فهرست مطالبعنوان صفحه فصل اول: کلیات1-1 مقدمه .........21-2 مصارف آب .....21-3 مدیریت جامع منابع آب.......31-3-1 مفاهیم........41-3-2 مدیریت جامع حوضه رودخانه.......51-3-3 استفاده از مدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی منابع آب........61-4 نرمافزار WEAP.........61-5 اهداف تحقیق........81-6 ضرورت تحقیق.......91-7 ساختار پایان نامه..........10فصل دوم: پیشینه تحقیق2-1 مقدمه...................................................................................................................................................................................122-2 مدلسازی سیستمهای منابع آب در سطح حوضه آبریز..........................................................................................122-2-1 شبیه سازی سیستم منابع آب...........................................................................................................................132-2-2 انواع روشهای شبیه سازی................................................................................................................................142-2-3 بهینه سازی منابع آب.........................................................................................................................................162-2-3-1 انواع مدلهای بهینهسازی............................................................................................................................172-2-4 انواع مدلهای هیدرولوژیکی.............................................................................................................................232-3 مدیریت منابع آب...........................................................................................................................................................252-3-1 تعریف مسأله و انتخاب متدولوژی...................................................................................................................252-3-2 محدوده مکانی، افق زمانی و مقیاس...............................................................................................................252-3-3 تمام فرآیندهای هیدرولوژیکی..........................................................................................................................252-3-4 تعیین دادههای مورد نیاز و آماده سازی آنها............................................................................................... 262-3-5 تشکیل مدل، واسنجی و اعتبار سنجی..........................................................................................................262-3-6 ارزیابی گزینههای مدیریتی..............................................................................................................................272-4 مدیریت یکپارچه منابع آب ........................................................................................................................................272-5 انتخاب مدل .................................................................................................................................................................292-5 مدل WEAP ............................................................................................................................................................322-6 پیشینه استفاده از مدل مدیریتی WEAP .........................................................................................................34فصل سوم: مواد و روش3-1 مقدمه ..........................................................................................................................................................................413-2 ابعاد مکانی مسئله ....................................................................................................................................................413-3 حوضه رودخانه ..........................................................................................................................................................433-3-1 رودخانه گاماسیاب ........................................................................................................................................433-3-2 رودخانه خرمرود ...........................................................................................................................................443-3-3 رودخانه دینور ...............................................................................................................................................443-4 دادههای هیدرولوژیکی ...........................................................................................................................................453-4-1 ایستگاههای حوضه ......................................................................................................................................463-4-1-1 ایستگاه پلچهر ................................................................................................................................463-4-1-2 ایستگاه دوآب ..................................................................................................................................463-4-1-3 ایستگاه آران ....................................................................................................................................473-4-1-4 ایستگاه پلحاجی آباد ...................................................................................................................473-4-1-5 ایستگاه حیدر آباد .........................................................................................................................473-4-1-6 ایستگاه پیرسلمان .........................................................................................................................473-4-1-7 ایستگاه کله جوب .........................................................................................................................473-4-2 دبی رودخانه ..............................................................................................................................................483-4-3 تبخیر ..........................................................................................................................................................503-5 سدهای حوضه ......................................................................................................................................................503-6 تقاضای آب ............................................................................................................................................................533-6-1 نیاز کشاورزی ............................................................................................................................................533-6-2 نیاز صنعت .................................................................................................................................................543-6-3 نیاز شرب ...................................................................................................................................................553-6-4 نیاز زیست محیطی .................................................................................................................................563-7 واسنجی و اعتبار سنجی مدل ..........................................................................................................................563-7-1 گام زمانی ..................................................................................................................................................563-7-2 واسنجی مدل ...........................................................................................................................................573-7-3 اعتبار سنجی مدل ..................................................................................................................................58 فصل چهارم: بررسی سناریوهای مختلف4-1 مقدمه ..............................................................................................................................................................644-2 سناریوی 1 .....................................................................................................................................................644-2-1 سناریوی 1 الف .................................................................................................................................654-2-2 سناریوی 1 ب ...................................................................................................................................664-3 سناریو 2 .........................................................................................................................................................674-3-1 سناریو 2 الف .....................................................................................................................................674-3-2 سناریو 2 ب .......................................................................................................................................694-4 سناریو 3 ........................................................................................................................................................70 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات5-1 مقدمه ...........................................................................................................................................................745-2 نتیجه گیری ................................................................................................................................................745-3 پیشنهادات .................................................................................................................................................75 منابع ......................................................................................................................................77 پیوست ................................................................................................................................................................80 فهرست اشکالشکل صفحهفصل دوم: پیشینه تحقیقشکل 2-1 نمونه شبکه گره یال در نرمافزار WEAP ........................................................................................................14شکل 2-2 گستره مدلهای شبیهسازی از دادهگرا تا فرآیندگرا.........................................................................................15 فصل سوم: مواد و روششکل 3-1 موقعیت حوضه گاماسیاب .....................................................................................................................................42شکل 3-2 طرح شماتیک رودخانه و ایستگاههای حوضه ...................................................................................................45شکل 3-3 میانگین سالانه دبی عبوری در ایستگاه پل چهر ..............................................................................................49شکل 3-4 مقایسه دبی شبیه سازی شده با دبی اندازگیری شده ....................................................................................58شکل 3-5 درصد زمانی حجم سد آناهیتا (کبوترلانه) در ضرایب مختلف نیازها ..........................................................59شکل 3-6 درصد زمانی حجم سد بیستون در ضرایب مختلف نیازها ............................................................................60شکل 3-7 درصد زمانی حجم سد قشلاق در ضرایب مختلف نیازها ...............................................................................61شکل 3-8 درصد زمانی حجم سد جامیشان در ضرایب مختلف نیازها ..........................................................................61شکل 3-9 مقایسه نمودار درصد زمانی حجم سدهای حوضه در حالت پر یا خالی...................................................62 فصل چهارم: نتایجشکل 4-1 طرح شماتیک سناریو 1 ......................................................................................................................................64شکل 4-2 نمودار درصد زمانی حجم سد بیستون در سناریو 1 الف .............................................................................65شکل 4-3 مقایسه نمودار درصد زمانی حجم سد بیستون در سناریو 1 الف و ب .....................................................67شکل 4-4 درصد پوشش نیازهای حوضه در سناریو 2 الف ............................................................................................68شکل 4-5 نمودار درصد زمانی حجم سدهای حوضه گاماسیاب سناریو2 الف ...........................................................69شکل 4-6 مقایسه نمودار درصد حجم سد بیستون در دو حالت سناریو 2 ................................................................70شکل 4-7 درصد پوشش نیازهای حوضه ...........................................................................................................................71شکل 4-8 حجم پوشش نیافته نیازهای حوضه در سناریو 3 .........................................................................................71 فهرست جداولجدول صفحه فصل سوم: مواد و روشجدول 3-1 مشخصات فیزیوگرافی دشتهای مطالعاتی رودخانه گاماسیاب .................................................................43جدول 3-2 مشخصات جغرافیایی ایستگاههای حوضه .........................................................................................................48جدول 3-3 میزان تبخیر از سطح آزاد در محل ساختگاه سد ...........................................................................................50جدول 3-4 مشخصات سدهای حوضه ....................................................................................................................................53جدول 3-5 متوسط مصرف سرانه شهری کل محدوده طرح .............................................................................................55جدول 3-6 میزان نیاز زیست محیطی (مترمکعب بر ثانیه) ..............................................................................................56 فصل چهارم: نتایججدول 4-1 درصد اعتماد پذیری در پوشش نیازهای سد های حوضه سناریوی 2 .....................................................68فصل اولکلیات1-1 مقدمهتامین آب تمیز مبنای اصلی استفادۀ پایدار از منابع طبیعی است. در سال 1940 حجم آب تمیز مصرفی جهان 1500 کیلومتر مکعب در سال بوده است حال آنکه در سال 2000 این مقدار به 5000 کیلومتر مکعب در سال رسیده است. تعداد کشورهایی که با بحران آب مواجه هستند از 7 کشور در سال 1955 به 20 کشور در سال 2000 رسیدهاند و این تعداد به 34 کشور در سال 2025 خواهند رسید. اصلی ترین موضوعات جهانی در قرن 21 عبارتند از امنیت غذایی و کیفیت محیط زیست که هر دو موضوع به مدیریت حوزههای آبخیز بستگی دارند. همچنین محدودیت منابع، رشد جمعیت، خصوصیت روان بودن آب، فعالیتهای اقتصادی و به تبع آن رشد تقاضای آب باعث شده است که خصوصیات هیدرولوژیکی حوضه آبریز، خصوصیات اقتصادی-اجتماعی ذینفعان و خصوصیات زیست محیطی رودخانه بیش از پیش به هم پیوسته گردند. به همین علت امروزه اثرات یکی بر دیگری در فاصلهای نزدیکتر و زمانی کوتاهتر نمودار گشته و در بلند مدت روند عرضه و تقاضای آب در حوضه آبریز را دچار تغییرات شدیدتری مینماید. عدم توجه به تعامل خصوصیات هیدرولوژیکی، اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی، تخصیصآب به متقاضیان را با محدودیت مواجه میکند. از این رو جهان با معضلات فزاینده ای در زمینه بهبود کیفیت آب و تامین تقاضای روبه رشد آن، مواجه است. 1-2 مصارف آباستفاده از آب به دو دسته عمده تقسیم میگردد:1- استفادههای مصرفی آب (آبیاری کشاورزی، صنعتی و شهری)2- استفادههای غیر مصرفی آب (برق آبی، تفریحی و زیست محیطی)در کشورهای جهان از بین استفادههای مصرفی آب، آبیاری بیشترین سهم را داراست (حدود 70% که این مقدار در ایران حدود 92% میباشد)[1]. این درحالی است که با رشد جمعیت علاوه بر مصارف آبیاری، نیاز مصارف شهری و صنعتی نیز در حال افزایش است. این مسئله سبب رقابت بین مصرف کنندگان شده، که تبعاً نیازمند راهکارهای جدیدی جهت مدیریت عرضه آب است. علیرغم توسعۀ تکنولوژی و تکنیکهای کشاورزی، در بسیاری از مناطق جهان تولید مواد غذایی و رشد جمعیت نه تنها همگون نیست (تعدادی از کشورهای آفریقایی)، بلکه حتی با افزایش درخواست مواد غذایی مواجه هستیم. اگرچه نقش عوامل مدیریتی و سیاسی در تأمین مواد غذایی انکار ناپذیر است، اما تنزل کمیت و کیفیت منابع خاک و آب دلیل اصلی کمبود مواد غذایی است. با توجه به اينكه آب يكي از نهادههاي توليد اكثر بخشهاي اقتصادي است، مقدار توليد و شاخصهاي اقتصادي-اجتماعي وابسته به آن، مانند؛ اشتغال نيروي كار، درآمد حاصل از فروش توليدات و ارزش افزوده توليد، عرضه كمیوكيفي آب را با محدوديت مواجه ميكند.