کلمات کلیدی:توسعه مالی- نوسانات مالی- نوسانات رشد صنعت فهرست مطالبفصل اول: کلیات11-1- مقدمه21-2- بیان مسئله31-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق31-4- هدف تحقیق41-5- فرضیات تحقیق51-6- روش شناسی تحقیق51-6-1 - شیوه تجزیه و تحلیل آماری51-6-2- داده ها51-7- ابزار تحقیق61-8 - تعریف واژه ها و اصطلاحات61-8-1- رشد اقتصادی61-8-2- وابستگی به تامین مالی خارجی (سرمایه در گردش)61-8-3 - توسعه مالی71-8-4- نوسانات رشد صنایع (نوسانات رشد خروجی)71-9 - محدودیت های تحقیق71-10 - خلاصه ای از فصول پایان نامه8فصل دوم: ادبیات موضوع و مبانی نظری9 2-1- مقدمه102-2- تاریخچه توسعه مالی و رشد112-3- پیشینه تجربی توسعه مالی و رشد142-3-1- تحقیقات خارجی142-3-2- تحقیقات داخلی162-4- تاریخچه ارتباط توسعه مالی و نوسان رشد172-5- پیشینه تجربی ارتباط توسعه مالی و نوسانات خروجی192-6- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق232-7- وضعیت نظام مالی ایران232-8- خلاصه فصل28فصل سوم:روششناسيتحقيق293-1- مقدمه303-2- ساختار مدل303-2-1- معرفی متغیرها313-2-1-1- اندازه گیری نقدینگی، توسعه مالی و نوسانات313-2-1-1-1- نقدینگی313-2-1- 1-2- اندازه گیری توسعه مالی343-2-1-1-3- محاسبه نوسانات373-2-1-2- اندازه گیری متغیرها373-2-1-2-1- متغیر 373-2-1-2-2- متغیر 383-2-1-2-3- متغیر و .. 393-2-1-2-4- متغیر و... 403-2-1-2-5- متغیر . 403-3- داده ها413-4- روش های اقتصاد سنجی مورد مطالعه433-4-1- آزمون ریشه واحد برای پایایی443-4-2- همجمعی453-4-2-1- روش آزمون هم جمعی انگل – گرنجر463-4-2-2- روش خود بازگشتی با وقفه های توزیعی (ARDL)473-4-2-3- روش حداقل مربعات اصلاح شده (FMOLS)473-4-2-3- روش حداقل مربعات پویا (DOLS)493-4-2-4- آزمون ثبات543-4-3- مدل های خانواده ARCH553-5- خلاصه و نتیجه گیری57فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده ها594-1 - مقدمه604-2- انتخاب صنعت604-3- مدلسازی نوسانات متغیرهای مورد نظر614-3-1- آزمون ریشه واحد متغیرهای توضیح دهنده نوسانات614-3-2- نوسانات متغیر. 614-4- روش براورد مدل654-4-1- آزمون ریشه واحد654-4-2- برآوردمدلبااستفادهازروشحداقل مربعات پویا (DOLS)664-5- بررسی استوار بودن نتایج714-6- خلاصه و جمع بندی72فصل پنجم: نتيجهگيري745-1- مقدمه755-2- مروری بر خطوط کلی تحقیق755-3- فرضیات765-3-1- آزمون فرضیه اول775-3-2- آزمون فرضیه دوم775-3-3- آزمون فرضیه سوم775-3-4- آزمون فرضیه چهارم775-4- نتیجه گیری78مراجع80منابع لاتين80مراجع فارسي84پيوست ها87پیوست (الف)87پيوست (ب)94پيوست (ج)98پيوست (د)102پيوست (ه)106 فهرست جدول هاعنوان جدول صفحه جدول3 -1. نام صنایع، زیر گروه ها و تعداد شرکت های مورد بررسی در این مطالعه42جدول 3-2. معرفی داده های مورد استفاده در این مطالعه به همراه علامت اختصاری و منبعجمع آوری43جدول4-1. محاسبات شاخص های نقدینگی برای صنایع منتخب62جدول 4-2. زمون ریشه واحد متغیرهای نشان دهنده نوسانات63جدول 4-3. نتایج ضریب لاگرانژ و آزمون ناهمسانی واریانس متغیر 64جدول 4-4. نتایج آزمون جارگ – برا و ARCH-LMجهت بررسی تصریح مدلGARCH(0,1)64جدول 4- 5. نتایج محاسبه نوسانات متغیرها مورد نظر با الگوی گارچ67جدول 4-6. آزمون ریشه واحد متغیرهای مدل68جدول 4-7. آماره توصیفی متغیرهای مورد استفاده در مدل69جدول 4-8. براورد معادله (3-1) و (3-2) به روش DOLS70جدول 4-9. تست هانسن دو معادله تخمین زده شده در جدول 4-871جدول 4-10. برآورد معادله (3-1) با استفاده از شاخص های نقدینگی و... 73 فهرست شکل هاعنوان شکل صفحه شكل2-1. مقایسه نقش بانک ها و بازار سهام در نظام مالی ایران25شكل 2-2. مانده تسهیلات نظام بانکی به بخش خصوصی تقسیم بر GDP26شكل 2-3. حجم نقدینگی تقسیم بر GDP26شكل2-4. ارزش معاملات بورس تقسیم بر GDP27شكل2-5. سهم ارزش افزوده صنعت از كل ارزش افزوده توليدي بر GDP27شكل 4-1. روند خطاهای معادله تخمین زده شده در ستون اول جدول 4-871 فصل اول كليات 1-1- مقدمهاهميتتوسعةبازارهايماليدررشداقتصاديهموارهازجملهمباحثكليديدر اقتصادتوسعهبودهاست. بنابهديدگاهاقتصاددانانكلاسيك،بخشماليبههمراهبخش واقعيدوبخشيكاقتصادراتشكيلميدهندورسيدنبهرشداقتصاديبالاتردرهر جامعهاينيازمندبهدوبخشواقعيوماليكارا،مكملوقدرتمنداست (اکبریان- حیدری پور، 1388).بخشمالينقشمركزيدرتوسعهورشداقتصاديبازيميكندوبهوسيلهكاهشدادنهزينههايتامين ماليونيزتشويقپساندازهاواستفادهكاراازآنها،نقشواسطهرا در تخصيصمنابعبه همه یبخشهاياقتصاد ایفا می کند،از این رو سهم عمدهايدررشدبلندمدتاقتصاديدارد (راستی، 1388). به عبارتی می توان گفت، وظيفهاوليهومبناييهر سيستممالي،حركتمنابعماليازپساندازكنندگانبهسرمايهگذارانياستكهداراي فرصتهايسرمايهگذاريبهرهورميباشند.يكسيستمماليموفقنهتنهاسرمايههاي داخليراجذبميكند،بلكهميتواندسرمايههايخارجيرانيزواردپروسهسرمايه گذاريداخلينمايد. ثباتسيستمماليداخلييكيازاولينپيشنيازهايياستكه باعثانگيزشوجذبسرمايههايخارجيوفعاليت هاياقتصاديداخليوافزايش تقاضابراينيرويكارودرنتيجهايجادرشداقتصاديميشود.بنابراينميتوانگفت كهثباتماليباعثايجادرشداقتصاديميشود وبيثباتيماليباعثعدماطميناندر بازارسرمايهشدهوهمينمسئلهميتواندباعثكاهشسرمايهگذاريخارجيوفرار سرمايههايداخليشودودرپيآنكاهشرشداقتصادي وركودراداشتهباشد (نونژاد- حقیقی، 1389). به بیانی دیگر، مهم تر از رشد اقتصادی، نوسانات آن است. بالا بودن نوسان تولیدات(خروجی)، سرمایه گذاری در کشور را سست کرده و ریسک عمل و در نتیجه هزینه سرمایه و هزینه کشور را بالا می برد. در کنار این مسائل، نوسان میزان تولیدات (خروجی) نیز با تاخیر، اثر منفی بر رشد میزان تولید دارد (ملر، 2013)[1]. ضرورت واهميتثباتاقتصاد كلانپسازارائهگزارشيتوسطبانك جهانيدرسال 1991 دركانونتوجهبسياريازاقتصاددانانقرارگرفت. دراينگزارشكهبهبررسي عملكردكشورها طيدهة٧0و٨٠ميلاديپرداختهشده بود،نشان می داد،كشورهاييكهازثباتاقتصاديبرخورداربودهوسياستهايدولتبهصورتمناسبو هماهنگدرآن هااجراشده است،عملكردبهترينسبتبهكشورهايبی ثباتداشته اند (گرجی- مدنی، 1382).1-2- بیان مسئلهبسیاری از اثرات ناسازگار مانند کاهش رشد اقتصادی، بدتر شدن توزیع درامدها و هزینه بالای تولید و کارکنان ناشی از نوسانات بالای رشد تولید است. یک سیاست کلان موفق وابسته به ثبات رشد یا کاهش نوسانات آن است که این خود وابسته به شناخت منابع ایجاد نوسان است. در نتیجه، هر مکانیسمی که از طریق توسعه مالی بر رشد اقتصادی تاثیر بگذارد ممکن است بر نوسانات رشد نیز تاثیر