کلمات کلیدی: همراستایی استراتژیک، کارت امتیازی متوازن، اهداف استراتژیک، فرآیندهای کلیدی. فهرست مطالبفصل اول- مقدمه و کلیات تحقیق.. 11-1- مقدمه.. 21-2- تعریف مسئله و بیان موضوع اصلی پژوهش.. 21-3- ضرورت انجام پژوهش.. 41-4- پرسشهای پژوهش.. 51-5- اهداف پژوهش.. 61-6- چارچوب پایاننامه.. 71-7- جمعبندی.. 8فصل دوم- مرور ادبیات.. 92-1- مقدمه.. 102-2- تعاریف و مبانی نظری.. 102-2-1- همراستایی (همسویی) استراتژیک.. 112-2-2- کارت امتیازی متوازن.. 152-2-3- همسویی در مدل کارت امتیازی متوازن.. 172-3- مرور پژوهشها در حوزه همسویی استراتژیک.. 182-3-1- همراستایی برونی.. 212-3-2- همراستایی درونی.. 222-3-3- همرایی.. 232-4- مرور پژوهشها در حوزه همراستایی در کارت امتیازی متوازن 242-4-1- بررسی همراستایی در مدلهای مبتنی بر شاخصهای عملکردی مالی و غیرمالی.. 252-4-2- تناسب استراتژیک.. 272-4-3- همسوسازی سازمانی.. 272-4-4- همسویی منابع انسانی.. 282-4-5- همسویی سیستمهای کنترل و برنامهریزی.. 282-5- متدولوژیها.. 312-5-1- زنجیره ارزش پورتر و طراحی نقشه فرآیندی.. 322-5-2- تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره.. 332-5-3- استاندارد چارچوب طبقهبندی فرآیندها.. 412-6- بررسی شکافهای مطالعاتی.. 442-7- جمعبندی.. 47فصل سوم-ارائه مدل مفهومی جهت همسویی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی در چارچوب کارت امتیازی متوازن.. 483-1- مقدمه.. 493-2- مدل مفهومی همسویی.. 493-2-1- طراحی اولیه نقشه فرآیند بر اساس مدل پورتر.. 513-2-2- تعیین شاخصها.. 533-2-3- بررسی ارتباط مابین شاخصهای اهداف با اهداف استراتژیک فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری.. 543-2-4- تعیین فرآیندهای کلیدی.. 583-2-5- بررسی نیاز به بازطراحی.. 593-2-6- طراحی مجدد نقشه فرآیندها.. 593-3- جمعبندی.. 60فصل چهارم- مطالعه موردی.. 62شرکت طرحهای آب و انرژی فرآب.. 624-1- مقدمه.. 634-2- شرکت فرآب.. 634-3- استراتژی، ماموریت، کارت امتیازی متوازن و نقشه فرآیندی 644-4- پیادهسازی مدل مفهومی در سازمان.. 654-4-1- نقشه فرآیندی، اهداف استراتژیک و شاخصها.. 654-4-2- تعیین فرآیندهای کلیدی و بررسی صحت ارتباطات حاصلشده 714-4-3- بررسی کفایت روابط.. 734-4-4- طراحی مجدد نقشه فرآیندی.. 784-5- جمعبندی.. 83فصل پنجم- نتیجهگیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 855-1- مقدمه.. 865-2- نتایج تحقیق.. 865-3- نوآوری، اهمیت و ارزش پژوهش.. 895-4- پیشنهادات برای مطالعات آتی.. 89فهرست مراجع.. 91پیوست الف- پرسشنامه تعیین اوزان.. 99الف-1- مقدمه.. 100الف-2- پرسشنامه تعیین اوزان شاخصهای فرآیندی.. 100الف -3- جداول میانگین هندسی اوزان.. 102پیوست ب-پرسشنامه بررسی صحت و کفایت روابط.. 108ب-1- مقدمه.. 109ب-2- پرسشنامه امتیازدهی روابط حاصلشده مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی.. 109واژهنامه.. 113 فهرست جدولهاجدول 2- 1- مطالعات با دستهبندی ساختارهای همراستایی.. 20جدول 2- 2-خلاصه مرور ادبیات حوزه همراستایی استراتژیک در بستر مدیریت استراتژیک.. 24جدول 2- 3-مطالعات مرتبط با مدلهای مبتنی بر شاخصهای عملکردی مالی و غیرمالی.. 26جدول 2- 4- پژوهشهای مرتبط با ساختارهای همسویی در BSC.. 31جدول 2- 5- خلاصه مطالعات کاربرد AHP و FAHP در BSC.. 40جدول 2- 6- خلاصه مطالعات مرتبط با متدولوژیها.. 