فهرست مطالبعنوان صفحهچکیدهفصل اول: کلیات1-1- مقدمه............ 21-2- ضرورت ......... 41-3- اهداف تحقیق........ 61-4- فرضیات تحقیق........... 61-5-روش تحقیق......... 6 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق2-1- مبانی نظری تحقیق...................................... 92-2- عناصر اصلی سیستم حمل و نقل............................ 112-2-1- پیوندها............................................. 122-2-2- وسایل نقلیه......................................... 132-2-3- پایانه ها........................................... 142-2-4- برنامه عملیاتی و نیروی انسانی....................... 142-3- حمل و نقل جاده ای..................................... 152-4- اهمیت روز افزون حمل و نقل جاده ای در جهان............. 162-5- آثار اقتصادی برخی از طرح های حمل و نقل زمینی اجراء شده در جهان.......................................................... 172-6- جایگاه بخش حمل و نقل در اقتصاد کشور................... 182-7- جایگاه زیر بخش حمل و نقل جاده ای در اقتصاد کشور....... 192-8- بررسی وضعیت حمل و نقل در اتحادیه اروپا................ 192-9- بررسی وضعیت حمل و نقل جاده ای در کشور................. 202-10- برنامه ریزی حمل و نقل................................ 242-11- آمایش سرزمین......................................... 262-11-1- برنامه ریزی و اهداف آمایش سرزمین................... 262-11-2- توسعه انسانی و آمایش سرزمین........................ 312-11-3- ضرورتهای یکپارچه سازی برنامه ریزی توسعه سرزمینی.... 322-11-4- تاریخچه آمایش سرزمین در جهان....................... 342-11-5- تاریخچه آمایش سرزمین در ایران...................... 352-11-6- ضرورت آمایش سرزمین در ایران........................ 462-11-7- آمایش سرزمین، راهکار توسعه پایدار.................. 49 فصل سوم: روش شناسی تحقیق3-1- روش تحقیق............................................. 573-2- قلمرو تحقیق........................................... 583-3- معرفی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS).................... 583-3-1- پیشینه GIS در جهان و ایران.......................... 633-4- نرم افزار MATLAB...................................... 643-5- الگوریتم های مسیریابی بر مبنای تکنیک های هوش مصنوعی.... 653-5-1- الگوریتم ژنتیک...................................... 663-5-2- کلونی مورچه ها...................................... 663-5-3- تئوری بازی.......................................... 663-6- توزیع پروژه های عمرانی جاده ای و پارامترهای مؤثر بر آن673-6-1- تقسیم بندی راه های کشور با توجه به منطقه............ 673-6-2- توزیه جمعیت در کشور............................... 723-6-3- توزیع پایانه ها و سیستم حمل و نقل بین جاده ای....... 823-6-4- وضعیت اقلیم شناسی................................... 873-6-5- پارامترهای مؤثر بر توزیع پروژه های عمرانی با توجه به آمایش سرزمین.................................................... 90 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصل از تحقیق4-1- مقدمه................................................ 964-2- برنامه ی متلب براساس سیاست های آمایش سرزمین........... 964-3- برنامه ی متلب براساس توزیع راه در مناطق 5 گانه....... 1054-4- برنامه ی متلب براساس دلایل تأخیر در پروژه های راه سازی1134-5- شاخص برخورداری از راه های کشور....................... 1234-5-1- شاخص برخورداری از آزاد راه های کشور................ 1234-5-2- شاخص برخورداری از بزرگراه های کشور.................. 1264-5-3- شاخص برخورداری از راه های اصلی کشور................ 1294-5-4- شاخص برخورداری از راه های فرعی کشور................ 1324-5-5- شاخص برخورداری از مناطق 5 گانه کشور................ 1354-6- شاخص توسعه جاده ای از راه های کشور................... 1404-6-1- شاخص توسعه آزاد راه های کشور...................... 1404-6-2- شاخص توسعه بزرگراه های کشور........................ 1434-6-3- شاخص توسعه راه های اصلی کشور....................... 1464-6-4- شاخص توسعه راه های فرعی کشور....................... 1494-6-5- شاخص توسعه جاده ای از مناطق 5 گانه کشور............ 1524-7- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در راه های کشور......... 1574-7-1- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در راه های کشور....... 1574-7-2- شاخص توسعه جاده ای از مناطق 5 گانه کشور............ 1604-8- بررسی اهداف تحقیق.................................... 