فهرست مطالبعنوان صفحهفصل اول . 1مقدمه . 2زيربناي نظري تحقيق. 5تعارض و ماهيت آن .. 5ديدگاه هاي متفاوت پيرامون تعارض سازماني .. 9ديدگاه سنتي .. 9ديدگاه كثرت گرا... 10تعارض و اثرات اصلي تعارض .. 11انواع تعارض ... 13علل ايجاد تعارض در سازمان ها .... 16تعارض و تغيير .. 19تعاض در اثربخشي سازمان .. 20راهبردهاي پيشگيري از تعارض ...... 20راهكارهاي رفع تعارض ..... 21سبك هاي مديريت تعارض . 23راهبردهاي مديريت تعارض 24چانه زني ........... 28ميانجي گري ........ 30حكميت...... 30خلاصه بحث تعارض ... 30هوش عاطفي ...... 31تعريف هوش عاطفي ... 32ريشه هاي تاريخي هوش عاطفي .. 34اساس زيستي عواطف و هوش عاطفي .. 36ديدگاه هاي متفاوت پيرامون هوش عاطفي ............................................................. 38هوش عاطفي از ديدگاه گاردنر ......................................................................... 38هوش عاطفي از ديدگاه مايروسالوي ............................................................... 38هوش عاطفي از ديدگاه بار- آن ................................................................... 38ابعاد هوش عاطفي از ديدگاه بار-آن ............................................................... 40هوش عاطفي از ديدگاه گلمن ............................................................ 40مؤلفه هاي هوش عاطفي گلمن ................................................................... 41مؤلفه خودآگاهي ................................................................................................... 41مؤلفه مديريت خود ..................................................................................... 42مؤلفه آگاهي اجتماعي .................................................................................. 43مؤلفه مهارت هاي اجتماعي .......................................................................... 44مؤلفه خودانگيزي ........................................................................................... 46توجه معاصر به هوش عاطفي .................................................................. 47تقسيم بندي بر اساس IQ و EQ از ديدگاه جك بلوك .................. 48نقش وراثت و محيط در هوش عاطفي....................................... 49ويژگي هاي افراد با هوش عاطفي بالا و پائين .......................................................... 50آموزش و يادگيري هوش عاطفي ........................................................ 52هوش عاطفي در محل كار ................................................................................... 54خلاصه بحث هوش عاطفي ............................................................................. 58ارتباطات (مهارت هاي ارتباطي) ......................................................................... 59چهارچوب مفهومي ارتباطات .................................................................. 60هدف ارتباط .......................................................................................... 62اهميت ارتباطات ......................................................................................... 63فرايند ارتباطات ......................................................................................... 64انواع ارتباطات ............................................................................................ 66مهارت هاي ارتباطي مديران .................................................................. 66تعريف مهارت هاي ارتباطي ......................................................................... 67مهارت هاي ارتباطي و مؤلفه هاي آن ................................................................. 67مهارت كلامي ............................................................................................... 67مهارت بازخورد ............................................................................................ 69مهارت شنود مؤثر ............................................................................................. 70خلاصه بحث ارتباطات .................................................................................... 71الگو (مدل) ..................................................................................................... 72نظريه هاي الگوسازي ..................................................................................... 73انواع الگو (مدل)................................................................................................ 74بيان مسأله .......................................................................................................... 76اهميت و ضرورت تحقيق ............................................................................ 78اهداف تحقيق ............................................................................................. 80هدف كلي تحقيق .................................................................................................... 