فهرست مطالب چکیده11-1-مقدمه31-2- بيان مسئله تحقيق31-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق41-4- اهداف تحقيق41-5- روش تحقیق41-6- فصول پایان نامه52-1-مقدمه72-2- تاريخچه و سابقه بندرلنگه72-3-آب و هوا92-4-ارتفاعات102-5- انواع بادها در هرمزگان112-6- طرح توسعه بندر لنگه114-1-روش تحقیق194-2-معادلات حاکم در مدل نفوذ امواج204-3- روش مدل سازی در نرم افزار224-4-معیار آرامش حوضچه285-1-مقدمه305-2- گلموج مقابل بندر305-3- بررسي نفوذ امواج به درون حوضچه بندر لنگه پس از طرح توسعه315-3-1- پلان جانمايي315-3-2- جهات مورد مطالعه315-3-3- طراحی مدل325-3-4- مشخصات دادههاي ورودي به مدل در جهات مختلف345-3-5- نتایج شبیهسازی345-3-5-1- تعیین درصد ایام ناآرام345-3-5-2-نتیجه گیری وضعیت نفوذ امواج بندر پس از طرح توسعه435-4- ارائه راه حل جهت تامین آرامش در تمام سطح حوضچه455-4-1-گزینه های جانمایی جهت مقابله با امواج سهیلی455-4-1-1-گزینه اول455-4-1-2-گزینه دوم465-4-1-3-گزینه سوم485-4-2- نتایج نفوذ امواج گزینه های پیشنهادی495-4-2-1-گزینه اول495-4-2-2-گزینه دوم505-4-2-3-گزینه سوم526-1- نتیجه گیری566-2- پیشنهادات57 فهرست شکل هاشکل 2‑1- الف-پس از توسعه بندر لنگه ب-پیش از توسعه بندر لنگه.. 12شکل 4‑1– نمودار ضریب انعکاس در برابر Porosity24شکل 4‑2- روند مدلسازی نفوذ امواج برای بندر لنگه25شکل 4‑3- ضریب تفرق امواج برای جهت 135 درجه برای شرایط مرزی تکجهتی (پلان پیشنهادی بندر لنگه)........................................................ 27شکل 4‑4- تغییرات ضریب ناآرامی در طول خط یک برای کلیه جهات و پریودهای انتخابی (پلان موجود بندر لنگه)............................................. 27شکل 5‑1–الف )گلموج حاصل از مدلسازي در محدودۀ طرح بندر لنگه........ 30شكل 5-1-ب )جانمايي موجشكنهاي موجود................................ 31شکل 5‑3- لایۀ اسفنجی استفاده شده در شبیهسازی....................... 33شکل 5‑4-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 90 درجه برای موج شکن موجود 35شکل 5‑5-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/112 درجه برای موج شکن موجود 36شکل 5‑6- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 135 درجه............. 36شکل 5‑7- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/157 درجه........... 37شکل 5‑8- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 180 درجه............. 37شکل 5‑9-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/202 درجه............ 38شکل 5‑10-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 225 درجه............. 38شکل 5‑11- موقعيت استخراج نتايج شبيهسازي تفرق و نفوذ امواج موج شکن موجود 39شکل 5‑12-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 90 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 39شکل 5‑13-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/112 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 40شکل 5‑14-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 135 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 40شکل 5‑15-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/157 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 41شکل 5‑16-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 180 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 41شکل 5‑17-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/202 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 42شکل 5‑18-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 225 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 42شکل 5‑19-درصد ایام ناآرام در موقعیتهای حائز