چکیده حوزه درخودماندگی، موضوع مهم مطالعه و پژوهش در زمینه سلامت روان و آموزش در سطح جهان است. شیوههای بازی درمانی شناختی-رفتاری برای مقابله با دغدغه هایی نظیر خشم، اضطراب، کمال گرایی، پرخاشگری، جدایی، مهارت های اجتماعی، سواستفاده و اعتماد به نفس ارائه میشود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر بازیدرمانی شناختی-رفتاری بر مهارتهای ارتباطی کودکان درخودمانده با عملکرد بالا است.جامعه آماری شامل کودکان 7 تا 10 ساله درخودمانده با عملکرد بالا که در سال 1393 به فرهنگسراهای بهجت آباد و امیرآباد تهران مراجعه کرده اند. ابزار سنجش در این پژوهش برگه ثبت دادهها میباشد که از طریق مشاهدهی دقیق و علمی پژوهشگر انجام شده است. در این پژوهش آزماینده دو بعد از ابعاد مهارتهای ارتباطی را که کودکان درخودمانده در آنها دچار نقص میباشند و در پژوهشهای شارلوپ، والش در سال 1986 و کانر در سال 1943 به آنها پرداخته شده است( شارلوپ، 1986؛ ترجمه ناینیان، 1388) را به صورت رفتارهای قابل مشاهده و اندازه گیری تعریف میکند و از طریق مشاهده دقیق و علمی به ثبت هر یک از آنها میپردازد.بررسیها در این پژوهش نشان میدهد که فراوانی رفتارهای هدف بعد از اتمام این برنامه مداخله، افزایش داشته است که این نشان دهندهی موثر بودن این برنامه مداخله میباشد. با استناد به این پژوهش میتوان به این نتیجه کلی دست یافت که بازی درمانی شناختی-رفتاری میتواند بر افزایش مهارتهای ارتباطی کودکان درخودمانده با عملکرد بالا موثر باشد.کلید واژه ها: بازی درمانی، مهارتهای ارتباطی، کودکان درخودمانده. فهرستعنوان صفحهفصل اولچارچوب پژوهش... 11-1-مقدمه و بیان مسئله..21-2-اهمیت و ضرورت پژوهش.51-3-هدف پژوهش..61-4-سوال تحقیق.. 61-5-تعاریف واژگان و مفاهیم اختصاصی پژوهش…. 61-5-1- تعاریف نظری.. 6مهارتهای ارتباطی:6اختلال درخودماندگی:6بازیدرمانی شناختی-رفتاری:71-5-2- تعاریف عملیاتی.. 7مهارتهای ارتباطی:7کودک درخودمانده با عملکرد بالا:71-6-متغیرها. 7فصل دوممبانی نظری و پیشینه پژوهش... 82-1- اتیسم. 92-1-1- ویژگیهای اصلی اختلال درخودماندگی.. 92-2- مهارتهای اجتماعی:92-2-1- انواع مهارتهای اجتماعی.. 112-2-2- نقص مهارتهای اجتماعی:112-3- هیجان های بنیادی:142-3-1- شادی:142-3-2- غم:152-3-3- تعجب:152-3-4- نفرت:152-3-5- خشم:152-3-6- ترس:162-4- نقایص زبانی:162-5- رفتار کلیشه ای.. 172-6- سبب شناسی.. 202-6-1- عوامل ژنتیکی.. 202-6-2- عوامل محیطی.. 212-6-3- عوامل روانی.. 222-6-4- عوامل عصب شناختی.. 232-6-5- عوامل شناختی.. 242-7- روشهای درمانی برای کودکان درخودمانده. 262-7-1- مداخلات جامع بهنگام رفتاری.. 272-7-2- آموزش و تربیت کودکان دارای اختلال درخودماندگی و ناتوانیهای ارتباطی.. 282-7-3- سیستم مبادله تصویر. 282-7-4- داستانهای اجتماعی.. 282-8- مداخلات تکمیلی.. 302-8-1- مداخلات غذایی.. 302-8-2- روش دی.آی.آر. 312-8-3- برنامهسان رایز. 312-8-4- روش یکپاچگی حسی.. 322-9- بازی درمانی:322-9-1- نظریات مختلف در خصوص بازی درمانی:352-9-2- ارزش درمانی بازی و بازی درمانی.. 382-9-3- رویکردهای مختلف در بازی درمانی.. 39رویکرد روان تحلیل گری.. 39تحلیل بازی از دیدگاه ملانی کلاین.. 40کاربرد بازی درمانی از سوی آنافروید. 41رویکرد ارتباطی.. 43درمان بی رهنمود و یرجینیا اکسلاین.. 43رویکردهای ساختارمند. 442-9-4- بازی درمانی شناختی-رفتاری.. 45مزایای بازی درمانی وبازی درمانی شناختی-رفتاری.. 50فصل سومروش پژوهش... 523-1- مقدمه:533-2- طرح تحقیق:533-3- نمونه، روش نمونه گیری و تعداد شرکت کنندگان:533-4- ابزار سنجش یا روش علمی جمعآوری دادهها:543-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها:543-6- برگه ثبت داده ها:553-7- برنامهی درمانی:553-8- شرح حال کودکان:55فصل چهارمتجزیه و تحلیل داده ها574-1- مقدمه:584-2- آزمودنی اول:594-3- آزمودنی دوم:624-4- آزمودنی سوم. 65فصل پنجمبحث و نتیجه گیری.. 695-1- مقدمه:705-2- محدودیت های پژوهش... 