فهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه. 1پیشینه مطالعاتی.. 2هدف تحقیق.. 2فرضیه های تحقیق.. 2روش تحقیق.. 3سامانه تحقیق.. 3 فصل اول: کلیاتمبحث اول : واژه شناسی.. 5گفتار اول : تعاریف.... 5بند اول : تعریف حق.. 5بند دوم – تعریف محیط زیست... 5گفتار دوم : پیشینه مباحث محیط زیست... 6 فصل دوم: نقش مذهب به ویژه دین اسلامدر محیط زیست... 8مبحث اول.. 9گفتار اول – نقش مذهب در حل بحرانهای زیست محیطی.. 9گفتار دوم – دیدگاه اسلام به محیط زیست... 10مبحث دوم – مبانی محیط زیست در اسلام. 10گفتار اول – جامعیت اسلام. 10گفتار دوم – جامعیت اسلام در قرآن و روایات... 11گفتار سوم – طبیعت و محیط زیست آیه و نشانه خداوند.. 12بند اول – نمونه های طبیعت و محیط زیست در قرآن.. 12بند دوم – نام گذاری سوره های قرآن به برخی از جلوه های طبیعت... 12الف بند سوم – سوگند به برخی از پدیده های طبیعت... 12بند چهارم – دعوت به مطالعه و تدبر در پدیده های طبیعت و محیط زیست... 13بند پنجم – طبیعت تسبیح گوی خداوند.. 13گفتار چهارم – رابطه انسان با طبیعت و محیط زیست... 13بند اول – تاثیر محیط زیست بر انسان.. 14بند دوم – تاثیر انسان بر محیط زیست... 15گفتار پنجم – شناسایی حق بر محیط زیست در اسلام. 16 فصل سوم: اخلاق زیست محیطی در اسلاممبحث اول – اخلاق زیست محیطی در اسلام. 20گفتار اول – حدود تصرف انسان در محیط زیست... 20گفتار دوم – وظایف افراد و حکومت در قبال محیط زیست... 21مبحث دوم - مبانی فقهی حق بر محیط زیست... 23گفتار اول – تعریف قاعده فقهی و بیان مصادیق مهم آن.. 23بند اول – قاعده لاضرر و حق بر محیط زیست... 23بند دوم – قاعده عدالت و حق بر محیط زیست... 24بند سوم – قاعده اتلاف و حق بر محیط زیست... 24بند چهارم – قاعده و ضمان.. 24نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد. 26فهرست منابع و مآخذ.. 28 مقدمهتبیین موضوع :بشر امروز گر چه مدتهاست که متوجه اهمیت محیط زیست در زندگی خود شده است اما دهه های آخر قرن بیستم را باید زمان اوج طرح مسائل زیست محیطی دانست طی دو قرن اخیر با رشد سریع علم و تکنولوژی تعادل محیط زیست بر هم خورده است و لطمات جبران ناپذیری به آن وارد شده است .امروزه خطر بزرگی که بشر از ناحیه مشکلات زیست محیطی احساس می کند نه تنها آرامش و امنیت زندگی او را بر هم زده است بلکه موجودیت او را هم در معرض خطر قرار داده است بنابراین در کنار مشکلاتی که انسان امروز دارد فاجعه به هم خوردن تعادل زیست محیطی نیز به یکی از مهم ترین مسائل و دغدغه های او تبدیل شده است به عقیده اکثر متفکران معاصر بحران محیط زیست که در حال حاضر گریبانگیر اکثر کشورهاست از بحران روحی و اخلاقی سرچشمه گرفته است و یکی از علل اصلی آن تفکیک جدی میان علوم و معنویات می باشد که از جانب بعضی از سطحی نگران برای جوامع بشری مطرح گردیده و ترویج شده است . پیشینه مطالعاتی :علی رغم اینکه مسئله محیط زیست و امور ناشی از آن از پیشینه مطالعاتی چندانی برخوردار نیست و به تازگی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته اما توانسته جایگاه خود را در میان سایر رشته ها بیابد در رابطه با موضوع حاضر هم ، « اسلام و محیط زیست » نیز در سالهای اخیر فعالیتهای شایان توجهی صورت گرفته و مقالات و پایان نامه های مختلفی در این راستا توسط محققان به رشته تحریر در آمده اند که این امر حاکی از توجه بیش از پیش اندیشمندان به مسئله محیط زیست و ارتباط آن با معقوله دین علی الخصوص دین اسلام می باشد . هدف تحقیق :هدف اصلی این تحقیق بیان یکی از جدیدترین مسائل مرتبط با حقوق بشر و محیط زیست یعنی حق بر محیط زیست است که در حوزه اسلام صورت می گیرد به همین جهت در این پژوهش به سئوالات متعددی حول این موضوع پاسخ خواهیم داد سئوالاتی از قبیل :- آیا حق بر محیط زیست در اسناد بین المللی و اسلام مورد شناسایی قرار گرفته است ؟