فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده 1مقدمه 3 فصل اول : (کلیات) مفهوم شناسی اقرار1-1- تعریف لغوی 41-2- تعریف اصطلاحی 41-3- تعریف اقرار در فقه 41-2- تعریف صدمات بدنی 51-3- مبنای اعتبار اقرار 6 فصل دوم: شرایط و اوصاف اقرار صحیح2-1- شرایط و اوصاف کلی اقرار 92-2- شرایط و اوصاف مقر 122-2-1- بلوغ 132-2-2- اختیار 132-2-3- عقل 142-2-4- قصد 152-3- اقرارهای غیر معتبر. 162-3-1- اقرار کذب 162-3-2- اقرار مبتنی بر اشتباه 162-3-3- اقرار مبتنی بر شکنجه ، تهدید و اغفال 17 فصل سوم : تقسیم بندی اقرار3-1- انواع اقرار 193-2- اقرارهای حاصله از طریق شیوه های علمی جدید.. 213-2-1- اقرار حاصل از طریق استماع تلفنی مکالمات 213-2-3- اقرار حاصله از طریق دستگاه دروغ سنج 213-2-4- اقرار حاصله از طریق شیوه های تجزیه مراحل خواب ( نارکوآنالیز ) و هیپنوتیزم 223-3- نصاب اقرار 233-4- تعارض اقرار 24نتیجه گیری 26منابع 28 چکیده :طبق ماده 1359 ق . م اقرار عبارت است از اخبار به حقی برای غیر به ضرر خود ، این تنها ماده ای است که در قانون به تعریف اقرار می پردازد . از لحاظ فقهی نیز تعاریف متعدد و مختلفی برای اقرار ارائه شده است .در باب صدمات بدنی نیز تعریف خاص و مشخصی نداریم و طبق نظر حقوقدانان معاصر صدمات بدنی یا جرایم علیه تمامیت جسمانی به صورت ضرب و جرح یا هر آسیب بدنی دیگر اتفاق می افتد و از صورتهای زیر خارج نمی باشد :قتل عمدی، ضرب و جرح عمدی، قتل و ضرب و جرح غیر عمدی،راجع به حجیت و اعتیار مبنای اقرار نیز به ادله اربعه استدلال شده است که عبارتند از :قرآن ، سنت ، اجماع و عقلاز جمله احادیثی که برای اعتبار اقرار بدان استناد شده است ، حدیث نبوی معروف است که همه فقها آن را ذکر کرده اند : « اقرار العقلاء علی انفسهم جائز » یعنی اقرار شخص عاقل بر علیه خود نافذ است .اقرار معتبر دارای شرایط و اوصافی است که عبارتند از :الف ) وجود امری در خارج که دلالت بر اقرار کند. ب ) اقرار باید صریح باشد ج ) اقرار باید منجز باشد د ) اقرار بایستی داوطلبانه باشد.همچنین شخص اقرار کننده نیز باید واجد شرایطی از این قبیل باشد : 1- بلوغ 2- اختیار 3- عقل 4- قصدپس اقرار شخص مست، صغیر غیر ممیز ، بیهوش و خواب پذیرفته نیست . بنابراین اقرارهایی که ناشی از اشتباه باشد یا کذب باشد یا از طریق شکنجه ، اذیت و آزار حاصل شده باشد ، فاقد ارزش و اعتبار است . اقرار به اعتبارهای مختلف به چندین نوع تقسیم می شود :اقرار صریح ، اقرار ضمنی، اقرار کتبی، اقرار به دادگاه، اقرار در خارج از دادگاه و غیره که هر کدام شرایط و ویژگی های خاص خود را دارا می باشند .با توجه به پیشرفتهای نوین در عرصه های گوناگون علمی ، اقرارهای حاصله از طریق شیوه های علمی جدید نیز دارای اهمیت ویژه ای است، این گونه اقرارها عبارتند از :اقرارهای حاصله از طریق استماع تلفنی مکالمات، اقرار حاصل از طریق ضبط صوت، اقرار حاصل از طریق دستگاه دروغ سنج، اقرار حاصله از طریق شیوه های تجزیه مراحل خواب ( نارکوآنالیز ) و هیپنوتیزم که با توجه به نحوه استعمال این گونه اقاریر نمی توانند به تنهایی به عنوان دلیلی مستقل ارائه گردد بلکه به عنوان اماره قضایی می تواند برای قاضی علم آور باشد .مسئله دیگر که حائز اهمیت است کمیت و نصاب اقرارها در موارد گوناگون می باشد که بنا به نوع جرم ارتکابی کمیت آن متفاوت خواهد بود و همچنین اختلاف این نصاب ها در فرقه های مختلف دین اسلام است که شایان توجه است . علاوه بر آن مسئله تعارض اقرارها است که باعث سقوط دیه یا قصاص و پرداخت دیه از بیت المال می شود .کلید واژه ها :اقرار معتبر، صدمات بدنی، شرایط اقرار، شرایط اقرار کننده مقدمه :اقرار به عنوان یکی از محکم ترین دلائل در ادله اثبات دعوا محسوب می شود و از این جهت که تصور شده که دلالت بیشتری بر واقع دارد ، از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار گردیده و در رأس ادله قرار گرفته است و به همین دلیل نیز از آن تعبیر به بینه به معنای دلیل روشن و آشکار شده است .