کلمات کلیدی:مکانیابی چند تسهیلی ظرفیت دهی شده، مدلسازی غیر قطعی،شبکه مسیرهای ارتباطی. فهرست مطالبعنوان صفحهفهرست شکلها........... حفهرست جدولها........... طفصل اول : مقدمه و كليات تحقيق....... 11-1 مقدمه........ 21-2 ساختار پایاننامه........ 4فصل دوم: ادبیات و روش تحقیق........ 5-1 مقدمه.................................. 62-2 دسته بندی کلی مسایل برنامه ریزی تسهیلات. 72-3 دسته بندی مسایل مکان یابی با نگرشی سنتی82-4 دسته بندی مسایل مکان یابی با نگرشی نوین102-5 مسایل مکان یابی- تخصیص................ 122-5-1 طبقه بندی مساله مکان یابی- تخصیص........... 122-5-2 انواع مدل های مکان یابی- تخصیص................. 142-6 ادبیات و پیشینه تحقیق................. 21فصل سوم: مدل ریاضی.............................. 3033-1 مقدمه................................. 313-2 تعیین اولویتکوتاهترینمسیر )سناریواول(313-2-1 تعریفونمایششبکه............................. 313-2-2 عملیاتاولیهریاضی............................ 353-2-3 الگوریتمکوتاهترینمسیر................... 373-3 مدل تعیین سیاست بهینه در سناریو دوم... 403-4 روش حل مدل............................ 43فصل چهارم: نتایج محاسبات........................ 4644-1 مقدمه................................. 474-2 مثال توضیحی سناریوی اول............... 474-3 الگوریتمحداقلبرشمجموعهها............. 494-4 مثال نمونه سناریوی دوم................ 544-4-1 تحلیلحساسیتروش حل مدل سناریو دوم............ 61فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها................. 6355-4 نتیجهگیری............................. 645-5 پیشنهادها برای کارهای آتی............. 64فهرست منابع..................................... 656مراجع فارسی................................ 66مراجع لاتین................................. 66چکیده انگلیسی................................... 71 فهرست شکلهاعنوان صفحهشکل 2- 1. دستهبندی کلی مسایل برنامهریزی تسهیلات... 8شکل 2- 2. دستهبندی نوین مسایل مکانیابی ......... 11شکل 3-1. یکمثالیازشبکهعددگذاریشدهمتوالی... 34شکل 3-2. نمودارالگوریتمحداقلمسیر............. 39شکل 3-3. وضعیتتسهیلاتتخصیصدادهشدهومسیرهایارتباطیومرکززلزله........................................... 40شکل 4-1. ماتریسمسیر [MP]....................... 48شکل 4-2. ماتریسکلیدی [KEY]..................... 49 فهرست جدولهاعنوان صفحهجدول 3-1. ماتریسارتباطاتداخلی ........... 34جدول 4-1. پارامترهای ورودی مسئله اول............ 51جدول 4-2. خروجیهای مسئله اول.................... 52جدول 4-3. پارامترهای ورودی مسئله دوم............ 53جدول 4-4. خروجیهای مسئله دوم.................... 54جدول 4-5. پارامترهای ورودی مسئله سوم............ 55جدول 4-6. خروجیهای مسئله سوم.................... 56جدول 4-7. پارامترهای ورودی مسئله چهارم.......... 57جدول 4-8. خروجیهای مسئله چهارم.................. 