تعريف مسأله، فرضيه‌ها و اهدافیکی از بالاترين خسارات ناشي از حوادث غير مترقبه، پدیده فرسایش سواحل مي باشد. يكي از وظايف دولتها كاهش اثرات بلاياي طبيعي بوده است . همين امر به روشني لزوم يافتن راه حل اصولي براي كنترل و پيشگيري وكاهش خسارت ناشي از آنها را به اثبات مي رساند.مکانیزم رودخانهها به گونهای است که مقطع یک رودخانه به مرور زمان دچار تغییرات شدید میگردد. این تغییرات بویژه در قوس رودخانهها مشهودتر است. فرآيندهاي فرسايش ساحل به طور مستقيم به مهاجرت جانبي آبراهههاي آبرفتي مربوط ميشود. اندركنش نيروهاي فعال حاصل از جريان آب و نيروهاي مقاوم به جريان ناشي از مواد بستر باعث فرسايش ساحل ميشود.در قوس رودخانه، نيروهاي هيدروديناميكي جريانهاي ثانوي را بوجود ميآورند كه خطوط جريان سطحي را به سمت ساحل بيروني و خطوط جريان نزديك به بستر را به سمت ساحل داخلي منحرف ميسازند. در مقطع جريان درامتداد قائم، خطوط جريان مجاور ساحل بيروني بطرف پايين و خطوط جريان پشته متمركز داخلي به طرف بالا هستند در نتيجه پايداري ذره در نزديكي ساحل خارجي بهم ميخورد و بستر رودخانه گود ميشود و از طرف ديگر در مجاورت پشته متمركز داخلي به پايداري ذره اضلافه ميشود و تراز بستر افزايش پدا ميكند. آبشستگي در پنجه ساحل خارجي، خطالقعر را به سمت ساحل بيروني قوس جابجا ميكند و شيب ساحل را افزايش ميدهد كه در نهايت به شكست ساحل منتهي ميشود.شکل (1) الگوی جریان در قوس رودخانه]7[با توجه به مطالب بيان شده در خصوص هیدرولیک جریان در خم رودخانهها، قوس خارجی همواره تحت تاثیر بردارهای شدید سرعت بوده و دچار فرسایش میگردد و در قوس داخلی رسوبگذاری ایجاد میگردد همچنين از آنجا که تخریب ساحل در قوس خارجی میتواند ضررهای زیادی را به همراه داشته باشد، حفاظت از این قسمت از ساحل بخش مهمی از مهندسی رودخانه را تشکیل میدهد. جهت محافظت ساحل در قوس بیرونی روشهای متعددی وجود دارد که از آن جمله میتوان به موارد زير اشاره نمود:1- حفاظت ساحل بوسیله احداث آبشکن2- حفاظت ساحل بوسيله احداثBendway3-حفاظت ساحل بوسیله احداث دایک4- حفاظت ساحل بوسیله پوشش گیاهی5- حفاظت ساحل بوسیله پوشش سنگ چین(Riprap)6- حفاظت ساحل بوسیله پوشش خاک و سیمان7- حفاظت ساحل بوسیله پوشش توری سنگ ها و روکش ها8- حفاظت ساحل بوسیله پوشش با کیسه های مخصوص مخلوط سیمان و خاک9- حفاظت ساحل با استفاده از مصنوعات ژئوسنتتیک10- حفاظت ساحل بوسیله اجرای دیوار حائل استفاده از آبشکن یا اپی از جمله بهترین و اقتصادیترین روش جهت محافظت سواحل در اغلب شرایط بوده و در اکثر نقاط دنیا مورد استفاده قرار میگیرد.است. « Bankheed ،Groin ،Groyne» کلمهاي فرانسوي است. معادل آن در زبان انگلیسی «Epi»كه در زيان فارسي آب شکن ترجمه شده است. نقش آن این است که جریان آب کناره رودخانه را به طرف وسط رودخانه هدایت میکند و سرعت آب درکناره ها را کاهش میدهد و نیز قسمتی از آب رودخانه را بین اپیها به حالت سکون باقی میگذارد. در نتیجه، مواد محموله آب ته نشین میشود و رودخانه حالت پس رفتگی پیدا میکند و کناره بتدریج تثبیت میشود.انواعآبشکن:آبشکنهاازنظرنوعاستفادهبهمواردزیرتقسیممیشوند:الف:آبشکنهايطویلغیرمستغرق)قابلاستفادهدرآبخیزداري(ب: آبشکنهايکوتاهغیرمستغرق)قابلاستفادهدرآبخیزداري(ج: آبشکنهايطویلمستغرق (قابلاستفادهدرکشتیرانی)د:آبشکنهايکوتاهمستغرق(قابلاستفادهدرکشتیرانی( الگوی جریان برای دو آبشکن مستغرق و غیر مستغرق در شکل (2) ارائه شده است. شکل(2) الگوی جریان در اطراف آبشکن مستغرق (چپ) و آبشکن غیر مستغرق(راست)]13[ آبشکنها،نسبتبهزاویهاستقرارباجهتجریانآب،نیزبهشرحزیرتقسیمبنديمیشوند: -1 آبشکنهايبرگردانیامنحرفکننده: نسبتبهجریانآببین10 تا15 درجهدرجهتجریانآب) بهسمتپایاب)-2 آبشکنهايبازدارنده: نسبتبهمسیرجریانآببین10 تا15 درجهدرجهتعکسجریانآب) بهسمتسراب(-3 آبشکنهايعمودي:زاویهمعادل90 درجهنسبتبهمسیرجریانآببهسمتمحوررودخانه.