و اندیشه هاى بشرى و نیز محیط و زمان و مکان خیزش آن فکر و دیگر عوامل عارضى و جنبى است که اتحاد و همبستگى اولیه در آن گسسته و جدایى و اختلاف را جایگذین مى کند. به هر حال این اختلافات هر منشأ و پایه و اساسى که داشته باشند، چه از خطاى فکر ناقص بشرى و یا از اغراض سودجویانه شخصى و گروهى و یا دسیسه هاى سیاسى نشأت گرفته باشند، واقعیاتى انکارناپذیرند، که همچون تیرى زهرآگین سینه ى وحدت را در ادیان نشانه رفته اند و در سرزمین وحدت بخش دین بذر تفرقه و جدایى را که ثمره اش کینهورزى و تعصب بى جاست، مى پاشند. اختلافات مفید در عرصه دین باید توجه داشت که همیشه اختلاف نظرها و اندیشه ها باعث انحراف و تفرقه و جدایى نیستند. بلکه چه بسا این اختلافات با خودشان خیر و برکات فراوانى را مى توانند به همراه داشته باشند، در صورتى که منشأ اختلافات بخاطر خصوصیات ذاتى افراد باشد، مانند قوت و ضعف افراد در درک و فهم مسائل، یا مسائل عارضى غیر اختیارى از قبیل زمان و مکان رشد فکرى فرد و یا اساتید و مدارسى که شخص در آن محضر و مکان به تحصیل مى پردازد. در چنین مواردى تضارب آراء و نظریات ولو کاملا مخالف، نه تنها ضرورى به وحدت و اتحاد خانواده ى دین و دینداران نمى رساند، بلکه مفید فایده نیز هست و عموماً باعث ترقى و پیشرفت علمى در اجتماع دینى نیز مى شود. چه بسا موجب طرح شبهات فراوان و پاسخگویى به آنها شده و به تقویت دین و جامعه دینى منجر شود. در صورتى که دو طرف اختلاف چیزى جز کشف حقیقت را مد نظر نداشته باشند و هر یک جویاى صراط مستقیم باشند. یقیناً بوسیله اقامه حکمت و برهان و نیز احتجاج و مجادله احسن که قرآن به آن دعوت کرده، به سبیل و راه مستقیم الهى واصل مى شوند طرق سه گانه دعوت بسوى اسلام به نص قرآن بنابراین بنا به نص قرآن کریم، دعوت بسوى اسلام منحصر به سه طریق است که دعوت کننده باید بنا به مقتضاى حال دعوت شونده از آن طرِ سود جوید: 1- بواسطه بیان حقایق و معارف تفضیلى دین مقدس اسلام از طریق حکمت و برهان تا باعث خضوع مخاطب شود. 2- بوسیله موعظه کردن که عبارت است از بیان نتیجه عقاید و اعمال نیکو و اعمال و عقاید نادرست، تا مخاطب بواسطه شنیدن مصالح و مفاسد اعمال بخود آمده، و از راههاى غفلت و گمراهى برگردد. 3- از راه مباحثه و گفتگو و شنیدن دلایل خصم و رد آنها، از طریق برهان و دلیل و احتجاج نمودن تا اینکه طرف مقابل مجاب و قانع و ساکت شود، وراه حق به اثبات رسد در دنباله آیه شریفه دارد که خداى تو مى داند چه کسى از راه او گمراه گشته و چه کسى به راه هدایت قدم نهاد. با این بیان قرآن مى خواهد بفرماید که بر دعوت کننده بسوى حق، جز اقامه حکمت و برهان، موعظه حسنه و جدال احسن،هیچ تکلیفى نیست; زیرا که حق، مکلّف به ارائه راه حق به دیگران هستند، نه وادار نمودن آنها به طىّ طریق حق، لذا مؤمنین را از درگیر شدن با منحرفین باز مى دارد و توصیه مى کند: حتى در صورت تعدى کفار و مشرکین باز فقط در برابر حمله آنها مقابله به مثل کنید نه بیشتر، و مى فرماید در صورت تعدى آنها نیز اگر صبر پیشه سازید و عقوبت نکنید بهتر است. آنچه که بیان روش تبلیغ دین است، بنا به القاء خداوند حکیم به رسول خاتم (صلى الله علیه وآله)، در حالى که آن حضرت برداشتش از دین عین وحى است و یقینى، و درست عین ما عندالله مى باشد. حال اگر پیامبر (صلى الله علیه وآله)با آن دریافت صحیح و