تاریخ دلایل در زمینه کیفری نیز نشان می دهد که اقرار همیشه از مقام بالایی برخوردار بوده و در حقوق فرانسه قدیم و در حقوق کنونی کشور ما به خصوص در حق الله ، دلیل دلایل یا سید الادله تلقی شده یا در نظامهای حقوقی دیگر به عنوان شاه دلیل از آن یاد می شود .مستند اصلی حجیت اقرار در بین روایات ، حدیث نبوی معروف « اقرار العقلاء علی انفسهم جایز » می باشد یعنی عقلاء در امری که به ضرر آنها باشد بی جهت اعتراف نمی کنند .بنابراین ، استناد به اظهارات فرد می تواند کاشف از واقعیات امر به نفع دیگری باشد . کلمه « جایز » در این روایت ، به معنای « نافذ » می باشد . با وجود اینکه اقرار واژه عامی است که هم در امور کیفری و هم در امور مدنی مورد استفاده قرار می گیرد ولی معمولاً برای امور کیفری واژه اعتراف را به کار می‌برند .در حالی که اقرار در امور مدنی دارای حجیت مطلق است ، حجیت اقرار در امور کیفری تابع ارزش گذاری قاضی است . بر همین اساس ماده 194 ( ق . آ . د . ک ) مقرر داشته است :« در صورت تردید در اقرار و تعارض آن با ادله دیگر ، دادگاه شروع به تحقیق از شهود و مطلعین و متهم نموده و به ادله دیگر نیز رسیدگی می نماید و تنها در صورتی که اقرار متهم صریح و بدون هیچ‌گونه شبهه ای باشد و قراین و امارات نیز موید آن باشند ، بر وفق آن مبادرت به صدور رأی می‌نماید» . بنابراین اقرار در امور کیفری زمانی معتبر است که کاشف از حقیقت بوده و با اوضاع و احوال موجود در پرونده و قرائن و امارات و سایر دلائل منطبق و مقرون به واقع بودن آن احراز شود .در جرایم علیه تمامیت جسمانی به ویژه قتل به لحاظ اینکه این جرایم از جایگاه ویژه ای در حقوق کیفری اختصاصی برخوردار هستند به همین جهت در این مقاله به تحلیل و بررسی اقرار معتبر در صدمات بدنی پرداخته شده است .فصل اول : (کلیات) مفهوم شناسی اقرار 1-1- تعریف لغوی :کلمه اقرار از نظر ساختار ، از ماده « قره ، قراراً ، تقراراً و تقره » می باشد و از لحاظ معنای لغوی ، در کتب لغت معناهای متعددی برای آن ذکر کرده اند از جمله در فرهنگ لاروس آمده : « اقرار ( عبارت است از ) اعتراف کردن ، تصدیق به زبان یا به قلب یا هر دو [1] » . و برخی دیگر گفته اند : « اقرار عبارت است از واضح بیان کردن و آشکار ساختن [2] » . در مجموع اقرار یعنی اعتراف نمودن ، اذعان کردن حقی برای صاحب آن و اثبات کردن چیزی یا کسی در جایی است .1-2- تعریف اصطلاحی :در قانون آئین دادرسی کیفری و همچنین سایر قوانین جزایی تعریفی از اقرار به عمل نیامده است و تنها در قانون مدنی به آن اشاره شده است . در ماده 1359 ق . م اقرار این طور تعریف شده است :« اقرار عبارت از اخبار به حقی است برای غیر بر ضرر خود . » در قانون مدنی ، این تنها ماده ای است که به تعریف اقرار می پردازد . در موارد دیگر هم از اقرار حرفی به میان می آید ، به این ماده ارجاع داده می شود .1-3- تعریف اقرار در فقه :فقهای شیعه در باره اقرار : تعاریف متفاوتی ارائه داده اند که به چند نمونه اشاره می شود : [3]1- « هو اخبار حق علی نفسه » ؛ اقرار ، خبر دادن از حقی است بر ضرر خود .2- « هو الاخبار الجازم عن حق لازم للمخبر » ؛ اقرار ، خبر دادن قطعی از حق لازم بر خبر دهنده است .3- « هو اخبار الانسان عن حق لازم له » ؛ اقرار ، خبر دادن انسان از حقی لازم برای دیگری است .4- « بانه اخبار عن حق سابق للغیر او نفیه لازم للمقر » ؛ اقرار خبر دادن از حقی سابق است برای غیر یا نفی حق لازمی برای اقرار کننده .5- « الاقرار اخبار جازم عن حق لازم سابق علی وقت الصيغة » ؛ اقرار ، خبر دادن قطعی از حق سابقی است در وقت صیغه .6- « الاقرار اخبار عن حق سابق لا یقتضی تملیکاً بنفسه بل یکشف عن سبقه » ؛ اقرار ، خبر دادن از حق سابقی است که خود به خود مقتضی تملیک نیست ، بلکه کاشف از حق سابق می باشد .7- « الاقرار الذی هو الاخبار الجازم بحق لازم علی المخبر أو بما یستتبع حقاً أو کلمه علیه أو بنفی حق له أو ما یستتبه » ؛ اقرار ، خبر دادن قطعی است به حقی لازم یا چیزی که حق یا حکمی را در پی دارد به ضرر مخبر برای غیر .