سياستگذاران و تصميمگيران زمينه تخصيص آب با توجهبهبهمپيوستگيخصوصياتهيدرولوژيكي،اقتصادي-اجتماعي-زیست محیطی، وبرايپرهيزاز اشتباه در تصمیمگيري سعيميكننداولويتهايلازمرا برای لحاظاينبه همپيوستگي، در تحليل سياستهاوارزيابي دقيقتر اثراتآنهااعمالنمايند. بههمينعلترويكردبرنامهريزيمبتنيبرمديريتعرضه[1] كهباهدفبيشينهسازيعرضهآببراي تقاضاهايآبيعملميكند،امروزهبهرويكردمديريتتوامانعرضهوتقاضاي[2]آبتبديلميگردد. 1-3 مدیریت جامع منابع آبمفهوممديريتجامعمنابعآبدردهه۸۰قرنبيستمميلاديدرپاسخبهمشكلاتمديريتآب مطرح گرديد. در مديريت جامع منابع آب به جاي بهرهگيري از روش قديمي مديريت از بالا به پايين يا به عبارت ديگر برنامهريزي جامع آب كه در آن تمركز بر روي موجوديت آب و توسعه منابع است، از روش جديدتر مديريت از پايين به بالا يا به عبارت ديگر برنامهريزي جامع سياستهاي آب كه در آن اندركنش موجود بين بخشهاي مختلف نيز دخيل گرديده است، استفاده ميشود.یکی از نکات اساسی در تعریف و اعمال برنامهریزی و مدیریت یکپارچه منابع آب، تأکید بر تمرکز برنامهریزی و مدیریت در مقیاس و سطح حوضه آبریز به عنوان واحد مکانی تحلیل به جای اکتفا به برنامهریزی مجزا در سطح پروژههای منفرد است. بنابراین پرواضح است که برنامهریزی تخصیص بهینه منابع آب بین مصارف و محلهای مصرف رقیب نیز بایستی در واحد مکانی و اشل حوضه آبریز صورت پذیرد. در نتیجه مدیریت یکپارچه منابع آب در سطح حوضه آبریز[3] و یا IRBM، موضوعی دارای اهمیت و قابل توجه برای طراحان، برنامهریزان، مدیران و قانون گذاران حیطه مسائل آب بوده که در آن به موضوع مدیریت سیستمهای آبی بعنوان امری تأثیرگذار در محیط طبیعی و اجتماعی-اقتصادی در برگیرنده آنها پرداخته میشود.اگر مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه آبریز را به معنای رعایت یکپارچگی و جامعنگری از منظر:1- احتساب و تحلیل تمامی عناصر و المانهای پخش شده در گستره مکانی سیستم با هم و روی هم و در تعامل با هم (Spatial Integrity)2- یکپارچگی تحلیل در گستره زمانی و یا به عبارتی توجه به شرایط هم حال و هم آینده و تغییر پذیری رفتار حوضه در اشل زمانی مناسب و معرف (Temporal Integrity)3- دیدن منابع آب سطحی و زیرزمینی و حتی منابع خاک با هم و در تعادل با هم (Resource Integrity)در کنار مدیریت مصارف به شکل یکپارچه تحت معیارها و اولویتبندیهای مختلف (Demand Management)4- احتساب همزمان اهداف کمی در کنار اهداف کیفی (Quantity-Quality Integrity)
مدیریت مخازن سدهای حوضه گاماسیاب استان کرمانشاه با استفاده از مدل WEAP
فهرست مطالبعنوان صفحه فصل اول: کلیات1-1 مقدمه .........21-2 مصارف آب .....21-3 مدیریت جامع منابع آب.......31-3-1 مفاهیم........41-3-2 مدیریت جامع حوضه رودخانه.......51-3-3 استفاده از مدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی منابع آب........61-4 نرمافزار WEAP.........61-5 اهداف تحقیق........81-6 ضرورت تحقیق.......91-7 ساختار پایان نامه..........10فصل دوم: پیشینه تحقیق2-1 مقدمه...................................................................................................................................................................................122-2 مدلسازی سیستمهای منابع آب در سطح حوضه آبریز..........................................................................................122-2-1 شبیه سازی سیستم منابع آب...........................................................................................................................132-2-2 انواع روشهای شبیه سازی................................................................................................................................142-2-3 بهینه سازی منابع آب.........................................................................................................................................162-2-3-1 انواع مدلهای بهینهسازی............................................................................................................................172-2-4 انواع مدلهای هیدرولوژیکی.............................................................................................................................232-3 مدیریت منابع آب...........................................................................................................................................................252-3-1 تعریف مسأله و انتخاب متدولوژی...................................................................................................................252-3-2 محدوده مکانی، افق زمانی و مقیاس...............................................................................................................252-3-3 تمام فرآیندهای هیدرولوژیکی..........................................................................................................................252-3-4 تعیین دادههای مورد نیاز و آماده سازی آنها............................................................................................... 262-3-5 تشکیل مدل، واسنجی و اعتبار سنجی..........................................................................................................262-3-6 ارزیابی گزینههای