- نظر اسلام درباره این حق چیست ؟ و ... فرضیه های تحقیق :- حق برخورداری از محیط زیست سالم را می توان در بنیادی ترین حق شناخته شده در منشور ملل متحد یعنی حق حیات یافت و از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و در جلسات مختلف بین المللی بر اهمیت آن تاکید شده است و اسناد مهمی در رابطه با آن تدوین شده است .- اسلام نیز به عنوان دینی جهان شمول بر اهمیت این موضوع و برخورداری از محیط زیستی سالم تاکید کرده است و آیات و روایات فراوانی از جانب معصومین در این رابطه وجود دارد که حاکی از توجه ویژه اسلام به محیط زیست می باشد . روش تحقیق :روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و تمام داده و اطلاعات نگاشته شده در تحقیق حاضر به شیوه کتابخانه ای و با استفاده از مقالات مختلفی که در این راستا نگاشته شده اند جمع آوری گشته است. سامانه تحقیق :تحقیق حاضر مشتمل بر سه فصل می باشد که در فصل اول برای آشنایی مخاطب با موضوع به کلیات و ارائه تعریفاتی در این رابطه می پردازیم .در فصل دوم به نقش مذهب در حفط محیط زیست اشاره گردیده است و در بخش سوم به مبحث اخلاق زیست محیطی در اسلام و ذکر چند قاعده فقهی مهم در این راستا پرداخته شده است و در نهایت هم ضمن ارائه نتیجه گیری چند راهکار در جهت حفظ محیط زیست پیشنهاد گردیده است .ب
مقاله اسلام و محیط زیست
فهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه. 1پیشینه مطالعاتی.. 2هدف تحقیق.. 2فرضیه های تحقیق.. 2روش تحقیق.. 3سامانه تحقیق.. 3 فصل اول: کلیاتمبحث اول : واژه شناسی.. 5گفتار اول : تعاریف.... 5بند اول : تعریف حق.. 5بند دوم – تعریف محیط زیست... 5گفتار دوم : پیشینه مباحث محیط زیست... 6 فصل دوم: نقش مذهب به ویژه دین اسلامدر محیط زیست... 8مبحث اول.. 9گفتار اول – نقش مذهب در حل بحرانهای زیست محیطی.. 9گفتار دوم – دیدگاه اسلام به محیط زیست... 10مبحث دوم – مبانی محیط زیست در اسلام. 10گفتار اول – جامعیت اسلام. 10گفتار دوم – جامعیت اسلام در قرآن و روایات... 11گفتار سوم – طبیعت و محیط زیست آیه و نشانه خداوند.. 12بند اول – نمونه های طبیعت و محیط زیست در قرآن.. 12بند دوم – نام گذاری سوره های قرآن به برخی از جلوه های طبیعت... 12الف بند سوم – سوگند به برخی از پدیده های طبیعت... 12بند چهارم – دعوت به مطالعه و تدبر در پدیده های طبیعت و محیط زیست... 13بند پنجم – طبیعت تسبیح گوی خداوند.. 13گفتار چهارم – رابطه انسان با طبیعت و محیط زیست... 13بند اول – تاثیر محیط زیست بر انسان.. 14بند دوم – تاثیر انسان بر محیط زیست... 15گفتار پنجم – شناسایی حق بر محیط زیست در اسلام. 16 فصل سوم: اخلاق زیست محیطی در اسلاممبحث اول – اخلاق زیست محیطی در اسلام. 