725-3- پیشنهادات:73منابع فارسی.. 74منابع لاتین.. 77 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 4-1- فراوانی رفتارهای هدف قبل از مداخله ( خط پایه سه مرحله ای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) ............................................................................................................................................. ………59جدول 4-2- قراوانی رفتارها هدف بعد از برنامه مداخله ( ارزیابی سه مرحله ای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) …60جدول 4-3- فراوانی رفتار های هدف قبل از برنامه مداخله (خط پایه سه مرحلهای (مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 62جدول 4-4 فراوانی رفتارهای هدف بعد از برنامه مداخله (ارزیابی سه مرحلهای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) 63جدول 4-5- فراوانی رفتار های هدف قبل از برنامه مداخله،خط پایه سه مرحلهای (مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 65جدول 4-6- فراوانی رفتارهای هدف بعد از برنامه مداخله (ارزیابی سه مرحلهای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 66 فهرست نمودارهانمودار 4-1- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از مداخله( مراحل خط پایه) و بعد از مداخله (مراحل ارزیابی) ... …..……61نمودار 4-2- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از برنامه مداخله (مراحل خط پایه) و بعد از برنامه مداخله (مراحل ارزیابی) …64نمودار 4-3- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از برنامه مداخله ( مراحل خط پایه) و بعد از برنامه مداخله (مراحل ارزیابی ) 67نمودار4-4 مقایسه فراوانی رفتارهای هدف قبل و بعد از برنامه مداخله بین سه آزمودنی............................................ 68
بررسی تاثیر بازی درمانی شناختی-رفتاری برمهارت¬های ارتباطی کودکان درخودمانده 10-7 ساله با عملکرد بالا
چکیده حوزه درخودماندگی، موضوع مهم مطالعه و پژوهش در زمینه سلامت روان و آموزش در سطح جهان است. شیوههای بازی درمانی شناختی-رفتاری برای مقابله با دغدغه هایی نظیر خشم، اضطراب، کمال گرایی، پرخاشگری، جدایی، مهارت های اجتماعی، سواستفاده و اعتماد به نفس ارائه میشود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر بازیدرمانی شناختی-رفتاری بر مهارتهای ارتباطی کودکان درخودمانده با عملکرد بالا است.جامعه آماری شامل کودکان 7 تا 10 ساله درخودمانده با عملکرد بالا که در سال 1393 به فرهنگسراهای بهجت آباد و امیرآباد تهران مراجعه کرده اند. ابزار سنجش در این پژوهش برگه ثبت دادهها میباشد که از طریق مشاهدهی دقیق و علمی پژوهشگر انجام شده است. در این پژوهش آزماینده دو بعد از ابعاد مهارتهای ارتباطی را که کودکان درخودمانده در آنها دچار نقص میباشند و در پژوهشهای شارلوپ، والش در سال 1986 و کانر در سال 1943 به آنها پرداخته شده است( شارلوپ، 1986؛ ترجمه ناینیان، 1388) را به صورت رفتارهای قابل مشاهده و اندازه گیری تعریف میکند و از طریق مشاهده دقیق و علمی به ثبت هر یک از آنها میپردازد.بررسیها در این پژوهش نشان میدهد که فراوانی رفتارهای هدف بعد از اتمام این برنامه مداخله، افزایش داشته است که این نشان دهندهی موثر بودن این برنامه مداخله میباشد. با استناد به این پژوهش میتوان به این نتیجه کلی دست یافت که بازی درمانی شناختی-رفتاری میتواند بر افزایش مهارتهای ارتباطی کودکان درخودمانده با عملکرد بالا موثر باشد.کلید واژه ها: بازی درمانی، مهارتهای ارتباطی، کودکان درخودمانده. فهرستعنوان صفحهفصل اولچارچوب پژوهش... 11-1-مقدمه و بیان مسئله..21-2-اهمیت و ضرورت پژوهش.51-3-هدف پژوهش..61-4-سوال تحقیق.. 61-5-تعاریف واژگان و مفاهیم اختصاصی پژوهش…. 61-5-1- تعاریف نظری.. 6مهارتهای ارتباطی:6اختلال درخودماندگی:6بازیدرمانی شناختی-رفتاری:71-5-2- تعاریف عملیاتی.. 7مهارتهای ارتباطی:7کودک درخودمانده با عملکرد بالا:71-6-متغیرها. 