چکیدههدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش ابعاد دلبستگی (شامل اضطراب و اجتناب دلبستگی) در راهکارهای مختلف تنظیم هیجان (شامل راهکارهای انطباقی، راهکارهای غیرانطباقی مبتنی بر بیشفعالسازی سیستم دلبستگی و راهکارهای غیرانطباقی مبتنی بر غیرفعالسازی سیستم دلبستگی) با واسطهگری متغیرهای مرتبط با «خود» (شامل خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی) و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته بود. مشارکت کنندگان پژوهش شامل 384 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی دانشگاه یزد بود که به روش خوشهای چندمرحلهای انتخاب گردیدند. پرسشنامههای ابعاد دلبستگی (کولینز، 1996)، راهکارهای تنظیم هیجان (کارور و همکاران، 1989)، خودکارآمدی اجتماعی (اسمیت و بتز، 2000)، خودافشاسازی (کان و هسلینگ، 2001) و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته (نرمافزار کامپیوتری واشبرن و پوتنی، 1998) مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ نیز روایی و پایایی مطلوب آنها را تأیید نمودند. نتایج مطالعه حاضر مبتنی بر یک مدل علّی با متغیرهای آشکار و نهفته، نشان داد اضطراب دلبستگی، راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری خودکارآمدی اجتماعی)، راهکارهای بیشفعالسازی را بصورت مثبت (مستقیم و با واسطهگری خودکارآمدی اجتماعی) و راهکارهای غیرفعالسازی را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری عدم ظرفیت شناختی) پیشبینی میکند. همچنین اجتناب دلبستگی راهکارهای انطباقی را بصورت منفی (مستقیم)، راهکارهای بیشفعالسازی را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری خودافشاسازی) و راهکارهای غیرفعالسازی را بصورت مثبت (مستقیم و با واسطهگری خودافشاسازی و عدم ظرفیت شناختی) پیشبینی میکند. در ضمن مدل پیشنهادی پژوهش نیز از برازش مطلوبی برخوردار بود. در مجموع میتوان اذعان داشت که ابعاد دلبستگی دوره بزرگسالی، راهکارهای مورد استفاده فرد را در مواجهه با عوامل تنشزا پیشبینی میکنند. اضطراب و اجتناب هر دو منجر به عدم استفاده از راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان میگردند و هر کدام به نوعی، فرد را به سمت راهکارهای غیرانطباقی خاص خود سوق میدهند. متغیرهای مرتبط با «خود» و ظرفیت شناختی افراد نیز این رابطه را واسطهگری مینمایند.واژههای کلیدی: اضطراب دلبستگی، اجتناب دلبستگی، راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان، راهکارهای غیرانطباقی تنظیم هیجان، خودکارآمدی اجتماعی، خودافشاسازی و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته. فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول : مقدمه1-1- کلیات....................................................................................................................................................... 21-1-1- مدل شیور و میکالینسر............................................................................................................ 51-1-2- خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی.............................................................................. 91-1-3- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته............................................................................ 161-2- بیان مسأله.............................................................................................................................................. 191-2-1- سؤالهای پژوهش........................................................................................................................ 231-3- اهداف پژوهش........................................................................................................................................ 241-4- اهمیت و ضرورت پژوهش.................................................................................................................... 25فصل دوم: مبانی نظری و تحقیقات پیشین2-1- هیجان و تنظیم هیجان........................................................................................................................ 292-1-1- راهکارهای تنظیم هیجان......................................................................................................... 422-2- دلبستگی................................................................................................................................................. 502-3- مدل شیور و میکالینسر....................................................................................................................... 612-3-1- فعالسازی سیستم دلبستگی و راهکار دلبستگی اولیه..................................................... 622-3-2- دسترسی نگارههای دلبستگی و راهکارهای مبتنی بر ایمنی.......................................... 622-3-3- امکان جستجوی مجاورت و راهکارهای دلبستگی ثانویه................................................. 642-3-4- رشد راهکارهای مبتنی بر دلبستگی..................................................................................... 662-3-4-1- رشد راهکارهای مبتنی بر ایمنی................................................................................ 662-3-4-2- رشد راهبردهای ثانویه دلبستگی............................................................................... 702-4- دلبستگی و تنظیم هیجان................................................................................................................... 722-5- خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی......................................................................................... 822-5-1- مدلهای کارکردی دلبستگی................................................................................................. 832-5-2- خودکارآمدی اجتماعی............................................................................................................. 862-5-3- خودافشاسازی............................................................................................................................. 1042-6- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته........................................................................................ 1142-7- نتیجه گیری از تحقیقات پیشین....................................................................................................... 1212-7-1- فرضیههای پژوهش.................................................................................................................... 