43جدول 3- 1- متغیرهای زبانی و اعداد فازی متناظر با هریک.. 57جدول 3- 2- چارچوب بررسی ارتباط مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای کلیدی.. 58جدول 4- 1- کارت امتیازی سازمان (دو بعد فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری).. 68جدول 4- 2- علامتهای اختصاری بهکاررفته در محاسبات.. 69جدول 4- 3- اوزان شاخصها در هر یک از فرآیندهای اصلی در بعد فرآیندهای داخلی.. 70جدول 4- 4- اوزان شاخصها در هر یک از فرآیندهای اصلی در بعد رشد و یادگیری.. 70جدول 4- 5- تعیین ارتباطهای مابین فرآیندها و اهداف استراتژیک 72جدول 4- 6- میانگین حسابی امتیازها به روابط مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی.. 77جدول 4- 7- تطابق فرآیندهای سازمانی با فرآیندهای PCF. 80جدول الف- 1- یک مثال کوچک.. 101جدول الف- 2- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تهیه پیشنهاد مذاکره/ مناقصه و عقد قرارداد" در بعد فرآیندهای داخلی.. 102جدول الف- 3- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تهیه پیشنهاد مذاکره/ مناقصه و عقد قرارداد" در بعد رشد و یادگیری.. 103جدول الف- 4- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند"طرحریزی و سازماندهی" در بعد فرآیندهای داخلی.. 103جدول الف- 5- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند"طرحریزی و سازماندهی" در بعد رشد و یادگیری.. 104جدول الف- 6- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "طراحی" در بعد فرآیندهای داخلی.. 104جدول الف- 7- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "طراحی" در بعد رشد و یادگیری.. 104جدول الف- 8- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تامین" در بعد فرآیندهای داخلی.. 105جدول الف- 9- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تامین" در بعد رشد و یادگیری.. 105جدول الف- 10- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "عملیات اجرایی در کارگاه" در بعد فرآیندهای داخلی.. 105جدول الف- 11- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "عملیات اجرایی در کارگاه" در بعد رشد و یادگیری.. 106جدول الف- 12- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیندهای اصلی در بعد فرآیندهای داخلی.. 106جدول الف- 13- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "راهاندازی و صحهگذاری" در بعد رشد و یادگیری.. 106جدول الف- 14- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "راهاندازی و صحهگذاری" در بعد فرآیندهای داخلی.. 107جدول الف- 15- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تحویل و گارانتی" در بعد رشد و یادگیری.. 107 فهرست شکلهاشکل 1- 1- گامهای انجام پژوهش.. 7شکل 2- 1- سلسلهمراتب همراستایی در ساختار سازمانی.. 14شکل 2- 2- روابط علت و معلولی در BSC.. 16شکل 2- 3- اصول 5 گانه سازمانهای استراتژی محور.. 17شکل 2- 4- ساختار پژوهشها در حوزه همراستایی استراتژیک.. 20شکل 2- 5- مدل زنجیره ارزش پورتر.. 32شکل 2- 6- نمایش اعداد فازی مثلثی.. 