واژگان کلیدی :زمانبندی خط جریان مونتاژ دو مرحلهای ، اثر استهلاک ، نگهداری و تعمیرات، الگوریتم ژنتیک، بهینه سازی تجمع ذرات، شبیه سازی تبریدفهرست مطالبفصل اول کلیات موضوع61-1-مقدمه91-2-اهداف تحقیق91-3-موضوع تحقیق101-4-تعاریف و مفاهیم اولیه101-4-1- تعریف زمانبندی101-4-2- ضرورت زمانبندی101-4-3- اطلاعات مورد نياز در زمانبندي111-4-4- طبقه بندی مسائل زمانبندی121-4-5- مسألهجریانمونتاژدومرحله اي141-4-6- تعریف برخی از مفاهیم اولیه در زمانبندی161-5-نگهداری و تعمیرات171-5-1- اهميت نگهداري و تعميرات و نقش آن در سازمان181-5-2- سيستمها و روشهاي نت181-5-3- انواع خط مشی های تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه و نحوه ادغام آن با زمانبندی تولید221-6- در دسترس بودن ماشین آلات261-7-محاسبه قابلیت اطمینان در سیستم های سری و موازی271-9- اثر استهلاک و زمانبندی281-9-1- اثر استهلاک مبتنی بر تکرار291-10- فرضیات مسأله301-11- روش حل301-12- جمع بندی31فصل دوم پیشینه ی تحقیق332-1 مقدمه342-2 جریان کارگاهی352-2-1 روش هاي دقيق حل مسائل فلوشاپ352-2-2 روش هاي ابتکاري حل مسائل فلوشاپ362-2-3 روش هاي ابتکاري حل مسائل فلوشاپ دو هدفه382-2-4 روش هاي فوق ابتکاري حل مسائل فلوشاپ چند هدفه402-3جریان مونتاژ462-3-1 مسأله جریان مونتاژ تک هدفه462-3-2 مسأله جریان مونتاژ چند معیاره482-3-3 مسأله جریان مونتاژ چند هدفه502-4- مرور مسائل زمانبندی با در نظرگرفتن محدودیت های در دسترس نبودن ماشین502-5 مروری بر مطالعات زمانبندی با اثر استهلاک522-6 جمع بندی53فصل سومروش تحقیق ................................ 533-1- مقدمهError! Bookmark not defined.3-2- مدل پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-2-1- فرضیات عمومی مسألهError! Bookmark not defined.3-2-2- تعریف علائم و پارامترهاError! Bookmark not defined.3-2-3- متغیرهای تصمیمError! Bookmark not defined.3-2-4- مدل ریاضی پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-2-5- توضیحات مربوط به محدودیت هاError! Bookmark not defined.3-3- روش هاي حلError! Bookmark not defined.3-3-1- الگوریتم ژنتیکError! Bookmark not defined.3-3-2-الگوریتم بهینه سازی گروه ذرات PSO))Error! Bookmark not defined.3-3-3- الگوريتم شبيه سازي تبریدError! Bookmark not defined.3-3-4- الگوریتم ترکیبی پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-4- جمع بندیError! Bookmark not defined.فصل چهارم نتایج محاسباتی.Error! Bookmark not defined.4-1- مقدمهError! Bookmark not defined.4-2- مسائل نمونهError! Bookmark not defined.4-3- اعتبارسنجی مدل ارائه شدهError! Bookmark not defined.4-4- تنظیم پارامترError! Bookmark not defined.4-4-1- تنظیم پارامترهای الگوریتم های پیشنهادیError! Bookmark not defined.4-5- نمودار همگراییError! Bookmark not defined.4-6- نتایج محاسباتیError! Bookmark not defined.4-7- نتیجه گیریError! Bookmark not defined.فصل پنجم نتیجه گیریError! Bookmark not defined.5-1- جمع بندیError! Bookmark not defined.5-2- پیشنهاداتError! Bookmark not defined.