اهمیت بر اساس معیار 30 سانتیمتری برای حوضچه جدید........................................................ 43شکل 5‑20- گلموج دهانه بندر........................................ 44شکل 5‑21- گزینه اول............................................... 46شکل 5‑23- گزینه سوم............................................... 48شکل 5‑24- نفوذ امواج جهت جنوب (180 درجه) گزینه اول................. 49شکل 5‑25- نفوذ امواج جهت شرق (90 درجه) گزینه دوم................... 52شکل 5‑26-نفوذ امواج جهت جنوب (180 درجه) گزینه سوم.................. 53شکل 5‑27-نفوذ امواج جهت شرق (90 درجه) گزینه سوم.................... 54 فهرست جدول هاجدول 4‑1- حداكثر ارتفاع موج مجاز در محل پهلوگیری شناورها28جدول 5‑1- مشخصات امواج دهانه بندر44 چکیده بندر لنگه بدلیل موقعیت خاص جغرافیائی از گذشته های دور به عنوان یک ایستگاه ترانزیتی بار و مسافر فعالیت می نموده است. این فعالیت طی سالهای گذشته باعث ارتقای انتظارات از آن گردیده ، بطوریکه برنامهی توسعهی آن به اجرا درآمده است . آینده نگری در توسعهی بندر، مدیریت آن را بر آن داشته تا پذیرش شناورهای بزرگتری را در طرح توسعه مد نظر داشته باشد، بطوریکه با اجرای اطاله موج شکن شرقی، مساحت حوضچه 28 هکتاری حاصله اجازه تردد شناورهای 7 تا 10 هزار تن را نیز در آینده نزدیک ممکن می سازد.در حال حاضر بهره برداری حجم زیاد شناورهای سنتی (لنج ها) از حوضچه و عدم وجود فضای کافی جهت لنگراندازی آنها منجر به توقف شناورها در تمام سطح حوضچه گردیده است.در طرح توسعه بندر لنگه جانمایی خطوط پهلوگیری بنحوی است که در حوضچه 99 درصد مواقع دارای آرامش(ارتفاع امواج پای اسکله کمتر از 30 سانتی متر) می باشند. اما در 1 درصد مابقی مواقع امواجی مانند امواج سهیلی ( امواج 180 درجه) که درصد وقوع بسیار پایینی دارند، در تمام سطح بندر شرایط آرامش لازم جهت لنگراندازی لنج ها وجود ندارد و پهلوگیری شناورها را مختل می سازند. هدف این تحقیق ارایه راه حل به منظور ایجاد شرایط بهره برداری مناسب در تمامی مواقع سال است. جهت بررسی نفوذ امواج در داخل حوضچه و بررسی میزان ارامش آن از مدل BWاز بسته نرم افزاری Mike21استفاده شده است. با توجه به آیین نامه ژاپن که برای این بندر درصدمجاز ارتفاع امواج بیش از 3/0 متر را در خطوط پهلوگیری (پای اسکله ها) به 5/2 متر درصد معادل 9 روز در سال محدود می کند، با میزان نا آرامی حدود 1 درصد حوضچه، شرایط بهره برداری منظور در برابر امواج سهیلی از جهت 180 درجه وعلی رغم درصد وقوع پائین این امواج، حدود 3 تا 4 بار طوفان در سال تامین شرایط آرامش در تمام سطح حوضچه که لنج با مشکل مواجهه است.در این تحقیق پس از مطالعه شرایط اقلیمی و آب و هوایی بندر لنگه،گزینه های مختلف جهت ایجاد آرامش در طول سال با شبیه سازی ارائه و با انجام بررسی های فنی و اجرایی گزینه مناسب پیشنهاد گردیده است.کلمات کلیدی: موج شکن دور از ساحل، آرامش حوضچه،امواج سهیلی، شبیه سازی عددی (مدل سازی) 1. فصل اول 1-1-مقدمهاستان هرمزگان با وسعت حدود شصت و هشت هزار و چهارصد و هفتاد و پنج كيلومتر مربع، اين استان از شمال و شمال شرقي با استان كرمان ، از جنوب با خليج فارس و درياي عمان ، از جنوب شرقي با سيستان و بلوچستان و از غرب با استانهاي فارس و بوشهر همسايه است.شهرستان بندر لنگه واقع در استان هرمزگان يكي از قديمي ترين بنادر ایران بوده كه مركز آن واقع در 54 درجه و 54 دقيقه طول شرقي و26درجه و 23 دقيقه عرض شمالي قرار دارد. از سمت جنوبي با بستر نيلگون خليج فارس هم مرز است.لازم به ذکر است این شهر در تبادل تجاری با کشورهای حاشیه خلیج فارس از زمانهای قدیم مشغول تجارت بوده و نقش به سزایی در اقتصاد منطقه دارد.از آنجایی که اداره بنادر و دریانوردی با قدمت طولانی بعنوان یکی از مراکز اقتصادی شهر مورد توجه میباشد لذا لازم است طرحهای توسعه ای آن مورد توجه قرار گیرد.