متکى به وحى خود، تکلیفى جز ارائه طریق از راههاى سه گانه نداشته باشد و موظف به وادار نمودن مردم به پذیرش دین و راه حق نباشد. تکلیف و وظیفه امت کاملا مشخص است و معلوم است که امت بطریق اولى بعد از ارائه طریق از راههاى سه گانه دیگر حق وادار نمودن مردم به پذیرش و عمل به دین و راه حق را ندارد; چون برداشت پیامبر (صلى الله علیه وآله)از دین یقینى و مطابق قطعى با حکم خدا بود، در حالى که دریافت و برداشت امّت مطابقتش با واقع و ماعندالله ظنى و غیر قطعى است. با توجه به صراحت بیان قرآن در نحوه ى تبلیغ دین و سبیل حق از جانب پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله)، امید است خداوند به همه نویسندگان و محققین و پژوهشگران پیرو آن نبى مکرّم توفیق عنایت کند، که بتوانند بدون هر گونه تعصب مذهبى و فرقه اى و تنها با تسلیم شدن در برابر قول حق، همت گماردند، که این رشته وحدت گسسته شده به لجاجت را دوباره ترمیم نمایند.ان شاءالله فصل اول: اسلام، شیعه، وهابیت از آنجا که بحث ما درباره ى اعتقاد دو مذهب و فرقه اى است که در دامن دین مبین اسلام تولد یافته و نشو نما نمودند، لذا قبل از ورود به بحث، تعریف مختصرى از اسلام و نیز خلاصه اى از تاریخچه و چگونگى شکل گیرى این دو مذهب و فرقه را ارائه مى نماییم.
نگاهى اجمالى بر عقاید وهابیت مقدمه اگر به تاریخ ادیان مراجعه کنیم یا به منابع دینى و حدیثى رویکردى عمیق بنماییم، درخواهیم یافت که ادیان عموماً و ادیان الهى خصوصاً بعد از گذشت زمان و فاصله گرفتن از منادى و آورنده آن دین به مذاهب و فرقه هاى متعددى تقسیم مى شوند، که گاه آن مذاهب و فرقه ها نیز از تکثّر و انشعابات بعدى درامان نبود. در این ادیان بزرگ آسمانى نیز از این معظل مستثنى نبوده و به ناچار به این مشکل تن داده اند. عوامل ایجاد اختلاف در شریعت البته باید توجه داشت که این اختلافها و تعدد مذاهب هرگز از متن شرایع و احکام و دستورات فرستاده شده از جانب شارع مقدس ناشى نشده است، بلکه همه ى این کثرتها و تعددها برخاسته از کم و کیف افکار و اندیشه هاى بشرى و نیز محیط و زمان و مکان خیزش آن فکر و دیگر عوامل عارضى و جنبى است که اتحاد و همبستگى اولیه در آن گسسته و جدایى و اختلاف را جایگذین مى کند. به هر حال این اختلافات هر منشأ و پایه و اساسى که داشته باشند، چه از خطاى فکر ناقص بشرى و یا از اغراض سودجویانه شخصى و گروهى و یا دسیسه هاى سیاسى نشأت گرفته باشند، واقعیاتى انکارناپذیرند، که همچون تیرى زهرآگین سینه ى وحدت را در ادیان نشانه رفته اند و در سرزمین وحدت بخش دین بذر تفرقه و جدایى را که ثمره اش کینهورزى و تعصب بى جاست، مى پاشند. اختلافات مفید در عرصه دین باید توجه داشت که همیشه اختلاف نظرها و اندیشه ها باعث انحراف و تفرقه و جدایى نیستند. بلکه چه بسا این اختلافات با خودشان خیر و برکات فراوانى را مى توانند به همراه داشته باشند، در صورتى که منشأ اختلافات بخاطر خصوصیات ذاتى افراد باشد، مانند قوت و ضعف افراد در درک و فهم مسائل، یا مسائل عارضى غیر اختیارى از قبیل زمان و مکان رشد فکرى فرد و یا اساتید و مدارسى که شخص در آن محضر و مکان به تحصیل مى پردازد. در چنین مواردى تضارب آراء و نظریات ولو کاملا مخالف، نه تنها ضرورى به وحدت و اتحاد خانواده ى دین و دینداران نمى رساند، بلکه مفید فایده نیز هست و عموماً باعث ترقى و پیشرفت