فهرست مطالبعنوان صفحهچكيده1فصل اول: کلیات.. 21-1مقدمه. 31-2 تاژکداران خونی و نسجی.. 41-2-1 تریپانوزوما51-2-2 تریپانوزوما اوانسی.. 51-3 تاریخچه. 61-4 مورفولوژی.. 71-5 انتقال تریپانوزوما اوانسی.. 71-6 پراکندگی جغرافیایی.. 81-7 علائم بالینی بیماری سورا81-8 کلینیکال پاتولوژی.. 91-9 روش های تشخیص تریپانوزوم اوانسی.. 111-9-1 روش های مستقیم. 121-9-2 روش سانتریفوژ هماتوکریت.. 131-9-3 روش سانتریفوژ سلیکون. 141-9-4 تکنیک کروماتوگرافی.. 141-9-5 روش همولیز. 141-9-6 روش تزریق به حیوانات.. 151-9-7 روش آزمایش بیوشیمیایی.. 151-9-7-1 آزمایش فرمل- ژل. 161-9-7-2 آزمایش کلرید جیوه161-10 تست های سرم شناسی.. 161-10-1 آزمایش پادتن درخشان غیر مستقیم. 171-10-2 الیزا181-11 روش تعیینDNA تریپانوزوما181-12 اهمیت اقتصای بیماری.. 191-13 کنترل و پیشگیری.. 201-14 درمان. 201-14-1 ترکیبات نفتالین.. 201-14-2 ترکیبات کوئیناپیرامین.. 211-14-3 ترکیبات آرسنیکی.. 211-14-4 دیامیدین.. 221-14-5 ترکیبات فنانتریدن. 221-15 تک یاخته های خونی آپی کمپلکسا231-15-1 تیلریا کاملنسیس... 231-15-1-1 تاریخچه. 241-15-1-2 مورفولوژی.. 241-15-1-3 چرخه زندگی و انتقال. 241-15-1-4 تشخیص تیلریا251-15-1-5 کنترل وپیشگیری.. 261-15-1-6 درمان. 261-16 بابزیا کملی.. 261-16-1 تاریخچه. 261-16-2 چرخه زندگی و طریقه انتقال. 271-16-3 بیماری زایی.. 281-16-4 تشخیص بابزیوزیس... 281-16-5 کنترل وپیشگیری.. 291-16-6 درمان. 301-17 فیلاریوئیده آ301-18 دیپتالونما اوانسی.. 311-18-1 مورفولوژی.. 311-18-2 بیماری زایی.. 321-18-3 تشخیص میکروفیلر. 321-18-3-1 روش گسترش مرطوب.............................................................................................321-18-3-2 گسترش ضخیم رنگ آمیزی شده331-18-3-3 گسترش نازک رنگ آمیزی شده331-18-3-4 روش نات تکمیل شده341-18-3-5 روش بافی کوت.. 341-18-3-6 درمان. 35فصل دوم: مروری برادبیات وپیشینه تحقیق. 362-1 پيشينه تحقيق. 37فصل سوم: مواد و روش کار. 403-1 روش کار. 413-2 گسترش نازک.. 413-3 روش سانتریفوژ هماتوکریت.. 423-4 روش نات.. 42فصل چهارم: تجزیه و تحلیل. 434-1 تجزيه و تحليل. 44فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 485-1 بحث و نتيجه گيري.. 49منابع. 52 هدف از مطالعه حاضر بررسی انگل های خونی شتران کشتار شده در کشتارگاه قم می باشد. بدین منظور90 نمونه خونی از شتران ذبح شده در کشتارگاه قم در طی سال های 1392- 1391 جمع آوری گردید. همچنین ارتباط بین آلودگی وعواملی نظیر سن و جنسیت دام های مورد بررسی، مطالعه گردید. نمونه های خونی تهیه شده به سه روش: گسترش نازک،سانتریفوژمیکروهماتوکریت و نات اصلاح شده مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحقیق فوق نشان داد که 5/5 درصد از شترهای مورد مطالعه، آلوده به انگل های خونی بودند که انگل های جداشده شامل: تریپانوزوما اوانسی (3/3 درصد) و گونه‌ای از میکروفیلر خونی (2/2 درصد) گزارش گردید. در آزمون آماری انجام شده ارتباط معنی داری بین آلودگی و متغیر های سن و