چکیده:در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺆﺛﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. در نگرش های معاصر به سازمانها، اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري در ﺗﺤﻮل ﺳﺎزﻣﺎن دارد و ﺗﺤﻮﻻت ﻋﻈﻴﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻓﻜﺮي اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد. از آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ داراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه رﻓﺘﺎري آﻧـﺎن ﺳـﻮدﻣﻨﺪ اﺳـﺖ. در این تحقیق به بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی پرداخته شده است . به منظور سنجش متغیرهای تحقیق، داده های مورد نیاز از طریق 2 پرسشنامه هوش سازمانی و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی که هر کدام به صورت طیف لیکرت می باشد و بین 132 نفر از کارمندان و مدیران شرکت نفت قم با درنظرگرفتن روش نمونه گیری تصادفی ساده توزیع شده است، جمع آوری شدهاند. لذا تحقیق حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج تحلیل آماری و بررسی یافته های تحقیق نشان داد که از بین 6 فرضیه مطرح شده، 4 فرضیه قابل تایید است و دو فرضیه رد می شود. بدین ترتیب که رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری با هوش سازمانی دارد . همچنین سه بعد رفتار شهروندی سازمانی شامل نوع دوستی ، فضیلت شهروندی و احترام و تکریم نیز رابطه معنی داری با هوش سازمانی نشان دادند. در مقابل رابطه معنی داری بین دو بعد وظیفه شناسی و جوانمردی با هوش سازمانی مشاهده نشده است.واژگان کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی ، هوش سازمانی، کارمندان وزارت نفت . فهرست مطالبعنوان. شماره صفحهفصل اول: کلیات پژوهش2مقدمه:31-1-بیان مسئله. 41-2-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش... 61-3-فرضیه های پژوهش... 71-4-مدل مفهومی پژوهش... 81-5-اهداف پژوهش... 91-6- روش پژوهش :91-7-جامعه و نمونه آماری.. 101-8-شیوه گردآوری دادهها:101-9-ابزار گردآوری دادهها101-10-متغیرهای پژوهش... 10فصل دوم:ادبیات نظری و پیشینه پژوهش... 12مقدمه. 132-1-هوش سازمانی.. 142-1-1-تاریخچه. 142-1-2-تعریف هوش سازمانی.. 162-1-3-اهمیت هوش سازمانی.. 192-1-4-ابعاد هوش سازمانی.. 202-1-5-هوش سازمانی از دیدگاه های مختلف... 242-2-رفتار شهروندي سازمانی.. 272-2-1-تعریف رفتار شهروندی سازمانی.. 282-2-2-ابعاد رفتار شهروندی.. 292-2-3-مطالعات رفتارهای شهروندی سازمانی.. 352-2-4-عوامل تأثیر گذار بر رفتار شهروندی.. 362-2-5-تبعات و پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی.. 392-2-6-انواع رفتار شهروندي در سازمان. 402-3-پیشینه پژوهش... 422-3-1-مروری بر شرکت ملی نفت ایران. 422-3-1-1-صنعت نفت جمهوري اسلامي ايران در يك نگاه422-3-1-2-نفت در مسير توسعه. 442-3-1-3-اهداف كلان صنعت نفت و گاز ايران در برنامه پنجم توسعه. 442-3-1-4-چشم انداز و ماموريت شركت ملي نفت... 452-3-1-5-خط مشيهاي اساسـي در مديريت منابع انساني.. 462-3-1-6-خط مشيهاي اساسـي در ساختار سازماني.. 462-3-2- پژوهشهای خارجی.. 472-3-3- پژوهشهای داخلی.. 502-4-جمع بندی پیشینه و ارائه مدل مفهومی پژوهش... 57فصل سوم:روش شناسی پژوهش... 60مقدمه. 613-1-روش تحقيق.. 613-2-مدل اجرایی تحقیق.. 623-3-جامعه آماری.. 