بيوتكنولوژي به مجموعه روشهايي كه در طي چند سال اخير بر مبناي پيشرفت هاي حاصل در بيولوژي مولكولي و سلولي به وجود آمده است اطلاق مي گردد برخي از تكنيك ها مانند نجات جنين ، ريزازديادي و كشت گرده از چند دهه قبل توسط به نژادگران براي اصلاح گياهان زراعي به كار گرفته شده اند اما روش هاي ديگر مانند تكنولوژي ماركرهاي مولكولي ، دستكاري ژن و انتقال ژنتيكي هنوز در مراحل اوليه ورود در برنامه هاي به نژادي هستند در اكثر موراد اساسا محصول به نژادي زياد تحت تاثير تكنيك ها و ابزار قرار نمي گيرند بلكه فرآيند به نژادي بيشتر تحت تاثير قرار مي گيرند ارقام اصلاح شده اي كه به كمك روش هاي مولكولي يا سلول توليد شده اند هنوز هم به روش متداول و به صورت بذر عرضه مي شوند. تكنولوژي مولكولي و سلولي از دو روش اساس فرآيندهاي اصلاحي را تحت تاثير قرار مي دهند: 1- افزايش راندمان گزينش . 2- توليد فرم هاي جديدي از تنوع ژنتكي اين كه آيا اين ابزار جايگزين موثر و عملي براي روش هاي به نژادي متداول هستند يا خير ، به اهداف ، نوع گياه زراعي و منابع قابل دسترسي بستگي دارد. هدف از اين فصل اشاره به فرصت هاي موجود براي استفاده از بيوتكنولوژي جهت رسيدن به ثبات و پايداري بيشتر نظام هاي كشاورزي است يك نظام كشاورزي براي پايدار بودن به ده ها و يا قرن ها سال نياز دارد تا ضمن اينكه در جهت رفاه انسان عمل مي كند كيفيت محيط نيز حفظ مي شود. محيط هاي اجتماعي و فيزيكي متفاوت داراي انواع مختلفي از نظام هاي توليد گياهان زراعي يا ارقام مختلف عمليات زراعي و شبكه هاي توزيع و فروش هستند علي رغم وجود راه هاي مختلف براي رسيدن به پايداري ، افزايش بيش از حد جمعيت عاملي است كه در حد نسبتا زيادي نظام هاي توليد كشاورزي را تهديد مي كند كشاورزي پايدار بايد از نظر توليد غذا و توانايي توزيع آن براي جمعيت موجود ، خودگردان باشد چنانچه جنبه اصولي نيازها و محدوديت هاي بلند مدت نظام هاي اجتماعي و بيولوژيكي بيشتر از منافع كوتاه مدت آن مورد توجه قرار مي گيرند در آن صورت نوآوري هاي بيوتكنوژي در راه رسيدن به يك زندگي مطلوب جهت انسان موثر واقع خواهد شد. اين بحث منحصرا به بخش هايي از تحقيقات بيوتكنولوژي محدود مي شود كه در آن پيشرفت هاي كافي به دست آمده است و امكان بررسي نقش اين روش ها در افزايش ثبات و پايداري نظام هاي توليد كشاورزي ميسر است بحث پيرامون اين موضوع خواهد بود كه چگونه ماركرهاي مولكولي ، كشت بافت و تكنولوژي انتقال ژنتيكي در ارزيابي كاربرد افزايش تنوع ژنتيكي گياهان زراعي و كاهش وابستكي به عومال خارجي همانند نهادهاي كشاورزي ، مفيد واقع خواهد شد .بسياري از مثالهايي كه مورد بحث قرار خواهد گرفت در خصوص مقاومت به آفت و كاربردهاي آن در اصلاح برنج خواهد بود.تاكيد ما بر روي برنج به دليل اهميت اين گياه زراعي براي انسان و به دليل فعاليت هاي هماهنگ بين المللي براي توسعه و نيز بكارگيري رهيافت هاي يبوتكنولوژيكي در اصلاح برنج مي باشد. در عين حال اين مطلب به ارزيابي محدوديت هاي موجود در بيوتكنولوژي و اينكه چگونه پيشرفت هاي آتي ممكن است واقعيت هاي فعلي را تغيير دهد خواهد پرداخت علي رغم تحول سريع تكنيك هاي مولكولي و سلولي نكته مهمي كه بايد مد نظر داشت اين است كه احتمالا هنوز موثرترين فرصت ها براي استفاده از بيوتكنولوژي در اصلاح گياهان زراعي براي كشاورزي پايدار بكار گرفته نشده است.
