چکیده:هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر افزایش عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. بدین منظور، 32 نفر از دانشجویان رشته پرستاری به شیوه تصادفی در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. مهارت های مقابله و مدیریت استرس، طی 8 جلسه هفتگی در شهر ..... انجام شد. مهارت های مقابله و مدیریت استرس و عملکرد تحصیلی در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون اندازه گیری شد. در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر (001/.P<، 62/32=F) و دختر(001/.P<، 18/26=F) موثر بوده است. و همچنین آموزش مهارت های مقابله ای نیز توانست بین گروه های آزمایش و گواه تفاوت معناداری ایجاد نماید و عملکرد تحصیلی گروه آزمایش را افزایش دهد(001/.=p، 67/7= F). در ادامه اثربخشی آموزش مدیریت استرس نیز مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که میانگین عملکرد تحصیلی گروه آزمایش افزایش یافته و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار شده است(002/.=p، 78/8= F).واژه های کلیدی: آموزش مهارت های مقابله، مدیریت استرس، عملکرد تحصیلی فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده :...............................................................................................................................................................................1فصل اول: موضوع پژوهش1-1مقدمه :..........................................................................................................................................................31-2 بیان مسأله :..................................................................................................................................................51-3 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش :..............................................................................................................91-4 اهداف پژوهش :.......................................................................................................................................101-4-1 هدف کلی :............................................................................................................................101-4-2 اهداف جزئی :........................................................................................................................101-5 سؤال های تحقیق :....................................................................................................................................101-6 فرضیه های پژوهش :................................................................................................................................111-6-1 فرضیه های اصلی :..........................................................................................................................111-6-2 فرضیه های جانبی پژوهش :............................................................................................................111-7 تعریف واژه ها و اصطلاحات :..................................................................................................................121-7-1 تعاریف مفهومی :...................................................................................................................121-7-2 تعاریف عملیاتی :....................................................................................................................13فصل دوم : مروری بر تحقیقات انجام شده(ادبیات و مستندات ، چارچوب ها و مبانی ، سابقه و پیشینه تحقیق)2-1 مقدمه :.......................................................................................................................................................152-2 گستره نظری مسأله مورد پژوهش :............................................................................................................152- 2-1 مفهوم استرس :.......................................................................................................................152-2-2 مراحل ایجاد استرس و چگونگی تأثیرآن :................................................................................162-2-3 آسیب پذیری در مقابل استرس :...............................................................................................172-2-4 استرس از دیدگاه نظریات :.......................................................................................................182-2-5 مراحل پاسخ به استرس از دیدگاه هانس سلیه :........................................................................192-2-5-1 مرحله اول- اعلام خطر :................................................................................................202-2-5-2 مرحله دوم- مقاومت :.....................................................................................................202-2-5-3 مرحله سوم- فرسودگی :................................................................................................202-2-6 ارزیابی استرس، راهبردهای رویارویی و سازگاری روان شناختی :...........................................202-2-6-1 ارزیابی استرس :..............................................................................................................222-2-6-1-1 ارزیابی اولیه :.........................................................................................................222-2-6-1-2 ارزیابی ثانویه :.......................................................................................................232-2-6-2 رویارویی با تهدید :..........................................................................................................242-2-7 مقابله با استرس :.........................................................................................................................252-2-7-1 مقابله ی مسأله محور :.......................................................................................................252-2-7-2 مقابله ی هیجان محور :......................................................................................................252-2-8 مهارت های مقابله با استرس در مدل جرابک :.............................................................................262-2-8-1 مهارت های معطوف به حل مسأله :.....................................................................................272-2-8-2 مهارت های هیجانی :...........................................................................................................272-2-9 راه های مقابله با استرس :..............................................................................................................272-2-9-1 مهارت های رفتاری :.............................................................................................................282-2-9-1-1 سلامتی و توانایی :......................................................................................................282-2-9-1-2 تعامل های اجتماعی مثبت :.........................................................................................292-2-9-1-3 مدیریت زمان :.............................................................................................................292-2-9-1-4 روش تنفسی :..............................................................................................................292-2-9-2 