7فصل دوممبانی نظری و پیشینه پژوهش... 82-1- اتیسم. 92-1-1- ویژگیهای اصلی اختلال درخودماندگی.. 92-2- مهارتهای اجتماعی:92-2-1- انواع مهارتهای اجتماعی.. 112-2-2- نقص مهارتهای اجتماعی:112-3- هیجان های بنیادی:142-3-1- شادی:142-3-2- غم:152-3-3- تعجب:152-3-4- نفرت:152-3-5- خشم:152-3-6- ترس:162-4- نقایص زبانی:162-5- رفتار کلیشه ای.. 172-6- سبب شناسی.. 202-6-1- عوامل ژنتیکی.. 202-6-2- عوامل محیطی.. 212-6-3- عوامل روانی.. 222-6-4- عوامل عصب شناختی.. 232-6-5- عوامل شناختی.. 242-7- روشهای درمانی برای کودکان درخودمانده. 262-7-1- مداخلات جامع بهنگام رفتاری.. 272-7-2- آموزش و تربیت کودکان دارای اختلال درخودماندگی و ناتوانیهای ارتباطی.. 282-7-3- سیستم مبادله تصویر. 282-7-4- داستانهای اجتماعی.. 282-8- مداخلات تکمیلی.. 302-8-1- مداخلات غذایی.. 302-8-2- روش دی.آی.آر. 312-8-3- برنامهسان رایز. 312-8-4- روش یکپاچگی حسی.. 322-9- بازی درمانی:322-9-1- نظریات مختلف در خصوص بازی درمانی:352-9-2- ارزش درمانی بازی و بازی درمانی.. 382-9-3- رویکردهای مختلف در بازی درمانی.. 39رویکرد روان تحلیل گری.. 39تحلیل بازی از دیدگاه ملانی کلاین.. 40کاربرد بازی درمانی از سوی آنافروید. 41رویکرد ارتباطی.. 43درمان بی رهنمود و یرجینیا اکسلاین.. 43رویکردهای ساختارمند. 442-9-4- بازی درمانی شناختی-رفتاری.. 45مزایای بازی درمانی وبازی درمانی شناختی-رفتاری.. 50فصل سومروش پژوهش... 523-1- مقدمه:533-2- طرح تحقیق:533-3- نمونه، روش نمونه گیری و تعداد شرکت کنندگان:533-4- ابزار سنجش یا روش علمی جمعآوری دادهها:543-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها:543-6- برگه ثبت داده ها:553-7- برنامهی درمانی:553-8- شرح حال کودکان:55فصل چهارمتجزیه و تحلیل داده ها574-1- مقدمه:584-2- آزمودنی اول:594-3- آزمودنی دوم:624-4- آزمودنی سوم. 65فصل پنجمبحث و نتیجه گیری.. 695-1- مقدمه:705-2- محدودیت های پژوهش... 725-3- پیشنهادات:73منابع فارسی.. 74منابع لاتین.. 77 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 4-1- فراوانی رفتارهای هدف قبل از مداخله ( خط پایه سه مرحله ای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) ............................................................................................................................................. ………59جدول 4-2- قراوانی رفتارها هدف بعد از برنامه مداخله ( ارزیابی سه مرحله ای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) …60جدول 4-3- فراوانی رفتار های هدف قبل از برنامه مداخله (خط پایه سه مرحلهای (مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 62جدول 4-4 فراوانی رفتارهای هدف بعد از برنامه مداخله (ارزیابی سه مرحلهای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) 63جدول 4-5- فراوانی رفتار های هدف قبل از برنامه مداخله،خط پایه سه مرحلهای (مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 65جدول 4-6- فراوانی رفتارهای هدف بعد از برنامه مداخله (ارزیابی سه مرحلهای مشتمل بر رفتارهای هدف در فاصلههای زمانی دو دقیقهای) .................................................................................................................................................... 66 فهرست نمودارهانمودار 4-1- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از مداخله( مراحل خط پایه) و بعد از مداخله (مراحل ارزیابی) ... …..……61نمودار 4-2- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از برنامه مداخله (مراحل خط پایه) و بعد از برنامه مداخله (مراحل ارزیابی) …64نمودار 4-3- میانگین فراوانی رفتارهای هدف، قبل از برنامه مداخله ( مراحل خط پایه) و بعد از برنامه مداخله (مراحل ارزیابی ) 67نمودار4-4 مقایسه فراوانی رفتارهای هدف قبل و بعد از برنامه مداخله بین سه آزمودنی............................................ 68