جنسیت مشاهده نشد. بنابراین با توجه به حضور انگل های خونی در شتران و همچنین اهمیت بندپایان در انتقال آنها، پیشنهاد می گردد تا برنامه ای جهت کنترل و پیشگیری از آلودگی‌های انگلی فوق در شتران آلوده تهیه گردد. در ایران و بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک، شتر پرورش داده می شود و با توجه به اهمیت این حیوان در انتقال برخی از بیماری ها به سایر نشخوارکنندگان، بررسی راجع به آن اهمیت می یابد (15). پرورش و نگهداری شتر در نواحی کویری ایران از قدیم الایام یکی ازمعمول ترین و پر رونق ترین رشته دامپروری درکشور بوده و بدلیل اینکه شتر قدرت تحمل کم آبی وهمچنین جیره های غذائی کم کیفیت را دارد یکی از مهم ترین ابزار کاربردی انسان در حمل و نقل مخصوصاً در مسیرهای طولانی در مناطق گرم کویری و یا حتی کوهستانی بوده است. این مسافرت ها برای حمل کالای تجاری، مسافرت مردم یا اهداف نظامی صورت می گرفتهاست (18). در حال حاضر با توجه به پیشرفت و توسعه صنعت و تکنولوژی در همه زمینه ها، این حیوان اهمیت سابق خود را از دست داده است و هم اکنون عمده هدف از پرورش شتر در ایران را می توان به مصرف گوشت آن خلاصه کرد (18). طبق آمار وزارت کشاورزی در سال 1383 تعداد شتر های موجود در ایران 149600 نفر می باشد (14). طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی استان قم در سال 1391 جمعیت شتران استان قم 6400 نفر می باشد که عمده آنها در بخش های قنوات و قمرود است. البته لازم به ذکر است که شتر دارای مقاومت خوبی در برابر آلودگی به بیماری ها به خصوص انواع عفونی آن می باشد اما محتمل است که این حیوان ضمن طی مسیر های طولانی با اجرام بیماری زای نشخوارکنندگان در تماس بوده و موجبات انتقال آنها را فراهم می سازد (15). بنابراین با توجه به تعداد شتران موجود در کشور و شترهای وارداتی نقش آنها در انتقال عوامل بیماری زا که در این بین می توان به انگل های خونی اشاره نمود، اهمیت این تحقیق احساس می گردد. این نکته حائز اهمیت است که این عوامل تک یاخته ای عمدتاً توسط ناقلین بندپا از جمله کنه ها و یا مگس های خونخوار انتقال می یابد و حضور این بند پایان در محل های نگهداری و تجمع دام فوق،احتمال آلودگی به انگل های خونی را افزونتر می نماید (1). تک یاخته هاتک یاخته ها، موجوداتی تک سلولی هستند که بیشتر زندگی آزاد داشته و تعداد کمی از آنها نیز انگل پستانداران می باشد ولی همین تعداد محدود باعث بروز بیماری های مهمی در دام های اهلی و انسان می گردند.تمامی تاژکداران دستگاه گردش خون و نسج، از زیر شاخه ماستیگوفورا[1]و راسته کینتوپلاستیدا[2] و خانواده تریپانوزوماتیده[3] می باشد ومعمولاً داری دو میزبان هستند: یکی مهره دار و دیگری بی مهره (حشرات) که خونخوار بوده و ناقل[4] انگل هستند (7).تاژکداران خونی و نسجی در سیرتکاملی به چهار شکل دربدنميزبانبی مهرهيامهرهدارويامحيطكشتدیده می شوند.بنا به پیشنهاد هور و والاس (1966)، براساس موقعیت تاژک یا ماستیگوت (در زبان یونانی یعنی تاژک) نامگذاری کرده وازپسوند ماستیگوت[5] استفادهميكنند (12و9).