چکیده :در این تحقیق رابطه بین مولفه های یادگیری سازمانی با بهره وری منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مدیران ارشد ، میانی و اجرایی شهرداری شهرستان .... می‌باشد. تعداد مدیران اصلی برابر 15 نفر، تعداد مدیران میانی برابر 28 نفر و تعداد مدیران اجرایی برابر 19 نفر می‌باشند.جهت جمع آوری داده های تحقیق از پرسشنامه استفاده گردید. پرسشنامه این تحقیق، شامل 24 سوال هفت گزینه‌ای می باشد. برای تعیین میزان تاثیر هر یک از ابعاد یادگیری سازمانی و همچنین برای رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی در بهرهوری منابع انسانی از روش شباهت به گزینه ایده‌آل فازی یا تاپسیس فازی (FTOPSIS) استفاده می‌شود. در این تحقیق 5 عامل مهمکه شامل مهارت‌های فردی ، مدل‌های ذهنی ، چشم انداز مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی است بررسی شد و معلوم شد با استفاده از نظر مدیران اصلی مهارت‌های فردی بیشترین تاثیر و چشم انداز مشترک کمترین تاثیر را در بهرهوری منابع انسانی در سازمان دارد. با استفاده از نظر مدیران میانیمهارت‌های فردی بیشترین تاثیرو یادگیری تیمی کمترین تاثیر را در بهرهوری منابع انسانی در سازمان دارد. با استفاده از نظر مدیران اجرایی مدل‌های ذهنی بیشترین تاثیر و چشم انداز مشترک کمترین تاثیر را در بهرهوری منابع انسانی در سازمان دارد.کلید واژه ها : یادگیری سازمانی ، بهره وری منابع انسانی ، مهارت‌های فردی ، مدل‌های ذهنی ، یادگیری تیمی ، تفکر سیستمی ، چشم انداز مشترک. فهرست مطالب عنوانصفحهفصل اول: کلیات پژوهش1-1 مقدمه ....................................................................................................................................11-2 بیان مسئله ..............................................................................................................................21-3 اهميت و ضرورت تحقيق .....................................................................................................41-4 اهداف تحقيق ........................................................................................................................61-4-1 هدف کلي .........................................................................................................................61-4-2 اهدف فرعي ......................................................................................................................61-5سوالات تحقيق .......................................................................................................................71-5-1 سوال اصلي تحقيق ............................................................................................................71-6 متغير هاي تحقيق ................................................................................................................71-6-1 متغير های مستقل ............................................................................................................71-6-2 متغير وابسته ......................................................................................................................91-7 روش تحقیق ...........................................................................................................................111-8 روشهاي جمع آوري اطلاعات ..............................................................................................111-9 جامعه آماری .......................................................................................................................12 1-10 حجم نمونه و روش محاسبه آن ......................................................................................... 121-11 ابزار گردآوری داده ها .......................................................................................................121-11-1 سنجش روایی .................................................................................................................131-11-2 سنجش پایایی ................................................................................................................131-12 قلمرو تحقیق ........................................................................................................................141-12-1 قلمرو موضوعی تحقیق ...................................................................................................141-12-2 قلمرو مكاني تحقيق .......................................................................................................141-12-3 قلمرو زماني تحقيق ........................................................................................................141-13 روش تجزیه و تحلیل داده ها ............................................................................................14الف. آمار توصیفی .............................................................................................................................................14ب. آمار استنباطی ..............................................................................................................................................141-14 تعریف مفهومی و عملیاتی واژه ها و اصطلاحات .............................................................15 فصل دوم : ادبیات و پیشینه پژوهشمقدمه .........................................................................................................................................182-1 بخش اول : يادگيري سازماني ..........................................................................................192-1-1 مقدمه ...........................................................................................................................19 2-1-2 تعريف يادگيري و عناصر آن .................................................................................... 212-1-3 تعاريف يادگيري سازماني .........................................................................................222-1-4 نظريه پردازان يادگيري سازماني ..............................................................................242-1-5 ويژگي هاي يادگيري سازمانی ..................................................................................252-1- 6 فرايند يادگيري سازماني ............................................................................................262-1-6-1کسب دانش ............................................................................................................262-1-6-2 توزيع اطلاعات .......................................................................................................262-1-6-3 تفسير اطلاعات .......................................................................................................282-1-6- 4 حافظه سازماني ......................................................................................................292-1-7 يادگيري سازماني و سازمان ياد گيرنده ..................................................................312-1-8 ايجاد يك سازمان يادگيرنده ....................................................................................332-1-9 ابعاد يادگيري سازماني ..............................................................................................352-1-10 مهارت هاي پنج گانه لازم براي ايجاد يادگيري سازماني ....................................352-1-11 مولفه هاي يادگيري سازماني ..................................................................................36 2-1-12 سه مدل يادگيري سازماني در تشخيص فرصت كارآفرينانه .............................. 