برنج به عنوان غذاي اصلي حدود نيمي از جمعيت جهان به شمار ميآيد و به همين دليل اين محصول يكي از مهمترين منابع اصلي تأمين كننده نياز غذايي جهان است (56،71). طبق آمار فائو مصرف سرانه برنج در كشورهاي مختلف بين 2/4 تا 1/102 كيلوگرم متغير است و معمولاً كشورهاي عمده توليد كننده برنج مصرف كنندگان عمده نيز هستند و تا حدي بين توليد و مصرف آنها موازنه وجود دارد. ولي در كشور ما متأسفانه اين توازن برقرار نيست و ايران به عنوان يازدهمين كشور توليد كننده برنج، سومين وارد كننده در جهان است (11). برنج در كشور ما بعد از گندم دومين كالاي مصرفي از نظر مقدار و تنها غلهاي است كه منحصراً براي تغذيه انسان كشت ميشود و در حدود نصف جيره غذائي 1/6 ميليارد نفري از جمعيت دنيا را تشكيل ميدهد (11) و در بخش عظيمي از قارة آسيا تأمين كننده بيش از 80% كالري و 75% پروتئين مصرفي مردم است. در كشور ما نيز به طور متوسط، روزانه 14% نياز به انرژي از طريق برنج تأمين ميشود (11). اين گياه در بين گياهان عمده زراعي داراي خصوصيات منحصر به فردي از نظر مصرف آب است (رشد در شرايط غرقابي، غيرغرقابي و ديم). آب اولين و اساسيترين عامل محدود كننده توليد محصولات كشاورزي است. كمبود آب كه به بحران قرن حاضر موسوم شده است باعث گرديد دانشمندان و محققان تلاشهاي وسيعي را در جهت يافتن راه حلهاي مناسب براي افزايش توان توليد واحد آب مصرفي آغاز نمايند. عنوان مقدمه فصل اول – كليات1-1- سطح زير كشت و ميزان توليد در دنيا و ايران1-2- سابقه كشت برنج در ايران1-3- گياهشناسي برنج1-3-1- نوع ژاپونيكا1-3-2- نوع اينديكا1-3-3- نوع جاوائيكا1-4- سيستمهاي كشت برنج1-5- فيزيولوژي و مراحل رشد برنج1-6- فنولوژي و مراحل رشد برنج1-6-1- مرحلة رويشي1-6-2- مرحلة زايشي1-6-3- مرحلة رسيدگي1-7- آب در گياه1-8- آبياري در برنجعنوان 1-8-1- روش آبياري غرقاب دائم1-8-2- روش آبياري متناوب1-8-3- آبياري برنج براساس مراحل مختلف رشد1-9- اثر كمبود آبفصل دوم – بررسي منابع2-1- عملكرد2-2- اجزاي عملكرد2-3- عملكرد بيولوژيكي2-4- راندمان مصرف آب2-5- شاخص برداشت2-6- فتوسنتز2-7- ماده خشك2-8- سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبي2-9- فواصل آبياري و مقدار آب مصرفي2-10- مقاومت به خشكي2-11- كيفيت و پروتئين دانه2-12- شاخص سطح برگ