633-4-حجم نمونه و روش نمونه گيري.. 643-5-ابزار گرد آوري اطلاعات... 653-6-روایی و پایایی.. 683-7-روش تجزیه و تحلیل داده ها69فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش... 704-1-مقدمه:714-2-مشخصات کلی پاسخگویان. 724-3-تحلیل روایی سازه764-4-بررسی پایایی پرسشنامه. 904-5- توصیف شاخص های اصلی پژوهش... 914-6-بررسی فرضیه های پژوهش... 97نتیجه گیری و پیشنهادات... 103خلاصه پژوهش... 104یافته های پژوهش و نتیجه گیری.. 105پیشنهادات... 109پیشنهادات حاصل پژوهش... 109پیشنهادات برای محققین بعدی.. 110محدودیتهای پژوهش... 111ضمایم. 112پرسشنامه. 113خروجی های SPSS. 117منابع و مآخذ:132 فهرست جداولجدول 2-1 : مقایسه هوش انسانی و هوش سازمانی.. 18جدول 3-1: شاخصها و شماره گويه های متغیر رفتار شهروندی سازمانی.. 66جدول 3-2: شاخصها و شماره گويه های متغیر هوش سازمانی.. 67جدول 4-1: توصيف جنسیت نمونه مورد بررسی.. 72جدول 4-2: توصيف سن نمونه مورد بررسی.. 73جدول 4-3: توصيف میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی.. 74جدول 4-4: توصيف سابقه کاری نمونه مورد بررسی.. 75جدول 4-5: بار عاملی گویه های وظیفه شناسی.. 77جدول 4-6: بار عاملی گویه های نوع دوستی.. 79جدول 4-7: بار عاملی گویه های فضیلت شهروندی.. 81جدول 4-8: بار عاملی گویه های جوانمردی.. 83جدول 4-9: بار عاملی گویه های احترام و تکریم.. 85جدول 4-10: بار عاملی گویه های هوش سازمانی.. 87جدول 4-11: پایایی متغیر رفتار شهروندی و ابعاد آن.. 90جدول 4-12: توصيف شاخص هوش سازمانی.. 91جدول 4-13: توصيف شاخص وظیفه شناسی.. 92جدول 4-14 : توصيف شاخص نوع دوستی.. 93جدول 4-15: توصيف شاخص فضیلت شهروندی.. 94جدول 4-16: توصيف شاخص جوانمردی.. 95جدول 4-17: توصيف شاخص احترام و تکریم.. 96جدول 4-18: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اصلی.. 97جدول 4-19: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اول.. 98جدول 4-20: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه دوم. 99جدول 4-21: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه سوم. 100جدول 4-22: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه چهارم. 101جدول 4-23: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه پنجم.. 102جدول 4-24: خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها107 فهرست نمودارهانمودار 4-1: جنسیت نمونه مورد بررسی.. 72نمودار 4-2: گروهبندی سن نمونه مورد بررسی.. 73نمودار 4-3: گروهبندی میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی.. 74نمودار 4-4: گروهبندی سابقه کاری نمونه مورد بررسی.. 75نمودار 4-5: مقادیر ویژه عاملها برای بعد وظیفه شناسی.. 78نمودار 4-6: مقادیر ویژه عاملها برای بعد نوع دوستی.. 80نمودار 4-7: مقادیر ویژه عاملها برای بعد فضیلت شهروندی.. 82نمودار 4-8: مقادیر ویژه عاملها برای بعد جوانمردی.. 84نمودار 4-9: مقادیر ویژه عاملها برای بعد احترام و تکریم.. 86نمودار 4-10: مقادیر ویژه عاملها برای متغیر هوش سازمانی.. 89 فهرست اشکالشکل 1-1. مدل مفهومی پژوهش.... 9شکل 2-1 : صفات مختلف هوش سازمانی.. 24شکل 2-2 : چهارچوب هوش سازمانی شوانینگر 2003 ( فقیهی، 1389)25شکل 2-3 : مدل مفهومی پژوهش.... 59شکل 3-1: فرآیند اجرایی پژوهش.... 63
تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در ارتقاء هوش سازمانی (مطالعه موردی کارکنان شرکت نفت قم)
چکیده:در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺆﺛﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. در نگرش های معاصر به سازمانها، اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري در ﺗﺤﻮل ﺳﺎزﻣﺎن دارد و ﺗﺤﻮﻻت ﻋﻈﻴﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻓﻜﺮي اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد. از آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ داراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه رﻓﺘﺎري آﻧـﺎن ﺳـﻮدﻣﻨﺪ اﺳـﺖ. در این تحقیق به بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی پرداخته شده است . به منظور سنجش متغیرهای تحقیق، داده های مورد نیاز از طریق 2 پرسشنامه هوش سازمانی و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی که هر کدام به صورت طیف لیکرت می باشد و بین 132 نفر از کارمندان و مدیران شرکت نفت قم با درنظرگرفتن روش نمونه گیری تصادفی ساده توزیع شده است، جمع آوری شدهاند. لذا تحقیق حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج تحلیل آماری و بررسی یافته های تحقیق نشان داد که از بین 6 فرضیه مطرح شده، 4 فرضیه قابل تایید است و دو فرضیه رد می شود. بدین ترتیب که رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری با هوش سازمانی دارد . همچنین سه بعد رفتار شهروندی سازمانی شامل نوع دوستی ، فضیلت شهروندی و احترام و تکریم نیز رابطه معنی داری با هوش سازمانی نشان دادند. در مقابل رابطه معنی داری بین دو بعد وظیفه شناسی و جوانمردی با هوش سازمانی مشاهده نشده است.واژگان کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی ، هوش سازمانی، کارمندان وزارت نفت . فهرست مطالبعنوان. شماره صفحهفصل اول: کلیات پژوهش2مقدمه:31-1-بیان مسئله. 41-2-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش... 61-3-فرضیه های پژوهش... 71-4-مدل مفهومی پژوهش... 81-5-اهداف پژوهش... 91-6- روش پژوهش :91-7-جامعه و نمونه آماری.. 101-8-شیوه گردآوری دادهها:101-9-ابزار گردآوری دادهها101-10-متغیرهای پژوهش... 10فصل دوم:ادبیات نظری و پیشینه پژوهش... 12مقدمه. 132-1-هوش سازمانی.. 142-1-1-تاریخچه. 142-1-2-تعریف هوش سازمانی.. 162-1-3-اهمیت هوش سازمانی.. 192-1-4-ابعاد هوش سازمانی.. 202-1-5-هوش سازمانی از دیدگاه های مختلف... 242-2-رفتار شهروندي سازمانی.. 272-2-1-تعریف رفتار شهروندی سازمانی.. 282-2-2-ابعاد رفتار شهروندی.. 292-2-3-مطالعات رفتارهای شهروندی سازمانی.. 352-2-4-عوامل تأثیر گذار بر رفتار شهروندی.. 362-2-5-تبعات و پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی.. 392-2-6-انواع رفتار شهروندي در سازمان. 402-3-پیشینه پژوهش... 422-3-1-مروری بر شرکت ملی نفت ایران. 422-3-1-1-صنعت نفت جمهوري اسلامي ايران در يك نگاه422-3-1-2-نفت در مسير توسعه. 442-3-1-3-اهداف كلان صنعت نفت و گاز ايران در برنامه پنجم توسعه. 442-3-1-4-چشم انداز و ماموريت شركت ملي نفت... 452-3-1-5-خط مشيهاي اساسـي در مديريت منابع انساني.. 462-3-1-6-خط مشيهاي اساسـي در ساختار سازماني.. 462-3-2- پژوهشهای خارجی.. 472-3-3- پژوهشهای داخلی.. 502-4-جمع بندی پیشینه و ارائه مدل مفهومی پژوهش... 57فصل سوم:روش شناسی پژوهش... 60مقدمه. 