کلید واژه ها:زنجیره تامین مواد لبنی، پنجره زمانی، برنامه ریزی تولید محصولات لبنی فهرست مطالبفصل اول: کلیات تحقیق1-4- اهداف تحقیق......... 3فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق2-1- مقدمه .................................... 62-3-1 شبکه سری................................. 112-3-2 شبکه واگرا............................... 122-3-3 شبکهی همگرا.............................. 122-3-4 شبکه مختلط............................... 132-4 مدیریت زنجیره تامین........................ 132-4-1 ضرورت مدیریت زنجیره تامین................ 152-4-2 وظایف مدیریت زنجیره تامین................ 162-4-3 مولفه ها و اجزای مدیریت زنجیره تامین..... 172-5 برنامه ریزی در زنجیرهی تامین............... 192-6 مدلسازی مدیریت زنجیره تامین................ 202-6-1 مدل های برنامه ریزی خطی.................. 212-6-2 مدل برنامه ریزی عدد صحیح................. 212-6-3 مدل های شبیه سازی........................ 212-6-4 مدلهای بهینه سازی- شبیه سازی............. 222-7 مسئله طراحی شبکه زنجیره تامین.............. 222-8 مدل های طراحی شبکه طراحی زنجیره تامین قطعی. 232-9 برنامه ریزی تولید.......................... 232-9-1 کاربردهای اصلی .......................... 252-9-2 کاربردهای جنبی............................ 252-10 کالای فاسد پذیر............................ 252-10-1 اقلام فاسد شدنی.......................... 272-11 انبارداری صحیح و کاهش نرخ ضایعات و موجودی فاسد 282-11-1 اهميت انبار ............................ 282-12 پنجره زمانی............................... 312-12-1 مقدمه................................... 312-12-2- تقسیم بندی پنجره زمانی................. 312-13- مسیریابی با پنجره زمانی.................. 332-14- مساله VRPTW............................. 332-14-1- اقسام مسائل مسیریابی وسیله نقلیه با پنجره زمانی 342-14-1-1-محدودیت ریاضی مدل TW سخت:............. 352-14-1-2-محدودیت های ریاضی مدل TW نرم.......... 35فصل سوم : روش تحقیق3-1- مقدمه..................................... 373-2- فرضیات مدل............................... 373-3- نمادهای مدل............................... 373-4- متغیرهای تصمیم............................ 383-5- پارامترهای مدل............................ 383-6- فرمول بندی مساله......................... 39فصل چهارم : نتایج محاسباتی و یافتههای تحقیق4-1- مقدمه..................................... 434-2-تحلیل حساسیت............................... 434-4-1-تغییرات در میزان تقاضا:.................. 554-4-2- تغییرات در میزان موجودی اول دوره:....... 56فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات................ پيوستكد برنامه Lingoچكيده انگليسي فهرست جدولهاجدول صفحه جدول 4-1: مقدار مصرف مواد افزودنی و موجودی اول دوره 48جدول 4-2: مشخصات تامین کنندگان مواد اولیه...... 49جدول 4-3:هزینه عملیاتی مواد اولیه.............. 54جدول 4-4: آنالیز حساسیت به تغییرات تقاضا....... 55فهرست نمودارهاشکلصفحهنمودار4-1:مقدار تابع هدف با تغییرات تقاضا...... 56نمودار4-2-مقدار تابع هدف با تغییرات موجودی اول دوره 57 فهرست شکلهاشکلصفحهشكل 2-1 : انواع كانال هاي ارتباطي در زنجيره ي تامين 11شكل 2-2 : شبكه ي زنجيره ي تامين سري............ 12شكل 2-3 : شكل زنجيره ي تامين واگرا............. 