35شکل 2- 7- فرآیندهای عملیاتی در PCF مرتبط با سازمانهای خدماتی 42شکل 2- 8- فرآیندهای مدیریتی در PCF مرتبط با سازمانهای خدماتی 42شکل 2- 9- تبیین جایگاه مطالعه حاضر.. 46شکل 3- 1- مدل مفهومی همسویی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی 51شکل 4- 1- نقشه فرآیندی سازمان (فرآیندهای اصلی).. 66شکل 4- 2-روابط حاصل مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی 78شکل 4- 3- نقشه فرآیندی اولیه سازمان فرآب در کنار نقشه فرآیندی سازمان منطبق بر چارچوب PCF. 83شکل الف- 1- نمونه پرسشنامه در باب منظر فرآیندهای داخلی.. 100شکل الف- 2- نمونه پرسشنامه در باب منظر رشد و یادگیری.. 101 فصل اولدر این فصل مسئلهی تحقیق تعریف شده و موضوع پژوهش بیان میشود. هدف، مرور فضای کلی حاکم بر مسئله تحقیق است تا از این رهگذر بتوان جوانب کامل آن را تبیین نمود. هدف اصلی پژوهش در کنار اهداف جانبی، موردبررسی قرار میگیرند و سهم پژوهش حاضر در حل مسئله مورد مطالعه و جنبههای جدید بودن موضوع ارائه میشود. 1-2- تعریف مسئله و بیان موضوع اصلی پژوهشفرآيند مديريت استراتژيک[1] از سه مرحله طراحي[2]، اجرا[3]،نظارت و ارزیابی[4] استراتژيها تشکيل شده است. به عبارت بهتر فرموله کردن، به اجرا درآوردن و ارزيابي کردن کليه اقدامات و عملياتي که سازمان را قادر ميسازد آينده را دقيقتر و روشنتر ترسيم نموده و اهداف خويش را تحقق بخشد، از کارکردهاي مديريت استراتژيک است (دیوید، 1999).باوجود اهميت و محبوبيت برنامهريزي و مدیریت استراتژيک که سبب تلاشهاي بيوقفه در این حوزه مطالعات شده است و نيز توسعهي مفاهيم نوين و مدلهايي که مديران را در طي نمودن فرآيند برنامهريزي استراتژيکياري ميکنند، همچنان آمارهاي جالبي از عدم کارايي و شکست در طرحهاي استراتژيک به چشم ميآيد.جديدترين تحقيقات علمي در سال 2010ميلادي نشان ميدهد حدود%60از استراتژيها بهطور موفقيتآميز اجرا نميشوند و اين حيات سازمانها را به خطر انداخته است. مطالعهي مشابه ديگري نيز در شرکتهاي آسيايي، حاکي از آن است که %83 از مديران ارشد به ناتواني در ادارهي فرآيند پيادهسازي استراتژي در سازمانهاي خود اذعان نمودهاند(فرهنگ فر و خورشیدی، 1392).وجود اینگونه آمارها بهوضوح نشان ميدهد که پيادهسازي و اجراي استراتژي به مهمترين عامل در ادارهي سازمانها تبديل شده است و از اين حيث ميتواند مبناي ايجاد مزيت رقابتي براي سازمانهايي باشد که از مهارت وتوانايي کافي براي ادارهي فرآيند اجراي استراتژي برخوردار هستند (نجمی و لشکر بلوکی، 1382).همراستایی[5] بهعنوان یک مزیت رقابتی[6]، میتواند سازمانها را در راستای ایجاد یک هماهنگی متوازن میان سه فاز طراحی، اجرا و ارزیابی کمک کند. بهطوریکه همراستایی بهعنوان یک جزء مهم از دو فاز طراحی و پیادهسازی برشمرده شده است (دکن و بروگمن[7]، 2006). تمرکز بیشازحد بر تدوین استراتژی، بدون در نظر گرفتن جاریسازی و تفهیم آنها در سازمان توسط واحدهای سازمانی و کارکنان، مشخص نساختن نقش ساختارهای کسبوکاری و واحدهای عملیاتی سازمان در تحقق و شکلگیری اهداف و استراتژی سازمان و نیز نبود یک برنامه تخصیص منابع مناسب، همگی میتوانند یک سازمان را دچار شکست سازند. همه آمارهای ارائه شده در بالا نیز بر این امر صحه میگذارند و بیانگر این موضوع هستند که مدیریت استراتژیک تنها با یک استراتژی قوی، چه کوتاه و چه بلندمدت، تکمیل نمیشود و سازمان باید همراستایی استراتژی تدوینشده را با دو