مقدمه: مطالعه نقاشی مینیاتور ایران از قرن اخیر شروع شده و از چاپ موضوعات تازه و مطالعه جنبه های ویژه، پیشرفتهای مهمی در هر دهه بدست آمده است، اما با وجود بر این، هنوز مشکلات متعددی از قبیل امضا های مشکوک که مشکل می توان آنها را اثبات کرد، انتساب های دل بخواه قدیمی، دزدی تالیفات و تحریف های زیر کانه که باعث سردرگمی موضوع می شود در این زمینه وجود دارد و چون منابع قابل دسترس در این زمینه به قدر کافی مورد کاوش واقع نشده و به ویژه چون دستاورد های موجود هنوز به طور سیستماتیک جمع بندی نشده است، بایست کاملاً و نارس تلقی شوند. تاریخچه مناسبی جهت نقاشی مینیاتور در ایران نیم توان نوشت، مکاتب و کار استادان از روی درجاتشان تعریف می شوند، اما قبل از روشن شدن تاریخ هنر، تحقیقات خاص بسیاری هنوز باید انجام شود. دیوار نگاه های عمارت چهلستون (کلاه فرنگی، ارشی خانه) قزوین نیز جزء نمونه هائی است که تحقیقات ویژه را طلب می نماید. و شاید در تعیین مرز پیوستگی و اختلاف بین دو مکتب تبریز و اصفهان، نقطه عطف بین مکاتب فوق باشد که با شیوه ای ویژه ساخته و پرداخته شده است. با توجه به ارزش دیوار نگاه های فوق موضوع این پژوهش تحت عنوان نام «پژوهش و بررسی دیوار نگاه های عمارت چهلستون» انتخاب گردید. در این راستا، هدف بررسی تمام خصوصیات، وضع محیطی و جنبه تاریخی و .... بود که حاصل کار در سه فصل آماده گردید؛ در فصل اول به پژوهش کتابخانه ای (مطالعه و بررسی تاریخچه بنا و پیشینه تاریخی دیوار نگاه ها) اکتفا گردید و در فصل دوم به پژوهش میدانی بشرح ذیل پرداخته شد: 1 ) بررسی تاریخچه مرمت عمارت چهلستون و تغییر و تحولاتی که در بنای فوق از سال 1347 تا حال به وجود آمده، در این زمینه کارهای زیر انجام گرفت: 1 . 1 ) بررسی اسناد و گزارشهای موجود در مدیریت میراث فرهنگی قزوین؛ 1 . 2 ) بررسی مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی تهران؛ 1 . 3 ) بررسی آرشیو فیلم و عکس موجود در بخش مرمت موزه قزوین؛ 1 . 4 ) بررسی آرشیو فیلم و عکس موجود در مدیریت میراث فرهنگی قزوین؛ 1 . 5 ) بررسی نقشه های موجود در آرشیو اداره، مسجد جامع و گزارشها جهت مطالعه و سیر تغییر و تحول در بنا؛ 2 ) تهیه عکس از وضعیت موجود دیوار نگاره ها؛ 3 ) برداشت طرح دیوار نگاه ها (توام با کار مرمتی)؛ 4 ) بررسی کلیه دیوار نگاره های انتقالی موجود در مسجد جامع؛ 5 ) لایه برداری جهت تکمیل کار پژوهش؛ و در نهایت با توجه به نتایج حاصله از پژوهش کتابخانه ای و پژوهش میدانی فصل سوم به طبقه بندی و معرفی دیوار نگاره ها (محل و موقعیت) و بررسی ویژگی های دیوار نگاره های دوره های مختلف (ابعاد، نقوش، رنگ و ...) پرداخته شد.
مقدمه: مطالعه نقاشی مینیاتور ایران از قرن اخیر شروع شده و از چاپ موضوعات تازه و مطالعه جنبه های ویژه، پیشرفتهای مهمی در هر دهه بدست آمده است، اما با وجود بر این، هنوز مشکلات متعددی از قبیل امضا های مشکوک که مشکل می توان آنها را اثبات کرد، انتساب های دل بخواه قدیمی، دزدی تالیفات و تحریف های زیر کانه که باعث سردرگمی موضوع می شود در این زمینه وجود دارد و چون منابع قابل دسترس در این زمینه به قدر کافی مورد کاوش واقع نشده و به ویژه چون دستاورد های موجود هنوز به طور سیستماتیک جمع بندی نشده است، بایست کاملاً و نارس تلقی شوند. تاریخچه مناسبی جهت نقاشی مینیاتور در ایران نیم توان نوشت، مکاتب و کار استادان از روی درجاتشان تعریف می شوند، اما قبل از روشن شدن تاریخ هنر، تحقیقات خاص بسیاری هنوز باید انجام شود. دیوار نگاه های عمارت چهلستون (کلاه فرنگی، ارشی خانه) قزوین نیز جزء نمونه هائی است که تحقیقات ویژه را طلب می نماید. و شاید در تعیین مرز پیوستگی و اختلاف بین دو مکتب تبریز و اصفهان، نقطه عطف بین مکاتب فوق باشد که با شیوه ای ویژه ساخته و پرداخته شده است. با توجه به ارزش دیوار نگاه های فوق موضوع این پژوهش تحت عنوان نام «پژوهش و بررسی دیوار نگاه های عمارت چهلستون» انتخاب گردید. در این راستا، هدف بررسی تمام خصوصیات، وضع محیطی و جنبه تاریخی و .... بود که حاصل کار در سه فصل آماده گردید؛ در فصل اول به پژوهش کتابخانه ای (مطالعه و بررسی تاریخچه بنا و پیشینه تاریخی دیوار نگاه ها) اکتفا گردید و در فصل دوم به پژوهش میدانی بشرح ذیل پرداخته شد: 1 ) بررسی تاریخچه مرمت عمارت چهلستون و تغییر و تحولاتی که در بنای فوق از سال 1347 تا حال به وجود آمده، در این زمینه کارهای زیر انجام گرفت: 1 . 1 ) بررسی اسناد و گزارشهای موجود در مدیریت میراث فرهنگی قزوین؛ 1 . 2 ) بررسی مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی تهران؛ 1 . 3 ) بررسی آرشیو فیلم و عکس موجود در بخش مرمت موزه قزوین؛ 1 . 4 ) بررسی آرشیو فیلم و عکس موجود در مدیریت میراث فرهنگی قزوین؛ 1 . 5 ) بررسی نقشه های موجود در آرشیو اداره، مسجد جامع و گزارشها جهت مطالعه و سیر تغییر و تحول در بنا؛ 2 ) تهیه عکس از وضعیت موجود دیوار نگاره ها؛ 3 ) برداشت طرح دیوار نگاه ها (توام با کار مرمتی)؛ 4 ) بررسی کلیه دیوار نگاره های انتقالی موجود در مسجد جامع؛ 5 ) لایه برداری جهت تکمیل کار پژوهش؛ و در نهایت با توجه به نتایج حاصله از پژوهش کتابخانه ای و پژوهش میدانی فصل سوم به طبقه بندی و معرفی دیوار نگاره ها (محل و موقعیت) و بررسی ویژگی های دیوار نگاره های دوره های مختلف (ابعاد، نقوش، رنگ و ...) پرداخته شد.