12شكل 2-4: شبكه ي زنجيره ي تامين همگرا........... 12شكل 2-5: شبكه ي زنجيره تامين مختلط............. 13شكل2-6 : نمايش شماتيك زنجيره ي تامين به صورت شبكه 19فصل اولکلیات تحقیقمدیریت زنجیره تامین[1]، یکی از رایج ترین عناوین مورد بحث در ادبیات کسب و کار می باشد. این یک اصل اساسی برای سازمان هاست که یک مزیت رقابتی پایدار برای پیشرو ماندن در بازار ایجاد نمایند. نیاز به انسجام و یکپارچگی عناصر مختلف در مدیریت زنجیره تامین، برای بیشتر شرکت ها به عنوان یک عامل مهم جهت رقابتی ماندن شناخته شده است. همانطور که شرکت های بیشتر و بیشتری از عملکرد زنجیره تامین خود آگاه می شوند، هماهنگی و انسجام عوامل مختلف در مدیریت زنجیره تامین در کسب مزیت رقابتی حیاتی می شود.امروزه با پیشرفت صنایع تولیدی و وجود رقابت شدید جهانی بین شرکتها و کمپانیها، کوتاهتر شدن چرخه عمر کالا، زمان مورد نیاز برای بازاریابی و نیازهای متفاوت مشتریان در نقاط مختلف و فواصل مختلف از محل تولید، شرکت های توزیع کالاها و مواد اولیه و حمل و نقل بر آن شدهاند که کارایی و بهرهوری سیستمهای خود را بهبود بخشند. سیستمهای توزیع و حمل و نقل باید قادر به توزیع محصول با کمترین هزینه و در کمترین مدت ممکن باشند تا محصولات به موقع به مشتریان تحویل داده شوند.در سیستمهای تولیدی و جریانهای کارگاهی ودر خطوط تولید و مونتاژ کالاها و محصولات لزوم برنامهریزی صحیح و اقتصادی با کمترین هزینه و زمان سیکل تولیدی برای حداکثر شدن مقدار تولید و توانایی پاسخگویی به موقع به نیاز مشتریان در بازارهای رقابتی امروز به چشم می خورد.به طور کلی، لزوم کاهش هزینههای تولیدی شرکتها و کمپانیها در سیستم های تولیدی کارشناسان و برنامهریزان سیستمهای تولیدی را بر آن داشته است تا در جهت هر چه کمتر کردن هزینههای مواد و افزایش سطح تولید و بهرهوری از بهترین زمانبندی و توالی عملیات[2] ممکن استفاده نمایند. 1-2- بیان مسألهکسب و کار کامل تولید، از استخراج مواد خام به سمت تولید در مراحل مختلف در زنجیره تامین تا مشتریان نهایی،گواه بر نیاز رو به افزایش به رفتار کارا به خاطر رقابت افزایش یافته و حاشیه سود کاهش یافته است. کل زنجیره تحت تاثیر واقع شده و بنابراین از فقط چند دهه قبل، هم عاملان تولید و هم تامین کنندگان خدمات در صنعت حمل و نقل در حال روبرویی با موقعیتی چالش برانگیز می باشند. در این موقعیت شرکتهای زیادی مجبور شده اند تمرکزشان را از بهینه سازی تجارت شخصی خود به برنامه ریزی برای سود کل زنجیره، تغییر دهند.بنابراین رقابت امروزی به جای عاملان مستقل، بین زنجیره های تامین می باشد که این منجر به تشریک مساعی رو به افزایش بین عاملان در یک زنجیره تامین شده است.بیشتر فعالیت ها در زنجیره تامین دارای وابستگی درونی اند دریک بخش مدیریت زنجیره تامین بر عملکرد سایر فرایندها تاثرگذار است. مدیریت موجودی و حمل و نقل دو محرک کلیدی زنجیره تامین هستند. تشریک مساعی این دو محرک که اغلب به عنوان مسائل مسیریابی موجودی شناخته می شود در بهبود زنجیره تامین موثر است.در این تحقیق زنجیره تامین شامل تعدادی تامین کننده، تعدادی کارخانه و مراکز توزیع می باشد و مدل برنامه ریزی خطی برای ماکزیمم کردن سود مورد انتظار کارخانجات تولیدکننده محصولات لبنی(محصولات با عمر کوتاه یا فاسد شدنی) با محدودیت پنجره زمانی ارائه شده است.در ادامه بعنوان مطالعه موردی مدل تدوین شده در کارخانه پرتودانه خزر( تولید کننده انواغ روغن و مارگارین) واقع در شهرک صنعتی بهشهر پیاده سازی شده است. 1-3- سؤال تحقیقتصمیمات شامل مقدار مواد خام و مواد افزودنی و شیمیایی خریداری شده و مقدار فروش محصول تولید شده می باشد تا سود ماکزیمم گردد.پس در واقع سوال مساله این است که چه مقدار مواد و به چه میزان از منابع خریداری گردد و نیز چه هزینه هایی را تا چه حد می توان کاهش داد تا سود حاصل از فروش محصول نهایی ماکزیمم گردد؟ 1-4- اهداف تحقیقهدف اصلی تحقیق، با توجه به محدودیتهایی مانند مقدار مواد خامی که از تامین کننده خریداری می شود، مقدار محصول تولید شده، مقدار فروش محصول، مقدار مواد خام مورد نیاز، مقدار موجودی اول دوره از محصول نهایی و مواد خام با محدودیت پنجره زمانی:1- ارائه یک مدل جهت ماکزیمم کردن سود2- حلمسأله بااستفادهازبرنامه لینگو113- بررسی و پیاده سازی مدل در شرکت پرتودانه خزر فصل دومادبیات و پیشینه تحقیق 2-1- مقدمهدر این فصل مفاهیم نظری، اصطلاحات و نمادهای مسائل زمان بندی تشریح شده و به بررسی ادبیات و پیشینه ی موضوع پرداخته می شود. مدیریت جریان مواد، اطلاعات نیروی انسانی، سرمایه و تجهیزات از مفاهیم اصلی موفقیت در واحدهای صنعتی می باشد. مرتبط نمودن این پنج جریان، باعث تغییراتی بنیادی در یک سیستم می شود که بر تصمیم گیری ها، سیاست گذاری ها، تشکیلات سازمانی و فرصت سرمایه گذاری موثر است.در قرن 21، سازمانها، با افزایش پیچیدگی در فرآیند تولید و تجارت مواجه شده اند. هم اکنون با توسعه رقابت جهانی می بایست محصولات متنوع در زمان و مکان مناسب در دسترس مشتری قرار گیرد. در راستای مطالعات گسترده، مفهوم زنجیره تامین که به معنای:"کل مجموعه فعالیت های درگیر برای رسیدن کالا و خدمات به دست مصرف کننده" بوده، ظاهر گشت.در مدیریت زنجیره تامین شرکت ها قصد دارند با همکاری یکدیگر و ایجاد هم افزایی لازم بتوانند تصمیمات استراتژیک کارایی بگیرند. 2-2 مفهوم زنجیره تامین و پیدایش آن[5]زنجیره تامین یک سیستم یکپارچه از فرایندهای مرتبط به هم می باشد که این فرایندها به منظور: 1) دستیابی به مواد و قطعات مورد نیاز، 2) تبدیل مواد اولیه به محصول، 3) ارزش گذاری محصولات، 4) توزیع محصولات به مشتریان و 5) تسهیل انتقال اطلاعات بین اجزا زنجیره تامین، اعم از تامین کنندگان، توزیع کنندگان، واسطه ها، خرده فروشان و مشتریان، ایجاد شده اند. هدف اصلی این زنجیره، کاهش هزینه، افزایش اثربخشی و کارایی و بطور کلی افزایش سود برای تمام ذینفعان خود است. این زنجیره شامل دو جریان مخالف است: حرکت مستقیم (رفت) محصولات از تامین کننده مواد اولیه تا مشتری و حرکت برگشت (عکس) اطلاعات و مواد از مشتری تا تامین کنندگان.این زنجیره از دو قسمت لجستیک داخلی و لجستیک خارجی تشکیل شده است. لجستیک داخلی یا مدیریت مواد به فعالیت های دریافت مواد، ذخیره و کنترل مواد تا تهیه محصول مورد نیاز گفته می شود. لجستیک خارجی یا توزیع محصولات به خروج محصولات تا رسیدن به مشتری و ارائه سرویس های لازم به او گفته می شود. نکته مهم در زنجیره تامین، ارتباط اجزا می باشد که به صورت حلقه های به هم متصل هستند، اطلاعات باید به صورت دقیق و همزمان به اشتراک گذاشته شود تا بهترین تصمیمات گرفته شود.در دهه 50 و 60 میلادی تاکید بر تولید انبوه بود تا بدین طریق تولیدکنندگان بتوانند هزینه های خود را به حداقل ممکن کاهش دهند. بنابراین انعطاف پذیری و تغییر در فرایندهای تولید بسیار مشکل و هزینه بر بود. همچنین تولیدکنندگان دیدگاه خوبی نسبت به مشتریان و تامین کنندگان خود نداشتند، به طوری که ارتباط اطلاعاتی با آنها را دارای ریسک بالا می دانستند.در دهه60 و 70 میلادی،بهبود فرایندهای داخلی که برای حضور در صحنه ی رقابت انجام می گرفت، به توسعه استراتژی های بازاریابی نیاز پیدا کرد. به عبارتی تولیدکنندگان و مراکز خدماتی بسیار علاقه مند بودند که بر اساس نیازهای مشتریان برای جلب رضایتشان اقدام نمایند و استراتژی شرکت را بر این اساس پایه ریزی نمایند.افزایش سطح زندگی، رفاه طلبی، رشد جمعیت و مهاجرت به شهرها همگی از عواملی بودند که در دهه 80 میلادی باعث افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات شدند. افزایش تقاضا نیز نیاز به انعطاف پذیری و بهبود محصولات و فرایندهای موجود را تشدید کرد و موسسات را به توسعه و تنوع در ارائه محصولات جدید ترغیب نمود.در دهه 90 میلادی به خاطر پیشرفت های تکنولوژی، توسعه ارتباطات و دانش فنی و فرهنگ صنعتی بالاتر، انعطاف پذیری و بهبود در تولید فراهم گردید. خدمات و محصولات نهایی، به سلیقه و نیاز مشتری نزدیک تر شد و با آمدن دستگاههای تولیدی نیمه خودکار و تمام خودکار انعطاف پذیری تولید بالاتر رفت. در واقع، شرکت ها و موسسات کم کم به سمت تولید مشتری گرا سوق پیدا کردند. در این دوره موسسات تولیدی تا حدودی از کنترل و فرآیندهای داخلی اطمینان بیشتری حاصل کرده بودند و تاثیر شگرفی که مواد و خدمات ورودی بر روی قابلیت آنها برای پاسخگویی به نیاز مشتریان داشت، نمود بیشتری پیدا کرد. این درک، باعث توجه و تمرکز بیشتر بر روی تامین و استراتژی های منبع یابی شد و تنها تولید کالای با کیفیت، کافی نبود، بلکه محصول را در چه زمانی، در چه مکانی و چگونه و به چه اندازه ای که مشتری می خواهد و اقتصادی نیز باشد، تحویل دهند، نیز مهم بود.با پیدایش این تفکر، همه به این باور رسیدند که در جهان بهم پیوسته امروز پاسخگویی به تقاضای مشتری معمولا تنها سازنده ی کالا را درگیر نمی کند، بلکه کل زنجیره تامین و سرویس های آنها رابه خدمت می گیرد و همچنین مدیریت سازمان، ایفاکننده نقش کوچکی است و آنچه مهم است مدیریت زنجیره تامین است و در حقیقت تمامی واحدهای بالادستی و پایین دستی نقش بسزایی در موفقیت و کامیابی موسسه خواهند داشت. این نقش که به تک تک موسسات موثر بر تهیه و تولید و تحویل کالاها و خدمات به مشتری نهایی داده می شد به نام " زنجیره تامین" منجر گردید. 2-2-2 تعریف زنجیره تامینبا شهرت یافتن مفهوم زنجیره تامین، تعاریف مختلفی برای این مفهوم ارائه گردیده است. فرهنگ لغات ایپکس[3] زنجیره تامین را به صورت زیر تعریف می کند:تعریف ارائه شده توسط شورای زنجیره تامین چنین است:زنجیره تامین شامل فعالیت های مربوط به تولید تا تحویل محصول نهایی از تامین کنندگان عمده تا مشتریان خرده است.دابلر و برت[5][16] با دید وسیع تری به زنجیره تامین می نگرند و آن را شامل تمام سرچشمه های تامین برای شرکت می دانند. با این تعریف، سازنده تجهیزات اصلی مانند شرکت فورد، زنجیره تامین خود را شامل تامین کنندگان رده اول، دوم، و ... در یک شبکه تامین خواهد دید.لالوند و مسترز[6][23] بیان نمودند استراتژی شراکتی در زنجیره تامین در برگیرنده ی عناصری است که عبارتند از:" توافق طولانی مدت چندین شرکت در زنجیره تامین، گسترش تعهد و صداقت در روابط، به اشتذاک گذاری داده ها تقاضا و فروش و توسعه ی فعالیت های لجستیکی،..."استیونز[7][35] بیان نمود که" هدف مدیریت زنجیره تامین، همزمان سازی احتیاجات مشتری با جریان مواد به منظور افزایش سطح خدمت به مشتری، کاهش سطح موجودی و در نهایت کاهش هزینه های واحد محصول می باشد."