165 فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری5-1- نتایج................................................ 1745-2- پیشنهادات جهت تحقیقات آتی............................ 1795-3- جمع بندی نهایی و پیشنهادات نهایی..................... 180منابع...................................................... 181چکیده انگلیسی.............................................. 185 فهرست شکل هاعنوان صفحهشکل 2-1- رابطه بین مهندسی و راه............................ 11شکل 4-1- مقایسه فرودگاه های شهرهای نام برده شده........... 102شکل 4-2- مقایسه جایگاه های سوخت شهرهای نام برده شده....... 103شکل 4-3- مقایسه مساحت شهرهای نام برده شده................. 103شکل 4-4- مقایسه کیلومتر راه های شهرهای نام برده شده....... 104شکل 4-5- مقایسه کل کیلومتر راه ها برای مناطق 5 گانه....... 109شکل 4-6- مقایسه کلی راه های مناطق 5 گانه.................. 110شکل 4-7- سهم عوارض توپوگرافی در منطقه شمال و مرکز......... 110شکل 4-8- سهم عوارض توپوگرافی در منطقه غرب و مرکز.......... 111شکل 4-9- سهم عوارض توپوگرافی در منطقه شما غربی............ 111شکل 4-10- سهم عوارض توپوگرافی در منطقه جنوب شرق........... 112شکل 4-11- سهم عوارض توپوگرافی در منطقه جنوب............... 112شکل 4-12- ضریب اهمیت فاکتورهای مؤثر بر تأخیر در پروژه ها.. 122 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 2-1- طبقه بندی عملکرد در حمل و نقل.................... 13جدول2-2- عملکرد بار و مسافر در 10 ماه سال 1392 و مقایسه با مدت مشابه سال گذشته................................................. 21جدول 2-3- آخرین وضعیت راه های موجود ادارات کل راه و شهرسازی22جدول 2-4- دوره بندی فعالیت های آمایش سرزمین در ایران....... 44جدول 2-5- وضعیت کیفی معیارهای ارزیابی نمونه های موردی در تهیه برنامه.......................................................... 45جدول 3-1- طول و مشخصات راه ها مناطق راهسازی واقع در استان های ناحیه.......................................................... 68جدول 3-2- سهم عوارض توپوگرافی در حوزه های پنجگانه.......... 69جدول3-3- طول راه در طبقات جامعه (کیلومتر).................. 69جدول 3-4- درصد سهم شرایط توپوگرافی در کل هر استان.......... 70جدول 3-5- آخرین وضعیت راه های کشور......................... 71جدول 3-6- آخرین سرشماری جمعیت ایران........................ 73جدول 3-7- تعداد پایانه های مسافری در سطح کشور.............. 83جدول 3-8- میزان کلای حمل شده دارای بارنامه در سطح کشور...... 84جدول 3-9- عملکرد بار و مسافر جاده ای در سطح کشور به تفکیک استان ها.......................................................... 86جدول 3-10- لیست توزیع ایستگاه های هواشناسی در کشورهای مختلف89جدول 3-11- فهرست لایه های اطلاعاتی مورد نیاز برنامه آمایش و مؤثر بر توزیع پروژه عمرانی........................................ 90جدول 4-1- مراکز عرضه و فروشندگیهای شرکت ملی پخش فرآوردهای نفتی ایران..................................................... 99جدول 4-2- تعاونی های خدمات فرآورده های نفتی ثبت شده و فعال حسب آمار منتشره................................................... 100جدول 4-3- آمار تعاونیهای خدمات فرآورده های نفتی دریافتی از ادارات کل تعاون کشور............................................ 101جدول 4-4- طول و مشخصات راه ها مناطق راهسازی واقع در استان های ناحیه......................................................... 106جدول 4-5- رتبه بندی کلی عوامل............................. 116جدول 4-6- شاخص برخورداری از راه های کشور (آزاد راه)....... 