فهرست مطالب:1-1-مقدمه..............121-2-ضرورت انجام تحقیق......141-3-مقایسه زنجیره تامین رو به جلو و معکوس....151-3-1-سازمان های موفق در زنجیره تامین معکوس......181-4-معرفی برخی از انواع زنجیره تامین.........181-4-1-لجستیک و مدیریت لجستیک...........191-4-2-ارتباط لجستیک و زنجیره تامین.......221-4-3-انواع زنجیره تامین..........241-5-هدف پایان نامه...........262-1-مقدمه..............................................................................................................................................292-2-تاریخچه زنجیره تامین................................................... ................................................................312-2-1-اندازه گيري هزينه زنجيره تامين.................................................................................................322-2-2-مدلسازي هزينه هاي زنجيره تامين.............................................................................................362-2-3- مدل هاي توليد-توزيع زنجيره تامين.........................................................................................392-3-تاریخچه زنجیره تامین معکوس........................... ..........................................................................412-3-1-مزایا استفاده از زنجیره تامین معکوس................... ..................................................................452-3-مزایا و مشکلات استفاده از زنجیره تامین معکوس............... .........................................................452-3-2-مشکلات استفاده از زنجیره تامین معکوس...............................................................................482-4-زنجیره تامین سبز...........................................................................................................................492-5-داده کاوی در زنجیره تامین...........................................................................................................502-5-1-تاریخچه داده کاوی..................................................................................................................502-5-2- خوشه بندی..............................................................................................................................512-5-2-1- روش های خوشه بندی........................................................................................................523-1-مقدمه.............................................................................................................................................563-2-مدیریت ارتباط با مشتری(CRM)..................................................................................................573-2-1-خوشه بندی در مدیریت ارتباط با مشتری.................................................................................603-3-نظرسنجی از مشتریان....................... .............................................................................................613-3-1-خواسته ها و نیازمندی های مشتریان..................... ..................................................................613-3-1-1-نیازمندی های مشتریان................................................ .........................................................613-3-1-2-خواسته های مشتری..............................................................................................................633-3-2-روش نمونه گیری STRATA ...................................................................................................663-4-داده کاوی ......................................................................................................................................663-4-1- شرح الگوریتم K-means .........................................................................................................683-4-1-1- مشکلات روش خوشهبندي K-Means.................................................................................693-5-مدلسازی ریاضی................................................. ..........................................................................703-5-1-تعریفعلایموپارامترها................................... .......................................................................703-5-1-1-تعریف علائم........................................................ ...............................................................703-5-1-2-تعریف پارامترها....................................................................... ............................................713-5-1-3-تعریف متغیر های تصمیم............................................. .......................................................723-5-2-مدل ریاضی پیشنهادی............................................................. ..................................................723-5-2-1-خطی سازی تابع هدف..........................................................................................................763-5-2-2- استفاده از AHP برای تابع دو هدفه(پیگیری نظرات)........................ ..................................773-5-2-2-1-روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)................................... .....................................773-5-2-2-1-1-تشکیل سلسله مراتب........................................................... .......................................783-5-2-2-1-2- الویت بندی........................................................... .................................................... 