علمى در اجتماع دینى نیز مى شود. چه بسا موجب طرح شبهات فراوان و پاسخگویى به آنها شده و به تقویت دین و جامعه دینى منجر شود. در صورتى که دو طرف اختلاف چیزى جز کشف حقیقت را مد نظر نداشته باشند و هر یک جویاى صراط مستقیم باشند. یقیناً بوسیله اقامه حکمت و برهان و نیز احتجاج و مجادله احسن که قرآن به آن دعوت کرده، به سبیل و راه مستقیم الهى واصل مى شوند طرق سه گانه دعوت بسوى اسلام به نص قرآن بنابراین بنا به نص قرآن کریم، دعوت بسوى اسلام منحصر به سه طریق است که دعوت کننده باید بنا به مقتضاى حال دعوت شونده از آن طرِ سود جوید: 1- بواسطه بیان حقایق و معارف تفضیلى دین مقدس اسلام از طریق حکمت و برهان تا باعث خضوع مخاطب شود. 2- بوسیله موعظه کردن که عبارت است از بیان نتیجه عقاید و اعمال نیکو و اعمال و عقاید نادرست، تا مخاطب بواسطه شنیدن مصالح و مفاسد اعمال بخود آمده، و از راههاى غفلت و گمراهى برگردد. 3- از راه مباحثه و گفتگو و شنیدن دلایل خصم و رد آنها، از طریق برهان و دلیل و احتجاج نمودن تا اینکه طرف مقابل مجاب و قانع و ساکت شود، وراه حق به اثبات رسد در دنباله آیه شریفه دارد که خداى تو مى داند چه کسى از راه او گمراه گشته و چه کسى به راه هدایت قدم نهاد. با این بیان قرآن مى خواهد بفرماید که بر دعوت کننده بسوى حق، جز اقامه حکمت و برهان، موعظه حسنه و جدال احسن،هیچ تکلیفى نیست; زیرا که حق، مکلّف به ارائه راه حق به دیگران هستند، نه وادار نمودن آنها به طىّ طریق حق، لذا مؤمنین را از درگیر شدن با منحرفین باز مى دارد و توصیه مى کند: حتى در صورت تعدى کفار و مشرکین باز فقط در برابر حمله آنها مقابله به مثل کنید نه بیشتر، و مى فرماید در صورت تعدى آنها نیز اگر صبر پیشه سازید و عقوبت نکنید بهتر است. آنچه که بیان روش تبلیغ دین است، بنا به القاء خداوند حکیم به رسول خاتم (صلى الله علیه وآله)، در حالى که آن حضرت برداشتش از دین عین وحى است و یقینى، و درست عین ما عندالله مى باشد. حال اگر پیامبر (صلى الله علیه وآله)با آن دریافت صحیح و متکى به وحى خود، تکلیفى جز ارائه طریق از راههاى سه گانه نداشته باشد و موظف به وادار نمودن مردم به پذیرش دین و راه حق نباشد. تکلیف و وظیفه امت کاملا مشخص است و معلوم است که امت بطریق اولى بعد از ارائه طریق از راههاى سه گانه دیگر حق وادار نمودن مردم به پذیرش و عمل به دین و راه حق را ندارد; چون برداشت پیامبر (صلى الله علیه وآله)از دین یقینى و مطابق قطعى با حکم خدا بود، در حالى که دریافت و برداشت امّت مطابقتش با واقع و ماعندالله ظنى و غیر قطعى است. با توجه به صراحت بیان قرآن در نحوه ى تبلیغ دین و سبیل حق از جانب پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله)، امید است خداوند به همه نویسندگان و محققین و پژوهشگران پیرو آن نبى مکرّم توفیق عنایت کند، که بتوانند بدون هر گونه تعصب مذهبى و فرقه اى و تنها با تسلیم شدن در برابر قول حق، همت گماردند، که این رشته وحدت گسسته شده به لجاجت را دوباره ترمیم نمایند.ان شاءالله فصل اول: اسلام، شیعه، وهابیت از آنجا که بحث ما درباره ى اعتقاد دو مذهب و فرقه اى است که در دامن دین مبین اسلام تولد یافته و نشو نما نمودند، لذا قبل از ورود به بحث، تعریف مختصرى از اسلام و نیز خلاصه اى از تاریخچه و چگونگى شکل گیرى این دو مذهب و فرقه را ارائه مى نماییم.