تریپانوزوما انواع مختلفی دارند که نوع انسانی آنها براساس اختلافات مورفولوژیکی و اپیدمیولوژی به دو شکل آفریقایی وآمریکایی تقسیم شده اند. نوع انسانی این انگل در ایران وجود ندارد ولی گونه‌های انگل در برخی حیوانات مانند شتر، اسب، گاومیش، گاو و موش در ایران وجود دارد (7) . انواع این جنس انگل خون وگاهی بافت بدن میزبان مهره دار هستند که به وسیله حشرات خونخوار انتقال پیدا می کنند. سیر تکاملی آنها بر حسب آن که در قسمت قدامی یا خلفی دستگاه گوارش بندپا صورت گیرد، متفاوت است(12): گروه سالیواریا[6]: سیر تکاملی این گروه درقسمت قدامی دستگاه گوارش میزبان ناقل صورت می گیرد و تک یاخته توسط ضمائم دهانی میزبان ناقل انتقال می یابد گونه تریپانوزوما اوانسی[7] واجد اهمیت در شتر می باشد (12).بیماری ناشی از این انگل به سورا[8]، آلدباب[9] در شتر و مورینیا در اسب مشهور است. میزبان اصلی بیماری شتر است. ولی اسب الاغ و سگ نیز به این انگل بسیار حساسند. آلودگی بدون علائم بالینی در گاو وگاومیش گزارش شده است. محل استقرار انگل در خون و لنف است. حیوانات حساس آزمایشگاهی نظیر موش، خرگوشو خوکچه هندی واجد حساسیت کافی جهت تشخیص بیماری هستند (12). بیماری سورا در شتر در اثر ابتلا به انواع دیگر تریپانوزوما نیز ظاهر می گردد و برحسب پراکندگی جغرافیایی انواع مختلفی از تریپانوزوما این بیماری را به وجود می آورند که عبارتند از: تریپانوزوما بروسه ای[10]، تریپانوزوما کونگولنسی[11] ، تریپانوزوم ویواکس[12] ولی معمولا ابتلا به تریپانوزوما اوانسی در بین شترها بیشترشیوع دارد (20و10). در شوروی سابق اعتقاد بر این بود که بیماری سورا در شترهای دوکوهانه را نوع دیگری از تریپانوزوما ایجاد می کند ( یاکیموف 1921) اظهار نمود که شترها در جمهوری ازبکستان به تریپانوزوما نیناکولی یاکیمووا[13] مبتلا می گردند و چون این تریپانوزوما شباهت فراوانی با تریپانوزوما اوانسی دارد و میان این دو نمی توان اختلاف فراوانی یافت بسیاری از پژوهشگران آن را نوع خاصی نمی دانند و برخی معتقدند که تریپانوزوما اوانسی و تریپانوزوم نیناکولی یاکیمووا هردو زیر گونه ای از انواع پراکنده تریپانوزوم بروسه ای هستند (18).اولین بار اوانس[14] دامپزشک انگلیسیدر سال 1880 میلادی درخون اسب و شترهای مبتلا به بیماری سورا در هندوستان، تریپانوزوم را عامل بیماری شناسایی کرد. اوانس عقیده داشت که عامل تاژک دار است و از طریق آب های آلوده انتقال پیدا می کنند. پس از اوانس پژوهشگر دیگری بنام کراس[15] برای قدردانی از اوانس، نام اوانس را بر آخر نام تریپانوزومی که عامل بیماری بود اضافه کرد و بدین گونه عامل بیماری زا تریپانوزوما اوانسی نامیده شد(9،18). این تک یاخته در سال 1931،توسط دامپزشک فرانسوی به نام کارپنتیه[16]از اسب های خوزستان و لرستان گزارش شده است، مرحوم دکتر رفیعی نیز در سال 1934، این انگل را در شترهای مناطق مختلف ایران مشاهده کرد (9(. بیماری سورا در بین شترهای هنگ های جمازه ارتش ایران نیز موجود بوده است و به خصوص در سال 1291 تلفات زیادی به هنگ 11 جمازه مکاران وارد آورد. رهبری