طرح توسعه بندر لنگه اخیرا توسط سازمان بنادر و دریانوردی در دست اجرا است، بنحوی که دو حوضچه مجزا ، یکپارچه گردیده و مشکلات نفوذ امواج قدیم حوضچه حتی المکان برطرف گردیده است. اما از آنجایی که بدلیل وجود دهانه ورودی بندر نمی توان حوضچه را برای تمام جهات محفوظ نگه داشت این حوضچه در برابر امواج ناشی از باد سهیلی (امواجی که در مجاورت بندر از سمت جنوب به شمال انتشار دارند) با مشکلاتی مواجه است. در این تحقیق سعی بر آن است تا میزان اهمیت این مشکل و راهکارهای مقابله با آن مورد ارزیابی قرار گیرد. 1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیقنفوذ امواج در برخی از مواقع محدود سال به درون حوضچه بندر سبب ایجاد تلاطم شده و بهره برداری از بندر و عملیات پهلو گیری و تخلیه و بارگیری را برای برخی شناورها مختل میسازد. در تحقیق حاضر راهکارهای مقابله با نفوذ امواج ناشی از باد سهیلی به داخل حوضچه بندر لنگه مطرح و مورد ارزیابی و مقایسه قرار میگیرد.در این تحقیق راهکارهایی جهت جلوگیری از نفوذ طوفان سهیلی به درون حوضچه بررسی و ارائه می گردد که از نتایج آن در تکمیل طرح توسعه بندر می توان استفاده نمود. همچنین از نتایج انجام این پروژه اداره بندر لنگه و سازمان بنادر و دریانوردی می توانند جهت بهبود سرویس دهی حوضچه بندر به شناوران بهره بردار استفاده نمایند.همچنین برخی از بنادر جنوبی کشور بویژه استان هرمزگان با این مشکل روبرو و نتایج این پایان نامه میتواند برای آن بنادر مفید باشد.1- ابتدا تمام داده های موج و باد در منطقه گردآوری می گردد. اطلاعات باد مستخرج از داده های سازمان هواشناسی و اطلاعات موج حاصل از مطالعات انجام شده توسط سازمان بنادر و دریانوردی میباشد. با بررسی و پردازش اطلاعات موجود خصوصیات اقلیم موج در محدوده بندر لنگه استخراج میگردد.
بررسی و ارزیابی راهکارهای جلوگیری از نفوذ امواج ناشی از باد جنوب شرق به شمال غرب (باد سهیلی) به درون حوضچه بندر لنگه با بهره گیری از شبیه سازی عددی
فهرست مطالب چکیده11-1-مقدمه31-2- بيان مسئله تحقيق31-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق41-4- اهداف تحقيق41-5- روش تحقیق41-6- فصول پایان نامه52-1-مقدمه72-2- تاريخچه و سابقه بندرلنگه72-3-آب و هوا92-4-ارتفاعات102-5- انواع بادها در هرمزگان112-6- طرح توسعه بندر لنگه114-1-روش تحقیق194-2-معادلات حاکم در مدل نفوذ امواج204-3- روش مدل سازی در نرم افزار224-4-معیار آرامش حوضچه285-1-مقدمه305-2- گلموج مقابل بندر305-3- بررسي نفوذ امواج به درون حوضچه بندر لنگه پس از طرح توسعه315-3-1- پلان جانمايي315-3-2- جهات مورد مطالعه315-3-3- طراحی مدل325-3-4- مشخصات دادههاي ورودي به مدل در جهات مختلف345-3-5- نتایج شبیهسازی345-3-5-1- تعیین درصد ایام ناآرام345-3-5-2-نتیجه گیری وضعیت نفوذ امواج بندر پس از طرح توسعه435-4- ارائه راه حل جهت تامین آرامش در تمام سطح حوضچه455-4-1-گزینه های جانمایی جهت مقابله با امواج سهیلی455-4-1-1-گزینه اول455-4-1-2-گزینه دوم465-4-1-3-گزینه سوم485-4-2- نتایج نفوذ امواج گزینه های پیشنهادی495-4-2-1-گزینه اول495-4-2-2-گزینه دوم505-4-2-3-گزینه سوم526-1- نتیجه گیری566-2- پیشنهادات57 فهرست شکل هاشکل 2‑1- الف-پس از توسعه بندر لنگه ب-پیش از توسعه بندر لنگه.. 12شکل 4‑1– نمودار ضریب انعکاس در برابر Porosity24شکل 4‑2- روند مدلسازی نفوذ امواج برای بندر لنگه25شکل 4‑3- ضریب تفرق امواج برای جهت 135 درجه برای شرایط مرزی تکجهتی (پلان پیشنهادی بندر لنگه)........................................................ 27شکل 4‑4- تغییرات ضریب ناآرامی در طول خط یک برای کلیه جهات و پریودهای انتخابی (پلان موجود بندر لنگه)............................................. 