783-5-2-2-1-3-علایم ریاضی و تعاریف آنها.......................................... .............................................793-5-2-2-1-4- الگوریتم 1: PWAHP (محاسبه وزن اهداف به کمک AHP)............... .....................793-5-2-2-2- حل مسئله دو هدفه پیگیری نظرات........................................... .....................................833-6-جمع بندی......................................................................................................................................844-1-مقدمه.............................................................................................................................................874-2-نظر سنجی از مشتریان به چندین روش.......................................... ..............................................874-3-نمونه گیری به روش STRATA................................................................. ...................................874-4-میانگین وزنی عوامل.................................................................. ...................................................884-5-الگوریتم k-means..................................................................................... ....................................894-5-1-نتیجه الگوریتمk-means ..................................................................... ....................................914-6-مدل ریاضی............................................................................. .....................................................934-6-1-محاسبه و تعیین پارامترهای مدل ریاضی......................................... ........................................934-6-2-جواب مدل ریاضی....................................................................................................................954-7-جمع بندی......................................................................................................................................961-5 -نتیجهگیري....................................................................................... ..........................................98-2-5 پیشنهادها................................................................................ ....................................................98 مراجع.................................................................................................................................................. 100 فهرست جداولجدول 1-1: گرایشات مهم لجستیک در طول زمان....................... ........................................................20جدول 3-1: پرسشنامه............................................................................................................................65جدول 3-2: مقیاس اهمیت نسبی................................................................... ........................................78جدول 3-3: ماتریس هدف – معیار............................................... ....... ................................................82جدول 3-4: ماتریس مقایسه دوتایی معیار- معیار......................................... .........................................82جدول 3-5: ماتریس هدف- معیار......................................................... ................................................83جدول 3-6: ماتریس معیار- معیار...................................................... .................................................84 فهرست شکلهاشکل -11: نمونه اي از يک زنجيره ي تامين...........................................................................................16شکل 1-2:مقایسه زنجیره تامین رو به جلو و معکوس..................................... .....................................17شکل 1-3:تفاوت چهارچوب لجستیک یکپارچه و قدیمی............................ .........................................22شکل2-1:جریانکالادرلجستیکمستقیمومعکوس................................. ...........................................29 فصلاول :کلیات تحقیق ۱-۱- مقدمهدر رقابتهاي جهاني موجود در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواستمشتري ، در دسترس وي قرار داد. خواست مشتري بر كيفيت بالا و خدمت رساني سريع، موجبافزايش فشارهايي شده است كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركتها بيش از ايننمي توانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند. در بازار رقابتي موجود،بنگاههاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي ، خود را بهمديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافتهاند. علت اينامر در واقع دست يابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار است.بر اين اساس، فعاليتهاي نظير برنامه ريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامهريزي محصول، خدمت نگهداري كالا، كنترل موجودي، توزيع ، تحويل و خدمت به مشتري كهقبلا همگي در سطح شركت انجام مي شده اينك به سطح زنجيرهي تامين انتقال پيدا كرده است.مسئله كليدي در يك زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتها است. مديريت زنجيره تامين( SCM )پديدهاي است كه اين كار را به طريقي انجام مي دهدكهمشتريان بتوانندخدمت قابل اطمينان وسريع رابامحصولات باكيفيت درحداقل هزينه دريافت کنند.در حالت كلي زنجيره تامين از دو يا چند سازمان تشكيل مىشود كهرسماً از يكديگر جدا هستند و به وسيله جريانهاي مواد، اطلاعات و جريانهاى مالي بهيكديگر مربوط مي شوند. اين سازمانها مي توانند بنگاههايي باشند كه مواد اوليه،قطعات، محصول نهايي و يا خدماتي چون توزيع، انبارش، عمده فروشي و خرده فروشي توليدمي كنند. حتي خود مصرف كننده نهايي را نيز مي توان يكي از اين سازمانها در نظرگرفت.