فهرست مطالبعنوانصفحهفصل اول: مقدمه11-1-مقدمه21-2- بیان مساله21-3- بیان اهمیت و ضرورت انجام تحقیق41-4- اهداف تحقیق71-5- سوالات تحقیق71-6- کلمات و واژگان کلیدی8فصل دوم: مرور مطالعاتی92-1- مقدمه102-2- مفهوم ریسک112-3- مفهوم مدیریت ریسک122-4- پیشینه مدیریت ریسک132-5- مدل های چرخه اجرای مدیریت ریسک142-5-1- انتقال ریسک142-5-2- اجتناب ریسک142-5-3- کاهش (تسکین)152-5-4- پذیرش (نگهداری)152-6- ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖرﻳﺴﻚﭘﺮوژه162-6-1- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﻣﺪﻳﺮﻳﺖرﻳﺴﻚ162-6-2- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲرﻳﺴﻚ172-6-3- ﺗﺤﻠﻴﻞﻛﻴﻔﻲرﻳﺴﻚ182-6-4- ﺗﺤﻠﻴﻞﻛﻤﻲو آﻧﺎﻟﻴﺰ رﻳﺴﻚ192-6-5- ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ رﻳﺴﻚ20 فهرست مطالبعنوانصفحه2-6-6- ﻧﻈﺎرت و ﻛﻨﺘﺮل رﻳﺴﻚ202-7- نگاهی به پدیده آسایشگاه های سالمندان212-8- لزوم احداث آسایشگاه های سالمندان232-9- انواع آسایشگاه های سالمندان232-9-1- مجتمع های مختص سالمندان232-9-2- مراکز خانه های پیش ساخته242-9-3- زندگی سالمندان در خانه روستایی (ECHO)242-9-4- خانه های اشتراکی242-9-5- مراکز مراقبت دایم از بازنشستگان (CCRC)242-9-6- تاسیسات حرفه ای پرستاری252-9-7- تاسیسات مخصوص مبتلایان به آلزایمر262-9-8- مراکز روزانه مراقبت از سالخوردگان262-10- روش تحلیل شکست و اثرات آن (FMEA)262-10-1- روش های ارزیابی ریسک262-10-2- دیدگاه ها نسبت به خطا272-10-2-1- رويكرد فردي به خطا272-10-2-2- رويكرد سيستمي282-10-3- ماهیت روش تحلیل شکست و آثار آن (FMEA)282-10-4- مزایا و معایب روش FMEA302-11- ریسک های موجود درپروژه آسایشگاه های سالمندان332-11-1- ریسک های حقوقی و قراردادی و مالی342-11-2- ریسک های بهداشتی و درمانی362-11-3- ریسک های عمرانی38 فهرست مطالبعنوانصفحه2-12- کاربرد FMEA در مدیریت ریسک آسایشگاه های سالمندان392-12-1- کاربرد FMEA در پروژه های عمرانی402-12-2- کاربرد FMEA در خدمات مراقبتی و درمانی412-13- پیشینه تحقیق بر موضوع412-13-1- پیشینه تحقیق بر مدیریت ریسک در ساخت و ساز و خدمات درمانی412-13-2- پیشینه کاربرد FMEA در مدیریت ریسک ساخت و ساز و خدمات درمانی45فصل سوم:روش تحقیق523-1- مقدمه533-2- روش تحقیق533-3- جامعه آماری543-4- قلمرو تحقیق553-4-1- قلمرو مکانی553-4-2- قلمرو زمانی553-4-3- قلمرو موضوعی553-5- ابزار جمع آوري اطلاعات553-6- اعتبار يابي ابزار تحقيق (روايي و پايايي و پرسشنامه)563-7- مراحل انجام تحقیق57فصل چهارم:نتایج و بحث614-1- مقدمه624-2- توصیف جامعه آماری624-2-1- توصیف جامعه آماری بر حسب جنسیت624-2-2- توصیف جامعه آماری بر حسب تحصیلات634-2-3- توصیف جامعه آماری بر حسب سابقه کار64 فهرست مطالبعنوانصفحه4-2-4- توصیف جامعه آماری بر حسب سمت و حوزه فعالیت654-3- توصیف آماری پاسخها به شدت ریسک664-4- محاسبه RPN764-5- محاسبه RPN برای عوامل اصلی804-6- رتبه بندی ریسکها با کمک روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی81فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات885-1- مقدمه895-2- پاسخ به سوالات تحقیق895-3- محدودیتهای تحقیق955-4- پیشنهادهایی برای دست اندرکاران دهکده سالمندان965-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده98ضمیمه99مراجع110 فهرست جدول هاشماره و توضیح جدولصفحهجدول 2-1- دیدگاههای مختلف راجع به مدیریت ریسک14جدول 2-2- چرخه ریسک و کنترل آن15جدول 2-3 - دسته بندی ریسک های پروژه های ساخت و ساز برمبنای ماهیت ریسک39جدول 2-4- خطاهای محتمل در محیط اورژانس یک بیمارستان نظامی47جدول 2-5- ریسک های موجود در پروژه های عمرانی ـ صنعتی زیربنایی49جدول 2-6- تعدادی از تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت ریسک فازی51جدول 3-1- تعیین شدت اثر ریسک58جدول 3-2- تعیین احتمال ریسک59جدول 3-3 تعیین احتمال کشف59جدول3-4- عبارات کلامی و اعداد فازی متناظر با آنها59جدول 4-1- ترکیب جامعه آماری بر حسب جنسیت62جدول 4-2- ترکیب جامعه آماری بر حسب میزان تحصیلات63جدول 4-3- ترکیب جامعه آماری بر حسب سابقه کار64جدول 4-4- ترکیب جامعه آماری بر حسب سمت و حوزه فعالیت65جدول4-5- عبارات کلامی و اعداد فازی متناظر با آنها66جدول 4-6 - توصیف آماری پاسخهای جامعه آماری به شدت اثر ریسک بر عوامل هزینه، کیفیت و زمان67جدول 4-7- شدت نهایی ریسکها70جدول 4-8- توصیف آماری مربوط به احتمال وقوع ریسک72جدول 4-9- جدول احتمال کشف علت ریسک74جدول 4-10-R.P.N ریسکها76جدول 4-11- رتبه بندی ریسکهای موجود بر اساس نمره R.P.N دی فازی شده مندرج در جدول 4-1079جدول 4-12- R.P.N نه عامل اصلی80جدول 4-13- رتبه بندی عوامل نه گانه بر اساس R.P.N81جدول 4-14- جدول مقایسات زوجی مقایسه اهمیت ریسکها نسبت به همدیگر82جدول 4-15- ماتریس نرمال شده ریسکهای نه گانه83جدول 4-16- میانگین سطری جدول نرمال شده عوامل ریسک دهکده سالمندان84جدول 4-17- جدول شاخص تصادفی86 فهرست جدول هاشماره و توضیح جدولصفحهجدول 4-18- مقایسه رتبه بندی عوامل 9 گانه را در دو روش انجام شده87جدول 5-1- رتبه بندی ریسکهای موجود بر اساس نمره R.P.N دی فازی شده مندرج در جدول 4-991جدول 5-2- رتبه بندی عوامل 9 گانه با استفاده از روش FMEA فازی93جدول 5-3- مقایسه رتبه بندی عوامل 9 گانه را در دو روش انجام شده94 فهرست شکل هاشماره و توضیح شکلصفحهشکل 2-1- تقسیم بندی انواع ریسک12شکل 2-2- فرآیند برنامه ریزی مدیریت ریسک پروژه17شکل 2-3- فرآیند شناسایی ریسک ها در مدیریت ریسک پروژه18شکل2-4- فرآیند تحلیل کیفی ریسک در مدیریت ریسک پروژه19شکل 2-5- فرآیند تحلیل کمی ریسک در مدیریت ریسک پروژه20شکل 2-6- فرآیند نظارت و کنترل در مدیریت ریسک پروژه21شکل 2-7- فلوچارت اجرای FMEA30شکل 2-8- ریسکهای موجود درپروژه آسایشگاه سالمندان33شکل3-1- الگوریتم مدیریت ریسک58شکل 4-1- ترکیب جامعه آماری بر حسب جنسیت63شکل 4-2- ترکیب جامعه آماری بر حسب میزان تحصیلات64شکل 4-3- ترکیب جامعه آماری بر حسب سابقه کار65شکل 4-4- ترکیب جامعه آماری بر حسب سمت و حوزه فعالیت66شکل 4-5- وزن نهایی عوامل موثر بر ریسک دهکده سالمندان86شکل 5-1- نمودار پارتو ریسک ها90 چکیده:سالمندی در ایران، به مانند سایر کشورهای جهان، در نتیجه کاهش میزان موالید، پیشرفت های علوم پزشکی، بهداشت و آموزش و پرورش و در نتیجه افزایش امید به زندگی می باشد. ایجاد فضای درخور و متناسب با شرایط و روحیات سالمندان پدیده نوینی در کشور ماست که بایستی با توجه به مقتضات جامعه مورد توجه قرار گیرد و عوامل موثر و ریسک های موجود در آن شناسایی گردد. همچنین در دهه اخیر با پیچیده تر شدن ساختار پروژه ها، مدیریت ریسک پروژه ها اهمیتی حیاتی تر پیدا کرده است. روابط پیچیده حاکم بر شرایط اقتصادی، تحریمها ، بازارها و مسائل فرهنگی مساله مدیریت ریسک پروژه ها و تجزیه تحلیل کمی عوامل موثر بر آنها را، به یک مساله چند وجهی تبدیل کرده است. شرایط مبهم و حضور دست اندرکاران با دیدگاهها و زمینه های حرفه ای مختلف و امکان آسیب پذیری بالای جوامع هدف در برخی موارد، کاربرد روشهای تحلیل شکست و اثرات آن (FMEA) را با گسترش فزاینده ای روبه رو کرده است.در تحقیق پیش رو محقق پس ازشناسایی احتمال وقوع، احتمال کشف و شدت ریسک عوامل موثر بر ریسک پروژه های ساخت دهکده سالمندان به محاسبه عدد اولویت ریسک (R.P.N ) این شاخص ها پرداخته است و عوامل موثر بر ریسک پروژه دهکده سالمندان را با کمک FMEA مشخص نموده است و با استفاده از ماتریس های مقایسات زوجی مبتنی بر متغیر های کلامی و با کمک روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به تعیین میزان اهمیت عوامل موثر بر ریسک این پروژه ها و رتبه بندی ریسکها با این روش پرداخته است. و در این تحقیق نتایج حاصل از دو روش تحلیل شکست (FMEA) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) با هم مقایسه شده است. نتیجه حاصلهنشان می دهد که بر حسب اولویت ریسکهای مالی ، زمان بندی و برنامه ریزی ، ریسکهای کلان کشور و ریسکهای ناشی از سوء مدیریت از مهمترین عوامل موثر بر ریسک پروژه های ساخت دهکده سالمندان هستند.لغات کلیدی: ریسک، تجزیه و تحلیل شکست و آثار آن(FMEA) ، مجموعه های فازی، مدیریت ریسک، نمره اولویت ریسک(RPN) فصل اولمقدمه 1-1- مقدمهاولين دغدغه مديران هر مجموعه، تبديل مناسب و بهينه منابع سرمايهاي موجود به حداكثر درآمد ممكن از طريق سرمايهگذاري در زمينه زمان ومكان مناسب است. بنابراين در شرايط اقتصادي امروز چگونگي و محل سرمايه گذاري امري پيچيده و مخاطره آميز خواهد بود [32].موفقیت اجرا و عملکرد پروژه ها به شکل قابل ملاحظه ای وابسته به مدیریت ریسک های پروژه است. به موازات پیچیده ترشدن محیط و نوع پروژه ها، مدیریت ریسک پروژه ها اهمیتی حیاتی تر پیدا کرده است. شرایط مبهم و حضور دست اندرکاران با دیدگاهها و زمینه های حرفه ای مختلف، کاربرد روشهای نوین و سیستماتیک برای مدیریت ریسک را با گسترش فزاینده ای روبه رو کرده است.از آنجا که در این تحقیق کاربرد روش تحلیل شکست و اثرات آن (FMEA)[1] در مدیریت ریسک پروژه ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت، در این فصل از تحقیق محقق کوشیده تا به توضیح کلیات تحقیق پیش رو بپردازد.