27شکل 5‑1–الف )گلموج حاصل از مدلسازي در محدودۀ طرح بندر لنگه........ 30شكل 5-1-ب )جانمايي موجشكنهاي موجود................................ 31شکل 5‑3- لایۀ اسفنجی استفاده شده در شبیهسازی....................... 33شکل 5‑4-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 90 درجه برای موج شکن موجود 35شکل 5‑5-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/112 درجه برای موج شکن موجود 36شکل 5‑6- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 135 درجه............. 36شکل 5‑7- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/157 درجه........... 37شکل 5‑8- نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 180 درجه............. 37شکل 5‑9-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 5/202 درجه............ 38شکل 5‑10-نتایج شبیهسازی تفرق و نفوذ امواج جهت 225 درجه............. 38شکل 5‑11- موقعيت استخراج نتايج شبيهسازي تفرق و نفوذ امواج موج شکن موجود 39شکل 5‑12-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 90 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 39شکل 5‑13-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/112 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 40شکل 5‑14-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 135 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 40شکل 5‑15-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/157 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 41شکل 5‑16-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 180 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 41شکل 5‑17-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 5/202 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 42شکل 5‑18-ضریب توزیع ارتفاع موج منتشره از جهت 225 درجه در موقعیتهای مختلف حوضچه 42شکل 5‑19-درصد ایام ناآرام در موقعیتهای حائز اهمیت بر اساس معیار 30 سانتیمتری برای حوضچه جدید........................................................ 43شکل 5‑20- گلموج دهانه بندر........................................ 44شکل 5‑21- گزینه اول............................................... 46شکل 5‑23- گزینه سوم............................................... 48شکل 5‑24- نفوذ امواج جهت جنوب (180 درجه) گزینه اول................. 49شکل 5‑25- نفوذ امواج جهت شرق (90 درجه) گزینه دوم................... 52شکل 5‑26-نفوذ امواج جهت جنوب (180 درجه) گزینه سوم.................. 53شکل 5‑27-نفوذ امواج جهت شرق (90 درجه) گزینه سوم.................... 54 فهرست جدول هاجدول 4‑1- حداكثر ارتفاع موج مجاز در محل پهلوگیری شناورها28جدول 5‑1- مشخصات امواج دهانه بندر44 چکیده بندر لنگه بدلیل موقعیت خاص جغرافیائی از گذشته های دور به عنوان یک ایستگاه ترانزیتی بار و مسافر فعالیت می نموده است. این فعالیت طی سالهای گذشته باعث ارتقای انتظارات از آن گردیده ، بطوریکه برنامهی توسعهی آن به اجرا درآمده است . آینده نگری در توسعهی بندر، مدیریت آن را بر آن داشته تا پذیرش شناورهای بزرگتری را در طرح توسعه مد نظر داشته باشد، بطوریکه با اجرای اطاله موج شکن شرقی، مساحت حوضچه 28 هکتاری حاصله اجازه تردد شناورهای 7 تا 10 هزار تن را نیز در آینده نزدیک ممکن می سازد.در حال حاضر بهره برداری حجم زیاد شناورهای سنتی (لنج ها) از حوضچه و عدم وجود فضای کافی جهت لنگراندازی آنها منجر به توقف شناورها در تمام سطح حوضچه گردیده است.