بيوتكنولوژي به مجموعه روشهايي كه در طي چند سال اخير بر مبناي پيشرفت هاي حاصل در بيولوژي مولكولي و سلولي به وجود آمده است اطلاق مي گردد برخي از تكنيك ها مانند نجات جنين ، ريزازديادي و كشت گرده از چند دهه قبل توسط به نژادگران براي اصلاح گياهان زراعي به كار گرفته شده اند اما روش هاي ديگر مانند تكنولوژي ماركرهاي مولكولي ، دستكاري ژن و انتقال ژنتيكي هنوز در مراحل اوليه ورود در برنامه هاي به نژادي هستند در اكثر موراد اساسا محصول به نژادي زياد تحت تاثير تكنيك ها و ابزار قرار نمي گيرند بلكه فرآيند به نژادي بيشتر تحت تاثير قرار مي گيرند ارقام اصلاح شده اي كه به كمك روش هاي مولكولي يا سلول توليد شده اند هنوز هم به روش متداول و به صورت بذر عرضه مي شوند. تكنولوژي مولكولي و سلولي از دو روش اساس فرآيندهاي اصلاحي را تحت تاثير قرار مي دهند: 1- افزايش راندمان گزينش . 2- توليد فرم هاي جديدي از تنوع ژنتكي اين كه آيا اين ابزار جايگزين موثر و عملي براي روش هاي به نژادي متداول هستند يا خير ، به اهداف ، نوع گياه زراعي و منابع قابل دسترسي بستگي دارد. هدف از اين فصل اشاره به فرصت هاي موجود براي استفاده از بيوتكنولوژي جهت رسيدن به ثبات و پايداري بيشتر نظام هاي كشاورزي است يك نظام كشاورزي براي پايدار بودن به ده ها و يا قرن ها سال نياز دارد تا ضمن اينكه در جهت رفاه انسان عمل مي كند كيفيت محيط نيز حفظ مي شود. محيط هاي اجتماعي و فيزيكي متفاوت داراي انواع مختلفي از نظام هاي توليد گياهان زراعي يا ارقام مختلف عمليات زراعي و شبكه هاي توزيع و فروش هستند علي رغم وجود راه هاي مختلف براي رسيدن به پايداري ، افزايش بيش از حد جمعيت عاملي است كه در حد نسبتا زيادي نظام هاي توليد كشاورزي را تهديد مي كند كشاورزي پايدار بايد از نظر توليد غذا و توانايي توزيع آن براي جمعيت موجود ، خودگردان باشد چنانچه جنبه اصولي نيازها و محدوديت هاي بلند مدت نظام هاي اجتماعي و بيولوژيكي بيشتر از منافع كوتاه مدت آن مورد توجه قرار مي گيرند در آن صورت نوآوري هاي بيوتكنوژي در راه رسيدن به يك زندگي مطلوب جهت انسان موثر واقع خواهد شد. اين بحث منحصرا به بخش هايي از تحقيقات بيوتكنولوژي محدود مي شود كه در آن پيشرفت هاي كافي به دست آمده است و امكان بررسي نقش اين روش ها در افزايش ثبات و پايداري نظام هاي توليد كشاورزي ميسر است بحث پيرامون اين موضوع خواهد بود كه چگونه ماركرهاي مولكولي ، كشت بافت و تكنولوژي انتقال ژنتيكي در ارزيابي كاربرد افزايش تنوع ژنتيكي گياهان زراعي و كاهش وابستكي به عومال خارجي همانند نهادهاي كشاورزي ، مفيد واقع خواهد شد .بسياري از مثالهايي كه مورد بحث قرار خواهد گرفت در خصوص مقاومت به آفت و كاربردهاي آن در اصلاح برنج خواهد بود.تاكيد ما بر روي برنج به دليل اهميت اين گياه زراعي براي انسان و به دليل فعاليت هاي هماهنگ بين المللي براي توسعه و نيز بكارگيري رهيافت هاي يبوتكنولوژيكي در اصلاح برنج مي باشد. در عين حال اين مطلب به ارزيابي محدوديت هاي موجود در بيوتكنولوژي و اينكه چگونه پيشرفت هاي آتي ممكن است واقعيت هاي فعلي را تغيير دهد خواهد پرداخت علي رغم تحول سريع تكنيك هاي مولكولي و سلولي نكته مهمي كه بايد مد نظر داشت اين است كه احتمالا هنوز موثرترين فرصت ها براي استفاده از بيوتكنولوژي در اصلاح گياهان زراعي براي كشاورزي پايدار بكار گرفته نشده است.