مدیریتی..............................................................................................................................272-4 مدیریت یکپارچه منابع آب ........................................................................................................................................272-5 انتخاب مدل .................................................................................................................................................................292-5 مدل WEAP ............................................................................................................................................................322-6 پیشینه استفاده از مدل مدیریتی WEAP .........................................................................................................34فصل سوم: مواد و روش3-1 مقدمه ..........................................................................................................................................................................413-2 ابعاد مکانی مسئله ....................................................................................................................................................413-3 حوضه رودخانه ..........................................................................................................................................................433-3-1 رودخانه گاماسیاب ........................................................................................................................................433-3-2 رودخانه خرمرود ...........................................................................................................................................443-3-3 رودخانه دینور ...............................................................................................................................................443-4 دادههای هیدرولوژیکی ...........................................................................................................................................453-4-1 ایستگاههای حوضه ......................................................................................................................................463-4-1-1 ایستگاه پلچهر ................................................................................................................................463-4-1-2 ایستگاه دوآب ..................................................................................................................................463-4-1-3 ایستگاه آران ....................................................................................................................................473-4-1-4 ایستگاه پلحاجی آباد ...................................................................................................................473-4-1-5 ایستگاه حیدر آباد .........................................................................................................................473-4-1-6 ایستگاه پیرسلمان .........................................................................................................................473-4-1-7 ایستگاه کله جوب .........................................................................................................................473-4-2 دبی رودخانه ..............................................................................................................................................483-4-3 تبخیر ..........................................................................................................................................................503-5 سدهای حوضه ......................................................................................................................................................503-6 تقاضای آب ............................................................................................................................................................533-6-1 نیاز کشاورزی ............................................................................................................................................533-6-2 نیاز صنعت .................................................................................................................................................543-6-3 نیاز شرب ...................................................................................................................................................553-6-4 نیاز زیست محیطی .................................................................................................................................563-7 واسنجی و اعتبار سنجی مدل ..........................................................................................................................563-7-1 گام زمانی ..................................................................................................................................................563-7-2 واسنجی مدل ...........................................................................................................................................573-7-3 اعتبار سنجی مدل ..................................................................................................................................58 فصل چهارم: بررسی سناریوهای