80اهداف .................................................................................................................... 80فرضيه هاي تحقيق .................................................................................. 81فرضيه هاي اصلي ............................................................................................. 81فرضيه هاي فرعي .......................................................................................... 81پيش فرضهاي تحقيق ............................................................................................ 81محدوديت هاي تحقيق ............................................................................... 82تعريف واژه ها و اصطلاحات ......................................................................... 83فصل دوم پيشينه تحقيق .............................................................................. 86مقدمه .................................................................................................................. 87تعارضتحقيقات انجام شده در داخل كشور ....................................................... 87تحقيقات انجام شده در خارج كشور ..................................................................... 91هوش عاطفيتحقيقات انجام شده در داخل كشور ................................................................ 97تحقيقات انجام شده در خارج كشور ........................................................... 98ارتباطاتتحقيقات انجام شده در داخل كشور ........................................................... 103تحقيقات انجام شده در خارج كشور .................................................................. 107نتيجه گيري از مرور ادبيات تحقيق ................................................................... 108فصل سوم روش شناسي تحقيق ........................................................... 110مقدمه................................................................................................................ 111جامعه آماري .................................................................................................... 111نمونه تحقيق ....................................................................................................... 111انتخاب حجم نمونه لازم ..................................................................................... 112متغيرهاي تحقيق ................................................................................................... 113ابزار و وسيله تحقيق ................................................................................................ 114نحوه امتياز دهي .................................................................................................... 114پايايي پرسشنامه هاي تحقيق ................................................................................... 115نحوه جمع آوري اطلاعات ................................................................................... 117روش هاي آماري .............................................................................................. 117رعايت مسائل اخلاقي .......................................................................................... 118دانشگاه به عنوان يك عامل اجرائي در آموزش و تربيت فرد وهدايت وي به سمت شهروندي موثر و مفيد به حال جامعه ، داراي نقش موثر بوده و بدون ترديد تامين كننده نيروي انساني مورد نياز جامعه درآينده خواهد بود . به همين دليل امروزه در جوامع مختلف , دانشگاه ها از نظر كمي و كيفي رشد و گسترش يافته و تقاضا براي ورود به آنها روز به روز زيادتر مي شود و تعداد كثيري دانشجو براي تحصيل و برخورداري از مزاياي آن به دانشگاهها روي مي آورند .دانشگاه بعنوان يك نهاد تعليم و تربيت از همه نهادهاي اجتماعي پيچيده تر است . دانشگاه همانند ساير سازمان هاي رسمي بايستي با وظايف ساخت ، اداره و جهت دادن به تركيب پيچيده اي از منابع انساني در گير گردد . بر خلاف اغلب سازمانهاي رسمي توليد دانشگاه انسان است و اين امر موجب پيدايش مسائل ويژه درمديريت دانشگاه مي گردد .از جمله مسائلي كه دانشگاه به عنوان يك سازمان با آن روبرو است مساله تعارض[1] و عدم موافقت هاست. فعاليتهاي سازماني مستلزم تعامل بين افراد وگروه هاي سازمان مي باشد . در سازمان ها افراد مختلفي در رده هاي گوناگون مشغول انجام فعاليت ها و وظايف خود مي باشند . لازمه انجام اين فعاليت ها ارتباط دو جانبه يا چند جانبه افراد با همديگر بوده كه مي توانند زمينه ساز ايجاد تعارض باشندبنابراين يكي از عمده ترين و در عين حال غير قابل اجتناب ترين مسائل در سازمان ها تعارض بين افراد و گروههاي موجود در آنها مي باشد .دانشگاه نيز از اين امر مستثني نيست . « اصولا خمير مايه مديريت نظامهاي آموزشي با تعارض عجين است » (لي فام وهدويه2،( 1974 ) .)