382-1-12-1 يادگيري ادراكي در فاز اكتشاف ......................................................................402-1-12-2 یادگیری رفتاري در فاز شكل گيری ................................................................422-1-12-3 يادگيري اجرايي در طول هر دو فاز تشخيص فرصت .....................................442-1-13 تشخيص فرصت از طريق يادگيري ........................................................................462-1-13-1 تشخيص فرصت از طريق يادگيري ادراكي ......................................................462-1-13-2 تشخيص فرصت از طريق يادگيري رفتاري .....................................................472-1-13-3 تشخيص فرصت از طريق يادگيري اجرايي ......................................................482-1-14 تاريخچه سازمان يادگيرنده ...................................................................................492-1-15 تعاريف سازمان يادگيرنده .....................................................................................512-1- 16ويژگي هاي سازمان يادگيرنده ..............................................................................512-1-17 ايجاد يك سازمان يادگيرنده ..................................................................................522-1- 18 اهميت سازمان يادگيرنده .......................................................................................542-1-19 تفاوت بين يادگيري سازماني و سازمان يادگيرنده ..............................................542-1-20 تفاوت سازمان هاي سنتي با سازمان هاي يادگيرنده ............................................562-1-21 راهبردهاي گسترش سازمان يادگيرنده ................................................................592-1-22 موانع بکار گيري يادگيري سازماني .......................................................................612-1-23 مهارت هاي پنج گانه لازم براي ايجاد يادگيري سازماني ....................................61 2-1-24 مولفه هاي يادگيري سازماني ................................................................................... 622-2 بخش دوم : بهره وری منابع انسانی ................................................................................65مقدمه .........................................................................................................................................652-2-1بهره وري .......................................................................................................................662-2-2تاریخچه بهره وری ......................................................................................................672-2-3 عواملپنجگانهمؤثربربهرهوري ...........................................................................682-2-4 عواملمؤثربربهرهورينيرويكار ........................................................................702-2-5عواملمؤثربربهرهورينيرويانساني ......................................................................712-2-6مدل ACHIEVE ......................................................................................................722-2-7 تأثيرحقوقودستمزدبربهره وري ...........................................................................742-2-8 شرايط لازم براي بهبود بهره وري نيروي انساني در سازمانها ................................752-2-9 اندازهگيري بهرهوري ...................................................................................................772-3 چندي درباره سازمان مورد پژوهش .............................................................................782-3-1 تعريف شهرداري ........................................................................................................2-3-2 شهرداری .... .........................................................................................................78792-4 پيشينه پژوهش .................................................................................................................802-4-1 تحقيقات انجام گرفته در خارج از کشور ................................................................802-5 جمع بندی ..............................................................................................................................84فصل سوم : روش تحقیق3-1 مقدمه ................................................................................................................................883-2 روش تحقیق ....................................................................................................................893-3 جامعه آماری ........................................................................................................................903-4 تعیین حجم نمونه .............................................................................................................913-5 روش نمونه گیری ...........................................................................................................933-6 روش گردآوری اطلاعات ...............................................................................................943-7 تعیین روایی پرسشنامه ...................................................................................................953-8 تعیین پایایی پرسشنامه ....................................................................................................963-9 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها .........................................................................................983-9-1 روش شباهت به گزینه ایده‌آل فازی یا تاپسیس فازی ...........................................993-9-2 مراحل روش شباهت به گزینه ایده‌آل فازی یا تاپسیس فازی .............................99مرحله 1 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی ..................................................................................99مرحله 2 : تعیین بردار وزن معیارها ........................................................................................101مرحله 3 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده .......................................................102مرحله 4 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده وزندار ..........................................103مرحله 5 : یافتن جواب ایده‌آل فازی و جواب ضد ایده‌آل فازی ..........................................104مرحله 6 : محاسبه فاصله از جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی .............................................105 مرحله 7 : محاسبه شاخص شباهت ......................................................................................... 105مرحله 8 : رتبه‌بندی گزینه‌ها ....................................................................................................105فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها4-1 مقدمه ...............................................................................................................................1074-2 بررسی مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان ...................................................1074-3 رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی در بهرهوری منابع انسانی با نظر مدیران اصلی ...113مرحله 1 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی ..................................................................................113مرحله 2 : تعیین بردار وزن معیارها .........................................................................................119مرحله 3 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده ........................................................