چکيدهشتاب روز افزون روند رشد و توسعه و همچنین پیچیده تر شدن پروژه های صنعتی همگام با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، موجب گشته تا مسأله و فرایند انتخاب پیمانکار به عنوان عاملی مهم و کلیدی در ارتباط با موفقیت طرح های صنعتی محسوب گشته و محققین و صاحبان صنایع رویکردی هرچه تخصصی تر را در ارتباط با این مقوله در پیش گیرند ، انتخاب پیمانکار شایسته و واجد صلاحیت ، یک مسأله تصمیم گیری چند معیاره بوده و اولین گام جهت اجرای یک پروزه صنعتی در قالب هزینه، مدت و کیفیت مطلوب می باشد. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک PROMETHEE فازی، انتخاب شایسته ترین پیمانکار در اداره کل راه و شهرسازی استان .... انجام گیرد. در این راستا ابتدا ضمن بررسی گسترده پیشینه موضوع، مهمترین معیارها و شاخصهای پیشنهادی شناسایی و دسته بندی شدند و سپس با کمک تکنیک دلفی فازی معیارها و شاخصهای اصلی تعیین گشته، در گام بعدی با استفاده از روش AHP فازی، وزن معیارهای تصمیم گیری تعیین گردیده ، سپس نوع تابع ترجیحی هر شاخص و آستانه بیتفاوتی و آستانه برتری آن مشخص شدند و با استفاده از این مقادیر و با فرض خنثی بودن دیدگاه تصمیم گیرنده در ارتباط با ریسک با بهره گیری از روش PROMETHEE فازی، شرکت های پیمانکاری شرکت کننده در مناقصه مورد نظر رتبه بندی شدند و مناسبترین پیمانکار جهت اجرای پروژه مربوط تعیین گردید.کلمات کلیدی: انتخاب پیمانکار، معیارها و شاخص های انتخاب پیمانکار، PROMETHEE فازی فهرست مطالبعنوان صفحهفصل 1: کلیات پژوهش... 21-1- مقدمه. 31-2- پرسش اصلی تحقیق.. 41-3- اهداف علمی.. 41-4- اهداف کاربردی.. 51-5- ضروریات خاص انجام تحقیق.. 51-6- بهره وران. 51-7- نوع روش تحقیق.. 61-8- روش گرد آوری داده ها61-9- ابزارهای گردآوری داده ها61-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها71-11- شرح واژهها و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش... 7فصل 2: مروری بر ادبیات موضوع. 92-1- مقدمه. 102-2- مراحل اجرای پروژه112-3- مراحل اجرای یک پروژه122-3-1- مرحله نظری.. 122-3-2- مرحله طرح و برنامهریزی.. 132-3-3- مرحله اجرا142-4- مرحله پایانی.. 152-5- قراردادهای عمرانی.. 162-5-1- تعریف قرارداد. 172-5-2- روشهای اجرای پروژه (از نگاه قراردادی)172-6- مرور مدلهای انتخاب پیمانکار. 212-7- شاخصهاي انتخاب... 362-8- رويه هاي ارزيابي و انتخاب پيمانكاران در كشورهاي مختلف... 372-8-1- ارزيابي مقدماتي پيمانكاران در هنگ كنگ... 372-8-2- تعيين صلاحيت اوليه پيمانكاران در تركيه. 382-8-3- رويكردهاي انتخاب پيمانكار در انگليس... 392-9- جمعبندی.. 40فصل 3: روش تحقیق.. 423-1- مقدمه. 433-2- روش انجام تحقیق.. 433-3- مراحل انجام پژوهش... 463-4- ابزار گردآوری داده ها463-5- روایی و پایایی پژوهش... 463-6- جامعه آماری پژوهش... 483-7- نمونه آماری.. 483-8- تکنیکهای تصميمگيري ریاضیMCDM... 493-9- ارزیابی و بررسی مدلهای MADM... 503-10- علم مدیریت فازی.. 513-10-1- اعداد فازی و عملیات جبری.. 533-10-2- اعداد فازی ذوزنقه ای ومثلثی.. 