فهرست منابع54 فصل اول 1-1-مقدمه زمانبندی و توالی عمليات يعنی تخصيص بهينه منابع محدود در طی زمان. زمانبندی تعيينفعاليتهايی که در يک زمان مشخص بايد انجام شوند و توالی عمليات ترتيبی که عمليات بر حسب آن انجام ميشوند ، می باشد. دراین فصل ابتدا به بیان اهداف تحقیق، تعریف مسأله خواهیم پرداخت و سپس ضرورت نگهداری و تعمیرات و روش های آن و نیز اثر استهلاک را مورد بررسی قرار داده و در پایان این فصل بر ضرورت انجام تحقیق و کاربرد آن اشاره خواهیم کرد. با توجه به آنکه در خط تولید غالباً اجزا تولید مورد نظر به صورت جداگانه تولید و در مرحله نهایی مونتاژ می شوند، زمانبندی محیط خط جریان مونتاژ دو مرحله ای[1] در مسائل دنیای واقعی بسیار حائز اهمیت می باشد و نیز در نظر گرفتن اثر استهلاک و بکارگیری روش های نگهداری و تعمیرات به منظور جلوگیری توقف تولید از ملزومات مراکز تولیدی می باشد. بنابراین اهداف این تحقیق عبارتند از: جریان مونتاژ حالت خاصی از جریان کارگاهی مختلط می باشد. درمحیطجریانمونتاژدومرحله اي،تسهیلاتتولیديدردومرحلهپردازشمیشوند. در مرحله اول چندین ماشین موازی و در مرحله دوم که مرحله مونتاژ می باشد یک ماشین موجود است. با گذشت زمان استهلاک ماشین آلات می تواند موجب بیشتر شدن مدت زمان پردازش کارها شود ، از طرفی اجرای فعالیت های نگهداری و تعمیرات می تواند موجب جلوگیری از توقفات ناشی از خرابی تجهیزات و در نتیجه کم کردن هزینه های ناشی از آن شود.زمانبندي، عمل تعيين توالي يا ترتيب فعاليت ها براي ارضاي نیازمندي ها و نيل به اهداف مشخص با توجه به محدوديت هاي موجود است. به صورت دقيق تر زمانبندي را مي توان تخصيص منابع محدود در طول زمان براي اجراي مجموعه اي از وظايف تعريف كرد. اين تعريف نسبتاً كلي، دو مفهوم مختلف را در پي دارد. اول اين كه زمانبندي نوعي تصميم گيري است كه در جريان آن برنامه زماني را تعيين مي كنند كه پيامدهاي آن را مي توان در تصميم گيري هاي ديگر نيز استفاده كرد. از سوی ديگر، زمانبندي مبحثي نظري است كه مجموعه اي از اصول، مدلها، روشها و نتايج منطقي را در بر ميگيرد. با توجه به پیشرفت روزافزون صنعت ، منابع موجود برای پاسخگویی به صنایع حالت بحرانی به خود میگیرند. از جملهی این منابع بحرانی عبارتند از: ماشینآلات، نیروی انسانی و سایر تسهیلات. زمانبندی روی چنین منابع بحرانی موجب ارتقاء کارایی، بهرهوری ودر نهایت سودآوری بیشتر صنایع میشود. معمولاً زمانبندي با توجه به اهدافي نظير دستيابي به موعدهاي تعهد شده، كمينه سازي زمان كار در جريان ساخت و موجودي كار در جريان ساخت، بيشينه سازي خروجي و بهره برداري بيشتر از مراكز كاري انجام مي شود. قابل ذكر است كه ممكن است اين اهداف با يكديگر در تناقض باشند. لذا در مسائل زمانبندي ممكن است به لحاظ تكنيكي مشكلاتي رخ دهدرویدادهای مؤثر بر زمانبندی به دو دسته تقسیم می شوند [2و3] (کولینگ و جانسون،2002)،(غلامی و همکاران،2009):1-مرتبط به منابع: شکست ماشین،بیماری اپراتورها، در دسترس نبودن یا شکست ابزارآلات و تأخیر در رسیدن یا کمبود مواد اولیه.2-مرتبط به کار: کنسل شدن کار،تغییر موعد تحویل،دیر یا زود رسیدن کار،تغییر در اولویت کار و تغییر در زمان پردازش کارها. براي توسعه يك برنامه زمانبندي، بايد زمان پردازش هر كار روي هر ماشين را بدانيم. براي محاسبه پردازش يك كار، بايد عوامل مربوط به ماشين از قبيل زمان راه اندازي، زمان پردازش واحد محصول، سرعت ماشين و عوامل كيفي به همراه تعداد يا مقدار محصول توليدي را در نظر بگيریم. براي پياده سازي الگوريتم ها با قواعد زمانبندي در يك كارخانه به اطلاعات جامع و متفاوتی نيازمندیم. اين اطلاعات، ممكن است شامل برنامه كاري اپراتورها، ماشين آلات و مشخصات آنها، اطلاعات تعميرات و نگهداري، ميزان پيشرفت كارهاي زمانبندي شده اي كه در حال حاضر در حال پردازش هستند و وضعيت فعلي ماشين ها از لحاظ دسترسي (به عنوان مثال : مشغول، بيكار، خراب و نيازمند تعمير) باشد. از طرفي به اطلاعاتي در مورد مشتريان از قبيل نام مشتريان، محصول و مقدار سفارش و تاريخ تحويل مقرر نيز نياز داريم از نظر مديريت، هر يك از سفارشات، اولويتي براي انجام دارد كه اين اولويت را مي توان به صورت كمي يا به صورت كيفي در قالب وزن هر سفارش بيان كرد. اطلاعات مربوط به برنامه ريزي نيازمندي هاي مواد مي تواند در تعيين زودترين زمان شروع پردازش هركار مورد استفاده قرار گيرد.