بايد به خاطر داشت كه اين وجود تعارض نيست كه باعث اختلال و از هم پاشيدگي روابط در سازمان مي شود بلكه مديريت غير اثر بخش تعارض ها است كه سبب نتايج نامطلوب مي شود . تعارض در حد معقول يك جنبه طبيعي و مطلوب در هر رابطه اي است و اگر مديريت تعارض به شكل سازنده صورت گيرد بسيار ارزشمند خواهد بود ( كتزلز 3 و همكاران ، ترجمه كريمي ، 1378 ).بنابراين سازمان ها بخصوص ( دانشگاه ها ) براي اينكه از حداكثر توان جسماني و رواني و فكري كاركنان خود بهره گيرند بايد اختلافات ، كشمكش ها و تعارضات را به گونه اي موثر و سودمند اداره كند . از كساني كه نقش مهمي در شناسايي ، هدايت و حل تعارضات در سازمان ها دارند ، مديران آن سازمان ها مي باشند . توانايي برخورد مديران با تعارض و اداره آن در موفقيت و اثر بخشي كاركنان و سازمان هاي آنها اثر بسزايي دارد .يكي از مهمترين عواملي كه تعيين كننده توانايي مدير در حل موثر تعارض است برخورداري او از هوش عاطفي[2] است. برخلاف آنچه كه درگذشته تصور مي شد و هوش شناختي را تنها عامل موفقيت افراد مي دانستند امروزه هوش عاطفي را از عوامل تعيين كننده موفقـيت افراد در كار و زندگي مي دانند (گلمن[3] ، 1995 ) .آنچه كه امروزه هوش عاطفي ناميده مي شود در اصل ، منبع اصلي انرژي ، قدرت ، آرزو و اشتياق انسان است و دروني ترين ارزش ها و اهداف فرد را در زندگي فعال مي سازد. با توسعه عاطفي فرد مي آموزد كه احساسات خود و ديگران را تاييد كند و براي آنها ارزش قائل شود و بطور مناسب به آنها پاسخ گويد و در مي يابد كه عواطف در هر لحظه از روز اطلاعات حياتي و سودمندي در اختيار او مي گذارند . اين واكنش قلبي است كه نبوغ خلاق و شهود را شعله ور مي سازد . فرد را با خود صادق مي گرداند ، روابط اطمينان بخش برقرار مي كند ، تصميمات مهم را روشن مي كند ، قطب نماي دروني براي زندگي و كار فراهم آورد و شخص را به پيش آمدهاي غير مترقبه و راه حل هاي موفقيت آميز رهنمون مي سازد ( كوپر[4] ، 1880 ، به نقل از عزيزي ،1377 ) .تحقيقات نشان مي دهند كه حل تعارض در سازمان ها نياز به ايجاد يك محيط مسالمت آميز ، كاهش تبعيض وبرقراري عــدالت ، يادگيري مشاركتي ، پيــشگيري از خــشونت و تفــكر انتقـادي دارد ( كاترين[5] ، 1995 ) . مديراني مي توانند چنين محيط هايي را خلق كنند كه از هوش عاطفي بالايي برخوردار باشند .مدير با داشتن شعور عاطفي بالا مي تواند نسبت به تعارض آگاهي بيشتري كسب نمايد و بدين وسيله سريع تر و صحيح تر تعارض را شناسايي كند و با همدلي و اطمينان به هدايت سودمند آن بپردازد و از اين طريق محيطي فراهم آورد كه كاركنان از سلامت رواني بيشتري در آن برخوردار شوند . چرا كه افراد با داشتن يك رابطه سالم ، احساس پذيرش ، درك حمايت ، ارزش ، اعتماد و اهميت مي كنند و اين تامين كننده سلامت رواني و افزايش كارايي و سودمندي افراد است . در چنين فضايي است كه مديريت تعارض به شكل سازنده آن امكان پذير مي شود .يك مدير چنانچه بتواند گوينده خوب و فرستنده خوب ، شنونده خوب و گيرنده خوب باشد ، مشاركت افراد درون و بيرون سازمان را از طريق جلب اعتماد فراگير تامين خواهد كرد و اين امر موفقيت او را در حصول به اهداف سازمان تضمين خواهد كرد .حصول اهداف آموزش و پرورش در دانشگاهها منوط به استفاده بهينه از منابع انساني ، مالي و تجهيزاتي است . اما پويايي نظام آموزشي به عوامل مختلفي از جمله وجود روابط سالم و به دور از هرگونه تيرگي و همكاري و همدلي بين كاركنان دارد تا افراد بتوانند در محيطي پويا و سالم در جهت تحقق اهداف شخصي و سازماني گام بردارند .بنابراين مديران بايد اين حقيقت را بپذيرند كه تعارض جزء انكار ناپذير زندگي سازماني است و مديريت سازمان چاره اي جز پذيرش آن ندارد .آنها مي بايست از تعارض براي افزايـش اثـر بـخشي سـازمان بهره جويند .براي مديـريت تعارض در سـازمان ها تكنـيك هاي متـعددي وجـود دارد .همـكاري، مصـالحه، رقـابت، سازش و اجتـناب از روش هـاي برخورد با تعـارض است كه در اين تحـقيق از آنها در قالب سـه راهبـرد راه حل گرا، عدم مقابله و كنترل نام برده شده است .پژوهش حاضر سعي بر آن دارد كه نگاهي موشكافانه به مديران تربيت بدني و ورزش كه وظايف گوناگوني در محيط دانشگاهي بر عهده دارند ، داشته باشد . از طرفي بايد متذكر شد كه بين مديران آموزشي و اجرايي از نظر نوع كاري كه انجام مي دهند ماهيتاً تفاوت هايي وجود دارد . زيرا بخش عمده كار مدير آموزشي در ارتباط با مسائل آموزشي ، دانشجو و اساتيد كه صرفا ً مشغول به تحصيل و كار در يك رشته خاصي هستند مي باشد . ولي مديران اجرايي با تمام دانشجويان سر و كار دارند، كه هريك در رشته هاي خاصي مشغول به تحصيل مي باشند .پژوهش حاضر در نظر دارد كه ميزان هوش عاطفي، مهارت هاي ارتباطي و راهبردهاي مديريت تعارض را در مديران آموزشي و اجرايي دانشكده ها و گروه هاي تربيت بدني دانشگاه هاي كشور مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد، و همچنين ارتباط هوش عاطفي ومهارت هاي ارتباطي را با راهبردهاي مديريت تعارض مورد بررسي قرار داده و نهايتاً با توجه به يافته هاي حاصل از اين تحقيق و همچنين مطالعات انجام شده در اين زمينه الگوي مناسبي ارائه دهد كه بتواند مديران را در حل موفقيت آميز تعارضات كمك نمايد.يكي از عمده ترين و در عين حال غير قابل اجتناب ترين مسائل در سازمان ها تعارض بين افراد و گروه هاي موجود در آنها مي باشد. مديران معمولاً نسبت به تعارض نگرشي منفي داشته و از آن هراسان و گريزان هستند و سعي در از بين بردن و سركوب كردن يا ناديده انگاشتن آن دارند. علت اساسي اين امر، عدم اطلاع از ماهيت و ويژگي هاي تعارض است.