گذار باشد (هوانگ و همكاران، a2014)[2]. مطالعات بسیاری در مورد اثر توسعه مالی کشورها بر نرخ رشد توليدات (خروجی) وجود دارد. نتیجه کلی این مطالعات، نشان می دهدکه بازارها و موسسات مالی اثر مثبت و معنی داری در بلند مدت بر رشد دارند. به طور خاص، در تعدادی از مطالعات اخیر، دادهای صنعت و شرکت ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. این مطالعات نشان می دهد که توسعه مالی به شرکت ها کمک می کند تا با استفاده از حمایت سرمایه خارجی رشد سریعتری داشته باشند، که این اثر به طور خاص در شرکت ها یا صنایعی که نیاز بیشتری به نقدینگی دارند، قوی تر است (براون- لاريان، 2005)[3].با توجه به این رابطه مستقیمی که در بسیاری از مطالعات نشان داده شده است و آنکه ثبات رشد تولید را می توان به عنوان یکی از چندین اهداف کلان سیاسی معرفی کرد، این سوال به ذهن می رسد که آیا نوسانات توسعه مالی بر نوسانات رشد صنعت می تواند تاثیر گذار باشد. از این رو مطالعه حاضر، پاسخ به این سوال است که توسعه مالی ایران و نوسانات ناشی از آن چگونه می تواند بر نوسانات رشد صنایع داخلی وابسته به نقدینگی (سرمایه در گردش) بالا تاثیر گذار باشد.1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیقبه طور کلی در مورد اثر واسطه های مالی یا توسعه مالی بر نوسانات میزان تولید (خروجی)، بحث و مناظره وجود دارد. در تئوری، اثر واسطه های مالی بر نوسانات بسته به درجه توسعه یافتگی کشور، مبهم است و نتایج تجربی نیز نتیجه بخش نيستند. برای مثال، آک موگلو و همکارانش[4](2003) نشان می دهندکه در مجموع، اقتصاد کلان در کشورهای توسعه یافته کمتر نوسان دارد اما بک، لاندبرگ و مجنونی[5](2004) با در نظر گرفتن انواع مختلفی از شوک های کلان، در یافتند که هیچ رابطه استواری بین واسطه های های مالی و نوسان میزان خروجی وجود ندارد.به طور کلی، درک نوسان میزان خروجی مهم است زیرا نوسانات اثر منفی بر رشد اقتصادی دارند و همان طور که می دانیم عدم وجود نوسان (ثبات)، رشد را ایجاد می کند (لاريان، 2006)[6]. در واقع، فرایند توسعه مالی در بلند مدت، با تضمین بازارهای کارامد و خدماتی که باعث رابطه بین پس انداز و سرمایه گذاری در تولید می شود و نيز با ایجاد ریسک های گوناگون، به سمت رشد اقتصادی بالاتر، هدایت می کند. حال این سوال مطرح می گردد که، آیا همین فرایند می تواند موجب ضعف نیز گردد، که گواه آن بحران سیستمی بانک ها، چرخه رونق و ورشکستگی و بطور کلی نوسان مالی است. آیا این فرایند توسعه، یا تحریک شده بوسیله اشتباهات سیاسی یا شوک های خارجی، طبیعی است. آیا این عناصر نوسان مالی، می تواند به رشد اقتصادی ضربه بزند؟ (لين و هوانگ،2012)[7]. درک اثر نوسانات به طور اشکار مد نظر سیاست گذاران است چرا که برای ایجاد اقتصادی عاری از وابستگی به نفت نیاز است صنعت کشور و زمینه های جذب سرمایه گذاری تقویت گردد، بر این اساس همان طور که قبلا ذکر گردید ثباتسيستمماليداخلييكيازاولينپيشنيازهايياستكه باعثانگيزشوجذبسرمايههايخارجيو فعاليتهاياقتصاديداخليوافزايش تقاضابراينيرويكارودرنتيجهايجادرشداقتصاديميشود.1-4- هدف تحقیقبا توجه به توضیحات بالا و با عنایت به شرایط متفاوت سیستم مالی در ایران و شرایط اقتصادی آن، لازم است مطالعه تجربی