در عمل برنامه هاي زمانبندي با استفاده از الگوريتم ها و يا روش هاي قاعده مند ايجاد مي شوند. الگوريتم هاي زمانبندي برنامه ها را با هدف بهينه سازي يك يا چند معيار مانند حداقل سازي انحراف از موعد تحويل، حداقل سازي هزينه دير كرد و... توليد مي كنند روش هاي قاعده مند سعي در يافتن يك برنامه زماني شدني در محيط عملياتي توليد دارند. مسائل زمانبندی را می توان به شیوه های مختلفی طبقه بندی نمود. بعنوان مثال می توان مسائل زمانبندی را بصورت پویا یا ایستا، قطعی یا احتمالی، تک محصولی یا چند محصولی، تکپردازنده یا چند پردازنده و ... دسته بندی نمود. نوع دیگری از طبقه بندی، بر اساس محیط منابع است. بسته به تعداد عملیات های مورد نیاز برای پردازش یک کار و نیز تعداد ماشین های موجود برای پردازش هر عملیات، الگوهای جریان گوناگونی را می توان برشمرد. مواقعی که تکمیل یک کار فقط به یک عملیات نیاز دارد به آن کار تک عملیاتی[2] و در غیر اینصورت به آن کار چند عملیاتی[3] گفته می شود که در آن مفاهیم مسیر تولید[4] ممکن است مطرح شود. بر این اساس مسائل زمانبندی را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود.
زمانبندی خط مونتاژ جریان کارگاهی دو مرحله ای با در نظر گرفتن اثر کهولت در زمان پردازش، محدودیت دسترسی به کارها و نگهداری و تعمیرات پیشگیرانهword
واژگان کلیدی :زمانبندی خط جریان مونتاژ دو مرحلهای ، اثر استهلاک ، نگهداری و تعمیرات، الگوریتم ژنتیک، بهینه سازی تجمع ذرات، شبیه سازی تبریدفهرست مطالبفصل اول کلیات موضوع61-1-مقدمه91-2-اهداف تحقیق91-3-موضوع تحقیق101-4-تعاریف و مفاهیم اولیه101-4-1- تعریف زمانبندی101-4-2- ضرورت زمانبندی101-4-3- اطلاعات مورد نياز در زمانبندي111-4-4- طبقه بندی مسائل زمانبندی121-4-5- مسألهجریانمونتاژدومرحله اي141-4-6- تعریف برخی از مفاهیم اولیه در زمانبندی161-5-نگهداری و تعمیرات171-5-1- اهميت نگهداري و تعميرات و نقش آن در سازمان181-5-2- سيستمها و روشهاي نت181-5-3- انواع خط مشی های تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه و نحوه ادغام آن با زمانبندی تولید221-6- در دسترس بودن ماشین آلات261-7-محاسبه قابلیت اطمینان در سیستم های سری و موازی271-9- اثر استهلاک و زمانبندی281-9-1- اثر استهلاک مبتنی بر تکرار291-10- فرضیات مسأله301-11- روش حل301-12- جمع بندی31فصل دوم پیشینه ی تحقیق332-1 مقدمه342-2 جریان کارگاهی352-2-1 روش هاي دقيق حل مسائل فلوشاپ352-2-2 روش هاي ابتکاري حل مسائل فلوشاپ362-2-3 روش هاي ابتکاري حل مسائل فلوشاپ دو هدفه382-2-4 روش هاي فوق ابتکاري حل مسائل فلوشاپ چند هدفه402-3جریان مونتاژ462-3-1 مسأله جریان مونتاژ تک هدفه462-3-2 مسأله جریان مونتاژ چند معیاره482-3-3 مسأله جریان مونتاژ چند هدفه502-4- مرور مسائل زمانبندی با در نظرگرفتن محدودیت های در دسترس نبودن ماشین502-5 مروری بر مطالعات زمانبندی با اثر استهلاک522-6 جمع بندی53فصل سومروش تحقیق ................................ 