مفـيد و قابل استفـاده بودن تـعـارض بـسـتگي به شناخت مدير از ويژگي هاي تعارض، علل شكل گيري و همچنين توانايي و آمادگي مدير در حل تعارض دارد. مدير براي آنكه بتواند اثربخشي سازمان را افزايش دهد به مشاركت و همكاري اعضاء سازمان نياز دارد. در اين راستا او بايد كاركنان را برانگيزد و بر ارتباطات آزاد و دو طرفه معتقد باشد و توانايي حل تعارض ميان افراد، گروه ها يا ميان دو يا چند ديدگاه را به شيوه اي كه پيامد آنها به دستيابي هدف هاي سازمان رهنمون شود، داشته باشد.يكي از مهم ترين عواملي كه تعيين كننده توانايي مدير در حل مؤثر تعارض است، برخورداري او از هوش عاطفي و مهارت هاي ارتباطي است. در اين فصل ابتدا به بررسي مباني نظري تعارض و سپس مباني نظري هوش عاطفي و مهارت هاي ارتباطي پرداخته مي شود و در پايان فصل نظريه هاي الگو سازي و طرح تحقيق مورد بررسي قرار خواهد گرفت. تعارضتعارض و ماهيت آن [6]:اگر همكاري و رفتارهاي خوب اجتماعي در يك طرف پيوستاري كه چگونگيِ كار كردن افراد وگروهها را با يكديگر در سازمانها توصيف مي كند قرار گيرد ، در طرف ديگر آن مطمئنا ً تعارض قرار مي گيرد . اين واژه معاني زيادي دارد و براي اشاره به رويدادهايي با دامنه وسيع نظير اضطرابهاي دروني ناشي از نيازها و خواسته هاي رقابتي ( تعارض دروني ) تا خشونت بازبين كشورها ( جنگ ) مورد استفاده قرا رمي گيرد ( بارون وگرين برگ [7]، 1990 ) . در حوزه رفتار سازماني تعارض عمدتاً به مواردي اشاره دارد كه در آن واحدها يا افراد در درون يك سازمان بجاي كار كردن با همديگر در مقابل يكديگر كار مـي كنند. فرهنگ لغت و بستر، تعارض را به صورت (نبرد و اختلاف نيروهاي متـضاد، و تضـاد موجـود بين غرايز يا اخـلاقيات و ايده آل هاي ديني و اخلاقي) تعريف مي كند.. (فياضي، 1382). رابينز (1990) معتقد است كه تعارض فرايندي است كه در آن شخص اول به طور عمدي مي كوشد تا به گونه اي باز دارنده سبب ناكامي شخص دوم در رسيدن به علائق و اهدافش گردد. (به نقل از خواجه اي، 1372)داج 3 (1993) تعارض را عدم تطابق و تفاهم در مورد فعاليتهاي انجام شده تعريف كرده است. تامسون4 تعارض را هر رفتاري كه از جانب اعـضاي يك سـازمان به منظور مخالفـت با ساير اعضاء صورت مي گيرد، مي داند.(ميركمالي، 1371)با توجه به يك تعريف جامع و پذيرفته شده ، تعارض فرايندي است كه از طريق آن يك گروه متوجه مي شودكه گروه ديگر اقداماتي را انجام داده است و يا در حال انجام است كه اثرات منفي را برخواسته هاي او مي گذارد (گرين برگ، 1990) . به عبارت ديگر عناصركليدي تعارض به نظر مي رسدكه در برگيرنده :1) علائق متضاد بين افراد يا گروهها 2) شناخت چنين تضادهايي در علائق 3) اعتقاد بر اين اصل كه هر طرف علائق ديگري را خنثي خواهد كرد ( يا قبلاً كرده است ) 4) اقداماتي كه در واقع چنين اثرات را به وجود مي آورد . شكل 1 ، ماهيت تعارض سازماني را نشان ميدهد : شكل 1 ماهيت اساسي تعارض سازماني ( بارون و گرين برگ ، 1990 ) گيبسون و هاجز[8] (1991 ) تعارض را در سه بعد توصيف كرده اند :تعارض معمولا ً در مواقع زير رخ مي دهد :ادراكات نقش عمده اي در تعارض ها دارند . از اين منظرافراد تعارض را در سه بُعد مي بينند با توجه به تعاريف فوق مي توان گفت : اختلاف در تعريف ها حول محور اهداف مي چرخد و معني واژه مزبور اين است كه آيا تعارض تنها در مرحله عمل آشكار مي شود يا خير ؟ به اين معني كه آيا رفتاري كه مانع و سد راه ديگران مي شود يك عمل آگاهانه ( با قصد ونيت ) است ؟ يا اينكه در نتيجه اوضاع و شرايطي اتفاق مي افتد .آيا تعارض تنها به معني آشكار ساختن عمل است يا خير ؟ طبق برخي از تعاريف براي اينكه تعارض وجود داشته باشد بايد نشانه هايي از نزاع و كشمكش يا زد و خورد آشكار ( بين افراد و گروه ها ) به چشم بخورد ، لذا چنانچه بپذيريم نخستين وظيفه مدير شكوفا ساختن توانايي و خلاقيت كاركنان است در اين صورت بايد بيشتر به عوامل مربوط به ايجاد تعارض توجه كرد ( خدابخشي 1375 ).تعارض بوسيله طرفين درگير آن درك مي شود ، زيرا تعارض يك موضوع ادراكي است . اگر كسي از تعارض آگاهي ندارد پس در اين حالت تعارض وجود ندارد ، البته تعارضات درك شده نيز ممكن است واقعي نباشند . از اين رو شرط وجود تعارض اين است كه طرفين آن را درك كرده باشند ، آنچه در اين تعاريف مشترك است مفاهيمي از قبيل شرايط ، مسائل مورد توجه طـرفين ، به نظر رسـيدن مخالفـت و كميابي منابع مي باشد و فرض بر اين است كه براي ايجاد تعارض دو نفر يا تعداد بيشتري وجود دارند كه منافع متضاد و ناسازگار دارند . منابع ( خواه پول ، ارتقاء وجهه ، قدرت و يا هر چيز ديگر ) نا محدود نيستند و كمياب بودن آنها رفتارهاي مانع زا ، براي ديگران را تشويق مي كند . از اين رو طرفين درگير در يك تعارض با هم در تضاد قرار مي گيرند . 1-Conflict2- Lefaum and Hedvieh3- Getzels1-Emotional Intelligence2-Goleman3-Cooper4-Katerine1- Conflict and its Nature2- Baron and Greenberg1- Dutch2- ThompsonGibson and Hutche1-2 -Public versus private conflict3- Gordon4- Formal versus Informal conflict5- Rational Versus Nonrational conflict6- Putnum8- Relationship / task conflict9- Sessa10- Emotional / Rational conflict11- Cooperative / Winning conflict12- Pinkly