543-10-3- متغیرهای کلامی.. 543-11- معرفی تکنیک دلفی.. 553-12- مراحل اجرای روش دلفی فازی.. 583-13- معرفي تكنیک AHP.. 613-14- معرفی تکنیک PROMETHEE.. 653-14-2- رتبه بندی کامل PROMETHEE-2. 783-15- قلمرو مکانی پژوهش... 803-15-1- پروژههای عمرانی.. 813-15-2- چشم انداز. 843-16- جمعبندی.. 85فصل 4: تجزیه و تحلیل.. 864-1- مقدمه. 874-2- انتخاب خبرگان:874-3- مراحل اجرا874-3-1- نهاییسازی معیارهای موثر در ارزیابی و رتبه بندی پیمانکاران پروژههای عمرانی.. 884-3-2- وزندهی به معیارهای انتخاب شده توسط تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی.. 1194-3-3- رتبهبندی پیمانکاران با روش PROMETHEE فازی.. 1284-4- جمع بندی.. 140فصل 5: نتیجه گیری وپیشنهادات... 1425-1- مقدمه. 1435-2- نتایج ویافتههای تحقیق.. 1435-2-1- نتایج مربوط به تعیین شاخصهای اولویت بندی.. 1435-2-2- نتایج حاصل از پیاده سازی مدل پیشنهادی.. 1445-3- مزایای الگوریتم پیشنهادی.. 1475-4- پیشنهاداتی به منظور بهبود کاربرد الگوریتم پیشنهادی در رتبهبندی پیمانکاران. 1485-5- پیشنهاداتی جهت کاربرد نتایج تحقیق.. 1485-6- پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی.. 1495-7- جمع بندی.. 149 فهرست شکلهاشکل 3-1 انواع روشهای تصميمگيري MADM(آذر، رجب زاده،1381)51شکل 3-2 الگوریتم اجرای روش دلفی فازی – منبع: (جعفری و منتظر، 1387)58شکل 3-3 تابع ارجحیت... 73شکل 3-4 توابع ارجحیت معمول. 74شکل 3-5 گراف خارج رتبه ای ارزش گذاری شده77شکل 3-6 جریان خارج رتبه ای، PROMETHEE.. 77 فهرست جدولهاجدول 2-1 مشخصات روش شناسی های انتخاب پیمانکار (1998،Holt)26جدول 2-2 مدلهای انتخاب پیمانکار (2006، Anagnostopoulos and Vavatsikos)29جدول 2-3 مقایسه میان مدلهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران (Sawalhi et al.,2007 )31جدول 3-1 ارزیابی.. 67جدول 3-2 وزن هایاهم یتنسبی.. 71جدول 3-3 پروژه های راهسازی ملی در دست اقدام (تفویض شده به استان)81جدول 3-4 مهمترین پروژه های احداث و بهسازی راه های اصلی و فرعی در دست اقدام از محل اعتبارات استانی 82جدول 3-5 مهمترین پروژه های احداث و بهسازی راه روستایی در دست اقدام (از منابع استانی و ملی استانی شده)83جدول 3-6 مهمترین پروژه های راهداری در دست اقدام اداره کل راه و شهرسازی استان ....84جدول 4-1 معیارها88جدول 4-2 طیف و امتیازبندی پرسشنامه برای شناسایی معیارهای موثردر ارزیابی و رتبه بندی پیمانکاران پروژه های عمرانی.. 90جدول 4-3 تبدیل امتیازهای قطعی معیارهای به مقادیر فازی.. 90جدول 4-4 طیف، امتیاز، عدد فازی و مقدارفازی زدایی شده پرسشنامه. 91جدول 4-5 نتیجه مرحله ی نخست نظرخواهی از خبرگان. 93جدول 4-6 نتیجه مرحله ی دوم نظرخواهی از خبرگان. 101جدول 4-7 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل اول و دوم توزیع پرسشنامه. 107جدول 4-8 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل دوم وسوم توزیع پرسشنامه. 