533-1- مقدمهError! Bookmark not defined.3-2- مدل پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-2-1- فرضیات عمومی مسألهError! Bookmark not defined.3-2-2- تعریف علائم و پارامترهاError! Bookmark not defined.3-2-3- متغیرهای تصمیمError! Bookmark not defined.3-2-4- مدل ریاضی پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-2-5- توضیحات مربوط به محدودیت هاError! Bookmark not defined.3-3- روش هاي حلError! Bookmark not defined.3-3-1- الگوریتم ژنتیکError! Bookmark not defined.3-3-2-الگوریتم بهینه سازی گروه ذرات PSO))Error! Bookmark not defined.3-3-3- الگوريتم شبيه سازي تبریدError! Bookmark not defined.3-3-4- الگوریتم ترکیبی پیشنهادیError! Bookmark not defined.3-4- جمع بندیError! Bookmark not defined.فصل چهارم نتایج محاسباتی.Error! Bookmark not defined.4-1- مقدمهError! Bookmark not defined.4-2- مسائل نمونهError! Bookmark not defined.4-3- اعتبارسنجی مدل ارائه شدهError! Bookmark not defined.4-4- تنظیم پارامترError! Bookmark not defined.4-4-1- تنظیم پارامترهای الگوریتم های پیشنهادیError! Bookmark not defined.4-5- نمودار همگراییError! Bookmark not defined.4-6- نتایج محاسباتیError! Bookmark not defined.4-7- نتیجه گیریError! Bookmark not defined.فصل پنجم نتیجه گیریError! Bookmark not defined.5-1- جمع بندیError! Bookmark not defined.5-2- پیشنهاداتError! Bookmark not defined.فهرست منابع54 فصل اول 1-1-مقدمه زمانبندی و توالی عمليات يعنی تخصيص بهينه منابع محدود در طی زمان. زمانبندی تعيينفعاليتهايی که در يک زمان مشخص بايد انجام شوند و توالی عمليات ترتيبی که عمليات بر حسب آن انجام ميشوند ، می باشد. دراین فصل ابتدا به بیان اهداف تحقیق، تعریف مسأله خواهیم پرداخت و سپس ضرورت نگهداری و تعمیرات و روش های آن و نیز اثر استهلاک را مورد بررسی قرار داده و در پایان این فصل بر ضرورت انجام تحقیق و کاربرد آن اشاره خواهیم کرد. با توجه به آنکه در خط تولید غالباً اجزا تولید مورد نظر به صورت جداگانه تولید و در مرحله نهایی مونتاژ می شوند، زمانبندی محیط خط جریان مونتاژ دو مرحله ای[1] در مسائل دنیای واقعی بسیار حائز اهمیت می باشد و نیز در نظر گرفتن اثر استهلاک و بکارگیری روش های نگهداری و تعمیرات به منظور جلوگیری توقف تولید از ملزومات مراکز تولیدی می باشد. بنابراین اهداف این تحقیق عبارتند از: جریان مونتاژ حالت خاصی از جریان کارگاهی مختلط می باشد. درمحیطجریانمونتاژدومرحله اي،تسهیلاتتولیديدردومرحلهپردازشمیشوند. در مرحله اول چندین ماشین موازی و در مرحله دوم که مرحله مونتاژ می باشد یک ماشین موجود است. با گذشت زمان استهلاک ماشین آلات می تواند موجب بیشتر شدن مدت زمان پردازش کارها شود ، از طرفی اجرای فعالیت های نگهداری و تعمیرات می تواند موجب جلوگیری از توقفات ناشی از خرابی تجهیزات و در نتیجه کم کردن هزینه های ناشی از آن شود.زمانبندي، عمل تعيين توالي يا ترتيب فعاليت ها براي ارضاي نیازمندي ها و نيل به اهداف مشخص با توجه به محدوديت هاي موجود است. به صورت دقيق تر زمانبندي را مي توان تخصيص منابع محدود در طول زمان براي اجراي مجموعه اي از وظايف تعريف كرد. اين تعريف نسبتاً كلي، دو مفهوم مختلف را در پي دارد. اول اين كه زمانبندي نوعي تصميم گيري است كه در جريان آن برنامه زماني را تعيين مي كنند كه پيامدهاي آن را مي توان در تصميم گيري هاي ديگر نيز استفاده كرد. از سوی ديگر، زمانبندي مبحثي نظري است