چکيده :هدف تحقيق : هدف وانگيزه اين پژوهش اثربخشي نوروفيدبک برروي کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرايي کودکان بيش فعال وکمبود توجه ميباشد واز آنجائيکه اين کودکان جهت رفع علائم و کنترل اختلال خود وبهبود آن از داروهاي محرک زا استفاده ميکنند . ولي از آجائيکه مصرف دارو در بلندمدت موجب عوارض جانبي بسيار ميباشد ، شايد با استفاده از اين روش بتوان بصورت بي زيان از نشانه هاي رنج آور خود رهايي يابند .نمونه گيري وروش کار :طرح پژوهش از نوع آزمايشي باليني و 8 کودک مبتلا به بيش فعالي و کمبود توجه برپايه معيارهاي DSM-IV-TR به روش تصادفي ساده در دو گروه دختر و پسر انتخاب شدند . ارزيابي بصورت پيش آزمون وپس آزمون انجام گرفت و هردو گروه پس ازارزيابي اوليه به مدت 30 جلسه وسه روز درهفته به مدت 20 دقيقه آموزش نوروفيدبک برروي اين کودکان اجرا شد . وسپس پس از پايان 30 جلسه اين کودکان تحت ارزيابي ثانويه قرار گرفتند.ابزار پژوهش : جهت ارزيابي از تست هاي تشخيصي TOVA ، پرسشنامه کانرز – فرم والدين - تست هاي حافظه N-Back و وکسلر ( فراخناي ارقام و رمز نويسي ) که جهت سنجش حافظه فعال کاربرد دارند ، مورد استفاده قرار گرفت .تجزيه التحليل آماري: روش آماري مورد استفاده در اين پژوهش از آمار توصيفي ( ميانگين وانحراف معيار ) وآمار استنباطي از ( تحليل کوواريانس چند راهه ) در نظر گرفته شد.نتيجه گيري :نتايج نشان داد که روش آموزش نوروفيدبک بر بهبود نشانه ها وعملکرد اجرايي اين کودکان اثر بخش بوده و همچنين آموزش نوروفيدبک نشان دهنده اين بود که ماندگاري اثر درماني اش نسبتا" قابل قبول و اطمينان بخش تر در برابر درمان دارويي است .لغات کليدي : نوروفيدبک ، کودکان پيش فعال / کمبود توجه ، ،حافظه ، توجه فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول : کليات تحقيقمقدمه ................................15بيان مسئله .................................19سوالات پژوهشي ............................21اهميت وضرورت تحقيق............................... 21اهداف پژوهش........................................ 22بيان فرضيات ..........................................22تعاريف نظري وعملياتي متغييرها :نوروفيدبک.......................... 23بيش فعالي –کمبودتوجه................................... 23توجه................................ 24حافظه..................................... 24تکانشگري............................... 25عملکردهاي اجرايي................................ 26 پيشينه نظري تحقيق ...............................28فصل دوم :گستره نظري و تجربي پژوهشملاک تشخيص............................................ ADHD 29سبب شناسي............................. ADHD : 34مرورتحقيقات توسط لوبار................................... 34عوامل نوروآناتومي و عملکرد نوروفيزيولوژيک در................................ ADHD 34ژنتيک .................................38عوامل مربوط به پيش از تولد .............................40علائم رواني – اجتماعي........................................ 41علل اکتسابي اختلال بيش فعالي –نقص توجه.................................. 42سير وپيش آگهي ..............ADHD 43سير تکامل...................................... 44مهمترين اختلالاتي که با ADHD همراهه.............................. 46درمان..................................... ADHD 48درمانهاي دارويي ................................49جديدترين درمان : نوروفيدبک ...............................51منشاء سيگنالهاي مغزي........................................ 52کارکردهاي امواج مغزي................................. 53انواع نوروفيدبک 60پرتکل هاي درماني با استفاده از نوروفيدبک............................................... 57ارزيابي هاي يک کاناله ودو کاناله ....................................61تعاريف ونقائص عملکردهاي اجرايي........................ 61توجه و تمرکز :مقدمه........................................ 64تغيير ميزان توجه......................................... 66ساختار حافظه .................................67انواع حافظه : ......................................67خزانه حسي .................................67خزانه پژواکي........................ ...69حافظه نهاني ديداري............................ 70کاتب دروني .........................................70حافظه فوري ( کوتاه مدت ) ......................................70حافظه بلند مدت ................................71حافظه معنايي....................................... 71حافظه رويدادي ..................................72ا ثر تاخر در يادآوري...................................... 72 پيشينه تجربي تحقيق:تحقيقات خارجي.............................. 73تحقيقات داخلي......................................... 84فصل سوم : طرح پژوهش................................... 86طرح کلي پژوهش................................... 87جامعه آماري وروش نمونه گيري...................................... 87ابزار پژوهش :تست هوش ريون.................................................... 87تست..................................... Tova 88پرسشنامه کانرز –فرموالدين......................................... 