124جدول 4-7- شاخص برخورداری از راه های کشور (بزرگراه)........ 127جدول 4-8- شاخص برخورداری از راه های کشور (راه اصلی)....... 130جدول 4-9- شاخص برخورداری از راه های کشور (راه فرعی)....... 132جدول 4-10- شاخص برخورداری راه ها در مرکز و شمال کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 135جدول 4-11- شاخص برخورداری راه ها در غرب و مرکز کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 136جدول 4-12- شاخص برخورداری راه ها در شمال غرب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 137جدول 4-13- شاخص برخورداری راه ها در جنوب شرق کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 137جدول 4-14- شاخص برخورداری راه ها در جنوب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 138جدول 4-15- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (آزاد راه).. 141جدول 4-16- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (بزرگراه)... 144جدول 4-17- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور ( راه اصلی). 146جدول 4-18- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (راه فرعی)... 150جدول 4-19- شاخص توسعه جاده ای در مرکز و شمال کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 152جدول 4-20- شاخص توسعه جاده ای در غرب و مرکز کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 153جدول 4-21- شاخص توسعه جاده ای در شمال غرب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 154جدول 4-22- شاخص توسعه جاده ای در جنوب شرق کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 154جدول4-23- شاخص توسعه جاده ای در جنوب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).................................................... 155.........................................................جدول 4-24- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در راه های کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 158جدول 4-25- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در مرکز و شمال کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)................................ 160جدول 4-26- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در غرب و مرکز کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).................................... 161جدول 4-27- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در شمال غرب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).................................... 162جدول 4-28- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در جنوب شرق کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی).................................... 162جدول 4-29- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در جنوب کشور (آزاد راه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 163 فهرست نقشهعنوان صفحهنقشه 2-1- نقشه آزاد راه های موجود در دست احداث و در دست مطالعه مقدماتی................................................... 23نقشه 2-2- نقشه بزرگ راه های موجود در دست احداث و در دست مطالعه مقدماتی................................................... 23نقشه 3-1- تراک نسبی جمعیت ایران نفر در کیلومتر مربع........ 82نقشه 4-1- شاخص برخورداری از راه های کشور (آزادراه)........ 125نقشه 4-2- شاخص برخورداری از راه های کشور (بزرگراه)........ 128نقشه 4-3- شاخص برخورداری از راه های کشور (راه اصلی)....... 131نقشه 4-4- شاخص برخورداری از راه های کشور (راه فرعی)....... 134نقشه 4-5- شاخص برخورداری راه ها در مناطق 5 گانه (آزادراه + بزرگراه + راه اصلی).............................................. 139نقشه 4-6- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (آزاد راه)... 142نقشه 4-7- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (بزرگراه).... 145نقشه 4-8- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (راه اصلی)... 148نقشه 4-9- شاخص توسعه جاده ای در راه های کشور (راه فرعی)... 151نقشه 4-10- شاخص توسعه جاده ای کشور در مناطق 5 گانه (آزادراه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 156نقشه 4-11- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای در راه های کشور (آزادراه + بزرگراه + راه اصلی)...................................... 159نقشه 4-12- شاخص توسعه حمل و نقل جاده ای کشور در مناطق 5 گانه (آزادراه + بزرگراه + راه اصلی)........................... 164صنعت حمل و نقل به عنوان شریان حیاتی و حلقه اتصال مهم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همواره مورد توجه بوده است و نقش و حساسیت استراتژیک این صنعت در ارائه خدمات متناسب با نیازهای مختلف بخش های گوناگون جوامع از اهداف کلان سیاست گذاران امروز کشورها است. از این رو، نحوه ی کارگیری تکنولوژی و گردش سیال اطلاعات در این صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا علاوه بر این که خود، یکی از بخش های مهم و زیر بنایی محسوب می شود بر بسیاری از فعالیت‌های دیگر جوامع تأثیر گذار است و امکان بهره وری مناسب از استعدادهای بالقوه کشورها را فراهم می سازد.ضرورت آمایش سرزمین در محرومیت زدایی، توسعه محلی، توزیع پروژه های عمرانی حمل و نقل جاده ای، توزیع جمعیت، و... در جهت رفاه کشور به یک اندازه موثر می باشد.دراین تحقیق با توجه به اهمیت حمل و نقل به بررسی تحلیل توزیع پروژه های عمرانی حمل و نقل جاده ای در سطح کشور با استفاده از سیاست های آمایش سرزمین و همچنین به معرفی راه کارهایی جهت توزیع بهتر و عادلانه پروژه های حمل ونقل پرداخته ایم.باتوجه به خروجی های برنامه ی متلب می توان نتیجه گرفت که سیاست های آمایش سرزمین در این سال ها تقریباً توانسته است به توزیع حمل ونقل در استان های مرزی و محروم بپردازد. بیشترین طول راه ها در مناطق مرکز و شمال و غرب می باشد و کمترین میزان مربوط به مناطق محروم جنوب و جنوب شرق می باشد. دلایل این امر را می توان در آب و هوای مطلوب و نزدیک بودن شهرهای شمالی و مرکزی و اهمیت سیاسی و اهمیت جاذبه های گردشگری در این مناطق نام برد. کلمات کلیدی: آمایش سرزمین، متلب، پروژه های عمرانی فصل 1- فصل اول: کلیات 1-1- مقدمهدر جهان امروز صنعت حمل و نقل در کشورهاي بزرگ و رو به رشد جایگاه خاصی داشته و همواره قسمت عمده اي ازامکانات و منابع را بطور مستقیم یا غیر مستقیم به خود اختصاص داده است تاجائی که کیفیت سیستم حمل و نقل و ظرفیت آن تأثیرفراوانی بر روي اقتصاد یک منطقه یا یک کشور دارد و داشتن سیستم هاي حمل و نقلی با کیفیت بالا بعنوان شاخصی براي کشورهاي پیشرفته صنعتی مطرح می باشد. امروزه افزایش تسهیلات حمل ونقل به دلیل نیاز به سرمایه گذاري کلان و زمان زیاد جهت اجرا، همواره با محدودیت هاي گسترده اي روبرو است.بر این اساس با توجه به نیاز در بخش های مختلف کشور شاهد اجرایی شدن پروژه های عمرانی مختلف در زمینه حمل و نقل جاده ای می باشیم. وزارت مسکن و شهرسازی به عنوان بانی امر مسئول برنامه ریزی، طراحی دقیق و با جزئیات کامل مهندسی، ساخت آزادراه ها، بزرگراه ها،راه های اصلی و فرعی و نگهداری راه‌ها را عهده دارمی باشد. (کمیسیون امور زیر بنایی و تولیدی، 1388)اهميت حمل و نقل جاده‌اي به دليل سهم حدود 95 درصد در جابجايي كالا و مسافر كشور، انعطاف‌پذيري، ارزاني و پوشش سراسري و گستره‌ی وسيع فعاليت در كشور و تأثيرگذاري آن بر رشد و توسعه‌ی ساير بخش‌هاي اقتصادي كشور؛ ايجاب مي‌كند كه در مسير حركت به چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران نقش شايسته‌ی خود را ايفا نمايد. بر همين اساس زير بخش حمل و نقل جاده‌اي، دستيابي به حمل و نقل روان، اقتصادي، راحت، ايمن و سازگار با محيط‌زيست را به عنوان چشم‌انداز بلندمدت خود تعيين نموده است. در ادامه ی برنامه ی چهارم توسعه - كه اولين برنامه ی پنجساله كشور در قالب سند چشم‌انداز محسوب مي‌شود. ارتقاء ايمني عبور و مرور، ارتقاء سطح خدمات، توسعه، بهبود و نگهداري شبكه ی جاده‌اي كشور، افزايش سهم كشور در عرصه ی حمل و نقل بين‌المللي و ترانزيت، توسعه و بكارگيري فناوري اطلاعات، ارتقاء سطح فرهنگ عمومي و گسترش آموزش‌هاي تخصصي و اصلاح نقش، جايگاه و ارتباط عوامل مؤثر در حمل و نقل جاده‌اي به عنوان اهداف راهبردي و كلان زير بخش حمل و نقل جاده‌اي در برنامه ی پنجم توسعه تعقيب خواهند شد.