براي رسيدن به اهداف زنجيره ي تامين ، سازمان ها و شرکت ها بايد در زنجيره ي تامين خود به خلق ارزش بپردازند. ارزش از ديد مشتري داراي مفاهيم گسترده اي است که ممکن است در هر محصول متفاوت باشد.در دهه 60 و 70 ميلادي ، سازمان ها جهت افزايش توان رقابتي خود تلاش مي کردند تا با استاندارد سازي و بهبود فرآيند داخلي خود محصولي با کيفيت بهتر و هزينه کمتر توليد کنند. در آن زمان تفکر غالب اين بود که مهندسي و طراحي قوي و نيز عمليات توليد منسجم و هماهنگ ،پيش نياز دست يابي به خواسته هاي بازار و در نتيجه کسب سهم بازار بيشتري است. لذا سازمان ها تمام تلاش خود را برافزايش کارايي معطوف مي کردند.در دهه ي 80 ميلادي با افزايش تنوع در الگوهاي مورد انتظار مشتريان ، سازمان ها به طور فزاينده اي به افزايش انعطاف پذيرش در خطوط توليد و توسعه محصولات جديد براي ارضاي نياز هاي مشتريان علاقه مند شدند. در دهه ي90 ميلادي ، به همراه بهبود در فرآيند هاي توليد و به کارگيري الگوهاي مهندسي مجدد ،مديران بسياري از صنايع دريافتند که براي ادامه حضور در بازار تنها بهبود فرآيندهاي داخلي و انعطاف پذيري در توانايي شرکت کافي نيست ، بلکه تامين کنندگان قطعات و مواد بايد موادي با بهترين کيفيت و کمترين هزينه توليد کنند و توزيع کنندگان محصولات نيز بايد ارتباط نزديکي با سياست هاي توسعه بازار توليد کننده داشته باشند. با چنين نگرشي ، رويکرد هاي زنجيره تامين و مديريت آن پا به عرصه وجود نهاد. از طرف ديگر با توسعه سريع فناوري اطلاعات در سال هاي اخير و کاربرد وسيع آن در مديريت زنجيره تامين ، بسياري از فعاليت هاي اساسي مديريت زنجيره با روش هاي جديد در حال انجام است.شيوه ي نگارش به اين ترتيب بوده که ابتدا مفاهيم مرتبط با زنجيره ي تامين و ارزش به طور کامل توضيح داده شده و سپس به بيان استراتژي هاي زنجيره ي تامين پرداخته شد. سپس راه هاي مديريت هزينه (که از مهم ترين راه هاي خلق ارزش در زنجيره ي تامين است) مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور ابتدا منابع هزينه در زنجيره ي تامين شناسايي شده و سپس روش هاي مدريت هزينه و کاهش هزينه در زنجيره ي تامين مورد بحث قرار گرفت و در ادامه اهميت ارزيابي مديريت زنجيره ي تامين و خلاصه چند روش براي ارزيابي آن مورد بررسي قرار گرفت. هم چنين در هر جا که نياز بوده، مناسب با موضوع ، تجربيات شرکت هاي مختلف و دلايل موفقيت آن ها مورد بررسي قرار گرفتند.۱-۲- ضرورت انجام تحقيقاهمیت مطالعه بر روی زنجیره تامین معکوس(RSCM) در سال های اخیر به چند دلیل افزایش یافته است که در این قسمت برخی از این دلایل را بیان می کنیم:در بسیاری از مواقع مقدار محصولات برگشتی می تواند زیاد باشد،تا حدی که در برخی از صنایع تجربه برگشت بیش از 50% فروش را داریم.با بکارگیری زنجیره تامین معکوسفرصت های فروش در بازارهای ثانویه و جهانی نسبت به حالتی که به محصولات فروخته شده خدماتی ارائه نشود،افزایش چشمگیری خواهد داشت.
ارائه مدل ریاضی برای مسئله زنجیره تامین معکوس با در نظر گرفتن نیازمندی های مشتری word
فهرست مطالب:1-1-مقدمه..............121-2-ضرورت انجام تحقیق......141-3-مقایسه زنجیره تامین رو به جلو و معکوس....151-3-1-سازمان های موفق در زنجیره تامین معکوس......181-4-معرفی برخی از انواع زنجیره تامین.........181-4-1-لجستیک و مدیریت لجستیک...........191-4-2-ارتباط لجستیک و زنجیره تامین.......221-4-3-انواع زنجیره تامین..........241-5-هدف پایان نامه...........262-1-مقدمه..............................................................................................................................................292-2-تاریخچه زنجیره تامین................................................... ................................................................312-2-1-اندازه گيري هزينه زنجيره تامين.................................................................................................322-2-2-مدلسازي هزينه هاي زنجيره تامين.............................................................................................362-2-3- مدل هاي توليد-توزيع زنجيره تامين.........................................................................................392-3-تاریخچه زنجیره تامین معکوس........................... ..........................................................................412-3-1-مزایا استفاده از زنجیره تامین معکوس................... ..................................................................452-3-مزایا و مشکلات استفاده از زنجیره تامین معکوس............... .........................................................452-3-2-مشکلات استفاده از زنجیره تامین معکوس...............................................................................482-4-زنجیره تامین سبز...........................................................................................................................492-5-داده کاوی در زنجیره تامین...........................................................................................................502-5-1-تاریخچه داده کاوی..................................................................................................................502-5-2- خوشه بندی..............................................................................................................................512-5-2-1- روش های خوشه بندی........................................................................................................523-1-مقدمه.............................................................................................................................................563-2-مدیریت ارتباط با مشتری(CRM)..................................................................................................573-2-1-خوشه بندی در مدیریت ارتباط با مشتری.................................................................................603-3-نظرسنجی از مشتریان....................... .............................................................................................613-3-1-خواسته ها و نیازمندی های مشتریان..................... ..................................................................613-3-1-1-نیازمندی های مشتریان................................................ .........................................................613-3-1-2-خواسته های مشتری..............................................................................................................633-3-2-روش نمونه گیری STRATA ...................................................................................................663-4-داده کاوی ......................................................................................................................................663-4-1- شرح الگوریتم K-means .........................................................................................................683-4-1-1- مشکلات روش خوشهبندي K-Means.................................................................................693-5-مدلسازی ریاضی................................................. ..........................................................................703-5-1-تعریفعلایموپارامترها................................... .......................................................................703-5-1-1-تعریف علائم........................................................ ...............................................................703-5-1-2-تعریف پارامترها....................................................................... ............................................713-5-1-3-تعریف متغیر های تصمیم............................................. .......................................................723-5-2-مدل ریاضی پیشنهادی............................................................. ..................................................723-5-2-1-خطی سازی تابع هدف..........................................................................................................763-5-2-2- استفاده از AHP برای تابع دو هدفه(پیگیری نظرات)........................ ..................................773-5-2-2-1-روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)................................... .....................................773-5-2-2-1-1-تشکیل سلسله مراتب........................................................... .......................................783-5-2-2-1-2- الویت بندی........................................................... .................................................... 783-5-2-2-1-3-علایم ریاضی و تعاریف آنها.......................................... .............................................793-5-2-2-1-4- الگوریتم 1: PWAHP (محاسبه وزن اهداف به کمک AHP)............... .....................793-5-2-2-2- حل مسئله دو هدفه پیگیری نظرات........................................... .....................................833-6-جمع بندی......................................................................................................................................844-1-مقدمه.............................................................................................................................................874-2-نظر سنجی از مشتریان به چندین روش.......................................... ..............................................874-3-نمونه گیری به روش STRATA................................................................. ...................................874-4-میانگین وزنی عوامل.................................................................. ...................................................884-5-الگوریتم k-means..................................................................................... ....................................894-5-1-نتیجه الگوریتمk-means ..................................................................... ....................................914-6-مدل ریاضی............................................................................. .....................................................934-6-1-محاسبه و تعیین پارامترهای مدل ریاضی......................................... ........................................934-6-2-جواب مدل ریاضی....................................................................................................................954-7-جمع بندی......................................................................................................................................961-5 -نتیجهگیري....................................................................................... ..........................................98-2-5 پیشنهادها................................................................................ ....................................................98 مراجع.................................................................................................................................................. 