وبازرگان (1955) شیوع تریپانوزوما و دیپتالونما در سه استان از مناطق جنوبی ایران بررسی کردند (28). بادامچی ) 1358) انگل های خونی شترهای کشتارگاه تهران را بررسی نمود (5). قمصری (1386) بررسی آلودگی انگل های خونی شتر های کشتار شده در کشتارگاه مشهد را مورد بررسی قرار داد (1). رنجبر بهادری و افشاری مقدم (1387) به بررسی میزان شیوع انگل‌های خونی در شتران شهرستان زابل در سال 1387 پرداختند (15). چنگیزی و نصیری در سال 1387بهبررسی میزان و شدت آلودگی شتران منطقه گرمسار به انگل تریپانوزوما اوانسی پرداختند (16). سازمند وهمکاران (2001) تغییرات بیوشیمیایی،آنزیمی و هورمونی در سرم شترهای یك كوهانه آلوده به تریپانوزوما اوانسی را بررسی کردند(30). شاه و همکاران در سال 2004 تریپانوزومیازیس در شتر را در پاکستان بررسی نمودند (29). راویندران وهمکاران (2008) در هند تریپانوزومیازیس در شتر، الاغ و سگ را مورد بررسی قرار دادند (26).بوهوتو و همکاران (2010) 240 نفر شتر را در 6 منطقه پاکستان از نظر شیوع تریپانوزوما بررسی نمودند (21).انگل 32-15 میکرون درازا و 5 /2-5/1 میکرون پهنا داشته و دارای پرده مواج مشخص و تاژک آزاد است (7). اندازه انگل در میزبان های مختلف متفاوت است در پروتوپلاسم انگل گاهی گرانولاسیون کروموفیل تشخیص داده می شودسانتروزوم مدور وقابل تشخیص است (18).انتقال انگل به طور میکانیکی به وسیله مگس های گزنده مانند تابانوس[17]، آتیلاتوس[18]، هماتوپوتا، فیلولیچوگاهی استوموکسیس[19]، لیپروزیا[20] و هماتوبیا[21] انتقال می یابد. تریپانوزوما بیش پانزده دقیقه در خرطوم این حشرات زنده نمی ماند. تغذیه متناوب خون توسط این مگس ها با فاصله اندک بین هر تغذیه باعث خواهد شد که بیماری از حیوانی که قبلاً به بیماری مبتلا شده است به حیوان سالم منتقل شود (7،12،10). در آمریکای جنوبی خفاشان خونآشام بیماری را انتقال می دهند. نقش کنه های هیالوما[22]، درماسنتور[23] و ریپی سفالوس[24] در انتقال بیماری مشکوک است. هیلالی و همکاران (1993) معتقدند که انتقال از راه بینی ومادرزادی وجود دارد ولی اهمیت چندانی ندارد و گوسفند و بز بعنوان حاملان بدون علامت شناخته شده اند که برای یک سال یا حتی بیشتر برای شترانی که در جوار آنها زندگی می کنند می توانند خطر آفرین باشد. شاید این حیوانات بعنوان مخزن نیز مطرح شوند ( 18).دارای گستردگی خاصی است که منطبق بر نواحی شتر خیز است. بطوری که از آفریقا، بیابان صحرا، آسیا، شوروی سابق، خاورمیانه، هند وحتی آمریکای جنوبی گزارش شده است (10).علائم بالینی بیماری سورا که توسط تریپانوزوما ایجاد می شود به حد کافی اختصاصی نیستند و تشخیص بایستی با روش های آزمایشگاهی تایید گردد. بیماری درحیوانات حساس، باتب در طول دوره بیماری رخ می دهد. ادم به ویژه در قسمت تحتانی بدن، پلاک های کهیری و خونریزی پتشی در غشاء سروزی قابل مشاهده است. طول وسیر بیماری هفته ها ادامه می یابد و بر حسب گونه میزبان و تفاوت‌های فردی متفاوت است. بیماری اغلب در شتر، گاومیش، اسب و سگ به سرعت کشنده است اما می‌تواند بطور ملایم و تحت بالینی در