مهارت های شناختی :............................................................................................................302-2-9-2-1 افکار مثبت :.................................................................................................................302-2-9-2-2 توانایی حل مسأله :.......................................................................................................302-2-9-2-3 منبع کنترل :..................................................................................................................302-2-9-2-4 کمک حرفه ای :..........................................................................................................312-2-9-3 منابع اجتماع :...........................................................................................................................312-2-9-3-1 حمایت اجتماعی :..........................................................................................................312-2-9-3-2 امکانات مالی: .............................................................................................................312-2-10 استرس و راهبردهای مقابله با آن :...............................................................................................322-2-2 عملکرد تحصیلی :.................................................................................................................................342-2-2-1 مفهوم عملکرد تحصیلی :..............................................................................................................342-2-2-2 عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی :.................................................................................................362-2-2-2-1 عوامل فردی :.........................................................................................................................362-2-2-2-2 عوامل خانوادگی و اجتماعی :................................................................................................362-2-2-2-3 عوامل آموزشگاهی :...............................................................................................................362-2-2-2-4 جنس :....................................................................................................................................362-2-2-3 مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی:.............................................................................................372-2-2-4 عوامل مؤثر بر پيشرفت و افت تحصيلي:.......................................................................................392-2-2-5 عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان :.........................................................................392-3 بررسی پیشینه مطالعاتی :............................................................................................................................412-3-1 پژوهش های انجام شده در خارج کشور :........................................................................................412-3-2 پژوهش های انجام شده در ایران :....................................................................................................43فصل سوم : روش اجرای تحقیق3-1 مقدمه :......................................................................................................................................................493-2 نوع پژوهش:.............................................................................................................................................493-3 جامعه آماري :......................................................................................................................................... 503-4 نمونه و روش نمونه گيري :......................................................................................................................503-5 ابزار پژوهش :...........................................................................................................................................503-5-1. پرسشنامه مهارت های مقابله و مدیریت استرس................................................................................ 503-6 شرح مراحل تحقیق :................................................................................................................................513-7 طرح مداخله و محتوای جلسات آموزش :...............................................................................................513-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :...............................................................................................................54فصل چهارم : تجزيه و تحليل و بیان نتایج حاصل از تحقیق4-1 مقدمه :......................................................................................................................................................564-2 یافته های توصیفی پژوهش :.....................................................................................................................564-2-1 سن :...............................................................................................................................................564-2-2وضعیت تأهل :..................................................................................................................................584-3 پیش فرض های آماری :............................................................................................................................604-4 یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش :...............................................................................................644-4-1 فرضیه اول :....................................................................................................................................644-4-2 فرضیه دوم :....................................................................................................................................654-4-3 فرضیه سوم :...................................................................................................................................664-4-4 فرضیه چهارم :................................................................................................................................674-4-5 فرضیه فرعی اول :..........................................................................................................................684-4-6 فرضیه فرعی دوم :..........................................................................................................................69فصل پنجم : بحث و تفسیر و نتیجه گیری و جمع بندی 5-1 مقدمه :.......................................................................................................................................................715-2 یافته های اصلی :.......................................................................................................................................715-3 تبیین فرضیه های جانبی پژوهش :.............................................................................................................745-4 