58جدول 4-9. پارامترهای ورودی مسئله پنجم........... 59جدول 4-10. خروجیهای مسئله پنجم.................. 60جدول 4-11. خروجیهای مسائل نمونه................. 61جدول 4-12. خروجیهای مسئله اول در حالت تغییر مسئله62 فصل اولمقدمه و کلیات تحقیق 1-1- مقدمهبلایای طبیعی سالانه عامل کشته شدن میلیونها نفر و موجب ایجاد ناتوانی و خسارتهای مالی در سراسر جهان میشود. ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه یکی از مستعدترین مناطق جغرافیایی برای حوادث غیرمترقبه محسوب میگردد و آن را یکی از ده کشور بلاخیز دنیا میدانند که تقریبا 90 درصد از جمعیت آن در معرض بلایای طبیعی قرار دارند. با توجه به اینکه بلایای طبیعی بهداشت، سلامت و رفاه جامعه را تحت تاثیر قرار میدهند، ارائه خدمات سلامتی مناسب عامل اصلی بقا و کاهش مرگ و میر و رفاه افراد در مراحل بعد از وقوع چنین حوادثی میباشد. از طرفی سوانح و بحرانها اغلب ناگهانی میباشند و در صورت تدریجی بودن نیز به بشر فرصت کافی نداده و ضایعات، خسارات و تخریبهای شدید محیطی را به دنبال میآورند.بهطورطبيعي،اولين اقدام انساندربرخوردبابحرانوسوانحعبارتاستازنجاتوكاهشاثراتواقعهكهباوجودزمان بسياركمنيازبهواكنش سريعدارد.واكنشسريعكهبخشبسيارمهممديريتبحرانراتشكيل میدهد،شاملشناسائي،ارزشيابي،تصميمگيريو اقداماتاضطراريموقتمیباشدكهتمام مراحلاينواكنشدرزمانبسياركوتاهحتيگاهيدرچندساعتصورت ميگيرد، در نتیجه يكيازاقداماتيكهجهتمديريتبحرانصورتميگيردانديشيدن تدابيريجهتامدادرسانيپسازوقوعآناست. زیرا سوانح طبیعی علاوه بر تلفات انسانی موجب تخریب مراکز تولید موادغذایی (کارخانجات صنایع غذایی، مرغداریها، کشتارگاهها)، مراکز ذخیره مواد غذایی (انبارها، سردخانهها، سیلوها) و مراکز توزیع مواد غذایی و داروئی و خدماتی (فروشگاهها، مراکز پخش و غیره) میشود و در نتیجه در بین مردم اضطراب و نگرانی شدیدی ایجاد میگردد.در این پایاننامه سعی بر آن است تا با ارائه مدلی ریاضی تحت دو سناریو مسیرهای بهینه برای کمکرسانی به افراد خسارت دیده از تسهیلات کمکرسانی را تعیین نموده و در آن شعاعهایی با توجه به شدت و مرکز حادثه در نظر گرفته شود و با توجه به این که حادثه میتواند مسیرهای ارتباطی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در سناریو اول اولویت کوتاهترین مسیر را توسط الگوریتم پیشنهادی الغنیم [2]بدست آورده و مدل سناریو دوم مدل پیشنهادی این تحقیق بوده است. فرضیات مساله پیشنهادی به قرار زیر در نظر گرفته میشوند:مدلی که در این پایاننامه ارائه شده است در واقع برای برنامهریزی مدیریت بحران پس از وقوع یک سانحه طبیعی است. در دنیای واقعی یک از معضلاتی که مدیران و مسئولین با آن مواجهه هستند اتخاذ تصمیمات اشتباه است که سبب از دست رفتن زمان و به وجود آمدن هزینه اضافی در سیستم میشود. مدلی که در این پایاننامه ارائه شده است در واقع یک ابزاری برای کمک به مدیران و مسئولین به وجود میآورد تا تصمیمات اتخاذ شده باعث کمینه کردن زمان و هزینه شوند. از آنجایی که این دو هدف در تضاد با هم قرار دارند شرایطی برای مدیران برآورده میکند تا یک تصمیم اتخاذ شود که یک تعادلی را در دستیابی به هدف