گاو، الاغ، بز، گوسفند و خوک دیده شود (7). تریپانوزومیازیس[25] شتر به شکل حاد و مزمن خود را نشان می دهد. در فرم حاد روند بیمار بسیار سریع بوده و غالباً کشنده است (روتر1967) وگفته می شود که بیماری گاهی آنچنان سریع عمل می کند که با شاربن اشتباه می شود به این دلیل می توان گفت فرم فوق حاد بیماری نیز وقوع پیدا می کند (رفیعی 1357). در فرم حاد تب وجود دارد و حضور تریپانوزوما در خون قطعی است در دوره کوتاه بین تب شاید انگل را در خون نتوان دید (18). شتر یک کوهانه وزن خود را از دست داده، قوز می کند، قادر به طی فواصل طولانی نبوده و ممکن است دچار ادم پا، سینه، زیرشکم، اندام تناسلی و پلک شود. پوشش بدن خشن می شود. طی حمله اولیه تب ممکن است ریزش اشک، لرزش، کاهش اشتها و اسهال ملایم وجود داشته باشد. در حیوان بیمارکم خونی پیشرونده وجود داشته و حرارت بدن تا 41 درجه سانتیگراد درنوسان است (10). حیوان لاغر می شود و کوهان حیوان به سرعت تحلیل می رود و لاغری مفرط علامت مشخص قابل رویت در لاشه است ( 7). فرم مزمن عفونت، اشتها نسبتاً طبیعی بوده وحرارت بدن طبیعی یا کمی بالا می باشد. غشاء مخاطی رنگ پریده و حجم متراکم سلولی (PCV) به پایین تر از 25 درصد سقوط کرده و گاهی به 10 درصد نیز می رسد. صاحب حیوان ممکن است به بوی مخصوص ادرار شتر توجه کرده و تنها با این علامت آنرا شناسایی کند. سقط در همه مراحل حاملگی متداول است. نوزادن آلوده ممکن است زنده متولد شوند ولی ضعیف هستند. کاهش تولید شیر، مواردی از کوری و ضایعات اعصاب مرکزی گزارش شده است. در اواخردوره بیماری لاغری و آماس به ویژه در جلو سینه و زیرشکم مشاهده می گردد. بیشتر حالات مزمن به مرگ منتهی می شوند. مرگ غالباً در سال اول و دوم اتفاق می افتد. اگرچه بعضی بیماران ممکن است برای مدت 4-3 سال زنده بمانند. عوامل متعدد محیطی و میزبانی بر دوره بیماری موثر هستند نظیر سایر عفونت ها، محدودیت تغذیه ای، سن، حاملگی، تماس قبلی یا سرکوب ایمنی توسط سایر بیماری ها و استرس (18،12،10،7).به طور کلی در فرم مزمن بیماری کم خونی از نوع هیپوکروم چهره ثابت بیماری است. به دنبال لنفوسیتوز گاهی نوتروفیلی نیز داریم. تعداد گلبول های قرمز کاهش یافته و میزان مگالوبلاست و نوروموبلاست زیاد و تمایل به آگلوتیناسیون در گلبول های قرمز دیده می شود (18).مطالعات هماتولوژی انجام شده توسط رازینگ خانی و همکارانش (1981) بر روی شترهای هندی که به طور آزمایشی آلوده شدند، در طی یک سال مطالعه نشان داد که میزان همو گلوبین خون، حجم سلولی خون و (PCV) خون نیز کاهش یافته و نسبت پتاسیم، کلسیم و کلرید سدیم در پلاسمای خون نیز کاهش یافته و از سوی دیگر شاهد افزایش سلول های رتیکولر و ائوزینوفیل و فسفات آلی جذب شده بوده اند (27). برخی از محققین شاهد کاهش گلوکز خون بویژه در موارد شدید بیماری بوده اند (جوئل و سینگ 1969). به گونه ای که مقدار گلوکز خون در موارد شدید بیماری به مقدار 15 میلی گرم درصد رسیده است (18.