110جدول 4-9 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل سوم وچهارم توزیع پرسشنامه. 114جدول 4-10 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل چهارم وپنجم توزیع پرسشنامه. 115جدول 4-11 تعریف حد قابل قبول برای انتخاب معیارها116جدول 4-12 میانگین نهایی معیارها117جدول 4-13 طیف 9 گزینه ای ساعتی مورد استفاده در پژوهش- منبع: قدسیپور (1384)119جدول 4-14 ماتریس تلفیق شدهی نظر خبرگان. 121جدول 4-15 ماتریس مقادیر Z برای معیارها123جدول 4-16 محاسبه مقادیر کلی Z برای معیارها124جدول 4-17 وزن نهایی معیار. 125جدول 4-18 وزن نرمال هر معیار. 127جدول 4-19 طیف زبانی ارزیابی (Bilsel et al.2006)129جدول 4-20 میانگین نظرات خبرگان. 131جدول 4-21 اطلاعات معیارها136جدول 4-22 تابع ترجیحی گزینه A1 نسبت به گزینه های دیگر. 136جدول 4-23 تابع ترجیحی گزینه A2 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-24 تابع ترجیحی گزینه A3 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-25 تابع ترجیحی گزینه A4 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-26 تابع ترجیحی گزینه A5 نسبت به گزینه های دیگر. 138جدول 4-27 تابع ترجیحی گزینهA6 نسبت به گزینه های دیگر. 138جدول 4-28 شاخص ترجیحی تجمعی گزینه ها139جدول 4-29 جریان رتبه بندی مثیت و منفی گزینه ها139جدول 4-30 جریان خالص رتبه بندی.. 140جدول 5-1 وزن شاخصها146
به کارگیری F-PROMETHEE جهت ارزیابی و رتبه بندی پیمانکاران پروژه های عمرانی (مطالعه موردی:اداره کل راه و شهرسازی استان ....)
چکيدهشتاب روز افزون روند رشد و توسعه و همچنین پیچیده تر شدن پروژه های صنعتی همگام با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، موجب گشته تا مسأله و فرایند انتخاب پیمانکار به عنوان عاملی مهم و کلیدی در ارتباط با موفقیت طرح های صنعتی محسوب گشته و محققین و صاحبان صنایع رویکردی هرچه تخصصی تر را در ارتباط با این مقوله در پیش گیرند ، انتخاب پیمانکار شایسته و واجد صلاحیت ، یک مسأله تصمیم گیری چند معیاره بوده و اولین گام جهت اجرای یک پروزه صنعتی در قالب هزینه، مدت و کیفیت مطلوب می باشد. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک PROMETHEE فازی، انتخاب شایسته ترین پیمانکار در اداره کل راه و شهرسازی استان .... انجام گیرد. در این راستا ابتدا ضمن بررسی گسترده پیشینه موضوع، مهمترین معیارها و شاخصهای پیشنهادی شناسایی و دسته بندی شدند و سپس با کمک تکنیک دلفی فازی معیارها و شاخصهای اصلی تعیین گشته، در گام بعدی با استفاده از روش AHP فازی، وزن معیارهای تصمیم گیری تعیین گردیده ، سپس نوع تابع ترجیحی هر شاخص و آستانه بیتفاوتی و آستانه برتری آن مشخص شدند و با استفاده از این مقادیر و با فرض خنثی بودن دیدگاه تصمیم گیرنده در ارتباط با ریسک با بهره گیری از روش PROMETHEE فازی، شرکت های پیمانکاری شرکت کننده در مناقصه مورد نظر رتبه بندی شدند و مناسبترین پیمانکار جهت اجرای پروژه مربوط تعیین گردید.