122 فصل سوم: روش پژوهش3-1- نوع پژوهش............................................................................................................................................. 1243-2- شرکتکنندگان پژوهش...................................................................................................................... 1243-3- ابزارهای پژوهش.................................................................................................................................... 1253-3-1- مقیاس ابعاد دلبستگی.............................................................................................................. 1253-3-2- راهکارهای تنظیم هیجان......................................................................................................... 1273-3-3- خودکارآمدی اجتماعی ............................................................................................................ 1313-3-4- خودافشاسازی ............................................................................................................................ 1333-3-5- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته............................................................................ 1343-4- روش اجرا................................................................................................................................................ 1373-5- روش تحلیل آماری............................................................................................................................... 1381-5-3- شاخصهاي برازش مدل.......................................................................................................... 140 فصل چهارم: یافتههای پژوهش4-1- يافتههاي توصيفي متغيرهاي آشكار پژوهش.................................................................................. 1484-2- تحليل مقدماتي...................................................................................................................................... 1504-4- ارزيابي بخش اندازه گيري مدل ........................................................................................................ 1534-5- ارزيابي مدل ساختاري ........................................................................................................................ 158 فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری5-1- اضطراب دلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان............................................................................. 1725-2- نقش واسطهای خودکارآمدی اجتماعی و عدم ظرفیت شناختی در رابطه بیناضطراب دلسبتگی و راهکارهای تنظیم هیجان........................................................................................ 1765-3- اجتناب دلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان............................................................................... 1815-4- نقش واسطهای خود افشاسازی و عدم ظرفیت شناختی در رابطه بین اجتنابدلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان.......................................................................................................... 1845-5- مضامین و پیشنهادات پژوهش........................................................................................................... 1886-5- محدودیتهای پژوهش......................................................................................................................... 190 منابع منابع فارسی....................................................................................................................................................... 191منابع انگلیسی.................................................................................................................................................... 192 پیوستهاپیوست 1: مقیاس ابعاد دلبستگی................................................................................................................. 216پیوست 2: ابزار تنظیم هیجان........................................................................................................................ 217پیوست 3: مقیاس خودافشاسازی.................................................................................................................. 219پیوست 4: ابزار خودکارآمدی اجتماعی....................................................................................................... 220پیوست 5: ابزار ایجاد هیجان منفی.............................................................................................................. 221 فهرست جدولهاجدول 3-1- نتایج تحلیل عاملی مقیاس ابعاد دلبستگی........................................................................ 127جدول 3-2- نتایج تحلیل عاملی مقیاس راهکارهای تنظیم هیجان.................................................... 130جدول 3-3- ضرایب آلفای کرونباخ ابعاد مقیاس راهکارهای تنظیم هیجان...................................... 131جدول 3-4- نتایج تحلیل عاملی مقیاس خودکارآمدی اجتماعی........................................................ 132جدول 3-5- نتایج تحلیل عاملی مقیاس خودافشاسازی........................................................................ 134جدول 3-6- شاخصهای برازش مطلق....................................................................................................... 143جدول 3-7- شاخصهای برازش تطبیقی................................................................................................... 144جدول 3-8- شاخصهای برازش مقتصد..................................................................................................... 144جدول 4-1- میانگین، انحراف استاندارد، حداقل و حداکثر نمراتمربوط به متغیرهای آشکار پژوهش (384=n)........................................................................................... 149جدول 4-2- ماتریس همبستگی متغیرهای آشکار پژوهش................................................................... 150جدول 4-4- آمارههای کجی و کشیدگی توزیع نمرات متغیرهای آشکار پژوهش............................ 