فاز دیگر مدیریت استراتژیک، اجرا و پایش، با همان میزان اهمیت دنبال کند. همراستایی عوامل مذکور علاوه بر ایجاد امکان دستیابی به اهداف و استراتژیهای تعریفشده، موجب ایجاد همافزایی در سازمان نیز میشود؛ یعنی سازمان ارزشی بالغبر ارزش مورد انتظار از اجرای تکتک استراتژیها بهطور جداگانه، با فرآیندها و منابع متنوع خود، خواهد داشت. این همافزایی خود را در قالبهای مختلف نظیر اقتصاد مقیاس[8] و اقتصاد قلمرو[9] نشان میدهد(کاپلان نورتون[10]، 2008).وجود یک سیستم مدیریت و برنامهریزی خوب و کارآمد، که در عین پیادهسازی و اجرای استراتژیهای تدوینشده سازمان، بتواند این استراتژیها را با سطوح مختلف سازمانی، اعم از سطح کلان[11]، سطوح کسبوکار[12]، سطوح عملیاتی[13] و درون عملیاتی[14] همراستا سازد، بسیار مثمر ثمر خواهد بود(کتوریا[15] و همکاران، 2007).1-3- ضرورت انجام پژوهشامروزه در بسیاری از سازمانها، تأکید و پافشاری بیشازحد بر تدوین استراتژی و داشتن چشمانداز قوی، بدون در نظر گرفتن جوانب پیادهسازی و تحقق آن، بسیار فراگیر شده است. حال آنکه همهی آنچه سازمان برای موفقیت لازم دارد یک استراتژی خوب و صحیح نیست. آمارهای ارائهشده در بخش 1-2 نیز مبین این مسئله است که مسئله واقعی نه استراتژی بد، بلکه اجرای بد استراتژی است (چاران و کولوین[16]، 1999، کاپلان و نورتون، 2001 الف). با نرخ شکستی که بین 70 تا 90 درصد گزارش شده است، سرمایهگذاران هوشمند فهمیدهاند که اجرای خوب، مهمتر از چشمانداز خوب است (کاپلان و نورتون، 2001). این اجرای خوب خود، نیازمند وجود یک هماهنگی متوازن میان ساختارهای متنوع سازمانی در راستای پیادهسازی صحیح اهداف سازمانی در سطوح مختلف هست. بطوریکه هر جزئی از سازمان اهداف خود را همسو با اهداف کلان سازمانی ترسیم نماید و منابع سازمان در راستای تحقق این اهداف مصرف شوند.در این پژوهش با در نظر گرفتن کارت امتیازی متوازن[17] بهعنوان یک سیستم مدیریت و برنامهریزی کارآمد، ساختارهای مختلف همراستایی در سازمان شناسایی و تأثیر آنها بر اجرای درست استراتژی مورد بررسی قرار میگیرد. 1-4- پرسشهای پژوهشهمراستایی استراتژیک[18] بهعنوان یک مزیت رقابتی (پاول[19]، 1992، پورتر[20]، 1996) میتواند سازمان را بهخوبی در دستیابی به توازن موردنیاز جهت پیادهسازی درست اهداف همراهی کند. ازاینرو ابتدا لازم است ساختارهای متنوع ایجاد همراستایی بهخوبی بررسی و مطالعه شوند. درنتیجه یکی از پرسشهای پژوهش حاضر ، بررسی ساختارهای همراستایی استراتژیک موردنیاز جهت پیادهسازی استراتژی است. این مطالعه با در نظر گرفتن مدل کارت امتیازی متوازن بهعنوان یک ساختار بهینه و کارآزموده در پیادهسازی استراتژیها، این ساختارها را در درجه اول در این چارچوب نیز موردبررسی قرار میدهد و نبود ساختارهای لازم را مطالعه میکند.پژوهش حاضر، ضمن انجام بررسیهای یادشده، نبود یک الگوی مناسب، جهت همراستایی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی سازمان را در ادبیات پژوهشی کارت امتیازی متوازن قابل تامل و بررسی مییابد. لذا در مرحله بعدی، بهعنوان مهمترین پرسش پژوهش حاضر، نحوه ایجاد همراستایی مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای کلیدی را پاسخ خواهد گفت.درعینحال این پژوهش سعی خواهد داشت تا پرسشهای زیر را نیز پوشش دهد:
تحلیل ساختاری رویکردهای مربوط به همراستائی استراتژیک سازمانی و پیادهسازی آن word
کلمات کلیدی: همراستایی استراتژیک، کارت امتیازی متوازن، اهداف استراتژیک، فرآیندهای کلیدی. فهرست مطالبفصل اول- مقدمه و کلیات تحقیق.. 11-1- مقدمه.. 21-2- تعریف مسئله و بیان موضوع اصلی پژوهش.. 21-3- ضرورت انجام پژوهش.. 41-4- پرسشهای پژوهش.. 51-5- اهداف پژوهش.. 61-6- چارچوب پایاننامه.. 71-7- جمعبندی.. 8فصل دوم- مرور ادبیات.. 92-1- مقدمه.. 102-2- تعاریف و مبانی نظری.. 102-2-1- همراستایی (همسویی) استراتژیک.. 112-2-2- کارت امتیازی متوازن.. 152-2-3- همسویی در مدل کارت امتیازی متوازن.. 172-3- مرور پژوهشها در حوزه همسویی استراتژیک.. 182-3-1- همراستایی برونی.. 212-3-2- همراستایی درونی.. 222-3-3- همرایی.. 232-4- مرور پژوهشها در حوزه همراستایی در کارت امتیازی متوازن 242-4-1- بررسی همراستایی در مدلهای مبتنی بر شاخصهای عملکردی مالی و غیرمالی.. 252-4-2- تناسب استراتژیک.. 272-4-3- همسوسازی سازمانی.. 272-4-4- همسویی منابع انسانی.. 282-4-5- همسویی سیستمهای کنترل و برنامهریزی.. 282-5- متدولوژیها.. 312-5-1- زنجیره ارزش پورتر و طراحی نقشه فرآیندی.. 322-5-2- تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره.. 332-5-3- استاندارد چارچوب طبقهبندی فرآیندها.. 412-6- بررسی شکافهای مطالعاتی.. 442-7- جمعبندی.. 47فصل سوم-ارائه مدل مفهومی جهت همسویی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی در چارچوب کارت امتیازی متوازن.. 483-1- مقدمه.. 493-2- مدل مفهومی همسویی.. 493-2-1- طراحی اولیه نقشه فرآیند بر اساس مدل پورتر.. 513-2-2- تعیین شاخصها.. 533-2-3- بررسی ارتباط مابین شاخصهای اهداف با اهداف استراتژیک فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری.. 543-2-4- تعیین فرآیندهای کلیدی.. 583-2-5- بررسی نیاز به بازطراحی.. 593-2-6- طراحی مجدد نقشه فرآیندها.. 593-3- جمعبندی.. 60فصل چهارم- مطالعه موردی.. 62شرکت طرحهای آب و انرژی فرآب.. 624-1- مقدمه.. 634-2- شرکت فرآب.. 634-3- استراتژی، ماموریت، کارت امتیازی متوازن و نقشه فرآیندی 644-4- پیادهسازی مدل مفهومی در سازمان.. 654-4-1- نقشه فرآیندی، اهداف استراتژیک و شاخصها.. 654-4-2- تعیین فرآیندهای کلیدی و بررسی صحت ارتباطات حاصلشده 714-4-3- بررسی کفایت روابط.. 734-4-4- طراحی مجدد نقشه فرآیندی.. 784-5- جمعبندی.. 83فصل پنجم- نتیجهگیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 855-1- مقدمه.. 865-2- نتایج تحقیق.. 865-3- نوآوری، اهمیت و ارزش پژوهش.. 895-4- پیشنهادات برای مطالعات آتی.. 89فهرست مراجع.. 91پیوست الف- پرسشنامه تعیین اوزان.. 99الف-1- مقدمه.. 100الف-2- پرسشنامه تعیین اوزان شاخصهای فرآیندی.. 100الف -3- جداول میانگین هندسی اوزان.. 102پیوست ب-پرسشنامه بررسی صحت و کفایت روابط.. 108ب-1- مقدمه.. 109ب-2- پرسشنامه امتیازدهی روابط حاصلشده مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی.. 109واژهنامه.. 113 فهرست جدولهاجدول 2- 1- مطالعات با دستهبندی ساختارهای همراستایی.. 20جدول 2- 2-خلاصه مرور ادبیات حوزه همراستایی استراتژیک در بستر مدیریت استراتژیک.. 24جدول 2- 3-مطالعات مرتبط با مدلهای مبتنی بر شاخصهای عملکردی مالی و غیرمالی.. 