کلمات کلیدی: انتخاب پیمانکار، معیارها و شاخص های انتخاب پیمانکار، PROMETHEE فازی فهرست مطالبعنوان صفحهفصل 1: کلیات پژوهش... 21-1- مقدمه. 31-2- پرسش اصلی تحقیق.. 41-3- اهداف علمی.. 41-4- اهداف کاربردی.. 51-5- ضروریات خاص انجام تحقیق.. 51-6- بهره وران. 51-7- نوع روش تحقیق.. 61-8- روش گرد آوری داده ها61-9- ابزارهای گردآوری داده ها61-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها71-11- شرح واژهها و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش... 7فصل 2: مروری بر ادبیات موضوع. 92-1- مقدمه. 102-2- مراحل اجرای پروژه112-3- مراحل اجرای یک پروژه122-3-1- مرحله نظری.. 122-3-2- مرحله طرح و برنامهریزی.. 132-3-3- مرحله اجرا142-4- مرحله پایانی.. 152-5- قراردادهای عمرانی.. 162-5-1- تعریف قرارداد. 172-5-2- روشهای اجرای پروژه (از نگاه قراردادی)172-6- مرور مدلهای انتخاب پیمانکار. 212-7- شاخصهاي انتخاب... 362-8- رويه هاي ارزيابي و انتخاب پيمانكاران در كشورهاي مختلف... 372-8-1- ارزيابي مقدماتي پيمانكاران در هنگ كنگ... 372-8-2- تعيين صلاحيت اوليه پيمانكاران در تركيه. 382-8-3- رويكردهاي انتخاب پيمانكار در انگليس... 392-9- جمعبندی.. 40فصل 3: روش تحقیق.. 423-1- مقدمه. 433-2- روش انجام تحقیق.. 433-3- مراحل انجام پژوهش... 463-4- ابزار گردآوری داده ها463-5- روایی و پایایی پژوهش... 463-6- جامعه آماری پژوهش... 483-7- نمونه آماری.. 483-8- تکنیکهای تصميمگيري ریاضیMCDM... 493-9- ارزیابی و بررسی مدلهای MADM... 503-10- علم مدیریت فازی.. 513-10-1- اعداد فازی و عملیات جبری.. 533-10-2- اعداد فازی ذوزنقه ای ومثلثی.. 543-10-3- متغیرهای کلامی.. 543-11- معرفی تکنیک دلفی.. 553-12- مراحل اجرای روش دلفی فازی.. 583-13- معرفي تكنیک AHP.. 613-14- معرفی تکنیک PROMETHEE.. 653-14-2- رتبه بندی کامل PROMETHEE-2. 783-15- قلمرو مکانی پژوهش... 803-15-1- پروژههای عمرانی.. 813-15-2- چشم انداز. 843-16- جمعبندی.. 85فصل 4: تجزیه و تحلیل.. 864-1- مقدمه. 874-2- انتخاب خبرگان:874-3- مراحل اجرا874-3-1- نهاییسازی معیارهای موثر در ارزیابی و رتبه بندی پیمانکاران پروژههای عمرانی.. 884-3-2- وزندهی به معیارهای انتخاب شده توسط تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی.. 1194-3-3- رتبهبندی پیمانکاران با روش PROMETHEE فازی.. 1284-4- جمع بندی.. 140فصل 5: نتیجه گیری وپیشنهادات... 1425-1- مقدمه. 1435-2- نتایج ویافتههای تحقیق.. 1435-2-1- نتایج مربوط به تعیین شاخصهای اولویت بندی.. 1435-2-2- نتایج حاصل از پیاده سازی مدل پیشنهادی.. 1445-3- مزایای الگوریتم پیشنهادی.. 1475-4- پیشنهاداتی به منظور بهبود کاربرد الگوریتم پیشنهادی در رتبهبندی پیمانکاران. 1485-5- پیشنهاداتی جهت کاربرد نتایج تحقیق.. 1485-6- پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی.. 1495-7- جمع بندی.. 149 فهرست شکلهاشکل 3-1 انواع روشهای تصميمگيري MADM(آذر، رجب زاده،1381)51شکل 3-2 الگوریتم اجرای روش دلفی فازی – منبع: (جعفری و منتظر، 1387)58شکل 3-3 تابع ارجحیت... 