89تست حافظه.................................................... N-back 89خرده آزمون هوش وکسلر ( فراخناي ارقام ورمزنويسي).................................. 90تست ويسکانسين........................................ 91دستگاه نوروفيدبک .......................................92روش اجراي تحقيق........................................... 92روش تجزيه و تحليل ....................................94روش شمول .......................................94عدم شمول...................................... 95فصل چهارم : نتايج .....................96رعايت نکات اخلاقي.......................................... 95تجزيه التحليل داده هاي تحقيق ......................................97فصل پنجم : بحث در نتايج :بحث و نتيجه گيري :................................ 127محدوديتها و موانع پژوهش................................. 136پيشنهاد ات براي پژوهشهاي آتي............................. 137پيشنهادهاي بکار بسته ....................................137خلاصه........................................ 138منابع فارسي ولاتينچداول و پرسشنامهپيوست ها فهرست جداول جدول 1-4) شاخص توصيفي فرضيه اول جهت داده هاي صحيح توسط تست ........................N-Back 971) فرضيه اولجدول 2-4) تحليل کوواريانس فرضيه اول جهت داده هاي صحيح ............................99جدول 3-4) شاخص توصيفي فرضيه اول جهت داده هاي غلط توسط تست ..............................N-Back 100جدول 4-4) تحليل کوواريانس فرضيه اول جهت داده هاي غلط................................. 101جدول 5-4) شاخص توصيفي ارقام مستقيم .....................................102جدول 6-4) تحليل کواريانس فراخناي ارقام مستقيم.................................. 103جدول 7-4) شاخص توصيفي ارقام معکوس.............................. 104جدول 8-4) تحليل کوواريانس ارقام معکوس ................................105جدول 9-4) شاخص آمار توصيفي رمز نويسي فرم .........................A 106جدول 10-4 ) تحليل کوواريانس رمز نويسي فرم .........................A 107جدول 11-4) شاخص آمار توصيفي رمز نويسي فرم ............................B 108جدول 12-4 ) تحليل کوواريانس رمز نويسي فرم................................. B 1092) فرضيه دومجدول 1-2 )شاخص توصيفي سنجش بيش فعالي آزمون کانرز ....................................110جدول 2-2) تحليل کوواريانس فرضيه دوم سنجش بيش فعالي........................................ 112 فهرست جداول 3) فرضيه سوم جدول1- 3) شاخص توصيفي نقص توجه ازآزمون کانرز.................................. 113جدول2-3 ) تحليل کواريانس نقص توجه از تست کانرز ........................115جدول 3-3 ) شاخص توصيفي نقص توجه ازآزمون ..............................................TOVA 116جدول 4-3 ) تحليل کواريانس نقص توجه از تست.......................................... TOVA 1174)فرضيه چهارمجدول1-4) شاخص توصيفي تکانش گري از آزمون کانرز .....................................118جدول2-4) کوواريانس تکانش گري از آزمون کانرز.......................................... 120جدول3-4) شاخص توصيفي تکانش گري از آزمون............................. TOVA 121جدول 4-4) کوواريانس تکانش گري از آزمون....................................... TOVA 1225 ) فرضيه پنجمجدول1-5) شاخص توصيفي سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين .................................123جدول2-5) تحليل کواريانس سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين........................................... 125 فهرست نمودارهانمودار 1) ميانگين نمرات دادههاي صحيح تست (N-Back) سنجش حافظه................................. 98 نمودار2) ميانگين نمرات دادهاي غلط N-Back) سنجش حافظه................................... 100نمودار 3) ميانگين نمرات فراخناي ارقام مستقيم جهت سنجش حافظه............................. 102نمودار 4) ميانگين نمرات فراخناي ارقام معکوس جهت سنجش حافظه ..............................104نمودار 5) ميانگين نمرات رمز نويسي فرم A جهت سنجش حافظه.................................. 106نمودار 6) ميانگين نمرات رمز نويسي فرم B جهت سنجش حافظه ...............................108نمودار 7 ) ميانگين نمرات سنجش بيش فعالي از تست کانرز................................ 111نمودار 8) ميانگين نمرات سنجش نقص توجه از تست کانرز ................................114نمودار9) ميانگين نمرات سنجش نقص توجه از....................................... TOVA 116نمودار 10) ميانگين نمرات سنجش تکانشگري از تست کانرز .........................119نمودار11 ) ميانگين نمرات سنجش تکانشگري از...................................... TOVA 121نمودار12) ميانگين نمرات سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين....................................... 124