فوق به وجود آورد. 1-2- ساختار پایاننامه در ادامه در فصل 2، ادبیات موضوعی مسائل مسیریابی و مکانیابی- تخصیص را مورد بررسی قرار خواهیم داد. در فصل 3، زمینههای علمی تحقیق شامل دستهبندی مسائل مکانیابی، مقوله عدم قطعیت و احتمالی بودن تقاضای مشتریان و مساله مکانیابی- تخصیص بطور مفصل تشریح خواهند شد. در فصل 4، در سناریو اول به تشریح مساله و الگوریتم پیشنهادی مقاله الغنیم ]2[ پرداخته و در سناریو دوم مدل پیشنهادی را ارائه نموده و برخی از ویژگیهای مدل را بررسی خواهیم نمود. با توجه به ویژگیهای مدل پیشنهادی سناریو دوم، روش حلی را برای مدل ارائه نمودیم و سپس با ارائه مسائلی تصادفی سعی شده به اعتبارسنجی مدل پرداخته شود. در نهایت، توسعههای آتی به همراه نتیجهگیری در فصل 5 ارائه شدهاند.فصل دومادبیات و روش تحقیق 2-1- مقدمه مکانیابی تسهیلات کمکرسانی به افراد آسیبدیده در زمان وقوع حوادث که از مباحث مهم در مهندسی صنایع است دو بخش عمده مکانیابی (جانمایی) و طراحی[1] را شامل میشود که مهمترین بخش طراحی، استقرار یا جانمایی[2] و بخشهای دیگر آن، حملونقل[3] و طراحی ساختمان و تاسیسات[4] است. منظور از تسهیلات، هر مجموعهای است که کار کمکرسانی به افراد را در زمان وقوع حوادث برعهده داد که شامل بیمارستان، مراکز هلال احمر و غیره است.در مکانیابی، ما به بررسی محل قرار گرفتن یک وسیله برای رسیدن به اهداف مورد نظر می پردازیم که برای تعیین محل آن، معیارهای مهمی موثرند، از جمله نزدیکی به جادههای اصلی، نقاط تقاضا، منابع تامین مواد اولیه، در دسترس بودن نیروی انسانی موردنظر، شرایط محیطی، مقررات و قوانین دولتی و غیره. هم چنین، در طرح استقرار میخواهیم چگونگی قرار گرفتن اجزای یک وسیله را برای رسیدن به بهترین پوشش تعیین کنیم. روش های زیادی تاکنون برای حل این گونه مسایل مطرح شدهاند که از آن جمله می توان به برنامهریزی، استفاده از تصمیمگیری چندگانه و غیره اشاره کرد [1].همانطور که قبلا بدان اشاره کردیم، مراکز صنعتی و کارخانجات برای تعیین مکان احداث کارخانه، استقرار تجهیزات و بخشهای خود در کارخانه، استقرار دفاترشان در سطح شهر، تعیین مراکز توزیع محصولات و غیره با چنین مسایلی سر و کار دارند. در واقع، تصمیمات مربوط به مکانیابی و استقرار، نه تنها در مسایل صنعتی، بلکه در مسایل گوناگونی در بخش های دولتی و خصوصی، اعم از صنعتی و غیرصنعتی ظاهر میشوند. در بخش دولتی، تعیین مکان مراکز خدماتی نظیر ایستگاه های پلیس راه، اورژانس، بیمارستانها ایستگاههای آتشنشانی و غیره نیاز به اتخاذ چنین تصمیماتی دارد. لذا تصمیمگیری در مورد مکانیابی تسهیلات عمدتا از تصمیم گیریهای بلندمدت و استراتژیک شرکتهای بزرگ خصوصی و عمومی است و هزینههای بالای مربوط به مکانیابی و استقرار و راهاندازی تسهیلات، پروژههای مکانیابی را به سرمایهگذاریهای بلندمدت تبدیل کرده است. بدین ترتیب، موفقیت یا شکست مراکز تسهیلاتی در هر یک از بخشهای دولتی و خصوصی، بستگی کامل به مکانهای انتخابی برای آنها دارد. از این رو، اهمیت مساله مکانیابی و استقرار تسهیلات و ضرورت پرداختن بدان بر همگان روشن است [1].