( در آلودگی تجربی شترها، مشاهده شده که نسبت آنزیم های سرم حیوانات آلوده افزایش یافته است، مانند افزایش آنزیم سوربیتول دی هیدروژناژ، گلوتامات اکزالواستات ترانس آمیناز، گلوتامات پیروات ترانس آمیناز و همچنین شاهد کاهش آنزیم آلکالین فسفاتاز سرم در طول مدت وجود انگل در خون بوده اند و پژوهشگرانی که اقدام به این بررسی نموده اند همچنین مشاهده کردند که این آنزیم ها پس از معالجه حیوانات آلوده به سورا به نسبت های طبیعی خود بازگشته اند. در تغییرات پیشرفته پروتئین های خون افزایش سطح سرمی گاماگلوبولین دیده شده ولی کاهش سطح سرمی در آلبومین به نسبت دام های سالم وجود دارد و میزان IgM در عفونت تجربی و طبیعی زیاد می گردد و این افزایش را تا مدتی پس از درمان نیز حفظ می کندوهمچنین در شترهای آلوده آلبومین کاهش و گلوبولین افزایش ومیزان گاما گلوبولین در شترهای آلوده افزایش یافته است (22).دیگر محققان (جاتکار و همکاران1973) نیز اعلام نمودند که سطح سرمی بتا و گاما گلوبولین در عفونت با تریپانوزوما اوانسی افزایش می یابد (23). مرگ در بیماری سورا بدنبال هیپوگلیسمی شدید بوقوع می پیوند. انگل مقادیر زیادی از کربوهیدات میزبان را مصرف کرده و لذا در چنین شرایطی تولید اجسام کتونی زیاد می گردد. کمال و گاسمیر (1993) طی تحقیقاتی اعلام نمودند که رابطه ای بین عفونت و حضوراجسام کتونی در خون موجود است. نکته جالب آنکه مردم برخی نواحی برای تشخیص راه های جالبی دارند. از جمله هنگامی که ادرار بوی زننده داشته باشد حیوان بیمار است یا در پنجاب گلوله خاکی را در مجاورت ادرار شتر قرار می دهند و پس از گذشت مدت زمانی متخصص خاص قبیله با بوئیدن این گلوله خاکی بیماری را تشخیص می دهد (18).سازمند و همکاران در سال2011 به بررسی پارامتر های بیوشیمی شترهای آلوده به تریپانوزوما اوانسی پرداختند پارامترهای بیوشمیایی شامل: قند، اوره، کلسترول، تری گلیسرید، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، فسفر، پروتئین تام، آلبومین ، T3 و تیروکسین (T4)، کورتیزول و فعالیت های آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آلکالاین فسفاتاز (ALP)، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و کراتین کیناز (CK) مشخص شد. شتر آلوده قند خون به طور قابل توجهی پایین تر سرم، غلظتT3 و T4 و غلظت تری گلیسیرید و آلانین آمینوترانسفراز ALT به طور قابل توجهی بالاتر بود. بر این اساس عفونت تحت بالینی با تریپانوزوما اوانسی می تواند برخی از پارامتر های بیوشمیایی تاثیر بگذارد (30).تشخیص آلودگی با تریپانوزوما اوانسی متکی به علایم بالینی و اثبات حضور انگل با روش های مستقیم و غیر مستقیم است. هنگام بروز پارازیتمی شدید، آزمایش لام خونی مرطوب، گسترش‌های خونی رنگ آمیزی شده و مواد حاصل از عقده های لنفاوی تریپانوزوما ها را آشکار می سازد. در موارد مزمن گسترش ضخیم خونی، روش‌های تغلیظ انگل و تزریق به حیوانات آزمایشگاهی توصیه شده است. تست‌های هماتولوژیک و بیوشیمیایی برای آلودگی تریپانوزوما اوانسی اختصاصی نیستند ولی اثرات پاتولوژیکی آلودگی را مشخص می کنند. آلودگی سبب پاسخ های پادتن اختصاصی می شود. انواع مختلف تست های جدا سازی پادتن معرفی شده اند که انتظار می رود همه آنها معیار و ارزش زیادی داشته باشد. در آزمایشگاه از آزمایش پادتن درخشان غیر مستقیم و ایمونوآنزیم می توان استفاده نمود.