73شکل 3-4 توابع ارجحیت معمول. 74شکل 3-5 گراف خارج رتبه ای ارزش گذاری شده77شکل 3-6 جریان خارج رتبه ای، PROMETHEE.. 77 فهرست جدولهاجدول 2-1 مشخصات روش شناسی های انتخاب پیمانکار (1998،Holt)26جدول 2-2 مدلهای انتخاب پیمانکار (2006، Anagnostopoulos and Vavatsikos)29جدول 2-3 مقایسه میان مدلهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران (Sawalhi et al.,2007 )31جدول 3-1 ارزیابی.. 67جدول 3-2 وزن هایاهم یتنسبی.. 71جدول 3-3 پروژه های راهسازی ملی در دست اقدام (تفویض شده به استان)81جدول 3-4 مهمترین پروژه های احداث و بهسازی راه های اصلی و فرعی در دست اقدام از محل اعتبارات استانی 82جدول 3-5 مهمترین پروژه های احداث و بهسازی راه روستایی در دست اقدام (از منابع استانی و ملی استانی شده)83جدول 3-6 مهمترین پروژه های راهداری در دست اقدام اداره کل راه و شهرسازی استان ....84جدول 4-1 معیارها88جدول 4-2 طیف و امتیازبندی پرسشنامه برای شناسایی معیارهای موثردر ارزیابی و رتبه بندی پیمانکاران پروژه های عمرانی.. 90جدول 4-3 تبدیل امتیازهای قطعی معیارهای به مقادیر فازی.. 90جدول 4-4 طیف، امتیاز، عدد فازی و مقدارفازی زدایی شده پرسشنامه. 91جدول 4-5 نتیجه مرحله ی نخست نظرخواهی از خبرگان. 93جدول 4-6 نتیجه مرحله ی دوم نظرخواهی از خبرگان. 101جدول 4-7 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل اول و دوم توزیع پرسشنامه. 107جدول 4-8 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل دوم وسوم توزیع پرسشنامه. 110جدول 4-9 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل سوم وچهارم توزیع پرسشنامه. 114جدول 4-10 محاسبه ی اختلاف نظر در مراحل چهارم وپنجم توزیع پرسشنامه. 115جدول 4-11 تعریف حد قابل قبول برای انتخاب معیارها116جدول 4-12 میانگین نهایی معیارها117جدول 4-13 طیف 9 گزینه ای ساعتی مورد استفاده در پژوهش- منبع: قدسیپور (1384)119جدول 4-14 ماتریس تلفیق شدهی نظر خبرگان. 121جدول 4-15 ماتریس مقادیر Z برای معیارها123جدول 4-16 محاسبه مقادیر کلی Z برای معیارها124جدول 4-17 وزن نهایی معیار. 125جدول 4-18 وزن نرمال هر معیار. 127جدول 4-19 طیف زبانی ارزیابی (Bilsel et al.2006)129جدول 4-20 میانگین نظرات خبرگان. 131جدول 4-21 اطلاعات معیارها136جدول 4-22 تابع ترجیحی گزینه A1 نسبت به گزینه های دیگر. 136جدول 4-23 تابع ترجیحی گزینه A2 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-24 تابع ترجیحی گزینه A3 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-25 تابع ترجیحی گزینه A4 نسبت به گزینه های دیگر. 137جدول 4-26 تابع ترجیحی گزینه A5 نسبت به گزینه های دیگر. 138جدول 4-27 تابع ترجیحی گزینهA6 نسبت به گزینه های دیگر. 138جدول 4-28 شاخص ترجیحی تجمعی گزینه ها139جدول 4-29 جریان رتبه بندی مثیت و منفی گزینه ها139جدول 4-30 جریان خالص رتبه بندی.. 140جدول 5-1 وزن شاخصها146