مقاله 69- رابطه هوش عاطفی و مهارت های ارتباطی با راهبردهای مديريت تعارض بين مديران آموزشی واجرايی دانشكده های تربيت بدنی
فهرست مطالبعنوان صفحهفصل اول . 1مقدمه . 2زيربناي نظري تحقيق. 5تعارض و ماهيت آن .. 5ديدگاه هاي متفاوت پيرامون تعارض سازماني .. 9ديدگاه سنتي .. 9ديدگاه كثرت گرا... 10تعارض و اثرات اصلي تعارض .. 11انواع تعارض ... 13علل ايجاد تعارض در سازمان ها .... 16تعارض و تغيير .. 19تعاض در اثربخشي سازمان .. 20راهبردهاي پيشگيري از تعارض ...... 20راهكارهاي رفع تعارض ..... 21سبك هاي مديريت تعارض . 23راهبردهاي مديريت تعارض 24چانه زني ........... 28ميانجي گري ........ 30حكميت...... 30خلاصه بحث تعارض ... 30هوش عاطفي ...... 31تعريف هوش عاطفي ... 32ريشه هاي تاريخي هوش عاطفي .. 34اساس زيستي عواطف و هوش عاطفي .. 36ديدگاه هاي متفاوت پيرامون هوش عاطفي ............................................................. 38هوش عاطفي از ديدگاه گاردنر ......................................................................... 38هوش عاطفي از ديدگاه مايروسالوي ............................................................... 38هوش عاطفي از ديدگاه بار- آن ................................................................... 38ابعاد هوش عاطفي از ديدگاه بار-آن ............................................................... 40هوش عاطفي از ديدگاه گلمن ............................................................ 40مؤلفه هاي هوش عاطفي گلمن ................................................................... 41مؤلفه خودآگاهي ................................................................................................... 41مؤلفه مديريت خود ..................................................................................... 42مؤلفه آگاهي اجتماعي .................................................................................. 43مؤلفه مهارت هاي اجتماعي .......................................................................... 44مؤلفه خودانگيزي ........................................................................................... 46توجه معاصر به هوش عاطفي .................................................................. 47تقسيم بندي بر اساس IQ و EQ از ديدگاه جك بلوك .................. 48نقش وراثت و محيط در هوش عاطفي....................................... 49ويژگي هاي افراد با هوش عاطفي بالا و پائين .......................................................... 50آموزش و يادگيري هوش عاطفي ........................................................ 52هوش عاطفي در محل كار ................................................................................... 54خلاصه بحث هوش عاطفي ............................................................................. 58ارتباطات (مهارت هاي ارتباطي) ......................................................................... 59چهارچوب مفهومي ارتباطات .................................................................. 60هدف ارتباط .......................................................................................... 62اهميت ارتباطات ......................................................................................... 63فرايند ارتباطات ......................................................................................... 64انواع ارتباطات ............................................................................................ 66مهارت هاي ارتباطي مديران .................................................................. 66تعريف مهارت هاي ارتباطي ......................................................................... 67مهارت هاي ارتباطي و مؤلفه هاي آن ................................................................. 67مهارت كلامي ............................................................................................... 67مهارت بازخورد ............................................................................................ 69مهارت شنود مؤثر ............................................................................................. 70خلاصه بحث ارتباطات .................................................................................... 71الگو (مدل) ..................................................................................................... 72نظريه هاي الگوسازي ..................................................................................... 73انواع الگو (مدل)................................................................................................ 74بيان مسأله .......................................................................................................... 76اهميت و ضرورت تحقيق ............................................................................ 78اهداف تحقيق ............................................................................................. 