كه مجموعه اي از اصول، مدلها، روشها و نتايج منطقي را در بر ميگيرد. با توجه به پیشرفت روزافزون صنعت ، منابع موجود برای پاسخگویی به صنایع حالت بحرانی به خود میگیرند. از جملهی این منابع بحرانی عبارتند از: ماشینآلات، نیروی انسانی و سایر تسهیلات. زمانبندی روی چنین منابع بحرانی موجب ارتقاء کارایی، بهرهوری ودر نهایت سودآوری بیشتر صنایع میشود. معمولاً زمانبندي با توجه به اهدافي نظير دستيابي به موعدهاي تعهد شده، كمينه سازي زمان كار در جريان ساخت و موجودي كار در جريان ساخت، بيشينه سازي خروجي و بهره برداري بيشتر از مراكز كاري انجام مي شود. قابل ذكر است كه ممكن است اين اهداف با يكديگر در تناقض باشند. لذا در مسائل زمانبندي ممكن است به لحاظ تكنيكي مشكلاتي رخ دهدرویدادهای مؤثر بر زمانبندی به دو دسته تقسیم می شوند [2و3] (کولینگ و جانسون،2002)،(غلامی و همکاران،2009):1-مرتبط به منابع: شکست ماشین،بیماری اپراتورها، در دسترس نبودن یا شکست ابزارآلات و تأخیر در رسیدن یا کمبود مواد اولیه.2-مرتبط به کار: کنسل شدن کار،تغییر موعد تحویل،دیر یا زود رسیدن کار،تغییر در اولویت کار و تغییر در زمان پردازش کارها. براي توسعه يك برنامه زمانبندي، بايد زمان پردازش هر كار روي هر ماشين را بدانيم. براي محاسبه پردازش يك كار، بايد عوامل مربوط به ماشين از قبيل زمان راه اندازي، زمان پردازش واحد محصول، سرعت ماشين و عوامل كيفي به همراه تعداد يا مقدار محصول توليدي را در نظر بگيریم. براي پياده سازي الگوريتم ها با قواعد زمانبندي در يك كارخانه به اطلاعات جامع و متفاوتی نيازمندیم. اين اطلاعات، ممكن است شامل برنامه كاري اپراتورها، ماشين آلات و مشخصات آنها، اطلاعات تعميرات و نگهداري، ميزان پيشرفت كارهاي زمانبندي شده اي كه در حال حاضر در حال پردازش هستند و وضعيت فعلي ماشين ها از لحاظ دسترسي (به عنوان مثال : مشغول، بيكار، خراب و نيازمند تعمير) باشد. از طرفي به اطلاعاتي در مورد مشتريان از قبيل نام مشتريان، محصول و مقدار سفارش و تاريخ تحويل مقرر نيز نياز داريم از نظر مديريت، هر يك از سفارشات، اولويتي براي انجام دارد كه اين اولويت را مي توان به صورت كمي يا به صورت كيفي در قالب وزن هر سفارش بيان كرد. اطلاعات مربوط به برنامه ريزي نيازمندي هاي مواد مي تواند در تعيين زودترين زمان شروع پردازش هركار مورد استفاده قرار گيرد.در عمل برنامه هاي زمانبندي با استفاده از الگوريتم ها و يا روش هاي قاعده مند ايجاد مي شوند. الگوريتم هاي زمانبندي برنامه ها را با هدف بهينه سازي يك يا چند معيار مانند حداقل سازي انحراف از موعد تحويل، حداقل سازي هزينه دير كرد و... توليد مي كنند روش هاي قاعده مند سعي در يافتن يك برنامه زماني شدني در محيط عملياتي توليد دارند. مسائل زمانبندی را می توان به شیوه های مختلفی طبقه بندی نمود. بعنوان مثال می توان مسائل زمانبندی را بصورت پویا یا ایستا، قطعی یا احتمالی، تک محصولی یا چند محصولی، تکپردازنده یا چند پردازنده و ... دسته بندی نمود. نوع دیگری از طبقه بندی، بر اساس محیط منابع است. بسته به تعداد عملیات های مورد نیاز برای پردازش یک کار و نیز تعداد ماشین های موجود برای پردازش هر عملیات، الگوهای جریان گوناگونی را می توان برشمرد. مواقعی که تکمیل یک کار فقط به یک عملیات نیاز دارد به آن کار تک عملیاتی[2] و در غیر اینصورت به آن کار چند عملیاتی[3] گفته می شود که در آن مفاهیم مسیر تولید[4] ممکن است مطرح شود. بر این اساس مسائل زمانبندی را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود.