واژگان كليدي: مديريت زنجيره تامين - مسئله انتخاب تامين کنندگان – تامين کنندگان سطح دوم - تعيين اندازه سفارشات – مدل رياضي چند هدفه فهرست مطالبعناوينصفحاتفصل اول : كليات تحقيق11-1 انتخاب حوزه تحقيق21-2 بيان خلاصه اي از مسئله و پرسش آغازين21-3 ضرورت انجام تحقيق41-4 نوآوري هاي تحقيق51-5 اهداف تحقيق61-6 نحوه بررسي ادبيات موضوع71-7 کليد واژگان جستجو7فصل دوم : مروري بر ادبيات موضوع82-1 مديريت زنجيره تامين92-2 تاريخچه و روند تکامل مديريت زنجيره تامين1010ز112-2-3 دهه 1980112-2-4 دهه 1990112-3 عمليات اصلي زنجيره تامين122-3-1 عمليات تامين منابع و تدارکات132-3-1-1 خريد142-3-1-2 مديريت مصرف152-3-1-3 انتخاب فروشنده152-3-1-4 مذاکره قرارداد162-3-1-5 مديريت قرارداد172-4 تاريخچه مساله انتخاب تامين کنندگان182-5 روش هاي حل مسئله انتخاب تامين کنندگان222-5-1 روش هاي تحليلي222-5-2 تکنيک هاي هوش مصنوعي2224ح252-5-5 مدل هاي آماري272-5-6 تئوري مجموعه هاي فازي272-6 بررسي ويژگي هاي مختلف مساله انتخاب تامين کنندگان292-6-1 تعين اندازه سفارشات به تامين کننده ها292-6-2 مدل هاي چند دوره اي302-6-3 مدل هاي موجودي302-7 جمع بندي31فصل سوم : شرح مسائل مختلف و پيش فرض هاي آن323-1 مقدمه333-2 مدل سفارش يك محصول خاص333-3 معيارهاي مهم به کار گرفته شده در انتخاب تامين کنندگان353-4 مدل سفارش همزمان چند محصول373-5 مدل انتخاب ترکيب بهينه وسائل حمل و نقل40413-7 جمع بندي42فصل چهارم: معرفي مدل هاي ارائه شده434-1 مقدمه444-2 معرفي مدل پيشنهادي تک محصولي444-2-1 پارامترهاي مدل تک محصولي444-2-2 فرمولسازي رياضي454-3 مدل سفارش همزمان چند محصول474-3-1 پارامترهاي مدل سفارش همزمان چند محصول474-4 مدل انتخاب تامين کنندگان به همراه انتخاب وسايل حمل و نقل504-4-1 پارامترهاي مدل514-4-2 فرمولسازي رياضي524-5 پارامترهاي مدل انتخاب تامين کنندگان با در نظر گرفتن هزينه هاي موجودي544-5-1 فرمولسازي رياضي554-6 جمع بندي57585-1 مقدمه595-2 تکنيک هاي تصميم گيري چند هدفه و برنامه ريزي آرماني595-3 تبديل مدل غير خطي چند هدفه به مدل غير خطي تک هدفه635-4 نتايج عددي براي مدل سفارش تک محصولي675-5 مثال هاي عددي مدل سفارش همزمان چند محصول715-6 نتايج عددي براي مدل انتخاب ترکيب بهينه وسايل حمل و نقل775-7 نتايج عددي براي مدل انتخاب تامين کنندگان با احتساب هزينه موجودي و نگهداري81فصل ششم: نتيجه گيري846-1 نتايج کسب شده85 فهرست جداولعنوان جدولصفحاتجدول2-1 دسته بندي مقالات مختلف21جدول 5-1 تعداد متغير ها،محدوديت ها و محدوديت هاي غير خطي65جدول 5-2 تعداد متغير ها، محدوديت هاي مسئله با ابعاد مختلف66جدول 5-3 شبکه تامين بهينه برای مدل تک محصولي67جدول 5-4 مثال عددي براي مدل تک محصولي70جدول 5-5 ضريب مصرف مواد اوليه مختلف در محصولات71جدول 5-6 پاسخ هاي بهينه بدست آمده براي مسائل مختلف74جدول 5-7 پاسخ هاي بهينه بدست آمده براي مدل با ابعاد بزرگتر76جدول 5-8 پاسخ هاي بدست آمده براي مسائل حمل و نقل77جدول 5-9 پاسخ هاي بدست آمده براي مسائل حمل و نقل با سايز بزرگ79جدول 5-10 محصولات و مواد اوليه توليدي به وسيله هر تامين کننده81جدول 5-11 ضريب مصرف هر يک از مواد اوليه در محصولات81جدول 5-12 پاسخ هاي بهينه حاصل از حل مدل81فهرست شکل ها و نمودار هاعنوان شكل و نمودار صفحاتشکل 2-1 زنجيره تامين ساده9شکل 2-2 زنجيره تامين توسعه يافته10شکل 2-3 سير تکاملي زنجيره تامين12شکل 2-4 عمليات زنجيره تامين13نمودار 2-5 توزيع مقالات هوش مصنوعي23نمودار 2-6 توزيع مقالات MADM25نمودار 2-7 توزيع مقالات مربوط به مدل هاي رياضي26نمودار 2-8 تعداد مقالات فازي منتشر شده در هر سال27شکل 2-9 مقالات تركيبي روش AHP با ساير روش ها28نمودار 2-10 نسبت تعداد مقالات تکي و ترکيبي در 10 سال اخير29شکل 3-1 شبکه تامين قطعه مورد نظر خريدار و مواد اوليه35شکل 3-2 شبکه تامين مربوط به سفارش همزمان چند محصول39شکل 5-1 روش هاي تصميم گيري با اهداف چندگانه60شکل 5-2 شبکه تامين بهينه براي مدل تک محصولي67شکل 5-3 شبکه تامين بهينه براي سفارش همزمان چند محصول73 فصل اول : کليات تحقيق1-1 انتخاب حوزه تحقيقدرانتخابحوزهتحقيقهمواره تلاش بر اين بوده تا موضوعمورد نظرعلاوهبرهمراستاييباموضوعات علمي و آکادميکروز،بخشيازنيازحالوآيندهصنعترانيزپوششدهد. به نحوي که علاوه بر قابليت پياده سازي و به کارگيري در صنايع مختلف،تاثيربسزاييبرافزايشبهرهوريصنعت نيزداشتهباشد. نحوهانتخابحوزهتحقيقبراساسپيشنهاداستادراهنماباتوجهبهسابقهعلميايشانو علاقه دانشجو به اين موضوع است.1-2 بيان خلاصه اي از مسئله و پرسش آغازيندر رقابتهاي جهاني در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتري در دسترس وي قرار داد. خواست مشتري بر كيفيت بالا و خدمت رساني سريع، موجب افزايش فشارهايي شده كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركتها بيش از اين نميتوانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند.در بازار رقابتي موجود، بنگاههاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي، خود را به مديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافتهاند. علت اين امر در واقع دستيابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار است. بر اين اساس، فعاليتهايي نظير برنامه ريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامه ريزي محصول، نگهداري كالا، كنترل موجودي، توزيع، تحويل و خدمت به مشتري كه قبلا همگي در لايه شركت انجام ميشده، اينك به لايه زنجيره تامين انتقال پيدا كرده است.[1] مسئله كليدي در يك زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتها است.زنجيره تأمين شامل تمام فعاليتهاي مرتبط با جريان و تبديل كالاها از مرحله ماده خام (استخراج)تا تحويل به مصرف كننده نهايي و نيز جريانهاي اطلاعاتي و مالي مرتبط با آنها است .[2]يکي از مهمترين موضوعاتي که در مديريت زنجيره تامين مطرح است, مسئله ارزيابي و انتخاب تامينکنندگان است. به ويژه در صنايع پيشرفته براي کاهش ريسک و هزينههاي کلي اقدام به برونسپاري محصولات مينمايند. در واقع به دليل اينکه هزينههاي برونسپاري قطعات و خريد مواد اوليه اغلب بيش از 50% درصد هزينه نهايي محصول را تشکيل ميدهند، کارخانجات سعي ميکنند اين هزينه ها را حداقل کنند .[3]انتخاب تامينکنندگان مناسب و برقراري و حفظ يک رابطه بلند مدت با آنان يکي از مهمترين وظايف کارخانجات براي کاهش هزينههاي خريد است. به همين دليل امروزه مفهوم[1]SRM (مديريت روابط با تامينکنندگان) بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است [4]و .[5]مسئله انتخاب تامينکنندگان، فرايندي است که در آن با در نظر گرفتن تعدادي از معيارهاي کمي و کيفي، مجموعهاي از بهترين تامينکنندگان انتخاب مي شوند و به اين وسيله کارايي کل زنجيره تامين افزايش مييابد و در نهايت سبب بهبود وضعيت رقابتي زنجيره ميشود. در سالهاي اخير اين موضوع بيشتر مورد توجه محققان قرار گرفته که نشان از اهميت آن دارد.[6]دراينميانتاثيرموادخامواوليهوقطعاتنيمهساختهدركيفيتمحصولنهاييانكارناپذيراست.برايناساساگرسازمانهاوشركتهايصنعتيازتامينكنندگانيبرخوردارباشندكههمازلحاظكيفيتمواداوليهوهمازلحاظكيفيتمحصولتوليدينيمهساختهموردتائيدباشند،ميتوانندتااندازهمناسبيازكيفيتمحصولنهاييخوداطمينانداشتهباشند.در حقيقت نوع ماده اوليه مورد استفاده ميتواند تاثير بسزايي در کيفيت و قيمت محصولات و قطعات نيمه ساخته داشته باشد و بدون شک کيفيت ماده اوليه مورد استفاده در انتخاب تامينکنندگان لايه اول از اهميت زيادي برخوردار است.[7]با توجه به مرور ادبيات گستردهاي که در زمينه انتخاب تامينکنندگان انجام شده است، ميتوان دريافت که رويکردها و مدلهاي متفاوتي که براي حل مسئله انتخاب تامينکنندگان به کار گرفته شدهاند، همواره به انتخاب تامينکنندگان سطح اول که مستقيما با سازمان اصلي در ارتباطند ميپردازند و توجهي به تامينکنندگان سطح دوم يا توليدکنندگان مواد اوليه ندارند. اين در حالي است که به نظر ميرسد اگر سازمان به تامينكنندگان لايه دوم توجه داشته باشد، اطمينان بيشتري نسبت به کيفيت و ديرکرد قطعات خود خواهد داشت .[8]به همين دليل در اين پژوهش، لايه دوم تامين نيز به صورت يکپارچه با سطح اول تامين مورد بررسي قرار ميگيرند و تامينکنندگان بهينه در هر دو لايه انتخاب ميشوند. همچنين با طراحي يک شبکه تامين ميزان بهينه جريان کالاها در هر مسير تعيين ميشود.
ارزيابي و انتخاب يکپارچه تامين کنندگان در دو لايه از زنجيره تامين و تعيين اندازه سفارش کالاها به آنان word
واژگان كليدي: مديريت زنجيره تامين - مسئله انتخاب تامين کنندگان – تامين کنندگان سطح دوم - تعيين اندازه سفارشات – مدل رياضي چند هدفه فهرست مطالبعناوينصفحاتفصل اول : كليات تحقيق11-1 انتخاب حوزه تحقيق21-2 بيان خلاصه اي از مسئله و پرسش آغازين21-3 ضرورت انجام تحقيق41-4 نوآوري هاي تحقيق51-5 اهداف تحقيق61-6 نحوه بررسي ادبيات موضوع71-7 کليد واژگان جستجو7فصل دوم : مروري بر ادبيات موضوع82-1 مديريت زنجيره تامين92-2 تاريخچه و روند تکامل مديريت زنجيره تامين1010ز112-2-3 دهه 1980112-2-4 دهه 1990112-3 عمليات اصلي زنجيره تامين122-3-1 عمليات تامين منابع و تدارکات132-3-1-1 خريد142-3-1-2 مديريت مصرف152-3-1-3 انتخاب فروشنده152-3-1-4 مذاکره قرارداد162-3-1-5 مديريت قرارداد172-4 تاريخچه مساله انتخاب تامين کنندگان182-5 روش هاي حل مسئله انتخاب تامين کنندگان222-5-1 روش هاي تحليلي222-5-2 تکنيک هاي هوش مصنوعي2224ح252-5-5 مدل هاي آماري272-5-6 تئوري مجموعه هاي فازي272-6 بررسي ويژگي هاي مختلف مساله انتخاب تامين کنندگان292-6-1 تعين اندازه سفارشات به تامين کننده ها292-6-2 مدل هاي چند دوره اي302-6-3 مدل هاي موجودي302-7 جمع بندي31فصل سوم : شرح مسائل مختلف و پيش فرض هاي آن323-1 مقدمه333-2 مدل سفارش يك محصول خاص333-3 معيارهاي مهم به کار گرفته شده در انتخاب تامين کنندگان353-4 مدل سفارش همزمان چند محصول373-5 مدل انتخاب ترکيب بهينه وسائل حمل و نقل40413-7 جمع بندي42فصل چهارم: معرفي مدل هاي ارائه شده434-1 مقدمه444-2 معرفي مدل پيشنهادي تک محصولي444-2-1 پارامترهاي مدل تک محصولي444-2-2 فرمولسازي رياضي454-3 مدل سفارش همزمان چند محصول474-3-1 پارامترهاي مدل سفارش همزمان چند محصول474-4 مدل انتخاب تامين کنندگان به همراه انتخاب وسايل حمل و نقل504-4-1 پارامترهاي مدل514-4-2 فرمولسازي رياضي524-5 پارامترهاي مدل انتخاب تامين کنندگان با در نظر گرفتن هزينه هاي موجودي544-5-1 فرمولسازي رياضي554-6 جمع بندي57585-1 مقدمه595-2 تکنيک هاي تصميم گيري چند هدفه و برنامه ريزي آرماني595-3 تبديل مدل غير خطي چند هدفه به مدل غير خطي تک هدفه635-4 نتايج عددي براي مدل سفارش تک محصولي675-5 مثال هاي عددي مدل سفارش همزمان چند محصول715-6 نتايج عددي براي مدل انتخاب ترکيب بهينه وسايل حمل و نقل775-7 نتايج عددي براي مدل انتخاب تامين کنندگان با احتساب هزينه موجودي و نگهداري81فصل ششم: نتيجه گيري846-1 نتايج کسب شده85 فهرست جداولعنوان جدولصفحاتجدول2-1 دسته بندي مقالات مختلف21جدول 5-1 تعداد متغير ها،محدوديت ها و محدوديت هاي غير خطي65جدول 5-2 تعداد متغير ها، محدوديت هاي مسئله با ابعاد مختلف66جدول 5-3 شبکه تامين بهينه برای مدل تک محصولي67جدول 5-4 مثال عددي براي مدل تک محصولي70جدول 5-5 ضريب مصرف مواد اوليه مختلف در محصولات71جدول 5-6 پاسخ هاي بهينه بدست آمده براي مسائل مختلف74جدول 5-7 پاسخ هاي بهينه بدست آمده براي مدل با ابعاد بزرگتر76جدول 5-8 پاسخ هاي بدست آمده براي مسائل حمل و نقل77جدول 5-9 پاسخ هاي بدست آمده براي مسائل حمل و نقل با سايز بزرگ79جدول 5-10 محصولات و مواد اوليه توليدي به وسيله هر تامين کننده81جدول 5-11 ضريب مصرف هر يک از مواد اوليه در محصولات81جدول 5-12 پاسخ هاي بهينه حاصل از حل مدل81فهرست شکل ها و نمودار هاعنوان شكل و نمودار صفحاتشکل 2-1 زنجيره تامين ساده9شکل 2-2 زنجيره تامين توسعه يافته10شکل 2-3 سير تکاملي زنجيره تامين12شکل 2-4 عمليات زنجيره تامين13نمودار 2-5 توزيع مقالات هوش مصنوعي23نمودار 2-6 توزيع مقالات MADM25نمودار 2-7 توزيع مقالات مربوط به مدل هاي رياضي26نمودار 2-8 تعداد مقالات فازي منتشر شده در هر سال27شکل 2-9 مقالات تركيبي روش AHP با ساير روش ها28نمودار 2-10 نسبت تعداد مقالات تکي و ترکيبي در 10 سال اخير29شکل 3-1 شبکه تامين قطعه مورد نظر خريدار و مواد اوليه35شکل 3-2 شبکه تامين مربوط به سفارش همزمان چند محصول39شکل 5-1 روش هاي تصميم گيري با اهداف چندگانه60شکل 5-2 شبکه تامين بهينه براي مدل تک محصولي67شکل 5-3 شبکه تامين بهينه براي سفارش همزمان چند محصول73 فصل اول : کليات تحقيق1-1 انتخاب حوزه تحقيقدرانتخابحوزهتحقيقهمواره تلاش بر اين بوده تا موضوعمورد نظرعلاوهبرهمراستاييباموضوعات علمي و آکادميکروز،بخشيازنيازحالوآيندهصنعترانيزپوششدهد. به نحوي که علاوه بر قابليت پياده سازي و به کارگيري در صنايع مختلف،تاثيربسزاييبرافزايشبهرهوريصنعت نيزداشتهباشد. نحوهانتخابحوزهتحقيقبراساسپيشنهاداستادراهنماباتوجهبهسابقهعلميايشانو علاقه دانشجو به اين موضوع است.1-2 بيان خلاصه اي از مسئله و پرسش آغازيندر رقابتهاي جهاني در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتري در دسترس وي قرار داد. خواست مشتري بر كيفيت بالا و خدمت رساني سريع، موجب افزايش فشارهايي شده كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركتها بيش از اين نميتوانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند.در بازار رقابتي موجود، بنگاههاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي، خود را به مديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافتهاند. علت اين امر در واقع دستيابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار است. بر اين اساس، فعاليتهايي نظير برنامه ريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامه ريزي محصول، نگهداري كالا، كنترل موجودي، توزيع، تحويل و خدمت به مشتري كه قبلا همگي در لايه شركت انجام ميشده، اينك به لايه زنجيره تامين انتقال پيدا كرده است.[1] مسئله كليدي در يك زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتها است.زنجيره تأمين شامل تمام فعاليتهاي مرتبط با جريان و تبديل كالاها از مرحله ماده خام (استخراج)تا تحويل به مصرف كننده نهايي و نيز جريانهاي اطلاعاتي و مالي مرتبط با آنها است .[2]يکي از مهمترين موضوعاتي که در مديريت زنجيره تامين مطرح است, مسئله ارزيابي و انتخاب تامينکنندگان است. به ويژه در صنايع پيشرفته براي کاهش ريسک و هزينههاي کلي اقدام به برونسپاري محصولات مينمايند. در واقع به دليل اينکه هزينههاي برونسپاري قطعات و خريد مواد اوليه اغلب بيش از 50% درصد هزينه نهايي محصول را تشکيل ميدهند، کارخانجات سعي ميکنند اين هزينه ها را حداقل کنند .[3]انتخاب تامينکنندگان مناسب و برقراري و حفظ يک رابطه بلند مدت با آنان يکي از مهمترين وظايف کارخانجات براي کاهش هزينههاي خريد است. به همين دليل امروزه مفهوم[1]SRM (مديريت روابط با تامينکنندگان) بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است [4]و .[5]مسئله انتخاب تامينکنندگان، فرايندي است که در آن با در نظر گرفتن تعدادي از معيارهاي کمي و کيفي، مجموعهاي از بهترين تامينکنندگان انتخاب مي شوند و به اين وسيله کارايي کل زنجيره تامين افزايش مييابد و در نهايت سبب بهبود وضعيت رقابتي زنجيره ميشود. در سالهاي اخير اين موضوع بيشتر مورد توجه محققان قرار گرفته که نشان از اهميت آن دارد.[6]دراينميانتاثيرموادخامواوليهوقطعاتنيمهساختهدركيفيتمحصولنهاييانكارناپذيراست.برايناساساگرسازمانهاوشركتهايصنعتيازتامينكنندگانيبرخوردارباشندكههمازلحاظكيفيتمواداوليهوهمازلحاظكيفيتمحصولتوليدينيمهساختهموردتائيدباشند،ميتوانندتااندازهمناسبيازكيفيتمحصولنهاييخوداطمينانداشتهباشند.در حقيقت نوع ماده اوليه مورد استفاده ميتواند تاثير بسزايي در کيفيت و قيمت محصولات و قطعات نيمه ساخته داشته باشد و بدون شک کيفيت ماده اوليه مورد استفاده در انتخاب تامينکنندگان لايه اول از اهميت زيادي برخوردار است.[7]با توجه به مرور ادبيات گستردهاي که در زمينه انتخاب تامينکنندگان انجام شده است، ميتوان دريافت که رويکردها و مدلهاي متفاوتي که براي حل مسئله انتخاب تامينکنندگان به کار گرفته شدهاند، همواره به انتخاب تامينکنندگان سطح اول که مستقيما با سازمان اصلي در ارتباطند ميپردازند و توجهي به تامينکنندگان سطح دوم يا توليدکنندگان مواد اوليه ندارند. اين در حالي است که به نظر ميرسد اگر سازمان به تامينكنندگان لايه دوم توجه داشته باشد، اطمينان بيشتري نسبت به کيفيت و ديرکرد قطعات خود خواهد داشت .[8]به همين دليل در اين پژوهش، لايه دوم تامين نيز به صورت يکپارچه با سطح اول تامين مورد بررسي قرار ميگيرند و تامينکنندگان بهينه در هر دو لايه انتخاب ميشوند. همچنين با طراحي يک شبکه تامين ميزان بهينه جريان کالاها در هر مسير تعيين ميشود.