اثربخشي آموزش نوروفيد بک برروي کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرايي کودکان مبتلابه ADHD 6- 11 سال شهر تهران
چکيده :هدف تحقيق : هدف وانگيزه اين پژوهش اثربخشي نوروفيدبک برروي کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرايي کودکان بيش فعال وکمبود توجه ميباشد واز آنجائيکه اين کودکان جهت رفع علائم و کنترل اختلال خود وبهبود آن از داروهاي محرک زا استفاده ميکنند . ولي از آجائيکه مصرف دارو در بلندمدت موجب عوارض جانبي بسيار ميباشد ، شايد با استفاده از اين روش بتوان بصورت بي زيان از نشانه هاي رنج آور خود رهايي يابند .نمونه گيري وروش کار :طرح پژوهش از نوع آزمايشي باليني و 8 کودک مبتلا به بيش فعالي و کمبود توجه برپايه معيارهاي DSM-IV-TR به روش تصادفي ساده در دو گروه دختر و پسر انتخاب شدند . ارزيابي بصورت پيش آزمون وپس آزمون انجام گرفت و هردو گروه پس ازارزيابي اوليه به مدت 30 جلسه وسه روز درهفته به مدت 20 دقيقه آموزش نوروفيدبک برروي اين کودکان اجرا شد . وسپس پس از پايان 30 جلسه اين کودکان تحت ارزيابي ثانويه قرار گرفتند.ابزار پژوهش : جهت ارزيابي از تست هاي تشخيصي TOVA ، پرسشنامه کانرز – فرم والدين - تست هاي حافظه N-Back و وکسلر ( فراخناي ارقام و رمز نويسي ) که جهت سنجش حافظه فعال کاربرد دارند ، مورد استفاده قرار گرفت .تجزيه التحليل آماري: روش آماري مورد استفاده در اين پژوهش از آمار توصيفي ( ميانگين وانحراف معيار ) وآمار استنباطي از ( تحليل کوواريانس چند راهه ) در نظر گرفته شد.نتيجه گيري :نتايج نشان داد که روش آموزش نوروفيدبک بر بهبود نشانه ها وعملکرد اجرايي اين کودکان اثر بخش بوده و همچنين آموزش نوروفيدبک نشان دهنده اين بود که ماندگاري اثر درماني اش نسبتا" قابل قبول و اطمينان بخش تر در برابر درمان دارويي است .لغات کليدي : نوروفيدبک ، کودکان پيش فعال / کمبود توجه ، ،حافظه ، توجه فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول : کليات تحقيقمقدمه ................................15بيان مسئله .................................19سوالات پژوهشي ............................21اهميت وضرورت تحقيق............................... 21اهداف پژوهش........................................ 22بيان فرضيات ..........................................22تعاريف نظري وعملياتي متغييرها :نوروفيدبک.......................... 23بيش فعالي –کمبودتوجه................................... 23توجه................................ 24حافظه..................................... 24تکانشگري............................... 25عملکردهاي اجرايي................................ 26 پيشينه نظري تحقيق ...............................28فصل دوم :گستره نظري و تجربي پژوهشملاک تشخيص............................................ ADHD 29سبب شناسي............................. ADHD : 34مرورتحقيقات توسط لوبار................................... 34عوامل نوروآناتومي و عملکرد نوروفيزيولوژيک در................................ ADHD 34ژنتيک .................................38عوامل مربوط به پيش از تولد .............................40علائم رواني – اجتماعي........................................ 41علل اکتسابي اختلال بيش فعالي –نقص توجه.................................. 42سير وپيش آگهي ..............ADHD 43سير تکامل...................................... 44مهمترين اختلالاتي که با ADHD همراهه.............................. 46درمان..................................... ADHD 48درمانهاي دارويي ................................49جديدترين درمان : نوروفيدبک ...............................51منشاء سيگنالهاي مغزي........................................ 52کارکردهاي امواج مغزي................................. 53انواع نوروفيدبک 60پرتکل هاي درماني با استفاده از نوروفيدبک............................................... 57ارزيابي هاي يک کاناله ودو کاناله ....................................61تعاريف ونقائص عملکردهاي اجرايي........................ 61توجه و تمرکز :مقدمه........................................ 64تغيير ميزان توجه......................................... 66ساختار حافظه .................................67انواع حافظه : ......................................67خزانه حسي .................................67خزانه پژواکي........................ ...69حافظه نهاني ديداري............................ 70کاتب دروني .........................................70حافظه فوري ( کوتاه مدت ) ......................................70حافظه بلند مدت ................................71حافظه معنايي....................................... 71حافظه رويدادي ..................................72ا ثر تاخر در يادآوري...................................... 72 پيشينه تجربي تحقيق:تحقيقات خارجي.............................. 73تحقيقات داخلي......................................... 84فصل سوم : طرح پژوهش................................... 86طرح کلي پژوهش................................... 