مختلف4-1 مقدمه ..............................................................................................................................................................644-2 سناریوی 1 .....................................................................................................................................................644-2-1 سناریوی 1 الف .................................................................................................................................654-2-2 سناریوی 1 ب ...................................................................................................................................664-3 سناریو 2 .........................................................................................................................................................674-3-1 سناریو 2 الف .....................................................................................................................................674-3-2 سناریو 2 ب .......................................................................................................................................694-4 سناریو 3 ........................................................................................................................................................70 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات5-1 مقدمه ...........................................................................................................................................................745-2 نتیجه گیری ................................................................................................................................................745-3 پیشنهادات .................................................................................................................................................75 منابع ......................................................................................................................................77 پیوست ................................................................................................................................................................80 فهرست اشکالشکل صفحهفصل دوم: پیشینه تحقیقشکل 2-1 نمونه شبکه گره یال در نرمافزار WEAP ........................................................................................................14شکل 2-2 گستره مدلهای شبیهسازی از دادهگرا تا فرآیندگرا.........................................................................................15 فصل سوم: مواد و روششکل 3-1 موقعیت حوضه گاماسیاب .....................................................................................................................................42شکل 3-2 طرح شماتیک رودخانه و ایستگاههای حوضه ...................................................................................................45شکل 3-3 میانگین سالانه دبی عبوری در ایستگاه پل چهر ..............................................................................................49شکل 3-4 مقایسه دبی شبیه سازی شده با دبی اندازگیری شده ....................................................................................58شکل 3-5 درصد زمانی حجم سد آناهیتا (کبوترلانه) در ضرایب مختلف نیازها ..........................................................59شکل 3-6 درصد زمانی حجم سد بیستون در ضرایب مختلف نیازها ............................................................................60شکل 3-7 درصد زمانی حجم سد قشلاق در ضرایب مختلف نیازها ...............................................................................61شکل 3-8 درصد زمانی حجم سد جامیشان در ضرایب مختلف نیازها ..........................................................................61شکل 3-9 مقایسه نمودار درصد زمانی حجم سدهای حوضه در حالت پر یا خالی...................................................62 فصل چهارم: نتایجشکل 4-1 طرح شماتیک سناریو 1 ......................................................................................................................................64شکل 4-2 نمودار درصد زمانی حجم سد بیستون در سناریو 1 الف .............................................................................65شکل 4-3 مقایسه نمودار درصد زمانی حجم سد بیستون در سناریو 1 الف و ب .....................................................67شکل 4-4 درصد پوشش نیازهای حوضه در سناریو 2 الف ............................................................................................68شکل 4-5 نمودار درصد زمانی حجم سدهای حوضه گاماسیاب سناریو2 الف ...........................................................69شکل 4-6 مقایسه نمودار درصد حجم سد بیستون در دو حالت سناریو 2 ................................................................70شکل 4-7 درصد پوشش نیازهای حوضه ...........................................................................................................................71شکل 4-8 حجم پوشش نیافته نیازهای حوضه در سناریو 3 .........................................................................................71 فهرست جداولجدول صفحه فصل سوم: مواد و روشجدول 3-1 مشخصات فیزیوگرافی دشتهای مطالعاتی رودخانه گاماسیاب .................................................................43جدول 3-2 مشخصات جغرافیایی ایستگاههای حوضه .........................................................................................................48جدول 3-3 میزان تبخیر از سطح آزاد در محل ساختگاه سد ...........................................................................................50جدول 3-4 مشخصات سدهای حوضه ....................................................................................................................................53جدول 3-5 متوسط مصرف سرانه شهری کل محدوده طرح .............................................................................................55جدول 3-6 میزان نیاز زیست محیطی (مترمکعب بر ثانیه) ..............................................................................................56 فصل چهارم: نتایججدول 4-1 درصد اعتماد پذیری در پوشش نیازهای سد های حوضه سناریوی 2 .....................................................68فصل اولکلیات1-1 مقدمهتامین آب تمیز مبنای اصلی استفادۀ پایدار از منابع طبیعی است. در سال 1940 حجم آب تمیز مصرفی جهان 1500 کیلومتر مکعب در سال بوده است حال آنکه در سال 2000 این مقدار به 5000 کیلومتر مکعب در سال رسیده است. تعداد کشورهایی که با بحران آب مواجه هستند از 7 کشور در سال 1955 به 20 کشور در سال 2000 رسیدهاند و این تعداد به 34 کشور در سال 2025 خواهند رسید. اصلی ترین موضوعات جهانی در قرن 21 عبارتند از امنیت غذایی و کیفیت محیط زیست که هر دو موضوع به مدیریت حوزههای آبخیز بستگی دارند. همچنین محدودیت منابع، رشد جمعیت، خصوصیت روان بودن آب، فعالیتهای اقتصادی و به تبع آن رشد تقاضای آب باعث شده است که خصوصیات هیدرولوژیکی حوضه آبریز، خصوصیات اقتصادی-اجتماعی ذینفعان و خصوصیات زیست محیطی رودخانه بیش از پیش به هم پیوسته گردند. به همین علت امروزه اثرات یکی بر دیگری در فاصلهای نزدیکتر و زمانی کوتاهتر نمودار گشته و در بلند مدت روند عرضه و تقاضای آب در حوضه آبریز را دچار تغییرات شدیدتری مینماید. عدم توجه به تعامل خصوصیات هیدرولوژیکی، اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی، تخصیصآب به متقاضیان را با محدودیت مواجه میکند. از این رو جهان با معضلات فزاینده ای در زمینه بهبود کیفیت آب و تامین تقاضای روبه رشد آن، مواجه است. 1-2 مصارف آباستفاده از آب به دو دسته عمده تقسیم میگردد:1- استفادههای مصرفی آب (آبیاری کشاورزی، صنعتی و شهری)2- استفادههای غیر مصرفی آب (برق آبی، تفریحی و زیست محیطی)در کشورهای جهان از بین استفادههای مصرفی آب، آبیاری بیشترین سهم را داراست (حدود 70% که این مقدار در ایران حدود 92% میباشد)[1]. این درحالی است که با رشد جمعیت علاوه بر مصارف آبیاری، نیاز مصارف شهری و صنعتی نیز در حال افزایش است. این مسئله سبب رقابت بین مصرف کنندگان شده، که تبعاً نیازمند راهکارهای جدیدی جهت مدیریت عرضه آب است. علیرغم توسعۀ تکنولوژی و تکنیکهای کشاورزی، در بسیاری از مناطق جهان تولید مواد غذایی و رشد جمعیت نه تنها همگون نیست (تعدادی از کشورهای آفریقایی)، بلکه حتی با افزایش درخواست مواد غذایی مواجه هستیم. اگرچه نقش عوامل مدیریتی و سیاسی در تأمین مواد غذایی انکار ناپذیر است، اما تنزل کمیت و کیفیت منابع خاک و آب دلیل اصلی کمبود مواد غذایی است. با توجه به اينكه آب يكي از نهادههاي توليد اكثر بخشهاي اقتصادي است، مقدار توليد و شاخصهاي اقتصادي-اجتماعي وابسته به آن، مانند؛ اشتغال نيروي كار، درآمد حاصل از فروش توليدات و ارزش افزوده توليد، عرضه كمیوكيفي آب را با محدوديت مواجه ميكند.سياستگذاران و تصميمگيران زمينه تخصيص آب با توجهبهبهمپيوستگيخصوصياتهيدرولوژيكي،اقتصادي-اجتماعي-زیست محیطی، وبرايپرهيزاز اشتباه در تصمیمگيري سعيميكننداولويتهايلازمرا برای لحاظاينبه همپيوستگي، در تحليل سياستهاوارزيابي دقيقتر اثراتآنهااعمالنمايند. بههمينعلترويكردبرنامهريزيمبتنيبرمديريتعرضه[1] كهباهدفبيشينهسازيعرضهآببراي تقاضاهايآبيعملميكند،امروزهبهرويكردمديريتتوامانعرضهوتقاضاي[2]آبتبديلميگردد. 1-3 مدیریت جامع منابع آبمفهوممديريتجامعمنابعآبدردهه۸۰قرنبيستمميلاديدرپاسخبهمشكلاتمديريتآب مطرح گرديد. در مديريت جامع منابع آب به جاي بهرهگيري از روش قديمي مديريت از بالا به پايين يا به عبارت ديگر برنامهريزي جامع آب كه در آن تمركز بر روي موجوديت آب و توسعه منابع است، از روش جديدتر مديريت از پايين به بالا يا به عبارت ديگر برنامهريزي جامع سياستهاي آب كه در آن اندركنش موجود بين بخشهاي مختلف نيز دخيل گرديده است، استفاده ميشود.یکی از نکات اساسی در تعریف و اعمال برنامهریزی و مدیریت یکپارچه منابع آب، تأکید بر تمرکز برنامهریزی و مدیریت در مقیاس و سطح حوضه آبریز به عنوان واحد مکانی تحلیل به جای اکتفا به برنامهریزی مجزا در سطح پروژههای منفرد است. بنابراین پرواضح است که برنامهریزی تخصیص بهینه منابع آب بین مصارف و محلهای مصرف رقیب نیز بایستی در واحد مکانی و اشل حوضه آبریز صورت پذیرد. در نتیجه مدیریت یکپارچه منابع آب در سطح حوضه آبریز[3] و یا IRBM، موضوعی دارای اهمیت و قابل توجه برای طراحان، برنامهریزان، مدیران و قانون گذاران حیطه مسائل آب بوده که در آن به موضوع مدیریت سیستمهای آبی بعنوان امری تأثیرگذار در محیط طبیعی و اجتماعی-اقتصادی در برگیرنده آنها پرداخته میشود.اگر مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه آبریز را به معنای رعایت یکپارچگی و جامعنگری از منظر:1- احتساب و تحلیل تمامی عناصر و المانهای پخش شده در گستره مکانی سیستم با هم و روی هم و در تعامل با هم (Spatial Integrity)2- یکپارچگی تحلیل در گستره زمانی و یا به عبارتی توجه به شرایط هم حال و هم آینده و تغییر پذیری رفتار حوضه در اشل زمانی مناسب و معرف (Temporal Integrity)3- دیدن منابع آب سطحی و زیرزمینی و حتی منابع خاک با هم و در تعادل با هم (Resource Integrity)در کنار مدیریت مصارف به شکل یکپارچه تحت معیارها و اولویتبندیهای مختلف (Demand Management)4- احتساب همزمان اهداف کمی در کنار اهداف کیفی (Quantity-Quality Integrity)