152جدول4-5- ماتريس همبستگي متغيرهاي نهفته پژوهش..................................................................... 153جدول4-6- متغيرهاي نهفته و آشكار مدل................................................................................................ 154جدول4-7- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان........................... 154جدول4-8- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای بیشفعالسازی تنظیم هیجان............... 155جدول4-9- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای غیرفعالسازی تنظیم هیجان................. 155جدول 4-10- شاخصهای برازش مدل اندازهگیری متغیرهای نهفته................................................. 156جدول 4-11- پیشبینی راهکارهای تنظیم هیجان توسط ابعاد دلبستگی........................................ 159جدول 4-12- شاخصهای برازش مدل پیشبینیمتغیرهای درونزاد توسط متغیرهای برونزاد.............................................................................................. 160جدول4-13- ضرایب و معنیداری مسیرهای مدل پیشبینی متغیرهای درونزادتوسط برونزاد با حضور متغیرهای میانجی................................................................................................ 162جدول 4-14- شاخصهای برازش مدل پیشبینی متغیرهای درونزادتوسط برونزاد با حضور متغیرهای میانجی................................... 163جدول 4-15- اثرات مستقیم، غیرمستقیم و کل بین متغیرهای پژوهش.......................................... 166 فهرست شکلهاشکل 1-1- مدل شیور و میکالینسر (2002)............................................................................................ 7شکل 1-2- واسطهگری خودکارآمدی و خودافشاسازی در رابطه بین ابعاد دلبستگی و تنظیم هیجان 16شکل 1-3- واسطهگری ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته در رابطه بین ابعاد دلبستگیو تنظیم هیجان................................................................................................................................................ 19شکل 1-4- نقش ابعاد دلبستگی در تنظیم هیجان با واسطهگری ظرفیت شناختیسرکوب افکار ناخواسته، خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی....................................................... 23شکل2-1- مدل فرایندی تنظیم هیجان گروس (1998)....................................................................... 35شکل 2-2- مراحل رشد راهکارهای مبتنی بر ایمنی ............................................................................. 67شکل 3-1- محرک ناهمخوان........................................................................................................................ 136شکل 4-1- مدل اندازهگیری متغیرهای نهفته پژوهش........................................................................... 157شکل 4-2- مدل پیشبینی متغیرهای درونزاد توسط متغیرهای برونزاد............................................ 161شکل4-3- مدل پیشبینی متغیرهای درونزاد توسط برونزاد با حضور متغیرهای واسطهای.......... 164شکل4-4- مدل نهایی پژوهش...................................................................................................................... 169
نقش ابعاد دلبستگی در راهکارهای انطباقی و غیرانطباقی تنظیم هیجان با واسطهگری ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته، خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی
چکیدههدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش ابعاد دلبستگی (شامل اضطراب و اجتناب دلبستگی) در راهکارهای مختلف تنظیم هیجان (شامل راهکارهای انطباقی، راهکارهای غیرانطباقی مبتنی بر بیشفعالسازی سیستم دلبستگی و راهکارهای غیرانطباقی مبتنی بر غیرفعالسازی سیستم دلبستگی) با واسطهگری متغیرهای مرتبط با «خود» (شامل خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی) و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته بود. مشارکت کنندگان پژوهش شامل 384 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی دانشگاه یزد بود که به روش خوشهای چندمرحلهای انتخاب گردیدند. پرسشنامههای ابعاد دلبستگی (کولینز، 1996)، راهکارهای تنظیم هیجان (کارور و همکاران، 1989)، خودکارآمدی اجتماعی (اسمیت و بتز، 2000)، خودافشاسازی (کان و هسلینگ، 2001) و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته (نرمافزار کامپیوتری واشبرن و پوتنی، 1998) مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ نیز روایی و پایایی مطلوب آنها را تأیید نمودند. نتایج مطالعه حاضر مبتنی بر یک مدل علّی با متغیرهای آشکار و نهفته، نشان داد اضطراب دلبستگی، راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری خودکارآمدی اجتماعی)، راهکارهای بیشفعالسازی را بصورت مثبت (مستقیم و با واسطهگری خودکارآمدی اجتماعی) و راهکارهای غیرفعالسازی را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری عدم ظرفیت شناختی) پیشبینی میکند. همچنین اجتناب دلبستگی راهکارهای انطباقی را بصورت منفی (مستقیم)، راهکارهای بیشفعالسازی را بصورت منفی (مستقیم و با واسطهگری خودافشاسازی) و راهکارهای غیرفعالسازی را بصورت مثبت (مستقیم و با واسطهگری خودافشاسازی و عدم ظرفیت شناختی) پیشبینی میکند. در ضمن مدل پیشنهادی پژوهش نیز از برازش مطلوبی برخوردار بود. در مجموع میتوان اذعان داشت که ابعاد دلبستگی دوره بزرگسالی، راهکارهای مورد استفاده فرد را در مواجهه با عوامل تنشزا پیشبینی میکنند. اضطراب و اجتناب هر دو منجر به عدم استفاده از راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان میگردند و هر کدام به نوعی، فرد را به سمت راهکارهای غیرانطباقی خاص خود سوق میدهند. متغیرهای مرتبط با «خود» و ظرفیت شناختی افراد نیز این رابطه را واسطهگری مینمایند.واژههای کلیدی: اضطراب دلبستگی، اجتناب دلبستگی، راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان، راهکارهای غیرانطباقی تنظیم هیجان، خودکارآمدی اجتماعی، خودافشاسازی و ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته. فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول : مقدمه1-1- کلیات....................................................................................................................................................... 21-1-1- مدل شیور و میکالینسر............................................................................................................ 51-1-2- خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی.............................................................................. 91-1-3- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته............................................................................ 161-2- بیان مسأله.............................................................................................................................................. 