26جدول 2- 4- پژوهشهای مرتبط با ساختارهای همسویی در BSC.. 31جدول 2- 5- خلاصه مطالعات کاربرد AHP و FAHP در BSC.. 40جدول 2- 6- خلاصه مطالعات مرتبط با متدولوژیها.. 43جدول 3- 1- متغیرهای زبانی و اعداد فازی متناظر با هریک.. 57جدول 3- 2- چارچوب بررسی ارتباط مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای کلیدی.. 58جدول 4- 1- کارت امتیازی سازمان (دو بعد فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری).. 68جدول 4- 2- علامتهای اختصاری بهکاررفته در محاسبات.. 69جدول 4- 3- اوزان شاخصها در هر یک از فرآیندهای اصلی در بعد فرآیندهای داخلی.. 70جدول 4- 4- اوزان شاخصها در هر یک از فرآیندهای اصلی در بعد رشد و یادگیری.. 70جدول 4- 5- تعیین ارتباطهای مابین فرآیندها و اهداف استراتژیک 72جدول 4- 6- میانگین حسابی امتیازها به روابط مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی.. 77جدول 4- 7- تطابق فرآیندهای سازمانی با فرآیندهای PCF. 80جدول الف- 1- یک مثال کوچک.. 101جدول الف- 2- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تهیه پیشنهاد مذاکره/ مناقصه و عقد قرارداد" در بعد فرآیندهای داخلی.. 102جدول الف- 3- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تهیه پیشنهاد مذاکره/ مناقصه و عقد قرارداد" در بعد رشد و یادگیری.. 103جدول الف- 4- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند"طرحریزی و سازماندهی" در بعد فرآیندهای داخلی.. 103جدول الف- 5- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند"طرحریزی و سازماندهی" در بعد رشد و یادگیری.. 104جدول الف- 6- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "طراحی" در بعد فرآیندهای داخلی.. 104جدول الف- 7- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "طراحی" در بعد رشد و یادگیری.. 104جدول الف- 8- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تامین" در بعد فرآیندهای داخلی.. 105جدول الف- 9- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تامین" در بعد رشد و یادگیری.. 105جدول الف- 10- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "عملیات اجرایی در کارگاه" در بعد فرآیندهای داخلی.. 105جدول الف- 11- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "عملیات اجرایی در کارگاه" در بعد رشد و یادگیری.. 106جدول الف- 12- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیندهای اصلی در بعد فرآیندهای داخلی.. 106جدول الف- 13- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "راهاندازی و صحهگذاری" در بعد رشد و یادگیری.. 106جدول الف- 14- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "راهاندازی و صحهگذاری" در بعد فرآیندهای داخلی.. 107جدول الف- 15- مقایسه زوجی شاخصها به ازای فرآیند "تحویل و گارانتی" در بعد رشد و یادگیری.. 107 فهرست شکلهاشکل 1- 1- گامهای انجام پژوهش.. 7شکل 2- 1- سلسلهمراتب همراستایی در ساختار سازمانی.. 14شکل 2- 2- روابط علت و معلولی در BSC.. 16شکل 2- 3- اصول 5 گانه سازمانهای استراتژی محور.. 17شکل 2- 4- ساختار پژوهشها در حوزه همراستایی استراتژیک.. 20شکل 2- 5- مدل زنجیره ارزش پورتر.. 32شکل 2- 6- نمایش اعداد فازی مثلثی.. 