20گفتار اول – حدود تصرف انسان در محیط زیست... 20گفتار دوم – وظایف افراد و حکومت در قبال محیط زیست... 21مبحث دوم - مبانی فقهی حق بر محیط زیست... 23گفتار اول – تعریف قاعده فقهی و بیان مصادیق مهم آن.. 23بند اول – قاعده لاضرر و حق بر محیط زیست... 23بند دوم – قاعده عدالت و حق بر محیط زیست... 24بند سوم – قاعده اتلاف و حق بر محیط زیست... 24بند چهارم – قاعده و ضمان.. 24نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد. 26فهرست منابع و مآخذ.. 28 مقدمهتبیین موضوع :بشر امروز گر چه مدتهاست که متوجه اهمیت محیط زیست در زندگی خود شده است اما دهه های آخر قرن بیستم را باید زمان اوج طرح مسائل زیست محیطی دانست طی دو قرن اخیر با رشد سریع علم و تکنولوژی تعادل محیط زیست بر هم خورده است و لطمات جبران ناپذیری به آن وارد شده است .امروزه خطر بزرگی که بشر از ناحیه مشکلات زیست محیطی احساس می کند نه تنها آرامش و امنیت زندگی او را بر هم زده است بلکه موجودیت او را هم در معرض خطر قرار داده است بنابراین در کنار مشکلاتی که انسان امروز دارد فاجعه به هم خوردن تعادل زیست محیطی نیز به یکی از مهم ترین مسائل و دغدغه های او تبدیل شده است به عقیده اکثر متفکران معاصر بحران محیط زیست که در حال حاضر گریبانگیر اکثر کشورهاست از بحران روحی و اخلاقی سرچشمه گرفته است و یکی از علل اصلی آن تفکیک جدی میان علوم و معنویات می باشد که از جانب بعضی از سطحی نگران برای جوامع بشری مطرح گردیده و ترویج شده است . پیشینه مطالعاتی :علی رغم اینکه مسئله محیط زیست و امور ناشی از آن از پیشینه مطالعاتی چندانی برخوردار نیست و به تازگی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته اما توانسته جایگاه خود را در میان سایر رشته ها بیابد در رابطه با موضوع حاضر هم ، « اسلام و محیط زیست » نیز در سالهای اخیر فعالیتهای شایان توجهی صورت گرفته و مقالات و پایان نامه های مختلفی در این راستا توسط محققان به رشته تحریر در آمده اند که این امر حاکی از توجه بیش از پیش اندیشمندان به مسئله محیط زیست و ارتباط آن با معقوله دین علی الخصوص دین اسلام می باشد . هدف تحقیق :هدف اصلی این تحقیق بیان یکی از جدیدترین مسائل مرتبط با حقوق بشر و محیط زیست یعنی حق بر محیط زیست است که در حوزه اسلام صورت می گیرد به همین جهت در این پژوهش به سئوالات متعددی حول این موضوع پاسخ خواهیم داد سئوالاتی از قبیل :- آیا حق بر محیط زیست در اسناد بین المللی و اسلام مورد شناسایی قرار گرفته است ؟- نظر اسلام درباره این حق چیست ؟ و ... فرضیه های تحقیق :- حق برخورداری از محیط زیست سالم را می توان در بنیادی ترین حق شناخته شده در منشور ملل متحد یعنی حق حیات یافت و از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و در جلسات مختلف بین المللی بر اهمیت آن تاکید شده است و اسناد مهمی در رابطه با آن تدوین شده است .- اسلام نیز به عنوان دینی جهان شمول بر اهمیت این موضوع و برخورداری از محیط زیستی سالم تاکید کرده است و آیات و روایات فراوانی از جانب معصومین در این رابطه وجود دارد که حاکی از توجه ویژه اسلام به محیط زیست می باشد . روش تحقیق :روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و تمام داده و اطلاعات نگاشته شده در تحقیق حاضر به شیوه کتابخانه ای و با استفاده از مقالات مختلفی که در این راستا نگاشته شده اند جمع آوری گشته است. سامانه تحقیق :تحقیق حاضر مشتمل بر سه فصل می باشد که در فصل اول برای آشنایی مخاطب با موضوع به کلیات و ارائه تعریفاتی در این رابطه می پردازیم .در فصل دوم به نقش مذهب در حفط محیط زیست اشاره گردیده است و در بخش سوم به مبحث اخلاق زیست محیطی در اسلام و ذکر چند قاعده فقهی مهم در این راستا پرداخته شده است و در نهایت هم ضمن ارائه نتیجه گیری چند راهکار در جهت حفظ محیط زیست پیشنهاد گردیده است .ب