80هدف كلي تحقيق .................................................................................................... 80اهداف .................................................................................................................... 80فرضيه هاي تحقيق .................................................................................. 81فرضيه هاي اصلي ............................................................................................. 81فرضيه هاي فرعي .......................................................................................... 81پيش فرضهاي تحقيق ............................................................................................ 81محدوديت هاي تحقيق ............................................................................... 82تعريف واژه ها و اصطلاحات ......................................................................... 83فصل دوم پيشينه تحقيق .............................................................................. 86مقدمه .................................................................................................................. 87تعارضتحقيقات انجام شده در داخل كشور ....................................................... 87تحقيقات انجام شده در خارج كشور ..................................................................... 91هوش عاطفيتحقيقات انجام شده در داخل كشور ................................................................ 97تحقيقات انجام شده در خارج كشور ........................................................... 98ارتباطاتتحقيقات انجام شده در داخل كشور ........................................................... 103تحقيقات انجام شده در خارج كشور .................................................................. 107نتيجه گيري از مرور ادبيات تحقيق ................................................................... 108فصل سوم روش شناسي تحقيق ........................................................... 110مقدمه................................................................................................................ 111جامعه آماري .................................................................................................... 111نمونه تحقيق ....................................................................................................... 111انتخاب حجم نمونه لازم ..................................................................................... 112متغيرهاي تحقيق ................................................................................................... 113ابزار و وسيله تحقيق ................................................................................................ 114نحوه امتياز دهي .................................................................................................... 114پايايي پرسشنامه هاي تحقيق ................................................................................... 115نحوه جمع آوري اطلاعات ................................................................................... 117روش هاي آماري .............................................................................................. 117رعايت مسائل اخلاقي .......................................................................................... 118دانشگاه به عنوان يك عامل اجرائي در آموزش و تربيت فرد وهدايت وي به سمت شهروندي موثر و مفيد به حال جامعه ، داراي نقش موثر بوده و بدون ترديد تامين كننده نيروي انساني مورد نياز جامعه درآينده خواهد بود . به همين دليل امروزه در جوامع مختلف , دانشگاه ها از نظر كمي و كيفي رشد و گسترش يافته و تقاضا براي ورود به آنها روز به روز زيادتر مي شود و تعداد كثيري دانشجو براي تحصيل و برخورداري از مزاياي آن به دانشگاهها روي مي آورند .دانشگاه بعنوان يك نهاد تعليم و تربيت از همه نهادهاي اجتماعي پيچيده تر است . دانشگاه همانند ساير سازمان هاي رسمي بايستي با وظايف ساخت ، اداره و جهت دادن به تركيب پيچيده اي از منابع انساني در گير گردد . بر خلاف اغلب سازمانهاي رسمي توليد دانشگاه انسان است و اين امر موجب پيدايش مسائل ويژه درمديريت دانشگاه مي گردد .از جمله مسائلي كه دانشگاه به عنوان يك سازمان با آن روبرو است مساله تعارض[1] و عدم موافقت هاست. فعاليتهاي سازماني مستلزم تعامل بين افراد وگروه هاي سازمان مي باشد . در سازمان ها افراد مختلفي در رده هاي گوناگون مشغول انجام فعاليت ها و وظايف خود مي باشند . لازمه انجام اين فعاليت ها ارتباط دو جانبه يا چند جانبه افراد با همديگر بوده كه مي توانند زمينه ساز ايجاد تعارض باشندبنابراين يكي از عمده ترين و در عين حال غير قابل اجتناب ترين مسائل در سازمان ها تعارض بين افراد و گروههاي موجود در آنها مي باشد .دانشگاه نيز از اين امر مستثني نيست . « اصولا خمير مايه مديريت نظامهاي آموزشي با تعارض عجين است » (لي فام وهدويه2،( 1974 ) .)