مرحله 4 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده وزندار ..........................................120122مرحله 5 : یافتن جواب ایده‌آل فازی و جواب ضد ایده‌آل فازی ..........................................122مرحله 6 : محاسبه فاصله از جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی ...........................................124مرحله 7 : محاسبه شاخص شباهت .........................................................................................130مرحله 8 : رتبه‌بندی گزینه‌ها ....................................................................................................1304-4 رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی در بهرهوری منابع انسانی با نظر مدیران میانی.....131مرحله 1 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی ................................................................................131مرحله 2 : تعیین بردار وزن معیارها ........................................................................................141 مرحله 3 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده ........................................................ 142مرحله 4 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده وزندار ............................................146مرحله 5 : یافتن جواب ایده‌آل فازی و جواب ضد ایده‌آل فازی ..........................................146مرحله 6 : محاسبه فاصله از جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی ...........................................150مرحله 7 : محاسبه شاخص شباهت .........................................................................................158مرحله 8 : رتبه‌بندی گزینه‌ها ....................................................................................................1594-5 رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی در بهرهوری منابع انسانی با نظر مدیران اجرایی...160مرحله 1 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی ................................................................................160مرحله 2 : تعیین بردار وزن معیارها ........................................................................................168مرحله 3 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده .......................................................169مرحله 4 : تشکیل ماتریس تصمیم فازی بی‌مقیاس شده وزندار ..........................................172مرحله 5 : یافتن جواب ایده‌آل فازی و جواب ضد ایده‌آل فازی ...........................................172مرحله 6 : محاسبه فاصله از جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی .............................................174مرحله 7 : محاسبه شاخص شباهت ..........................................................................................180مرحله 8 : رتبه‌بندی گزینه‌ها ...................................................................................................181 فصل پنجم: نتیجه‌گیری وپیشنهادها5-1 مقدمه ................................................................................................................................1835-2 نتایج حاصل از بررسی مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان ..........................1835-3 نتایج حاصل از رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اصلی .....................1855-4 نتایج حاصل از رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران میانی .....................1855-5 نتایج حاصل از رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اجرایی ..................1865-6 تطبیق نتایج بدست آمده با پیشینه تحقیق ...................................................................1865-7 تطبیق نتایج بدست آمده با کلیات تحقیق ...................................................................1875-8 محدودیت‌هاي تحقيق ....................................................................................................1905-9 پيشنهادهاي تحقیق های آتی .........................................................................................191فهرست منابع و ماخذ:منابع فارسی ...............................................................................................................................192منابع لاتین ...................................................................................................................................194ضمائم:پرسشنامه يادگيري سازماني ....................................................................................................197 فهرست جداول و نمودارها :جدول 2-1 عوامل کلیدی یادگیری سازمانی ..........................................................................85جدول 2-2 عوامل موثر بر بهره وری منابع انسانی ................................................................86جدول 3-1 : حجم جامعه آماری ............................................................................................91جدول 3-1 : محاسبه حجم نمونه آماری ................................................................................93جدول 3-3 : اعداد فازی مثلثی متناظر با متغیرهای زبانی ....................................................94جدول 3-4 : ارتباط سوالات پرسشنامه با ابعاد یادگیری سازمانی ......................................95جدول 3-5 : ضریب آلفای کرونباخ به تفکیک نوع مدیریت ...............................................جدول 3-6 : ضریب آلفای کرونباخ به تفکیک ابعاد یادگیری سازمانی .............................9798جدول 4-1 : جدول فراوانی سن پاسخ دهندگان ..................................................................108نمودار 4-1 : نمودار فراوانی سن پاسخ دهندگان ...................................................................108جدول 4-2 : جدول فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان ............................................................109نمودار 4-2 : نمودار فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان ............................................................109جدول 4-3 : جدول فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان ...............................................110نمودار 4-3 : نمودار فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان .............................................111جدول 4-4 : جدول فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان ...................................................112نمودار 4-4 : نمودار فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان .................................................112جدول 4-1 : اعداد فازی مثلثی متناظر با متغیرهای زبانی .....................................................113جدول 4-2 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه ................................................115جدول 4-3 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه ................................................116جدول 4-4 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ..................................................118جدول 4-5 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ..................................................118جدول 4-6 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...................................................