35شکل 2- 7- فرآیندهای عملیاتی در PCF مرتبط با سازمانهای خدماتی 42شکل 2- 8- فرآیندهای مدیریتی در PCF مرتبط با سازمانهای خدماتی 42شکل 2- 9- تبیین جایگاه مطالعه حاضر.. 46شکل 3- 1- مدل مفهومی همسویی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی 51شکل 4- 1- نقشه فرآیندی سازمان (فرآیندهای اصلی).. 66شکل 4- 2-روابط حاصل مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای اصلی 78شکل 4- 3- نقشه فرآیندی اولیه سازمان فرآب در کنار نقشه فرآیندی سازمان منطبق بر چارچوب PCF. 83شکل الف- 1- نمونه پرسشنامه در باب منظر فرآیندهای داخلی.. 100شکل الف- 2- نمونه پرسشنامه در باب منظر رشد و یادگیری.. 101 فصل اولدر این فصل مسئلهی تحقیق تعریف شده و موضوع پژوهش بیان میشود. هدف، مرور فضای کلی حاکم بر مسئله تحقیق است تا از این رهگذر بتوان جوانب کامل آن را تبیین نمود. هدف اصلی پژوهش در کنار اهداف جانبی، موردبررسی قرار میگیرند و سهم پژوهش حاضر در حل مسئله مورد مطالعه و جنبههای جدید بودن موضوع ارائه میشود. 1-2- تعریف مسئله و بیان موضوع اصلی پژوهشفرآيند مديريت استراتژيک[1] از سه مرحله طراحي[2]، اجرا[3]،نظارت و ارزیابی[4] استراتژيها تشکيل شده است. به عبارت بهتر فرموله کردن، به اجرا درآوردن و ارزيابي کردن کليه اقدامات و عملياتي که سازمان را قادر ميسازد آينده را دقيقتر و روشنتر ترسيم نموده و اهداف خويش را تحقق بخشد، از کارکردهاي مديريت استراتژيک است (دیوید، 1999).باوجود اهميت و محبوبيت برنامهريزي و مدیریت استراتژيک که سبب تلاشهاي بيوقفه در این حوزه مطالعات شده است و نيز توسعهي مفاهيم نوين و مدلهايي که مديران را در طي نمودن فرآيند برنامهريزي استراتژيکياري ميکنند، همچنان آمارهاي جالبي از عدم کارايي و شکست در طرحهاي استراتژيک به چشم ميآيد.جديدترين تحقيقات علمي در سال 2010ميلادي نشان ميدهد حدود%60از استراتژيها بهطور موفقيتآميز اجرا نميشوند و اين حيات سازمانها را به خطر انداخته است. مطالعهي مشابه ديگري نيز در شرکتهاي آسيايي، حاکي از آن است که %83 از مديران ارشد به ناتواني در ادارهي فرآيند پيادهسازي استراتژي در سازمانهاي خود اذعان نمودهاند(فرهنگ فر و خورشیدی، 1392).وجود اینگونه آمارها بهوضوح نشان ميدهد که پيادهسازي و اجراي استراتژي به مهمترين عامل در ادارهي سازمانها تبديل شده است و از اين حيث ميتواند مبناي ايجاد مزيت رقابتي براي سازمانهايي باشد که از مهارت وتوانايي کافي براي ادارهي فرآيند اجراي استراتژي برخوردار هستند (نجمی و لشکر بلوکی، 1382).همراستایی[5] بهعنوان یک مزیت رقابتی[6]، میتواند سازمانها را در راستای ایجاد یک هماهنگی متوازن میان سه فاز طراحی، اجرا و ارزیابی کمک کند. بهطوریکه همراستایی بهعنوان یک جزء مهم از دو فاز طراحی و پیادهسازی برشمرده شده است (دکن و بروگمن[7]، 2006). تمرکز بیشازحد بر تدوین استراتژی، بدون در نظر گرفتن جاریسازی و تفهیم آنها در سازمان توسط واحدهای سازمانی و کارکنان، مشخص نساختن نقش ساختارهای کسبوکاری و واحدهای عملیاتی سازمان در تحقق و شکلگیری اهداف و استراتژی سازمان و نیز نبود یک برنامه تخصیص منابع مناسب، همگی میتوانند یک سازمان را دچار شکست سازند. همه آمارهای ارائه شده در بالا نیز بر این امر صحه میگذارند و بیانگر این موضوع هستند که مدیریت استراتژیک تنها با یک استراتژی قوی، چه کوتاه و چه بلندمدت، تکمیل