محدودیت های پژوهش :..........................................................................................................................765-5 پیشنهادهای پژوهشی :...............................................................................................................................765-6 پیشنهادهای کاربردی :...............................................................................................................................77 منابعمنابع فارسی :...............................................................................................................................................79منابع غیرفارسی :..........................................................................................................................83پیوستپیوست الف :.....................................................................................................................................91چکیده انگلیسی :........................................................................................................................................96 فهرست جدول هاجدول 3-1.دياگرام طرح پژوهش :................................................................................49جدول4-1. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب سن :..........56جدول4-2. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب سن :.....57جدول 4-3. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :..................58جدول4-4. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.........................59جدول4-5. نتايج آزمون لوين جهت بررسي تساوي واريانس نمرات گروه آزمايش و گواه در مرحله پس آزمون :.....................................60جدول 4-6. نتایج پیش فرض تحلیل کواریانس در متغیر مهارت های مقابله و مدیریت استرس برای همگنی شیب رگرسیون :...............61جدول 4-7. نتایج پیش فرض تحلیل کواریانس در متغیر پیشرفت تحصیلی :...................................63جدول 4-8. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر گروه آزمايش و گواه :................64جدول 4-9. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر گروه آزمايش و گواه :...............65جدول 4-10. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله ای بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر و پسر گروه آزمايش و گواه :...........................66جدول4-11. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر و پسر گروه آزمايش و گواه :...................................67جدول 4-12. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر کاهش استرس دانشجویان پسرگروه آزمايش و گواه :..................68جدول 4-13. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر کاهش استرس دانشجویان دختر گروه آزمايش و گواه :..................69 فهرست نمودارهانمودار 4-1. نمودار ستونی توزیع درصد افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب سن :...........................57نمودار 4-2. نمودار ستونی توزیع درصد افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب سن والدین :..........58نمودار 4-3. نمودار ستونی توزیع درصد افراد شرکت کننده در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.......59نمودار 4-4. نمودار ستونی توزیع درصد افراد شرکت کننده در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.......60نمودار 4-5. هم خطی بودن رگرسیون برای انجام تحلیل کواریانس برای متغیر مهارت های مقابله و مدیریت استرس :..........62نمودار 4-6. هم خطی بودن رگرسیون جهت انجام تحلیل کواریانس برای پیشرفت تحصیلی :........................63
تعیین اثربخشی آموزش مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر افزایش عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده:هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر افزایش عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. بدین منظور، 32 نفر از دانشجویان رشته پرستاری به شیوه تصادفی در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. مهارت های مقابله و مدیریت استرس، طی 8 جلسه هفتگی در شهر ..... انجام شد. مهارت های مقابله و مدیریت استرس و عملکرد تحصیلی در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون اندازه گیری شد. در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر (001/.P<، 62/32=F) و دختر(001/.P<، 18/26=F) موثر بوده است. و همچنین آموزش مهارت های مقابله ای نیز توانست بین گروه های آزمایش و گواه تفاوت معناداری ایجاد نماید و عملکرد تحصیلی گروه آزمایش را افزایش دهد(001/.=p، 67/7= F). در ادامه اثربخشی آموزش مدیریت استرس نیز مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که میانگین عملکرد تحصیلی گروه آزمایش افزایش یافته و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار شده است(002/.=p، 78/8= F).واژه های کلیدی: آموزش مهارت های مقابله، مدیریت استرس، عملکرد تحصیلی فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده :...............................................................................................................................................................................1فصل اول: موضوع پژوهش1-1مقدمه :..........................................................................................................................................................31-2 بیان مسأله :..................................................................................................................................................51-3 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش :..............................................................................................................91-4 اهداف پژوهش :.......................................................................................................................................101-4-1 هدف کلی :............................................................................................................................101-4-2 اهداف جزئی :........................................................................................................................101-5 سؤال های تحقیق :....................................................................................................................................101-6 فرضیه های پژوهش :................................................................................................................................111-6-1 فرضیه های اصلی :..........................................................................................................................111-6-2 فرضیه های جانبی پژوهش :............................................................................................................111-7 تعریف واژه ها و اصطلاحات :..................................................................................................................121-7-1 تعاریف مفهومی :...................................................................................................................121-7-2 تعاریف عملیاتی :....................................................................................................................13فصل دوم : مروری بر تحقیقات انجام شده(ادبیات و مستندات ، چارچوب ها و مبانی ، سابقه و پیشینه تحقیق)2-1 مقدمه :.......................................................................................................................................................152-2 گستره نظری مسأله مورد پژوهش :............................................................................................................152- 2-1 مفهوم استرس :.......................................................................................................................152-2-2 مراحل ایجاد استرس و چگونگی تأثیرآن :................................................................................162-2-3 آسیب پذیری در مقابل استرس :...............................................................................................172-2-4 استرس از دیدگاه نظریات :.......................................................................................................182-2-5 مراحل پاسخ به استرس از دیدگاه هانس سلیه :........................................................................192-2-5-1 مرحله اول- اعلام خطر :................................................................................................202-2-5-2 مرحله دوم- مقاومت :.....................................................................................................202-2-5-3 مرحله سوم- فرسودگی :................................................................................................202-2-6 ارزیابی استرس، راهبردهای رویارویی و سازگاری روان شناختی :...........................................202-2-6-1 ارزیابی استرس :..............................................................................................................222-2-6-1-1 ارزیابی اولیه :.........................................................................................................222-2-6-1-2 ارزیابی ثانویه :.......................................................................................................232-2-6-2 رویارویی با تهدید :..........................................................................................................242-2-7 مقابله با استرس :.........................................................................................................................252-2-7-1 مقابله ی مسأله محور :.......................................................................................................252-2-7-2 مقابله ی هیجان محور :......................................................................................................252-2-8 مهارت های مقابله با استرس در مدل جرابک :.............................................................................262-2-8-1 مهارت های معطوف به حل مسأله :.....................................................................................272-2-8-2 مهارت های هیجانی :...........................................................................................................272-2-9 راه های مقابله با استرس :..............................................................................................................272-2-9-1 مهارت های رفتاری :.............................................................................................................282-2-9-1-1 سلامتی و توانایی :......................................................................................................282-2-9-1-2 تعامل های اجتماعی مثبت :.........................................................................................292-2-9-1-3 مدیریت زمان :.............................................................................................................292-2-9-1-4 روش تنفسی :..............................................................................................................292-2-9-2 مهارت های شناختی :............................................................................................................302-2-9-2-1 افکار مثبت :.................................................................................................................302-2-9-2-2 توانایی حل مسأله :.......................................................................................................302-2-9-2-3 منبع کنترل :..................................................................................................................302-2-9-2-4 کمک حرفه ای :..........................................................................................................312-2-9-3 منابع اجتماع :...........................................................................................................................312-2-9-3-1 حمایت اجتماعی :..........................................................................................................312-2-9-3-2 امکانات مالی: .............................................................................................................312-2-10 استرس و راهبردهای مقابله با آن :...............................................................................................322-2-2 عملکرد تحصیلی :.................................................................................................................................342-2-2-1 مفهوم عملکرد تحصیلی :..............................................................................................................342-2-2-2 عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی :.................................................................................................362-2-2-2-1 عوامل فردی :.........................................................................................................................362-2-2-2-2 عوامل خانوادگی و اجتماعی :................................................................................................362-2-2-2-3 عوامل آموزشگاهی :...............................................................................................................362-2-2-2-4 جنس :....................................................................................................................................362-2-2-3 مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی:.............................................................................................372-2-2-4 عوامل مؤثر بر پيشرفت و افت تحصيلي:.......................................................................................392-2-2-5 عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان :.........................................................................392-3 بررسی پیشینه مطالعاتی :............................................................................................................................412-3-1 پژوهش های انجام شده در خارج کشور :........................................................................................412-3-2 پژوهش های انجام شده در ایران :....................................................................................................43فصل سوم : روش اجرای تحقیق3-1 مقدمه :......................................................................................................................................................493-2 نوع پژوهش:.............................................................................................................................................493-3 جامعه آماري :......................................................................................................................................... 