جدول 4-7 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .......................119121جدول 4-8 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .......................121جدول 4-9 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .......................121جدول 4-10 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار.....122جدول 4-11 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار.....122جدول 4-12 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار ...122جدول 4-13 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ...........................................................126جدول 4-14 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ...........................................................126جدول 4-15 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ...................................................129جدول 4-16 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ...................................................129جدول 4-17 : شاخص شباهت گزینه‌ها .................................................................................130جدول 4-18 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اصلی ...............................131جدول 4-19 : اعداد فازی مثلثی متناظر با متغیرهای زبانی .................................................جدول 4-20 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه .............................................132134جدول 4-21 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه .............................................135جدول 4-22 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه .............................................136جدول 4-23 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه .............................................137جدول 4-24 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...............................................139جدول 4-25 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................139جدول 4-26 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................140جدول 4-27 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................140جدول 4-28 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................141جدول 4-29 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................141جدول 4-30 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................143جدول 4-31 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................143جدول 4-32 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................جدول 4-33 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................144144جدول 4-34 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................145جدول 4-35 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................145جدول 4-36 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................146جدول 4-37 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار ...147 جدول 4-38 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار..... 148جدول 4-39 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار ....148جدول 4-40 :جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار ....148جدول 4-41 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار....149جدول 4-42 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار....149جدول 4-43 :جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار ....149جدول 4-44 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ............................................................153جدول 4-45 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ............................................................153جدول 4-46 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ............................................................154جدول 4-47 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ....................................................157جدول 4-48 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ....................................................157جدول 4-49 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ...................................................158جدول 4-50 : شاخص شباهت گزینه‌ها ..................................................................................159جدول 4-51 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران میانی ...............................159جدول 4-52 : اعداد فازی مثلثی متناظر با متغیرهای زبانی ..................................................161جدول 4-53 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه ..............................................162جدول 4-54 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه ..............................................163جدول 4-55 : ماتریس تصمیم فازی برای سوالات پرسشنامه .............................................165جدول 4-56 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ................................................ 166جدول 4-57 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...............................................167جدول 4-58 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...............................................167جدول 4-59 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...............................................168جدول 4-60 : ماتریس تصمیم فازی برای متغیرهای تحقیق ...............................................168جدول 4-61 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................170جدول 4-62 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................170جدول 4-63 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................171جدول 4-64 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................171جدول 4-65 : ماتریس تصمیم فازی بی مقیاس شده برای متغیرهای تحقیق .....................172جدول 4-66 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار.....173جدول 4-67 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار.....174جدول 4-68 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار....174جدول 4-69 : جواب ایده‌آل و ضد ایده‌آل فازی برای ماتریس بی‌مقیاس شده وزندار....174جدول 4-70 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ............................................................177جدول 4-71 : فاصله گزینه‌ها از جواب ایده‌آل فازی ...........................................................177جدول 4-72 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ...................................................179جدول 4-73 : فاصله گزینه‌ها از جواب ضد ایده‌آل فازی ...................................................180 جدول 4-74 : شاخص شباهت گزینه‌ها ................................................................................. 181جدول 4-75 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اجرایی .............................181جدول 5-1 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اصلی ..................................188جدول 5-2 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران میانی ..................................189جدول 5-3 : رتبه‌بندی ابعاد یادگیری سازمانی با نظر مدیران اجرایی ...............................189 فهرست شکل ها :شکل(1-1) مدل مفهومی تحقيق با استفاده از دیدگاه نيفه(2001) ...................................10شکل2-1مدل يادگيري سازماني هابر(1991) .....................................................................31شکل 2-2 سه روش سنتی برای استفاده از مزیت رقابتی (دفت، 1380، 966) .................56شکل 2-3 سلسله مراتب اختیارات(دفت، 1380، 966) .....................................................57