لذا پس از توضیح بیان مساله و ضرورت انجام تحقیق به بیان سوالات و اهداف تحقیق اشاره خواهد شد. توضیح مختصری راجع به واژگان تخصصی عملیاتی تحقیق پایان بخش مطالب این فصل خواهد بود. 1-2- بیان مسالهدر طول چند دهه گذشته با توجه به کاهش موالید و نرخ افزایش سن، مساله پیر شدن جمعیت و سالمندی یکی از موضوعات مورد توجه در اکثر کشورهای دنیا است. با افزایش جمعیت سالمندان، فارغ از اثرات اجتماعی آن بر بخشهای مختلف جامعه، موضوع نگهداری و تامین شرایط مطلوب برای ادامه زندگی ایشان نیز مورد توجه قرار گرفته است.سالمندی در ایران نیز، به مانند سایر کشورهای جهان، در نتیجه کاهش میزان موالید، پیشرفت های علوم پزشکی، بهداشت و آموزش و پرورش و در نتیجه افزایش امید به زندگی می باشد. از آنجا که این پدیده در ایران، پدیده نوینی است و می تواند آثار متعددی بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی بگذارد، در نظر گرفتن سیاست های اجتماعی لازم برای مواجهه با این پدیده لازم و ضروری به نظر می رسد.به طور کلی پنج زمینه اصلی که دولت رفاه قرن بیست و یکم را شامل می شود عبارتند از: 1) حمایت از سالمندان؛ 2) بیمه اجتماعی؛ 3) تامین اجتماعی خانواده؛ 4) زمینه سازی گسترش فرصت های شغلی و 5) مراقبت های پزشکی. بنابراین اصل حمایت از سالمندان یکی از مهمترین زمینه های شکل گیری دولت رفاه در آستانه قرن بیست و یکم بوده است. از سوی دیگر سایر زمینه های رفاه نیز بی ارتباط به مساله سالمندان نیست؛ برای مثال، تامین اجتماعی خانواده؛ خانواده هایی که سالمندان به نوعی عضوی از آن هستند و یا زمینه سازی برای فرصت های اشتغال؛ که این امر به نوعی با اشتغال و بازنشستگی سالمندان در ارتباط باشد و با بازنشسته شدن آنها فرصت های جدید برای گروه های سنی جوان فراهم می شود. در مورد بیمه تامین اجتماعی و مراقبت های پزشکی نیز، سالمندان به گونه ای با آن در ارتباط هستند [1].لذا در چنین شرایطی نیاز به احداث و تشکیل سازمان ها و یا اماکنی برای نگهداری و مراقبت از این طبقه نسلی ضروری به نظر می رسد. پروژه های ساخت این مراکز و نگهداری و مدیریت آنها، با ریسک و مخاطره های فراوانی همراه خواهد بود. لذا بررسی و تجزیه تحلیل ریسک این پروژه ها می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.ریسک های موجود در این پروژه ها را می توان در دو مقطع مورد بررسی قرار داد؛ اول، در مرحله ساخت و دوم در مرحله بهره برداری و اجرا.پروژه‌هاي ساخت به دليل مواجهه با مسائلي همچون شرايط پيش‌بيني نشده زمين و آب وهوا، حضور افراد درگير در پروژه با فرهنگ‌هاي مختلف، بي‌ثباتي‌هاي سياسي و امكان تغيير سياست‌هاي دولتي، مسائل مالي و اقتصادي و غيره همواره با ريسك‌هاي فراوان روبه‌رو هستند. تعدد و اهميت هر يك از اين ريسك‌ها به بزرگي پروژه و پيچيدگي آن وابسته است.پرهيز و ممانعت از وقوع ريسك‌ها در پروژه امري ناممكن است. لذا استفاده از يك سيستم جامع مديريت ريسك جهت مديريت تمام انواع ريسك‌ها ضروري به نظر مي‌رسد. مديريت ريسك فرآيندي پيوسته و منظم است كه از طريق چرخه حيات يك پروژه و به‌منظور كسب درجه بهينه‌اي از كاهش و تعديل و كنترل ريسك به تحليل و پاسخگويي به ريسك‌ها مي‌پردازد [18].