191-2-1- سؤالهای پژوهش........................................................................................................................ 231-3- اهداف پژوهش........................................................................................................................................ 241-4- اهمیت و ضرورت پژوهش.................................................................................................................... 25فصل دوم: مبانی نظری و تحقیقات پیشین2-1- هیجان و تنظیم هیجان........................................................................................................................ 292-1-1- راهکارهای تنظیم هیجان......................................................................................................... 422-2- دلبستگی................................................................................................................................................. 502-3- مدل شیور و میکالینسر....................................................................................................................... 612-3-1- فعالسازی سیستم دلبستگی و راهکار دلبستگی اولیه..................................................... 622-3-2- دسترسی نگارههای دلبستگی و راهکارهای مبتنی بر ایمنی.......................................... 622-3-3- امکان جستجوی مجاورت و راهکارهای دلبستگی ثانویه................................................. 642-3-4- رشد راهکارهای مبتنی بر دلبستگی..................................................................................... 662-3-4-1- رشد راهکارهای مبتنی بر ایمنی................................................................................ 662-3-4-2- رشد راهبردهای ثانویه دلبستگی............................................................................... 702-4- دلبستگی و تنظیم هیجان................................................................................................................... 722-5- خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی......................................................................................... 822-5-1- مدلهای کارکردی دلبستگی................................................................................................. 832-5-2- خودکارآمدی اجتماعی............................................................................................................. 862-5-3- خودافشاسازی............................................................................................................................. 1042-6- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته........................................................................................ 1142-7- نتیجه گیری از تحقیقات پیشین....................................................................................................... 1212-7-1- فرضیههای پژوهش.................................................................................................................... 122 فصل سوم: روش پژوهش3-1- نوع پژوهش............................................................................................................................................. 1243-2- شرکتکنندگان پژوهش...................................................................................................................... 1243-3- ابزارهای پژوهش.................................................................................................................................... 1253-3-1- مقیاس ابعاد دلبستگی.............................................................................................................. 1253-3-2- راهکارهای تنظیم هیجان......................................................................................................... 1273-3-3- خودکارآمدی اجتماعی ............................................................................................................ 1313-3-4- خودافشاسازی ............................................................................................................................ 1333-3-5- ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته............................................................................ 1343-4- روش اجرا................................................................................................................................................ 1373-5- روش تحلیل آماری............................................................................................................................... 1381-5-3- شاخصهاي برازش مدل.......................................................................................................... 140 فصل چهارم: یافتههای پژوهش4-1- يافتههاي توصيفي متغيرهاي آشكار پژوهش.................................................................................. 1484-2- تحليل مقدماتي...................................................................................................................................... 1504-4- ارزيابي بخش اندازه گيري مدل ........................................................................................................ 1534-5- ارزيابي مدل ساختاري ........................................................................................................................ 158 فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری5-1- اضطراب دلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان............................................................................. 1725-2- نقش واسطهای خودکارآمدی اجتماعی و عدم ظرفیت شناختی در رابطه بیناضطراب دلسبتگی و راهکارهای تنظیم هیجان........................................................................................ 