در شكل (3) وضعيت قرار گرفتن آبشكن نسبت به راستاي جريان نشان داده شده است. شكل (3) وضعيت قرار گرفتن آبشكن نسبت به راستاي جريان ]13[ آبشكن‌هاي جذبي كه در آن محور آبشكن به سمت پائين تمايل دارد و اين امر موجب مي‌گردد تا جريان آب به ميدان آبشكن متمايل گردد. بعلاوه در اين نوع آبشكن ساحل مقابل از انحراف جريان حاصله از سازه متأثر نمي‌گردد.آبشكن‌هاي دفعي كه در آن محور آبشكن به سمت بالا تمايل دارد. در اين حالت غالباً جريان آب از محدوده آبشكن به سمت ساحل مقابل رانده شده و آنرا تحت تأثير قرار ميدهد.آبشكن‌هاي برگردان كه در آن فقط مسير جريان بصورت محدود از اطراف سازه منحرف مي‌گردد. شكل (4) حالت كلي آبشكن‌هاي سه گانه مورد استفاده در رودخانهها از نظر انحراف جريان ]13[ آبشکنها بر اساس نفوذپذیری به سه دسته زير تقسيم بندي ميشوند :1- آبشکنهای تاخیری2- آبشکنهای تاخیری- منحرف کننده3- آبشکنهای منحرف کننده از نظر ساختاري سازه آبشكن عموماً از پنج جزء مشخص شامل دماغه، بازو، ريشه، پيش‌بند و روكش تشكيل شده است. در شكل (5) اجزاي پنجگانه مزبور نشان داده شده است. شكل (5) نمايش اجزاء مختلف سازه آبشكن ]13[ مشخصات عمومي آبشكنهاعملكرد آبشكن‌ها از نظر فرسايش و رسوبگذاري عموماً تابعي از فاصله، طول، راستا و شكل آنها مي‌باشد. چنانچه فاصله آبشكن‌ها بيش از حد لازم انتخاب شد اين احتمال وجود دارد كه جريان رودخانه وارد ميدان آبشكن گرديده و موجبات فرسايش كناره‌ها را فراهم آورد. بعلاوه اين امر ايمني آبشكن پايين دست را نيز به مخاطره مي‌اندازد و مانع تشكيل لايه رسوبي يكپارچه در فضاي بين آبشكن‌ها ميشود. شكل (6) وضعيت جريان را در محدوده آبشكن در حالتي كه فاصله سازه‌ها بيش از حد متعارف است نشان ميدهد. شكل (6) نمايش عملكرد نامطلوب آبشكن‌ها و وقوع پديده فرسايش ناشي از افزايش بيش از حد فاصله سازه‌ها ]13[ طبق بررسي‌هاي انجام شده براي عملكرد مطلوب آبشكن‌ها (تشكيل لايه رسوبي و پايدارسازي كناره‌ها و برقراري جريان منظم در رودخانه) بهتر است رابطه ذيل رعايت شود:در اين رابطه L فاصله آبشكن‌ها (بر حسب متر)، C ضريب شزي و h عمق جريان (بر حسب متر) در رودخانه، ضريب اصلاحي و g شتاب ثقل مي‌باشد، برقراري رابطه فوق موجب مي‌گردد تا مطابق شكل (7) يك گرداب منفرد و فراگير در ميدان آبشكن تشكيل گردد. وقوع اين حالت ترسيب يكنواخت‌تر مواد رسوبي در ميدان آبشكن و عملكرد مطلوب آن را به دنبال دارد. شكل (7) نمايش چگونگي تأثير فاصله مناسب آبشكن‌ها در تشكيل گرداب منفرد و رسوبگذاري مطلوب و برقراري جريان منظم در رودخانه ]13[ علاوه بر فاصله، طول آبشكن‌ها نيز در عملكرد رفتاري آنها از نظر فرسايش و رسوبگذاري موثر است. براساس تحقيقات انجام شده در آزمايشگاه هيدروليك دلفت هلند نسبت مناسب تشخيص داده شده است، و از اين رو انتخاب آبشكن‌هاي كوتاه چندان مطلوب نمي‌باشد چه باعث افزايش نسبت مزبور مي‌گردد. ممك و ولوسني همچنين رابطه كلي ذيل را در انتخاب L و b پيشنهاد كرده‌اند :در اين رابطه B عرض كنترل شده رودخانه (شكل 7) و L و b به ترتيب فاصله و طول آبشكن‌ها مي‌باشد. همانطوريكه از رابطه (2) بر مي‌آيد در انتخاب طول و فاصله آبشكن‌ها بعضي از محققين توجه به عرض رودخانه (B) را نيز توصيه نموده‌اند. در جدول (1) نسبت‌هاي پيشنهادي براي و توسط بعضي از منابع درج گرديده است.