نقش هنر و معماری اسلامی در مسجد جامع ورامین مسجد مهم‌ترین فضای معماری در سر‌زمین‌های اسلامی است كه علاوه بر كاركرد دینی و مذهبی و معنوی همواره از نقش اجتماعی سیاسی نیز بر‌خوردار بوده است.اهمیت نقش دینی و اجتماعی مسجد موجب شده است كه معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره‌های تاریخی تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف كنند. به همین جهت است كه مساجد هر دوره را می‌توان نمونه اعلای معماری و هنر آن دوره به شمار آورد. تقدیس مساجد را می‌توان مهم‌ترین عامل حفظ و بقای ساختمان مسجد‌های تاریخی دانست. ایرانیان پس از گرایش به اسلام فرهنگ مقدس اسلام را با فرهنگ غنی ایرانی عجین كردند و این شامل تمامی زمینه‌ها و از جمله معماری است. همان‌طور كه گفته شد تنها چند نمونه مسجد در ایران وجود دارد كه به سبك اولین مسجد اسلامی كه به دست پیامبر اسلام(ص) ساخته شده، بنا شده است و پس از آن معماری ایران در مسیری شروع به حركت كرد كه زاییده آن حركت امروزه در جای‌جای ایران به شكل بنا‌های عظیم و زیبای مسجد خود‌نمایی می‌كند. تاریخچه مسجد جامع ورامین: بنای مسجد جامع ورامین در زمان سلطنت سلطان محمد خدا‌بنده آغاز می‌شود. در این جا قسمتی از سفرنامه مادام دیولافوا را كه در هنگام بازدید از ورامین در عهد ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر كشیده شده است را نقل می‌كنیم:«... باری پس از چهار ساعت راهپیمایی و پایمال كردن محصول مزارع و شنیدن نا‌ملایمات از زارعین بام مخروطی شكل و گنبد مینای مسجدی كه در میان مزارع سر بر‌آورده بود از دور پدیدار شد. این دهكده ورامین است. كمی بعد به آنجا می‌رسیدیم و در میان باغ‌ها كه دیوار‌های گلی داشتند. داخل شدیم. در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زرد‌آلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشكیل می‌دادند. خوشبختانه نظر به توصیه‌ای كه دكتر تولوزان به كدخدا نوشته بود ما توانستیم در خانه او فرود آییم. پس از تعارفات معموله و كمی استراحت به تماشای مسجد جامع ورامین رفتیم. این بنا در قدیم بسیار عالی و با‌شكوه بوده ولی اكنون ویرانه‌ای بیش نیست. مومنین هم از ترس فرود آمدن طاق برای عبادت به آنجا نمی‌روندو بنابراین سیاحت آن مانعی ندارد و هر كس می‌تواند آزادانه و بدون اشكال به تماشای این خرابه بپردازد.
نقش هنر و معماری اسلامی در مسجد جامع ورامین مسجد مهم‌ترین فضای معماری در سر‌زمین‌های اسلامی است كه علاوه بر كاركرد دینی و مذهبی و معنوی همواره از نقش اجتماعی سیاسی نیز بر‌خوردار بوده است.اهمیت نقش دینی و اجتماعی مسجد موجب شده است كه معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره‌های تاریخی تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف كنند. به همین جهت است كه مساجد هر دوره را می‌توان نمونه اعلای معماری و هنر آن دوره به شمار آورد. تقدیس مساجد را می‌توان مهم‌ترین عامل حفظ و بقای ساختمان مسجد‌های تاریخی دانست. ایرانیان پس از گرایش به اسلام فرهنگ مقدس اسلام را با فرهنگ غنی ایرانی عجین كردند و این شامل تمامی زمینه‌ها و از جمله معماری است. همان‌طور كه گفته شد تنها چند نمونه مسجد در ایران وجود دارد كه به سبك اولین مسجد اسلامی كه به دست پیامبر اسلام(ص) ساخته شده، بنا شده است و پس از آن معماری ایران در مسیری شروع به حركت كرد كه زاییده آن حركت امروزه در جای‌جای ایران به شكل بنا‌های عظیم و زیبای مسجد خود‌نمایی می‌كند. تاریخچه مسجد جامع ورامین: بنای مسجد جامع ورامین در زمان سلطنت سلطان محمد خدا‌بنده آغاز می‌شود. در این جا قسمتی از سفرنامه مادام دیولافوا را كه در هنگام بازدید از ورامین در عهد ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر كشیده شده است را نقل می‌كنیم:«... باری پس از چهار ساعت راهپیمایی و پایمال كردن محصول مزارع و شنیدن نا‌ملایمات از زارعین بام مخروطی شكل و گنبد مینای مسجدی كه در میان مزارع سر بر‌آورده بود از دور پدیدار شد. این دهكده ورامین است. كمی بعد به آنجا می‌رسیدیم و در میان باغ‌ها كه دیوار‌های گلی داشتند. داخل شدیم. در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زرد‌آلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشكیل می‌دادند. خوشبختانه نظر به توصیه‌ای كه دكتر تولوزان به كدخدا نوشته بود ما توانستیم در خانه او فرود آییم. پس از تعارفات معموله و كمی استراحت به تماشای مسجد جامع ورامین رفتیم. این بنا در قدیم بسیار عالی و با‌شكوه بوده ولی اكنون ویرانه‌ای بیش نیست. مومنین هم از ترس فرود آمدن طاق برای عبادت به آنجا نمی‌روندو بنابراین سیاحت آن مانعی ندارد و هر كس می‌تواند آزادانه و بدون اشكال به تماشای این خرابه بپردازد.