100 فهرست جداولجدول 1-1: گرایشات مهم لجستیک در طول زمان....................... ........................................................20جدول 3-1: پرسشنامه............................................................................................................................65جدول 3-2: مقیاس اهمیت نسبی................................................................... ........................................78جدول 3-3: ماتریس هدف – معیار............................................... ....... ................................................82جدول 3-4: ماتریس مقایسه دوتایی معیار- معیار......................................... .........................................82جدول 3-5: ماتریس هدف- معیار......................................................... ................................................83جدول 3-6: ماتریس معیار- معیار...................................................... .................................................84 فهرست شکلهاشکل -11: نمونه اي از يک زنجيره ي تامين...........................................................................................16شکل 1-2:مقایسه زنجیره تامین رو به جلو و معکوس..................................... .....................................17شکل 1-3:تفاوت چهارچوب لجستیک یکپارچه و قدیمی............................ .........................................22شکل2-1:جریانکالادرلجستیکمستقیمومعکوس................................. ...........................................29 فصلاول :کلیات تحقیق ۱-۱- مقدمهدر رقابتهاي جهاني موجود در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواستمشتري ، در دسترس وي قرار داد. خواست مشتري بر كيفيت بالا و خدمت رساني سريع، موجبافزايش فشارهايي شده است كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركتها بيش از ايننمي توانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند. در بازار رقابتي موجود،بنگاههاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي ، خود را بهمديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافتهاند. علت اينامر در واقع دست يابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار است.بر اين اساس، فعاليتهاي نظير برنامه ريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامهريزي محصول، خدمت نگهداري كالا، كنترل موجودي، توزيع ، تحويل و خدمت به مشتري كهقبلا همگي در سطح شركت انجام مي شده اينك به سطح زنجيرهي تامين انتقال پيدا كرده است.مسئله كليدي در يك زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتها است. مديريت زنجيره تامين( SCM )پديدهاي است كه اين كار را به طريقي انجام مي دهدكهمشتريان بتوانندخدمت قابل اطمينان وسريع رابامحصولات باكيفيت درحداقل هزينه دريافت کنند.در حالت كلي زنجيره تامين از دو يا چند سازمان تشكيل مىشود كهرسماً از يكديگر جدا هستند و به وسيله جريانهاي مواد، اطلاعات و جريانهاى مالي بهيكديگر مربوط مي شوند. اين سازمانها مي توانند بنگاههايي باشند كه مواد اوليه،قطعات، محصول نهايي و يا خدماتي چون توزيع، انبارش، عمده فروشي و خرده فروشي توليدمي كنند. حتي خود مصرف كننده نهايي را نيز مي توان يكي از اين سازمانها در نظرگرفت.براي رسيدن به اهداف زنجيره ي تامين ، سازمان ها و شرکت ها بايد در زنجيره ي تامين خود به خلق ارزش بپردازند. ارزش از ديد مشتري داراي مفاهيم گسترده اي است که ممکن است در هر محصول متفاوت باشد.در دهه 60 و 70 ميلادي ، سازمان ها جهت افزايش توان رقابتي خود تلاش مي کردند تا با استاندارد سازي و بهبود فرآيند داخلي خود محصولي با کيفيت بهتر و هزينه کمتر توليد کنند. در آن زمان تفکر غالب اين بود که مهندسي و طراحي قوي و نيز عمليات توليد منسجم و هماهنگ ،پيش نياز دست يابي به خواسته هاي بازار و در نتيجه کسب سهم بازار بيشتري است. لذا سازمان ها تمام تلاش خود را برافزايش کارايي معطوف مي کردند.در دهه ي 80 ميلادي با افزايش تنوع در الگوهاي مورد انتظار مشتريان ، سازمان ها به طور فزاينده اي به افزايش انعطاف پذيرش در خطوط توليد و توسعه محصولات جديد براي ارضاي نياز هاي مشتريان علاقه مند شدند. در دهه ي90 ميلادي ، به همراه بهبود در فرآيند هاي توليد و به کارگيري الگوهاي مهندسي مجدد ،مديران بسياري از صنايع دريافتند که براي ادامه حضور در بازار تنها بهبود فرآيندهاي داخلي و انعطاف پذيري در توانايي شرکت کافي نيست ، بلکه تامين کنندگان قطعات و مواد بايد موادي با بهترين کيفيت و کمترين هزينه توليد کنند و توزيع کنندگان محصولات نيز بايد ارتباط نزديکي با سياست هاي توسعه بازار توليد کننده داشته باشند. با چنين نگرشي ، رويکرد هاي زنجيره تامين و مديريت آن پا به عرصه وجود نهاد. از طرف ديگر با توسعه سريع فناوري اطلاعات در سال هاي اخير و کاربرد وسيع آن در مديريت زنجيره تامين ، بسياري از فعاليت هاي اساسي مديريت زنجيره با روش هاي جديد در حال انجام است.شيوه ي نگارش به اين ترتيب بوده که ابتدا مفاهيم مرتبط با زنجيره ي تامين و ارزش به طور کامل توضيح داده شده و سپس به بيان استراتژي هاي زنجيره ي تامين پرداخته شد. سپس راه هاي مديريت هزينه (که از مهم ترين راه هاي خلق ارزش در زنجيره ي تامين است) مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور ابتدا منابع هزينه در زنجيره ي تامين شناسايي شده و سپس روش هاي مدريت هزينه و کاهش هزينه در زنجيره ي تامين مورد بحث قرار گرفت و در ادامه اهميت ارزيابي مديريت زنجيره ي تامين و خلاصه چند روش براي ارزيابي آن مورد بررسي قرار گرفت. هم چنين در هر جا که نياز بوده، مناسب با موضوع ، تجربيات شرکت هاي مختلف و دلايل موفقيت آن ها مورد بررسي قرار گرفتند.۱-۲- ضرورت انجام تحقيقاهمیت مطالعه بر روی زنجیره تامین معکوس(RSCM) در سال های اخیر به چند دلیل افزایش یافته است که در این قسمت برخی از این دلایل را بیان می کنیم:در بسیاری از مواقع مقدار محصولات برگشتی می تواند زیاد باشد،تا حدی که در برخی از صنایع تجربه برگشت بیش از 50% فروش را داریم.با بکارگیری زنجیره تامین معکوسفرصت های فروش در بازارهای ثانویه و جهانی نسبت به حالتی که به محصولات فروخته شده خدماتی ارائه نشود،افزایش چشمگیری خواهد داشت.