503-4 نمونه و روش نمونه گيري :......................................................................................................................503-5 ابزار پژوهش :...........................................................................................................................................503-5-1. پرسشنامه مهارت های مقابله و مدیریت استرس................................................................................ 503-6 شرح مراحل تحقیق :................................................................................................................................513-7 طرح مداخله و محتوای جلسات آموزش :...............................................................................................513-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :...............................................................................................................54فصل چهارم : تجزيه و تحليل و بیان نتایج حاصل از تحقیق4-1 مقدمه :......................................................................................................................................................564-2 یافته های توصیفی پژوهش :.....................................................................................................................564-2-1 سن :...............................................................................................................................................564-2-2وضعیت تأهل :..................................................................................................................................584-3 پیش فرض های آماری :............................................................................................................................604-4 یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش :...............................................................................................644-4-1 فرضیه اول :....................................................................................................................................644-4-2 فرضیه دوم :....................................................................................................................................654-4-3 فرضیه سوم :...................................................................................................................................664-4-4 فرضیه چهارم :................................................................................................................................674-4-5 فرضیه فرعی اول :..........................................................................................................................684-4-6 فرضیه فرعی دوم :..........................................................................................................................69فصل پنجم : بحث و تفسیر و نتیجه گیری و جمع بندی 5-1 مقدمه :.......................................................................................................................................................715-2 یافته های اصلی :.......................................................................................................................................715-3 تبیین فرضیه های جانبی پژوهش :.............................................................................................................745-4 محدودیت های پژوهش :..........................................................................................................................765-5 پیشنهادهای پژوهشی :...............................................................................................................................765-6 پیشنهادهای کاربردی :...............................................................................................................................77 منابعمنابع فارسی :...............................................................................................................................................79منابع غیرفارسی :..........................................................................................................................83پیوستپیوست الف :.....................................................................................................................................91چکیده انگلیسی :........................................................................................................................................96 فهرست جدول هاجدول 3-1.دياگرام طرح پژوهش :................................................................................49جدول4-1. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب سن :..........56جدول4-2. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب سن :.....57جدول 4-3. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :..................58جدول4-4. توزیع فراوانی، درصد و درصد تجمعی افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.........................59جدول4-5. نتايج آزمون لوين جهت بررسي تساوي واريانس نمرات گروه آزمايش و گواه در مرحله پس آزمون :.....................................60جدول 4-6. نتایج پیش فرض تحلیل کواریانس در متغیر مهارت های مقابله و مدیریت استرس برای همگنی شیب رگرسیون :...............61جدول 4-7. نتایج پیش فرض تحلیل کواریانس در متغیر پیشرفت تحصیلی :...................................63جدول 4-8. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر گروه آزمايش و گواه :................64جدول 4-9. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر گروه آزمايش و گواه :...............65جدول 4-10. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله ای بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر و پسر گروه آزمايش و گواه :...........................66جدول4-11. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مدیریت استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر و پسر گروه آزمايش و گواه :...................................67جدول 4-12. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر کاهش استرس دانشجویان پسرگروه آزمايش و گواه :..................68جدول 4-13. نتايج تحليل كوواريانس تأثير مهارت های مقابله و مدیریت استرس بر کاهش استرس دانشجویان دختر گروه آزمايش و گواه :..................69 فهرست نمودارهانمودار 4-1. نمودار ستونی توزیع درصد افراد گروه گواه در پژوهش حاضر بر حسب سن :...........................57نمودار 4-2. نمودار ستونی توزیع درصد افراد گروه آزمایش در پژوهش حاضر بر حسب سن والدین :..........58نمودار 4-3. نمودار ستونی توزیع درصد افراد شرکت کننده در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.......59نمودار 4-4. نمودار ستونی توزیع درصد افراد شرکت کننده در پژوهش حاضر بر حسب وضعیت تاهل :.......60نمودار 4-5. هم خطی بودن رگرسیون برای انجام تحلیل کواریانس برای متغیر مهارت های مقابله و مدیریت استرس :..........62نمودار 4-6. هم خطی بودن رگرسیون جهت انجام تحلیل کواریانس برای پیشرفت تحصیلی :........................63