چنانچه در تعریف های گفته شده دقت شود ، آشکار خواهد شد که چهار قید :« اخبار » ، « حق » ، « به نفع غیر » ، « به ضرر خود » در تمام تعریف ها تکرار شده است . این چهار قید : در تعریف قانون مدنی نیز وجود دارد .هر یک از این قیود ، امر یا اموری را از تحت تعریف اقرار خارج می کند . البته ، اضافه بر این چهار قید که در تعریف قانون مدنی و تعریف فقها مشترک است ، فقها صفاتی از قبیل : جازم ، سابق، لازم و واجب را نیز برای قید اخبار و حق ذکر نموده اند .1-2- تعریف صدمات بدنی :تعریف خاص و مشخصی از صدمات بدنی وجود ندارد و آنچه که با مطالعه متون و نظرات مختلف حقوقدانان معاصر بدست می آید می توان گفت که ایراد صدمات بدنی یا به عبارت دیگر « جرایم بر ضد تمامیت جسمانی»، معمولاً به صورت ضرب وجرح یا هر آسیب بدنی دیگر اتفاق می افتد، ممکن است از حیث شدت یا ضعف صدمه یا کیفیت ارتکاب عمل ، نتایج متفاوت باشد . گاه نتیجه آنها سلب حیات از انسان زنده است و گاهی موجب ضایعات و اختلالات خفیف تری به صورت ضایعات عضوی و مرض یا سلب قدرت کار کردن و غیره برمی گردد . بنابراین صدمات مذکور از دیدگاه قانونی از صورتهای زیر خارج نمی باشد . قتل عمدی، ضرب و جرح عمدی، قتل و ضرب و جرح غیر عمدی.جرایم علیه تمامیت جسمانی از زمره جرایم خشونت آمیز می باشند ، این جرایم علیه جسم و جان ، یعنی علیه آنچه که ( برخلاف مال) تنها دارایی واقعی انسان و جزئی از وجود اوست ارتکاب می یابند . از این رو از قدیم الایام در نظامهای حقوقی مختلف مجازاتهای سنگینی برای مرتکبان این دسته از جرایم پیش بینی شده است . این سخت گیری در تمدنهای قدیمی ( مثل ایران و روم باستان ) و نیز آئین نامه‌‌های مختلف به چشم می خورد .بدیهی است هر گاه صدمات وارده به مرگ قربانی بیانجامد ، به ویژه آنجا که مرتکب چنین نتیجه ای را به طور مستقیم یا غیر مستقیم قصد کرده باشد ، بر شناعت و زشتی عمل افزوده می شود و بر چسب قاتل بر پیشانی مجرم نقش می بندد. قتل انسان را از عزیزترین دارایی وی ، یعنی حیات محروم می سازد و تنها جرمی است که صدمه ناشی از آن غیر قابل جبران می باشد .حتی در صدمات بدنی دائمی ، قربانی ادامه حیات می دهد و چه بسا با دریافت خسارت قابل توجه بتواند زندگی شاد و پر ثمری را پیش گیرد . لیکن مرگ صدمه نهایی و غیر قابل جبران است و آثار آن نه تنها بر خود شخص بلکه و بر دوستان و خانواده وی و حتی بر جامعه قابل توجه می باشد .1-3- مبنای اعتبار اقرار :ماده 1275 قانون مدنی می گوید :« هر کس اقرار به حقی برای غیر کند ملزم به اقرار خود خواهد بود » برای حجیت و اعتبار اقرار ، به ادله اربعه استدلال شده است : قرآن، سنت، اجماع، عقل1- « قرآن » : مثل آیه شریفه : ( کونوا قوامین بالقسط شهداء الله و لو علی انفسکم )[4] ؛ یعنی شهادت به قسط و عدل بدهید هر چند بر علیه نفس خودتان باشد . و شهادت بر علیه نفس ، همان اقرار می باشد .آیه دیگری که بدان استدلال شده است آیه شریفه : ( و لیملل الذی علیه الحق ) [5]؛ یعنی کسی که حق بر علیه اوست اقرار کند . [1]- فرهنگ عربی – فارسی لاروس – انتشارات امیر کبیر ، چاپ اول ، 1363 ، ص 276[2]- دکتر محمد معین ، فرهنگ فارسی ، انتشارات امیر کبیر ، جلد اول ، 1367 ، ص 324[3]- دانشگاه علوم رضوی ، ادله اثبات دعاوی کیفری : انتشارات دانشگاه علوم رضوی ، چاپ دوم ، 1385 ص 93-92[4]- سوره نساء ، آیه 134 .[5]- سوره بقره ، آیه 282 .