613-1-روش تحقيق.. 613-2-مدل اجرایی تحقیق.. 623-3-جامعه آماری.. 633-4-حجم نمونه و روش نمونه گيري.. 643-5-ابزار گرد آوري اطلاعات... 653-6-روایی و پایایی.. 683-7-روش تجزیه و تحلیل داده ها69فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش... 704-1-مقدمه:714-2-مشخصات کلی پاسخگویان. 724-3-تحلیل روایی سازه764-4-بررسی پایایی پرسشنامه. 904-5- توصیف شاخص های اصلی پژوهش... 914-6-بررسی فرضیه های پژوهش... 97نتیجه گیری و پیشنهادات... 103خلاصه پژوهش... 104یافته های پژوهش و نتیجه گیری.. 105پیشنهادات... 109پیشنهادات حاصل پژوهش... 109پیشنهادات برای محققین بعدی.. 110محدودیتهای پژوهش... 111ضمایم. 112پرسشنامه. 113خروجی های SPSS. 117منابع و مآخذ:132 فهرست جداولجدول 2-1 : مقایسه هوش انسانی و هوش سازمانی.. 18جدول 3-1: شاخصها و شماره گويه های متغیر رفتار شهروندی سازمانی.. 66جدول 3-2: شاخصها و شماره گويه های متغیر هوش سازمانی.. 67جدول 4-1: توصيف جنسیت نمونه مورد بررسی.. 72جدول 4-2: توصيف سن نمونه مورد بررسی.. 73جدول 4-3: توصيف میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی.. 74جدول 4-4: توصيف سابقه کاری نمونه مورد بررسی.. 75جدول 4-5: بار عاملی گویه های وظیفه شناسی.. 77جدول 4-6: بار عاملی گویه های نوع دوستی.. 79جدول 4-7: بار عاملی گویه های فضیلت شهروندی.. 81جدول 4-8: بار عاملی گویه های جوانمردی.. 83جدول 4-9: بار عاملی گویه های احترام و تکریم.. 85جدول 4-10: بار عاملی گویه های هوش سازمانی.. 87جدول 4-11: پایایی متغیر رفتار شهروندی و ابعاد آن.. 90جدول 4-12: توصيف شاخص هوش سازمانی.. 91جدول 4-13: توصيف شاخص وظیفه شناسی.. 92جدول 4-14 : توصيف شاخص نوع دوستی.. 93جدول 4-15: توصيف شاخص فضیلت شهروندی.. 94جدول 4-16: توصيف شاخص جوانمردی.. 95جدول 4-17: توصيف شاخص احترام و تکریم.. 96جدول 4-18: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اصلی.. 97جدول 4-19: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اول.. 98جدول 4-20: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه دوم. 99جدول 4-21: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه سوم. 100جدول 4-22: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه چهارم. 101جدول 4-23: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه پنجم.. 102جدول 4-24: خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها107 فهرست نمودارهانمودار 4-1: جنسیت نمونه مورد بررسی.. 72نمودار 4-2: گروهبندی سن نمونه مورد بررسی.. 73نمودار 4-3: گروهبندی میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی.. 74نمودار 4-4: گروهبندی سابقه کاری نمونه مورد بررسی.. 75نمودار 4-5: مقادیر ویژه عاملها برای بعد وظیفه شناسی.. 78نمودار 4-6: مقادیر ویژه عاملها برای بعد نوع دوستی.. 80نمودار 4-7: مقادیر ویژه عاملها برای بعد فضیلت شهروندی.. 82نمودار 4-8: مقادیر ویژه عاملها برای بعد جوانمردی.. 84نمودار 4-9: مقادیر ویژه عاملها برای بعد احترام و تکریم.. 86نمودار 4-10: مقادیر ویژه عاملها برای متغیر هوش سازمانی.. 89 فهرست اشکالشکل 1-1. مدل مفهومی پژوهش.... 9شکل 2-1 : صفات مختلف هوش سازمانی.. 24شکل 2-2 : چهارچوب هوش سازمانی شوانینگر 2003 ( فقیهی، 1389)25شکل 2-3 : مدل مفهومی پژوهش.... 59شکل 3-1: فرآیند اجرایی پژوهش.... 63