در این زمینه صورت گیرد چرا که نمی توان اثر نوسانات بر رشد را در موقعیت ایران تنها از طریق تئوری های اقتصادی مورد استنتاج قرار داد. لذا می توان اهداف این تحقیق را بطور خلاصه به شرح ذیل بیان کرد:تشخیصمیزانتأثیر توسعه مالی بر نوسانات رشد صنایع وابسته به تامین مالی خارجی، می توانددرتعیینبسیاريازسیاست گذاري هاي اقتصادکلانمفیدواقعشودتاتصمیمگیرندگاندراینعرصهبتوانندباسیاستهايمناسب گامی مؤثردربهبودوضعیت رشداقتصادي انجامدهند.1-5- فرضیات تحقیقهمچنینبراساساهدافوسؤالاتتحقیق،فرضیه هاییکهدراینتحقیقپذیرفتهیاردمی گردندبه صورتزیربیانمی گردد:1-6- روش شناسی تحقیق 1-6-1 - شیوه تجزیه و تحلیل آماریهدفمطالعهکنونیبررسیاثر توسعه مالی برنوسان رشدصنایع با وابستگی خارجی به تامین مالی است.بنابرایندرراستاي آزمونفرضیاتمطالعهکنونی،یکمدلاقتصادسنجیباپیشینهمعتبر،کهتاحدودزیاديدستیابی بهاهدافمطالعهرامحققمیسازدانتخابگردیدهاست. ابتدابااستفادهازآزمونهايریشهواحدویژگی هايسريزمانیمورداستفادهرا بررسیكردهوسپسبااستفادهازالگوهای خانواده ARCH، نوسانات متغیرهای مورد نظر را اندازه گیری مي كنيم و در نهایت با استفاده از روش حداقل مربعات پویا (DOLS)،براورد صورت مي گيرد.1-6-2- داده هادرپژوهشحاضر،داده هايمربوطبهمتغیرهايمالی و حسابداری شرکت های فعال در سازمان بورس و اوراق بهادار شامل موجودی مواد و کالا، میزان فروش، بهای تمام شده کالا، حساب های دریافتنی تجاری، حسابهای پرداختنی تجاری، بدهی های کوتاه مدت و ارزش افزوده شرکت و همچنین متغیرهای شاخص توسعه بازار پول و بازار سرمایه می باشد. دوره زمانی مطالعهبااستفادهازسريهايزمانیفصلیطییکدوره 9 ساله 1390:4- 1382:1 می باشد.1-7- ابزار تحقیقگردآورياطلاعاتاینپژوهشبرمبنايروشکتابخانهايواستفادهازاطلاعاتارائه شده در نرم افزارره آورد نوین 3 توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین سایت کدال و بانکمرکزيجمهورياسلامیایراناستکهبراساس دادههايسال1380تا1391می باشد. کلیهتجزیهوتحلیلهايآمارياینپژوهشبااستفادهازبسته نرمافزاريویژهاقتصادسنجی Eviews 8.0 و نرم افزار Excel 2007 انجام شده است.1-8 - تعریف واژه ها و اصطلاحات1-8-1- رشد اقتصادیرشداقتصاديعبارتاستازافزایشتولیدیککشوردریکسالخاصدرمقایسهبامقدارآندرسال پایه،درسطحکلانافزایشتولیدناخالصملییاتولیدناخالصداخلیدرسالموردبحثبهنسبتمقدار آندریکسالپایه،رشداقتصاديمحسوبمیشودکهبایدبرايدستیابیبهعددرشدواقعی،تغییر قیمتها(بخاطرتورم) واستهلاكتجهیزاتوکالاهايسرمایهايرانیزازآنکسرنمود.منابعمختلف رشداقتصاديعبارتندازافزایشبکارگیرينهادهها(افزایشسرمایهونیرويکار)،افزایشکاراییاقتصاد(افزایشبهرهوريعواملتولید)وبکارگیريظرفیتهايخالیدراقتصاد (تيزهوش تابان، 1371). 1-8-2- وابستگی به تامین مالی خارجی ( سرمایه در گردش)شرکت های فعال در صنایعی که نیاز نسبتا بالایی به سرمایه در گردش دارند ممکن است از طریق منافع فروش و منابع داخلی قادر به تامین سرمایه مورد نیاز خود نباشند یا به عبارتی محدودیت مالی داشته باشند، از این رو به منابع مالي خارج از سازمان كه در دسترس و نقد شو باشد، وابسته اند. این بدان معناست که صنعت وابسته به تامین مالی خارجی است و یا به بیان دیگر نیازمند به نقدینگی بالا یا سرمایه در گردش است.