بايد به خاطر داشت كه اين وجود تعارض نيست كه باعث اختلال و از هم پاشيدگي روابط در سازمان مي شود بلكه مديريت غير اثر بخش تعارض ها است كه سبب نتايج نامطلوب مي شود . تعارض در حد معقول يك جنبه طبيعي و مطلوب در هر رابطه اي است و اگر مديريت تعارض به شكل سازنده صورت گيرد بسيار ارزشمند خواهد بود ( كتزلز 3 و همكاران ، ترجمه كريمي ، 1378 ).بنابراين سازمان ها بخصوص ( دانشگاه ها ) براي اينكه از حداكثر توان جسماني و رواني و فكري كاركنان خود بهره گيرند بايد اختلافات ، كشمكش ها و تعارضات را به گونه اي موثر و سودمند اداره كند . از كساني كه نقش مهمي در شناسايي ، هدايت و حل تعارضات در سازمان ها دارند ، مديران آن سازمان ها مي باشند . توانايي برخورد مديران با تعارض و اداره آن در موفقيت و اثر بخشي كاركنان و سازمان هاي آنها اثر بسزايي دارد .يكي از مهمترين عواملي كه تعيين كننده توانايي مدير در حل موثر تعارض است برخورداري او از هوش عاطفي[2] است. برخلاف آنچه كه درگذشته تصور مي شد و هوش شناختي را تنها عامل موفقيت افراد مي دانستند امروزه هوش عاطفي را از عوامل تعيين كننده موفقـيت افراد در كار و زندگي مي دانند (گلمن[3] ، 1995 ) .آنچه كه امروزه هوش عاطفي ناميده مي شود در اصل ، منبع اصلي انرژي ، قدرت ، آرزو و اشتياق انسان است و دروني ترين ارزش ها و اهداف فرد را در زندگي فعال مي سازد. با توسعه عاطفي فرد مي آموزد كه احساسات خود و ديگران را تاييد كند و براي آنها ارزش قائل شود و بطور مناسب به آنها پاسخ گويد و در مي يابد كه عواطف در هر لحظه از روز اطلاعات حياتي و سودمندي در اختيار او مي گذارند . اين واكنش قلبي است كه نبوغ خلاق و شهود را شعله ور مي سازد . فرد را با خود صادق مي گرداند ، روابط اطمينان بخش برقرار مي كند ، تصميمات مهم را روشن مي كند ، قطب نماي دروني براي زندگي و كار فراهم آورد و شخص را به پيش آمدهاي غير مترقبه و راه حل هاي موفقيت آميز رهنمون مي سازد ( كوپر[4] ، 1880 ، به نقل از عزيزي ،1377 ) .تحقيقات نشان مي دهند كه حل تعارض در سازمان ها نياز به ايجاد يك محيط مسالمت آميز ، كاهش تبعيض وبرقراري عــدالت ، يادگيري مشاركتي ، پيــشگيري از خــشونت و تفــكر انتقـادي دارد ( كاترين[5] ، 1995 ) . مديراني مي توانند چنين محيط هايي را خلق كنند كه از هوش عاطفي بالايي برخوردار باشند .مدير با داشتن شعور عاطفي بالا مي تواند نسبت به تعارض آگاهي بيشتري كسب نمايد و بدين وسيله سريع تر و صحيح تر تعارض را شناسايي كند و با همدلي و اطمينان به هدايت سودمند آن بپردازد و از اين طريق محيطي فراهم آورد كه كاركنان از سلامت رواني بيشتري در آن برخوردار شوند . چرا كه افراد با داشتن يك رابطه سالم ، احساس پذيرش ، درك حمايت ، ارزش ، اعتماد و اهميت مي كنند و اين تامين كننده سلامت رواني و افزايش كارايي و سودمندي افراد است . در چنين فضايي است كه مديريت تعارض به شكل سازنده آن امكان پذير مي شود .يك مدير چنانچه بتواند گوينده خوب و فرستنده خوب ، شنونده خوب و گيرنده خوب باشد ، مشاركت افراد درون و بيرون سازمان را از طريق جلب اعتماد فراگير تامين خواهد كرد و اين امر موفقيت او را در حصول به اهداف سازمان تضمين خواهد كرد .حصول اهداف آموزش و پرورش در دانشگاهها منوط به استفاده بهينه از منابع انساني ، مالي و تجهيزاتي است . اما پويايي نظام آموزشي به عوامل مختلفي از جمله وجود روابط سالم و به دور از هرگونه تيرگي و همكاري و همدلي بين كاركنان دارد تا افراد بتوانند در محيطي پويا و سالم در جهت تحقق اهداف شخصي و سازماني گام بردارند .بنابراين مديران بايد اين حقيقت را بپذيرند كه تعارض جزء انكار ناپذير زندگي سازماني است و مديريت سازمان چاره اي جز پذيرش آن ندارد .آنها مي بايست از تعارض براي افزايـش اثـر بـخشي سـازمان بهره جويند .براي مديـريت تعارض در سـازمان ها تكنـيك هاي متـعددي وجـود دارد .همـكاري، مصـالحه، رقـابت، سازش و اجتـناب از روش هـاي برخورد با تعـارض است كه در اين تحـقيق از آنها در قالب سـه راهبـرد راه حل گرا، عدم مقابله و كنترل نام برده شده است .پژوهش حاضر سعي بر آن دارد كه نگاهي موشكافانه به مديران تربيت بدني و ورزش كه وظايف گوناگوني در محيط دانشگاهي بر عهده دارند ، داشته باشد . از طرفي بايد متذكر شد كه بين مديران آموزشي و اجرايي از نظر نوع كاري كه انجام مي دهند ماهيتاً تفاوت هايي وجود دارد . زيرا بخش عمده كار مدير آموزشي در ارتباط با مسائل آموزشي ، دانشجو و اساتيد كه صرفا ً مشغول به تحصيل و كار در يك رشته خاصي هستند مي باشد . ولي مديران اجرايي با تمام دانشجويان سر و كار دارند، كه هريك در رشته هاي خاصي مشغول به تحصيل مي باشند .پژوهش حاضر در نظر دارد كه ميزان هوش عاطفي، مهارت هاي ارتباطي و راهبردهاي مديريت تعارض را در مديران آموزشي و اجرايي دانشكده ها و گروه هاي تربيت بدني دانشگاه هاي كشور مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد، و همچنين ارتباط هوش عاطفي ومهارت هاي ارتباطي را با راهبردهاي مديريت تعارض مورد بررسي قرار داده و نهايتاً با توجه به يافته هاي حاصل از اين تحقيق و همچنين مطالعات انجام شده در اين زمينه الگوي مناسبي ارائه دهد كه بتواند مديران را در حل موفقيت آميز تعارضات كمك نمايد.يكي از عمده ترين و در عين حال غير قابل اجتناب ترين مسائل در سازمان ها تعارض بين افراد و گروه هاي موجود در آنها مي باشد. مديران معمولاً نسبت به تعارض نگرشي منفي داشته و از آن هراسان و گريزان هستند و سعي در از بين بردن و سركوب كردن يا ناديده انگاشتن آن دارند. علت اساسي اين امر، عدم اطلاع از ماهيت و ويژگي هاي تعارض است.