87جامعه آماري وروش نمونه گيري...................................... 87ابزار پژوهش :تست هوش ريون.................................................... 87تست..................................... Tova 88پرسشنامه کانرز –فرموالدين......................................... 89تست حافظه.................................................... N-back 89خرده آزمون هوش وکسلر ( فراخناي ارقام ورمزنويسي).................................. 90تست ويسکانسين........................................ 91دستگاه نوروفيدبک .......................................92روش اجراي تحقيق........................................... 92روش تجزيه و تحليل ....................................94روش شمول .......................................94عدم شمول...................................... 95فصل چهارم : نتايج .....................96رعايت نکات اخلاقي.......................................... 95تجزيه التحليل داده هاي تحقيق ......................................97فصل پنجم : بحث در نتايج :بحث و نتيجه گيري :................................ 127محدوديتها و موانع پژوهش................................. 136پيشنهاد ات براي پژوهشهاي آتي............................. 137پيشنهادهاي بکار بسته ....................................137خلاصه........................................ 138منابع فارسي ولاتينچداول و پرسشنامهپيوست ها فهرست جداول جدول 1-4) شاخص توصيفي فرضيه اول جهت داده هاي صحيح توسط تست ........................N-Back 971) فرضيه اولجدول 2-4) تحليل کوواريانس فرضيه اول جهت داده هاي صحيح ............................99جدول 3-4) شاخص توصيفي فرضيه اول جهت داده هاي غلط توسط تست ..............................N-Back 100جدول 4-4) تحليل کوواريانس فرضيه اول جهت داده هاي غلط................................. 101جدول 5-4) شاخص توصيفي ارقام مستقيم .....................................102جدول 6-4) تحليل کواريانس فراخناي ارقام مستقيم.................................. 103جدول 7-4) شاخص توصيفي ارقام معکوس.............................. 104جدول 8-4) تحليل کوواريانس ارقام معکوس ................................105جدول 9-4) شاخص آمار توصيفي رمز نويسي فرم .........................A 106جدول 10-4 ) تحليل کوواريانس رمز نويسي فرم .........................A 107جدول 11-4) شاخص آمار توصيفي رمز نويسي فرم ............................B 108جدول 12-4 ) تحليل کوواريانس رمز نويسي فرم................................. B 1092) فرضيه دومجدول 1-2 )شاخص توصيفي سنجش بيش فعالي آزمون کانرز ....................................110جدول 2-2) تحليل کوواريانس فرضيه دوم سنجش بيش فعالي........................................ 112 فهرست جداول 3) فرضيه سوم جدول1- 3) شاخص توصيفي نقص توجه ازآزمون کانرز.................................. 113جدول2-3 ) تحليل کواريانس نقص توجه از تست کانرز ........................115جدول 3-3 ) شاخص توصيفي نقص توجه ازآزمون ..............................................TOVA 116جدول 4-3 ) تحليل کواريانس نقص توجه از تست.......................................... TOVA 1174)فرضيه چهارمجدول1-4) شاخص توصيفي تکانش گري از آزمون کانرز .....................................118جدول2-4) کوواريانس تکانش گري از آزمون کانرز.......................................... 120جدول3-4) شاخص توصيفي تکانش گري از آزمون............................. TOVA 121جدول 4-4) کوواريانس تکانش گري از آزمون....................................... TOVA 1225 ) فرضيه پنجمجدول1-5) شاخص توصيفي سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين .................................123جدول2-5) تحليل کواريانس سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين........................................... 125 فهرست نمودارهانمودار 1) ميانگين نمرات دادههاي صحيح تست (N-Back) سنجش حافظه................................. 98 نمودار2) ميانگين نمرات دادهاي غلط N-Back) سنجش حافظه................................... 100نمودار 3) ميانگين نمرات فراخناي ارقام مستقيم جهت سنجش حافظه............................. 102نمودار 4) ميانگين نمرات فراخناي ارقام معکوس جهت سنجش حافظه ..............................104نمودار 5) ميانگين نمرات رمز نويسي فرم A جهت سنجش حافظه.................................. 106نمودار 6) ميانگين نمرات رمز نويسي فرم B جهت سنجش حافظه ...............................108نمودار 7 ) ميانگين نمرات سنجش بيش فعالي از تست کانرز................................ 111نمودار 8) ميانگين نمرات سنجش نقص توجه از تست کانرز ................................114نمودار9) ميانگين نمرات سنجش نقص توجه از....................................... TOVA 116نمودار 10) ميانگين نمرات سنجش تکانشگري از تست کانرز .........................119نمودار11 ) ميانگين نمرات سنجش تکانشگري از...................................... TOVA 121نمودار12) ميانگين نمرات سنجش عملکرد اجرايي از آزمون ويسکانسين....................................... 124