1765-3- اجتناب دلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان............................................................................... 1815-4- نقش واسطهای خود افشاسازی و عدم ظرفیت شناختی در رابطه بین اجتنابدلبستگی و راهکارهای تنظیم هیجان.......................................................................................................... 1845-5- مضامین و پیشنهادات پژوهش........................................................................................................... 1886-5- محدودیتهای پژوهش......................................................................................................................... 190 منابع منابع فارسی....................................................................................................................................................... 191منابع انگلیسی.................................................................................................................................................... 192 پیوستهاپیوست 1: مقیاس ابعاد دلبستگی................................................................................................................. 216پیوست 2: ابزار تنظیم هیجان........................................................................................................................ 217پیوست 3: مقیاس خودافشاسازی.................................................................................................................. 219پیوست 4: ابزار خودکارآمدی اجتماعی....................................................................................................... 220پیوست 5: ابزار ایجاد هیجان منفی.............................................................................................................. 221 فهرست جدولهاجدول 3-1- نتایج تحلیل عاملی مقیاس ابعاد دلبستگی........................................................................ 127جدول 3-2- نتایج تحلیل عاملی مقیاس راهکارهای تنظیم هیجان.................................................... 130جدول 3-3- ضرایب آلفای کرونباخ ابعاد مقیاس راهکارهای تنظیم هیجان...................................... 131جدول 3-4- نتایج تحلیل عاملی مقیاس خودکارآمدی اجتماعی........................................................ 132جدول 3-5- نتایج تحلیل عاملی مقیاس خودافشاسازی........................................................................ 134جدول 3-6- شاخصهای برازش مطلق....................................................................................................... 143جدول 3-7- شاخصهای برازش تطبیقی................................................................................................... 144جدول 3-8- شاخصهای برازش مقتصد..................................................................................................... 144جدول 4-1- میانگین، انحراف استاندارد، حداقل و حداکثر نمراتمربوط به متغیرهای آشکار پژوهش (384=n)........................................................................................... 149جدول 4-2- ماتریس همبستگی متغیرهای آشکار پژوهش................................................................... 150جدول 4-4- آمارههای کجی و کشیدگی توزیع نمرات متغیرهای آشکار پژوهش............................ 152جدول4-5- ماتريس همبستگي متغيرهاي نهفته پژوهش..................................................................... 153جدول4-6- متغيرهاي نهفته و آشكار مدل................................................................................................ 154جدول4-7- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای انطباقی تنظیم هیجان........................... 154جدول4-8- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای بیشفعالسازی تنظیم هیجان............... 155جدول4-9- تحلیل عامل تأییدی متغیر نهفته راهکارهای غیرفعالسازی تنظیم هیجان................. 155جدول 4-10- شاخصهای برازش مدل اندازهگیری متغیرهای نهفته................................................. 156جدول 4-11- پیشبینی راهکارهای تنظیم هیجان توسط ابعاد دلبستگی........................................ 159جدول 4-12- شاخصهای برازش مدل پیشبینیمتغیرهای درونزاد توسط متغیرهای برونزاد.............................................................................................. 160جدول4-13- ضرایب و معنیداری مسیرهای مدل پیشبینی متغیرهای درونزادتوسط برونزاد با حضور متغیرهای میانجی................................................................................................ 162جدول 4-14- شاخصهای برازش مدل پیشبینی متغیرهای درونزادتوسط برونزاد با حضور متغیرهای میانجی................................... 163جدول 4-15- اثرات مستقیم، غیرمستقیم و کل بین متغیرهای پژوهش.......................................... 166 فهرست شکلهاشکل 1-1- مدل شیور و میکالینسر (2002)............................................................................................ 7شکل 1-2- واسطهگری خودکارآمدی و خودافشاسازی در رابطه بین ابعاد دلبستگی و تنظیم هیجان 16شکل 1-3- واسطهگری ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته در رابطه بین ابعاد دلبستگیو تنظیم هیجان................................................................................................................................................ 19شکل 1-4- نقش ابعاد دلبستگی در تنظیم هیجان با واسطهگری ظرفیت شناختیسرکوب افکار ناخواسته، خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی....................................................... 23شکل2-1- مدل فرایندی تنظیم هیجان گروس (1998)....................................................................... 35شکل 2-2- مراحل رشد راهکارهای مبتنی بر ایمنی ............................................................................. 67شکل 3-1- محرک ناهمخوان........................................................................................................................ 136شکل 4-1- مدل اندازهگیری متغیرهای نهفته پژوهش........................................................................... 157شکل 4-2- مدل پیشبینی متغیرهای درونزاد توسط متغیرهای برونزاد............................................ 161شکل4-3- مدل پیشبینی متغیرهای درونزاد توسط برونزاد با حضور متغیرهای واسطهای.......... 164شکل4-4- مدل نهایی پژوهش...................................................................................................................... 169