مفـيد و قابل استفـاده بودن تـعـارض بـسـتگي به شناخت مدير از ويژگي هاي تعارض، علل شكل گيري و همچنين توانايي و آمادگي مدير در حل تعارض دارد. مدير براي آنكه بتواند اثربخشي سازمان را افزايش دهد به مشاركت و همكاري اعضاء سازمان نياز دارد. در اين راستا او بايد كاركنان را برانگيزد و بر ارتباطات آزاد و دو طرفه معتقد باشد و توانايي حل تعارض ميان افراد، گروه ها يا ميان دو يا چند ديدگاه را به شيوه اي كه پيامد آنها به دستيابي هدف هاي سازمان رهنمون شود، داشته باشد.يكي از مهم ترين عواملي كه تعيين كننده توانايي مدير در حل مؤثر تعارض است، برخورداري او از هوش عاطفي و مهارت هاي ارتباطي است. در اين فصل ابتدا به بررسي مباني نظري تعارض و سپس مباني نظري هوش عاطفي و مهارت هاي ارتباطي پرداخته مي شود و در پايان فصل نظريه هاي الگو سازي و طرح تحقيق مورد بررسي قرار خواهد گرفت. تعارضتعارض و ماهيت آن [6]:اگر همكاري و رفتارهاي خوب اجتماعي در يك طرف پيوستاري كه چگونگيِ كار كردن افراد وگروهها را با يكديگر در سازمانها توصيف مي كند قرار گيرد ، در طرف ديگر آن مطمئنا ً تعارض قرار مي گيرد . اين واژه معاني زيادي دارد و براي اشاره به رويدادهايي با دامنه وسيع نظير اضطرابهاي دروني ناشي از نيازها و خواسته هاي رقابتي ( تعارض دروني ) تا خشونت بازبين كشورها ( جنگ ) مورد استفاده قرا رمي گيرد ( بارون وگرين برگ [7]، 1990 ) . در حوزه رفتار سازماني تعارض عمدتاً به مواردي اشاره دارد كه در آن واحدها يا افراد در درون يك سازمان بجاي كار كردن با همديگر در مقابل يكديگر كار مـي كنند. فرهنگ لغت و بستر، تعارض را به صورت (نبرد و اختلاف نيروهاي متـضاد، و تضـاد موجـود بين غرايز يا اخـلاقيات و ايده آل هاي ديني و اخلاقي) تعريف مي كند.. (فياضي، 1382). رابينز (1990) معتقد است كه تعارض فرايندي است كه در آن شخص اول به طور عمدي مي كوشد تا به گونه اي باز دارنده سبب ناكامي شخص دوم در رسيدن به علائق و اهدافش گردد. (به نقل از خواجه اي، 1372)داج 3 (1993) تعارض را عدم تطابق و تفاهم در مورد فعاليتهاي انجام شده تعريف كرده است. تامسون4 تعارض را هر رفتاري كه از جانب اعـضاي يك سـازمان به منظور مخالفـت با ساير اعضاء صورت مي گيرد، مي داند.(ميركمالي، 1371)با توجه به يك تعريف جامع و پذيرفته شده ، تعارض فرايندي است كه از طريق آن يك گروه متوجه مي شودكه گروه ديگر اقداماتي را انجام داده است و يا در حال انجام است كه اثرات منفي را برخواسته هاي او مي گذارد (گرين برگ، 1990) . به عبارت ديگر عناصركليدي تعارض به نظر مي رسدكه در برگيرنده :1) علائق متضاد بين افراد يا گروهها 2) شناخت چنين تضادهايي در علائق 3) اعتقاد بر اين اصل كه هر طرف علائق ديگري را خنثي خواهد كرد ( يا قبلاً كرده است ) 4) اقداماتي كه در واقع چنين اثرات را به وجود مي آورد . شكل 1 ، ماهيت تعارض سازماني را نشان ميدهد : شكل 1 ماهيت اساسي تعارض سازماني ( بارون و گرين برگ ، 1990 ) گيبسون و هاجز[8] (1991 ) تعارض را در سه بعد توصيف كرده اند :تعارض معمولا ً در مواقع زير رخ مي دهد :ادراكات نقش عمده اي در تعارض ها دارند . از اين منظرافراد تعارض را در سه بُعد مي بينند با توجه به تعاريف فوق مي توان گفت : اختلاف در تعريف ها حول محور اهداف مي چرخد و معني واژه مزبور اين است كه آيا تعارض تنها در مرحله عمل آشكار مي شود يا خير ؟ به اين معني كه آيا رفتاري كه مانع و سد راه ديگران مي شود يك عمل آگاهانه ( با قصد ونيت ) است ؟ يا اينكه در نتيجه اوضاع و شرايطي اتفاق مي افتد .آيا تعارض تنها به معني آشكار ساختن عمل است يا خير ؟ طبق برخي از تعاريف براي اينكه تعارض وجود داشته باشد بايد نشانه هايي از نزاع و كشمكش يا زد و خورد آشكار ( بين افراد و گروه ها ) به چشم بخورد ، لذا چنانچه بپذيريم نخستين وظيفه مدير شكوفا ساختن توانايي و خلاقيت كاركنان است در اين صورت بايد بيشتر به عوامل مربوط به ايجاد تعارض توجه كرد ( خدابخشي 1375 ).تعارض بوسيله طرفين درگير آن درك مي شود ، زيرا تعارض يك موضوع ادراكي است . اگر كسي از تعارض آگاهي ندارد پس در اين حالت تعارض وجود ندارد ، البته تعارضات درك شده نيز ممكن است واقعي نباشند . از اين رو شرط وجود تعارض اين است كه طرفين آن را درك كرده باشند ، آنچه در اين تعاريف مشترك است مفاهيمي از قبيل شرايط ، مسائل مورد توجه طـرفين ، به نظر رسـيدن مخالفـت و كميابي منابع مي باشد و فرض بر اين است كه براي ايجاد تعارض دو نفر يا تعداد بيشتري وجود دارند كه منافع متضاد و ناسازگار دارند . منابع ( خواه پول ، ارتقاء وجهه ، قدرت و يا هر چيز ديگر ) نا محدود نيستند و كمياب بودن آنها رفتارهاي مانع زا ، براي ديگران را تشويق مي كند . از اين رو طرفين درگير در يك تعارض با هم در تضاد قرار مي گيرند . 1-Conflict2- Lefaum and Hedvieh3- Getzels1-Emotional Intelligence2-Goleman3-Cooper4-Katerine1- Conflict and its Nature2- Baron and Greenberg1- Dutch2- ThompsonGibson and Hutche1-2 -Public versus private conflict3- Gordon4- Formal versus Informal conflict5- Rational Versus Nonrational conflict6- Putnum8- Relationship / task conflict9- Sessa10- Emotional / Rational conflict11- Cooperative / Winning conflict12- Pinkly