در طرح توسعه بندر لنگه جانمایی خطوط پهلوگیری بنحوی است که در حوضچه 99 درصد مواقع دارای آرامش(ارتفاع امواج پای اسکله کمتر از 30 سانتی متر) می باشند. اما در 1 درصد مابقی مواقع امواجی مانند امواج سهیلی ( امواج 180 درجه) که درصد وقوع بسیار پایینی دارند، در تمام سطح بندر شرایط آرامش لازم جهت لنگراندازی لنج ها وجود ندارد و پهلوگیری شناورها را مختل می سازند. هدف این تحقیق ارایه راه حل به منظور ایجاد شرایط بهره برداری مناسب در تمامی مواقع سال است. جهت بررسی نفوذ امواج در داخل حوضچه و بررسی میزان ارامش آن از مدل BWاز بسته نرم افزاری Mike21استفاده شده است. با توجه به آیین نامه ژاپن که برای این بندر درصدمجاز ارتفاع امواج بیش از 3/0 متر را در خطوط پهلوگیری (پای اسکله ها) به 5/2 متر درصد معادل 9 روز در سال محدود می کند، با میزان نا آرامی حدود 1 درصد حوضچه، شرایط بهره برداری منظور در برابر امواج سهیلی از جهت 180 درجه وعلی رغم درصد وقوع پائین این امواج، حدود 3 تا 4 بار طوفان در سال تامین شرایط آرامش در تمام سطح حوضچه که لنج با مشکل مواجهه است.در این تحقیق پس از مطالعه شرایط اقلیمی و آب و هوایی بندر لنگه،گزینه های مختلف جهت ایجاد آرامش در طول سال با شبیه سازی ارائه و با انجام بررسی های فنی و اجرایی گزینه مناسب پیشنهاد گردیده است.کلمات کلیدی: موج شکن دور از ساحل، آرامش حوضچه،امواج سهیلی، شبیه سازی عددی (مدل سازی) 1. فصل اول 1-1-مقدمهاستان هرمزگان با وسعت حدود شصت و هشت هزار و چهارصد و هفتاد و پنج كيلومتر مربع، اين استان از شمال و شمال شرقي با استان كرمان ، از جنوب با خليج فارس و درياي عمان ، از جنوب شرقي با سيستان و بلوچستان و از غرب با استانهاي فارس و بوشهر همسايه است.شهرستان بندر لنگه واقع در استان هرمزگان يكي از قديمي ترين بنادر ایران بوده كه مركز آن واقع در 54 درجه و 54 دقيقه طول شرقي و26درجه و 23 دقيقه عرض شمالي قرار دارد. از سمت جنوبي با بستر نيلگون خليج فارس هم مرز است.لازم به ذکر است این شهر در تبادل تجاری با کشورهای حاشیه خلیج فارس از زمانهای قدیم مشغول تجارت بوده و نقش به سزایی در اقتصاد منطقه دارد.از آنجایی که اداره بنادر و دریانوردی با قدمت طولانی بعنوان یکی از مراکز اقتصادی شهر مورد توجه میباشد لذا لازم است طرحهای توسعه ای آن مورد توجه قرار گیرد.طرح توسعه بندر لنگه اخیرا توسط سازمان بنادر و دریانوردی در دست اجرا است، بنحوی که دو حوضچه مجزا ، یکپارچه گردیده و مشکلات نفوذ امواج قدیم حوضچه حتی المکان برطرف گردیده است. اما از آنجایی که بدلیل وجود دهانه ورودی بندر نمی توان حوضچه را برای تمام جهات محفوظ نگه داشت این حوضچه در برابر امواج ناشی از باد سهیلی (امواجی که در مجاورت بندر از سمت جنوب به شمال انتشار دارند) با مشکلاتی مواجه است. در این تحقیق سعی بر آن است تا میزان اهمیت این مشکل و راهکارهای مقابله با آن مورد ارزیابی قرار گیرد. 1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیقنفوذ امواج در برخی از مواقع محدود سال به درون حوضچه بندر سبب ایجاد تلاطم شده و بهره برداری از بندر و عملیات پهلو گیری و تخلیه و بارگیری را برای برخی شناورها مختل میسازد. در تحقیق حاضر راهکارهای مقابله با نفوذ امواج ناشی از باد سهیلی به داخل حوضچه بندر لنگه مطرح و مورد ارزیابی و مقایسه قرار میگیرد.در این تحقیق راهکارهایی جهت جلوگیری از نفوذ طوفان سهیلی به درون حوضچه بررسی و ارائه می گردد که از نتایج آن در تکمیل طرح توسعه بندر می توان استفاده نمود. همچنین از نتایج انجام این پروژه اداره بندر لنگه و سازمان بنادر و دریانوردی می توانند جهت بهبود سرویس دهی حوضچه بندر به شناوران بهره بردار استفاده نمایند.همچنین برخی از بنادر جنوبی کشور بویژه استان هرمزگان با این مشکل روبرو و نتایج این پایان نامه میتواند برای آن بنادر مفید باشد.1- ابتدا تمام داده های موج و باد در منطقه گردآوری می گردد. اطلاعات باد مستخرج از داده های سازمان هواشناسی و اطلاعات موج حاصل از مطالعات انجام شده توسط سازمان بنادر و دریانوردی میباشد. با بررسی و پردازش اطلاعات موجود خصوصیات اقلیم موج در محدوده بندر لنگه استخراج میگردد.