نمیشود و سازمان باید همراستایی استراتژی تدوینشده را با دو فاز دیگر مدیریت استراتژیک، اجرا و پایش، با همان میزان اهمیت دنبال کند. همراستایی عوامل مذکور علاوه بر ایجاد امکان دستیابی به اهداف و استراتژیهای تعریفشده، موجب ایجاد همافزایی در سازمان نیز میشود؛ یعنی سازمان ارزشی بالغبر ارزش مورد انتظار از اجرای تکتک استراتژیها بهطور جداگانه، با فرآیندها و منابع متنوع خود، خواهد داشت. این همافزایی خود را در قالبهای مختلف نظیر اقتصاد مقیاس[8] و اقتصاد قلمرو[9] نشان میدهد(کاپلان نورتون[10]، 2008).وجود یک سیستم مدیریت و برنامهریزی خوب و کارآمد، که در عین پیادهسازی و اجرای استراتژیهای تدوینشده سازمان، بتواند این استراتژیها را با سطوح مختلف سازمانی، اعم از سطح کلان[11]، سطوح کسبوکار[12]، سطوح عملیاتی[13] و درون عملیاتی[14] همراستا سازد، بسیار مثمر ثمر خواهد بود(کتوریا[15] و همکاران، 2007).1-3- ضرورت انجام پژوهشامروزه در بسیاری از سازمانها، تأکید و پافشاری بیشازحد بر تدوین استراتژی و داشتن چشمانداز قوی، بدون در نظر گرفتن جوانب پیادهسازی و تحقق آن، بسیار فراگیر شده است. حال آنکه همهی آنچه سازمان برای موفقیت لازم دارد یک استراتژی خوب و صحیح نیست. آمارهای ارائهشده در بخش 1-2 نیز مبین این مسئله است که مسئله واقعی نه استراتژی بد، بلکه اجرای بد استراتژی است (چاران و کولوین[16]، 1999، کاپلان و نورتون، 2001 الف). با نرخ شکستی که بین 70 تا 90 درصد گزارش شده است، سرمایهگذاران هوشمند فهمیدهاند که اجرای خوب، مهمتر از چشمانداز خوب است (کاپلان و نورتون، 2001). این اجرای خوب خود، نیازمند وجود یک هماهنگی متوازن میان ساختارهای متنوع سازمانی در راستای پیادهسازی صحیح اهداف سازمانی در سطوح مختلف هست. بطوریکه هر جزئی از سازمان اهداف خود را همسو با اهداف کلان سازمانی ترسیم نماید و منابع سازمان در راستای تحقق این اهداف مصرف شوند.در این پژوهش با در نظر گرفتن کارت امتیازی متوازن[17] بهعنوان یک سیستم مدیریت و برنامهریزی کارآمد، ساختارهای مختلف همراستایی در سازمان شناسایی و تأثیر آنها بر اجرای درست استراتژی مورد بررسی قرار میگیرد. 1-4- پرسشهای پژوهشهمراستایی استراتژیک[18] بهعنوان یک مزیت رقابتی (پاول[19]، 1992، پورتر[20]، 1996) میتواند سازمان را بهخوبی در دستیابی به توازن موردنیاز جهت پیادهسازی درست اهداف همراهی کند. ازاینرو ابتدا لازم است ساختارهای متنوع ایجاد همراستایی بهخوبی بررسی و مطالعه شوند. درنتیجه یکی از پرسشهای پژوهش حاضر ، بررسی ساختارهای همراستایی استراتژیک موردنیاز جهت پیادهسازی استراتژی است. این مطالعه با در نظر گرفتن مدل کارت امتیازی متوازن بهعنوان یک ساختار بهینه و کارآزموده در پیادهسازی استراتژیها، این ساختارها را در درجه اول در این چارچوب نیز موردبررسی قرار میدهد و نبود ساختارهای لازم را مطالعه میکند.پژوهش حاضر، ضمن انجام بررسیهای یادشده، نبود یک الگوی مناسب، جهت همراستایی اهداف استراتژیک با فرآیندهای کلیدی سازمان را در ادبیات پژوهشی کارت امتیازی متوازن قابل تامل و بررسی مییابد. لذا در مرحله بعدی، بهعنوان مهمترین پرسش پژوهش حاضر، نحوه ایجاد همراستایی مابین اهداف استراتژیک و فرآیندهای کلیدی را پاسخ خواهد گفت.درعینحال این پژوهش سعی خواهد داشت تا پرسشهای زیر را نیز پوشش دهد: