چكيده: بايد پذيرفت كه درجه علمي بودن هر تخصصي به ميزان بهره گيري آن علم از رياضيات به خصوص آمار بستگي دارد. تا سال 1950 ميلادي پژوهشگران باستان شناسي اغلب به روش هاي سنتي گرايش داشتند و استفاده از علوم رياضي وطبيعي به طور كلي در پژوهش هاي آنان نقشي نداشت كه در اين ميان كشف پروفسور ليبي (Libby) در زمينه تاريخگذاري به روش كربن 14 نشان داد كه باستان شناسان براي يافته ها و تفسير داده هاي خود مي بايست به علوم ديگر نيز بپردازند. همواره تحليل مواد فرهنگي، طبقه بندي و نامگذاري از جمله موضوعات مورد توجه پژوهشگران باستان شناسي مي باشد. در اين مقاله، هدف نه تدوين تاريخچه اين فعاليت ها بلكه ارائه و معرفي روش ها و طرح هاي پژوهشي آماري در حوزه باستان شناسي است وتلاش شده است تا الگوهاي لازم براي پياده كردن موارد مشابه براي طبقه بندي و نامگذاري مواد فرهنگي آماده گردد. مواد فرهنگي كه در اين مقاله بدان خواهيم پرداخت از محوطه كوكوبوداي ژاپن (Kokobudai) جمع آوري، طبقه بندي و مورد مطالعه قرار گرفته است و به دوران كهن سنگي تعلق دارد. مقدمه با مراجعه به كتابها، مقاله ها و طرح هاي پژوهشي باستان شناسان نشان مي دهد كه در زمينه كاربرد آمار و رياضيات در علم باستان شناسي به ندرت گامي برداشته شده است، در حالي كه همواره استقرار، تحليل و تفسير مواد فرهنگي، طبقه بندي و نامگذاري از جمله موضوعات مورد توجه آنها بوده است. باستان شناسان سنتي از طريق مقايسه شكل دست سازها به طبقه بندي و تاريخگذاري مواد فرهنگي مي پردازند ولي تجربه ثابت كرده است كه چشم باستان شناسي ابزار دقيقي براي انجام چنين كاري نيست و وجه تمايزهاي بسيار كوچك همواره از ديد آنها پوشيده مانده است و اينجاست كه روش هاي آماري در طبقه بندي و نامگذاري مواد اهميت پيدا مي كنند. در طبقه بندي دست سازها دو عامل مورد تأكيد مي باشد: 1- تكنيك و ساخت 2- شكل يا فرم شكل يا فرم دست سازها هدف اصلي طبقه بندي به كمك روش هاي آماري را شامل مي شود زيرا مي دانيم از ديدگاه رياضي و آمار هر شكل اندازه ونسبت هاي خاص خود را دارد كه اين اندازه ها و نسبت ها به مانند شناسنامه آنرا از ديگر نمونه ها متمايز مي سازد و شاخص خوبي براي شناخت و معرفي آن نمونه قلمداد مي گردد. در مقاله حاضر سعي گرديده است كه با ارائه و معرفي روش هاي آماري، باستان شناسان در كنار ديگر متخصصان بتوانند با استفاده از ابزار پژوهش هاي مشترك توانايي لازم براي كسب دانش هاي نوين را بدست آورند و بتوانند گام هايي براي تفسيرو نتيجه گيري از داده ها و مشاهدات و يافته هاي بدست آمده خود بردارند و با طرح مسائل پژوهشي و كاربرد آمار در علم باستان شناسي كوشش شده است تا الگوهاي لازم براي پياده كردن موارد مشابه براي طبقه بندي مواد فرهنگي آماده شود.
چكيده: بايد پذيرفت كه درجه علمي بودن هر تخصصي به ميزان بهره گيري آن علم از رياضيات به خصوص آمار بستگي دارد. تا سال 1950 ميلادي پژوهشگران باستان شناسي اغلب به روش هاي سنتي گرايش داشتند و استفاده از علوم رياضي وطبيعي به طور كلي در پژوهش هاي آنان نقشي نداشت كه در اين ميان كشف پروفسور ليبي (Libby) در زمينه تاريخگذاري به روش كربن 14 نشان داد كه باستان شناسان براي يافته ها و تفسير داده هاي خود مي بايست به علوم ديگر نيز بپردازند. همواره تحليل مواد فرهنگي، طبقه بندي و نامگذاري از جمله موضوعات مورد توجه پژوهشگران باستان شناسي مي باشد. در اين مقاله، هدف نه تدوين تاريخچه اين فعاليت ها بلكه ارائه و معرفي روش ها و طرح هاي پژوهشي آماري در حوزه باستان شناسي است وتلاش شده است تا الگوهاي لازم براي پياده كردن موارد مشابه براي طبقه بندي و نامگذاري مواد فرهنگي آماده گردد. مواد فرهنگي كه در اين مقاله بدان خواهيم پرداخت از محوطه كوكوبوداي ژاپن (Kokobudai) جمع آوري، طبقه بندي و مورد مطالعه قرار گرفته است و به دوران كهن سنگي تعلق دارد. مقدمه با مراجعه به كتابها، مقاله ها و طرح هاي پژوهشي باستان شناسان نشان مي دهد كه در زمينه كاربرد آمار و رياضيات در علم باستان شناسي به ندرت گامي برداشته شده است، در حالي كه همواره استقرار، تحليل و تفسير مواد فرهنگي، طبقه بندي و نامگذاري از جمله موضوعات مورد توجه آنها بوده است. باستان شناسان سنتي از طريق مقايسه شكل دست سازها به طبقه بندي و تاريخگذاري مواد فرهنگي مي پردازند ولي تجربه ثابت كرده است كه چشم باستان شناسي ابزار دقيقي براي انجام چنين كاري نيست و وجه تمايزهاي بسيار كوچك همواره از ديد آنها پوشيده مانده است و اينجاست كه روش هاي آماري در طبقه بندي و نامگذاري مواد اهميت پيدا مي كنند. در طبقه بندي دست سازها دو عامل مورد تأكيد مي باشد: 1- تكنيك و ساخت 2- شكل يا فرم شكل يا فرم دست سازها هدف اصلي طبقه بندي به كمك روش هاي آماري را شامل مي شود زيرا مي دانيم از ديدگاه رياضي و آمار هر شكل اندازه ونسبت هاي خاص خود را دارد كه اين اندازه ها و نسبت ها به مانند شناسنامه آنرا از ديگر نمونه ها متمايز مي سازد و شاخص خوبي براي شناخت و معرفي آن نمونه قلمداد مي گردد. در مقاله حاضر سعي گرديده است كه با ارائه و معرفي روش هاي آماري، باستان شناسان در كنار ديگر متخصصان بتوانند با استفاده از ابزار پژوهش هاي مشترك توانايي لازم براي كسب دانش هاي نوين را بدست آورند و بتوانند گام هايي براي تفسيرو نتيجه گيري از داده ها و مشاهدات و يافته هاي بدست آمده خود بردارند و با طرح مسائل پژوهشي و كاربرد آمار در علم باستان شناسي كوشش شده است تا الگوهاي لازم براي پياده كردن موارد مشابه براي طبقه بندي مواد فرهنگي آماده شود.