ازروش واکنش زنجیره ای پلی مراز(پی سی آر)[26]،مقادیر جزئی از توالی های DNA تریپانوزومایی کاملاً اختصاصی را می‌توان از خون و سایر نمونه هایی تهیه شده از میزبان های آلوده مشخص نمود (7). 1-9-1 روش های مستقیمالف) گسترش مرطوبتریپانوزوما انگل خونی و بافت است و بویژه در موارد پاریزیتمی کم، در عروق خونی عمقی جایگزین می گردد. به همین دلیل توصیه می شود که خون لازم برای تشخیص از عروق خونی عمقی جمع آوری شود. اگر چه مشخص شده که آلودگی در کمتر از 50% حیوانات آلوده ممکن است به وسیله آزمایش خون محیطی هم مشخص شود (7).ب) گسترش نازک رنگ آمیزی شدهیک قطره خون درگوشه لام میکروسکوپی تمیز قرار داده می شود و با یک لام دیگر یک گسترش نازک به روش معمول تهیه می شود. لام مقابل هوا خشک شده و با الکل متیلیک فیکس گردد و با رنگ گیمسا[27]رنگ آمیزی شده، پس از رنگ آمیزی، لام با آب جاری شسته و خشک می شود و با بزرگنمایی روغنی میکروسکوپ می گردد. در این روش، مطالعه مورفولوژیکی، جزئیات و شناسایی گونه های تریپانوزوماها امکان پذیر است (7).ج)گسترش ضخیم رنگ آمیزی شدهیک قطره خون در وسط یک لام میکروسکوپی قرار داده و با گوشه یک لام دیگر، خون در ناحیه ای به قطر 5/1-1 سانتی متر پخش می شود. گسترش به مدت یک ساعت یا بیشتر در مقابل هوا خشک می‌شود وبا رنگ گیمسا به مدت بیست و پنج دقیقه رنگ آمیزی می شود و بعد از آن لام را شستشو داده و زیر میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار می گیرد. در روش گسترش ضخیم میزان خون بیشتری آزمایش می شود و زمان کمتری برای پیدا کردن انگل ها لازم است. در این روش ممکن است تریپانوزوماها آسیب ببینند. بنابراین این روش برای تشخیص گونه انگل در مورد آلودگی با چند گونه مختلف مناسب نیست (7).د) بیوپسی های عقده لنفاوینمونه ها معمولاً از عقده های لنفاویی پیش کتفی یا پیش رانی بدست می آیند. سطح عقده لنفاوی با الکل ضد عفونی می گردد و سپس عقده با یک سوزن مناسب سوراخ شده و مواد داخل عقده لنفاوی به درون سرنگ آسپیره شده بر روی یک لام منتقل و با یک لامل پوشانده می شود. این لام همانند خون تازه بررسی می گردد. گسترش ها را می توان با الکل فیکس کرد و برای بررسی ها یآتی نگهداری نمود (7).ح ) انواع روش تغلیظدر برخی میزبان ها، تریپانوزوما موجب آلودگی خفیف با پارازیتمی کم می شود. در این حالت اثبات وجود انگل مشکل می شود و استفاده از روش های متراکم سازی را ضروری می سازد (7). [1]- Mastigophora[2]- Kinetoplastida[3]-Trypanosomatidae[4]-Vector[5]- Mastigote[6]-Salivaria[7]-T. evansi[8]-Surru[9]-Aldebab[10]- T. Brucei[11]-T.Congolenci[12]-T.Vivax[13]-T. Ninae Koheykimvae[14]- Evans[15]-Cross[16]-Carpentie[17]-Tabanus[18]-Atylatus[19]-Stomoxys[20]-Lyperosia[21]-Haematobia[22]-Hyaloma[23]-Dermacentor[24]-Rhipicephalus[25]-Trypanosomes[26]-polymerase chain reaction[27]-Giemsa stain